Tíminn - 17.06.1977, Blaðsíða 23

Föstudagur 17. júni 1977
23
hafi óskaö þess heitast aö einhver
gæti reynt þetta meö honum. En
hann vissi aö sllkt var ekki hægt
og þaö geröi hann dapran.
Lýsandi vera
En einmanakenndin hjá þeim
deyjandi hverfur þó, þegar hann
kemst lengra á leiö sinni i
„reynslu af dauöanum”. Hér skal
þvi skotiö inn, aö þeir sem voru
„dánir”, geta lýst öllu betur en
þeir, sem aöeins komust i snert-
ingu viö „dauöann”, og þeir sem
voru „dánir” lengur, geta sagt
frá meira en hinir.
Eftir einmanaleikatimabil
koma aörir til skjalanna til aö
hjálpa hinum deyjandi yfir um-
skiptin. Þeir geta veriö i liki ann-
arra anda oft látnir vinir eöa
ættingjar, sem viökomandi þekkti
I lifanda llfi. I flestum tilfellum
birtist einnig einhver andleg
vera.
Kona, sem var aö dauöa komin
viö barnsburö, segir: — Ég þekkti
aftur ömmu mina og stúlku, sem
ég hafði þekkt i skóla, og einnig
marga ættingja og vini, sem voru
dánir áöur. Allir virtust svo glaö-
ir. Þetta var gleðilegur atburöur,
og mér fannst allir vera komnir
til aö vernda mig og bjóöa mig
velkomna. Þetta var nánast eins
og aö koma heim, allt var svo
bjart og fallegt og mér leiö undur-
vel.
Það sem virðist ótrúlegast i öll-
um frásögnum, er lýsandi veran.
Ljósiö er ekki mjög bjart, þegar
veran birtist fyrst, en veröur
brátt afar sterkt. Þótt ljósiö gefi
ólýsanlega birtu.hvita eöa skæra,
eru margir, sem halda þvl fram,
aö þaö blindi ekki. Þrátt fyrir
margar lýsingar á lögun ljóssins,
viröast allir sammála um aö
þetta sé lýsandi vera og ekki aö-
eins þaö, heldur persóna.
Engin orö geta lýst þeim kær-
leika og hlýju, sem streymirfrá
þessári veru til hins deyjandi.
, Honum finnst hann fullkomlega
afslappaöur og velkominn. Hann
dregst ósjálfrátt aö þessari veru.
Maöur einn, sem var ekki trú-
aður fyrir þessa reynslu, kallaöi
'þetta lýsandi veru. Hiö sama
geröi trúuð kona. Henni fannst
ekki þörf á aö nefna ljósiö Krist.
Veran fyllir hinn deyjandi af
hugsun — svipaöri spurningu.
Hugsunina, eöa spurninguna má
þýöa þannig: — Ertu reiðubúinn
aö deyja? Ertu undir þaö búinn
að deyja? Hvaö geturöu sýnt mér
úr lifi þinu? Hvaö hefuröu gert
gott i lifinu?
Hér þarf að leggja áherzlu á, að
Hvernig er að deyja? I fimm ár hefur
bandaríski læknirinn og heimspekingurinn
dr. Raymond Moody rætt við 150
manneskjur, sem„reynt hafa dauðann”.
Margt af þessu fólki hefur verið lýst látið,
en vaknað til lífsins.
Niðurstöður dr. Moodys er að finna
i nýrri bók „Lífið eftir lífið”, og er grein
þessi úrdráttur úr henni.
i spurningunni felst ekki neinn
vandlætingar- eöa fordæmingar-
tónn. Sér til undrunar komust
hinir deyjandi aö þvi, aö þegar
jafnvel svörtustu syndir þeirra
voru þarna afhjúpaöar frammi
fyrir ljósverunni, brást hún ekki
viö meö reiöi eöa gremju, en öllu
fremur skilningi, jafnvel kimni.
Allir eru sammála um aö þeir
heföu stööugt fundiö kærleikann
og hlýjuna streyma frá verunni.
Það var eins og tilgangurinn væri
aö fá þá til aö hugsa um lif sitt.
— Um leið og „ljósiö” talaöi til
min, fannst mér allt eins og þaö
átti að vera. Ég var örugg og
elskuö. Kærleikurinn, sem
streymdi frá verunni, er ólýsan-
legur, segir kona ein.
Litið til baka
Oft er alveg ljóst, aö veran
þekkir lif viökomandi og þarfnast
þess vegna ekki svaranna fyrir
sjálfan sig. Hún vill bara aö
viökomandiliti til baka. Siöan sér
hann lif sitt likt og skuggamynda-
sýningu. Þetta gengur hratt og
hann þekkir hverja mynd og
atburö. Sumir sjá alls konar at-
buröi, aörir aöeins þá sem mestu
máli skiptu hann.
Þaö er eins og veran leggi
áherzlu á tvennt: Aö læra aö
elska annaö fólk og tileinka sér
þekkingu. En til eru þeir, sem
hafa fengiö aö lfta til baka yfir lif
sitt, án þess aö hitta fyrir ljósver-
una.
Landamærin
Nokkrir hafa sagt, aö þeir hafi
nálgazt einhvers konar
landamæri. Þeim hefur veriö lýst
sem vatni, grárri þoku, dyrum,
girðingu, akri eöa bara striki.
— Það var ljós — yndislegt,
styrkjandi ljós — allt I kringum
mig. Ég horföi út yfir túniö og sá
giröingu. Maður kom úr hinni átt-
inni til móts viö mig. Ég ætlaöi til
hans, en fannst mér vera haldiö
föstum. Þá sá ég hann snúa viö
og ganga aftur burt frá girðing-
unni.
Annar segist hafa séö alla látna
ástvini sina. Þaö var eins og þeir
veifuöu til hans, en hann sagði i
sifellu: — Nei, ég er ekki tilbúinn
aö koma strax. Ég vil ekki deyja.
Allan timann sá ég lækna og
hjúkrunarkonur bjástra viö
llkama minn.
Þriöji maöurinn sá landamærin
sem strik. Ljósiö spuröi hann: —
Viltu deyja? Ég svaraöi þvl til aö
ég vissi þaö ekki, þvl ég vissi
ekkert um dauöann. Þá sagöi
ljósið: — Komdu yfir þetta
strik, þá færöu aö vita þaö. Um
leið og ég fór yfir strikiö, sem ég
fann aöeins, en sá ekki, greip mig
stórkostleg friöartilfinning, og
mér fannst allar áhyggjur og
sorgir á bak og burt.
Kona ein hitti frænda sinn, sem
haföi veriö látinn I mörg ár. —
Hannlokaöi mér leiöina og sagöi:
— Faröu til baka. Verkefni þinu á
jöröinni er ekki lokið.. Konan
vildi ekki snúa aftur, en átti engra
kosta völ. Andartaki slöar var
hún komin aftur I likama sinn,
fann óskaplegar kvalir I brjóstinu
og heyrði ungan son sinn segja
grátandi: — Góöi guö, geföu mér
mömmu aftur.
Að snúa aftur
Þaö liggur I hlutarins eöli, aö
allir, sem hér hafa sagt frá, hafa
snúiö aftur. Þegar þeir gera þaö,
hefur eitthvaö breytzt I afstööu
þeirra. Venjulegasta tilfinningin
strax eftir dauöann er örvænting-
arfull ósk um aö komast aftur i
llkamann og halda áfram aö lifa.
En þegar hinn deyjandi er kom-
inn nógu langt áleiöis I reynslunni
af dauöanum, vill hann ekki snúa
aftur. Þetta á einkum viö um þá
sem hafa komizt svo langt aö hafa
hitt ljósveruna. — Mig langaöi til
aö vera hjá þessari veru um alla
framtlö, sagöi einn maöur meö
áherzlu.
Marar konur, sem áttu lítil
börn, þegar þær reyndu þetta,
sögöust sjálfra sín vegna gjarna
hafa viljaö vera þar sem þær voru
komnar, en fannst skylda sln aö
snúa aftur vegna barnanna.
Flestir segjast ekki vita hvernig
eöa hvers vegna þeir komu aftur.
Sumum finnst þeir sjálfir hafa
ákveöiö það, öörum, aö ljósveran
hafi lofað þeim aö lifa, annaö
hvort vegna þess aö þeir óskuöu
þess, (venjulega vegna annarra)
eöa þá aö veran sagöi aö þeir ættu
einhverju verki ólokiö.
Einn maöur man þetta þannig:
—• Guö var góöur viö mig, af þvl
ég var dáinn, og hann lét læknana
lifga mig viö i einum ákveönum
tilfangi: Til aö hjálpa konunni
minni, þvl hún átti I vandræöum
meö áfengiö, og ég veit aö hún
heföi aldrei komizt af án min.
Sumir hafa fengið það á tilfinn-
inguna, aö ást annarra og fyrir-
bænir hafi dregiö þá aftur til
lifsins. Hér eru nokkur dæmi, en
þaö fyrsta er ef til vill sterkast:
— Ég var hjá frænku minni
meöan hún lá banaleguna eftir
langan og erfiðan sjúkdóm. Allir I
fjölskyldunni báöu þess aö hún
fengiheilsuna aftur. Oft hætti hún
að anda, en lifnaöi alltaf viö aftur.
Dag einn leit hún á mig og sagði:
— Ég hef verið fyrir handan. Þaö
er dásamlegt þar. Mig langar til
aö fara þangaö en get það ekki,
meöan þiö biöjiö aö ég megi vera
hjá ykkur. Bænir ykkar halda
mér hér. Þiö megiö ekki biöja
meira. Viö hættum öll aö biöja og
skömmu siöar lézt hún.
Fæstir geta lýst því hvernig
þeir komu aftur til likamans.
Flestum finnst þeir hafa sofiö eöa
misst meövitund og vaknaö siöan
i efnislikamanum. t örfáum
tilfellum man fólk smáatriöi, en
yfirleitt telja þeir aö þeir fari inn i
likamann um höfuöiö. — Þaö var
eins og ég væri sogaöur inn I
höfuðið, sagði ein konan.
Erfitt að tala um
Sá sem þannig hefur upplifaö
dauöann, er ekki I vafa um aö
reynslan hefur verið raunveru-
leg. En þrátt fyrir það gera þeir
sérgrein fyrir aö númtimasamfé-
lag lltur ekki meö samúö og skiln-
ingi á sllkar upplýsingar. Af ótta
viö aö vera talinn eitthvað skrýt-
inn eöa hafa „oröið svona af
sjúkdómnum eöa slysinu” þegir
viökomandi, nema ef til vill gagn-
vart nánustu vinum eöa ættingj-
um.
— Ég reyndi ekki aö segja
neinum þetta nema mömmu. Ég
sagöi henni þaö skömmu eftir aö
þaö gerðist, en ég var bara lítill
drengur og hún hlustaði ekki á
mig. Seinna sagöi ég þaö engum.
Stúlka ein sagöi skólafélögum
sinum I gagnfræðaskóla frá
reynslu sinni og fékk síðar aö
heyra á bak, aö hún væri meö
lausa skrúfu. Þriöji segir: —
Maður kemststrax aö raun um aö
fólk skilur þetta ekki eins vel og
maöur vill. Þaö þýöir ekkert aö
stiga upp á kassa og segja frá
þessu.
Áhrifin á lifið
Margir hafa sagt aö lif þeirra
hafi orðið fegurra og betra eftir
þessa reynslu og aö þeir hafi
fariö aö hugsa meira um tilver-
una og tilgang llfsins.
— Aöur geröi ég bara þaö sem
mér datt I hug, en nú velti ég öllu
fyrir mér áður I rólegheitum. Ég
reyni aö gera hluti, sem hafa
meiri tilgang og reyni aö dæma
ekki fólk. Ég vil gera þaö, sem er
gott ekki vegna þess, aö þaö er
gott fyrir mig.
Annar segir: — Þetta varö til
þess aö ég læri betur að meta lífið
Eöa: — Eftir þetta hugsaöi ég
meira um sál mlna en llkama,
öfugt viö þaö sem áöur var.
I fáum tilfellum aöeins finnst
fólki þaö hafa öðlazt eitthvaö eftir
þessa reynslu: — Eftir á var eins
og ég heföí fyiizt nýjum anda.
Margir hafa sagt aö ég hafi sér-
stök, róandi áhrif á þá, eitthvaö
sem dragi úr áhyggjum þeirra.
Mér finnst ég vera nær fölki núna
og skilja þaö betur en áöur.
Annar segir: — Ég finn, hvers
fólk þarfnast. Það kemur meira
aö segja fyrir þegar ég stend I
lyftunni I skrifstofubyggingunni,
þar sem ég vinn, aö ég get lesiö úr
andlitum fólks, aö þaö þarfnast
hjálpar og hvers eölis.
Þriöji segir: — Síöan ég slasaö-
ist hef ég á tilfinningunni að ég
taki á móti hugsunum fólks og ég
finn andúö annarra. Oft veit ég
hvaö fólk ætlar aö segja, áöur en
þaö opnar munninn.
Nær allir, sem hafa „reynt
dauöann”,hafalagtáherzluá hve
mikilvægt þaö sé aö elska annaö
fólk I þessu Hfi og aö tileinka sér
þekkingu. Kona ein hefur til
dæmis fært sér i nyt alla þá
möguleika sem hún hefur haft til
skólagöngu eftir aö hún sneri til
lifsins aftur. Maöur einn gefur
eftirfarandi ráö: — Hversu.
gamall sem þú ert, þá hættu ekki
aö læra, þvi þaö er hlutur, sem
heldur áfram um alla eillfö.
Ný skoðun á dauðanum
Allt þetta fólk hefur lýst þvi yfir
á einhvern hátt aö þaö óttist ekki
lengur dauöann. Það hefur aö
sjálfsögöu á móti þvl aö deyja á
ýmsan tiltekinn hátt, en þaö er
annað. Ekki gæti þaö heldur
hugsaö sér aö fyrirfara sér, þvi
öllu finnst þessu fólki þaö hafa
verk aö vinna. Einn segir: — Ég
þarf aö breyta mér talsvert áöur
en ég fer héöan.
Annar segir: — Ég var aö vísu
aöeins barn, þegar þaö geröist, en
ég er sannfærður um, að það er
lif eftir dauðann, ég er ekki i
minnsta vafa um þaö,. Ég er ekki
hræddur viö aö deyja. Þegar fólk
segir sem svo: — Þegar þú ert
dáinn, þá ertu horfinn, hugsa ég
meö mér: — Þetta fólk veit ekk-
ert.
Mörg sllk ummæli þeirra sem
reynt hafa dauöann, sýna, aö
þeir óttast hann ekki, vegna þess
að þeir eru sannfærðir um að
þeir muni lifa likamsdauöann af.
Platon skrifaði um það
Griski heimspekingurinn PÍat-
on (428til 348 f. Kr.) hefur I Rikis-
bók X sagt goðsögnina um grisk-
an hermann, er fór i strið, þar
sem margir Grikkir féllu, og þeg-
ar landar hans komu til að taka
likin, varlik hans þará meðal. En
eftirgóða stund vaknaði likaminn
og Erlýsti þvi sem hann hafði séð
á ferð sinni yfir um. Fyrst, sagði
Er, yfirgaf sálin likamann og
slóst i hóp annarra anda og þeir
fóru þangað sem var að finna
,,op” eða „ganga” sem lágu frá
jörðinni yfir i annan heim. Þar
voru sálirnar stöðvaðar og
dæmdar af guðlegum verum, sem
isjónhending gátu séð alltlif við-
komandi. Er var þó ekki dæmdur.
Þess i stað sögöu verurnar hon-
um, aö hann skyldi snúa aftur og
segja fólki i efnisheiminum,
hvernig væri þarna fyrir handan.
Er fékk að sjá margar sýnir, en
var svo sendur til baka. Hann
vissi ekki hvernig hann komst
aftur I efnislikamann, vaknaði
aðeins og uppgötvaði að hann lá á
likbálinu.
Dauðabók Tibeta
Sú bók er visdómssafn spek-
inga um margar aldir I Tibet til
íorna. Þarer löng lýsing á hinum
ýmsu stigum, sem sálin þarf i
gegnum eftir likamsdauöann.
Þetta er svo likt frásögnum
Bandarikjamanna á 20. öld, aö
furöulegt má teljást. Allt er meö,
hljóöiö, sem sá deyjandi heyrir,
sálin, sem fer úr líkamanum,
sorgin yfir eigin dauöa,
uppgötvun andalikamans, lýs-
andi veran og andarnir. Tibetsku
spekingarnir ráöleggja þeim,
sem kemst i námunda viö þessa
veru, aö reyna aö finna aöeins til
kærleika og samúðar með öörum.
Hinn deyjandi fær einnig hjá
þeim aösjá góöog ill verk sin eins
og i spegli.
Dauöabók Tlbeta hefur einnig
að geyma lýsingar á siðari stig-
um dauðans, en hvaö þaö varðar,
hefur dr. Moody engan saman-
burðargrundvöll.
Hvers vegna heyrum við
aldrei um slikt:
Eins og áður er sagt, vill sá sem
hefur „dáiö” ógjarnan tala um
reynslu sina, af ótta viö aö veröa
talinn bilaöur á geösmunum. Auk
þess er full ástæöa til aö ætla, aö
slikum tilfellum fari fjölgandi,
þvi með aukinni tækni læknavis-
inda eru æ fleiri vaktir aftur til
lifsins, sem annars heföu dáiö.
Dr. Moody segir einnig, aö þar
sem venjulegt fólk hafi yfirleitt
ekki áhuga á sllku, geti athuga-
semdir um reynslu sem þessa
hæglega farið inn um annaö eyraö
og útum hitt. Einkum nefnir hann
i þvi sambandi lækna, sem i námi
er uppálagt að fara sem minnst
eftir orðum sjúklingsins, en sem
mest eftir fræöunum.
Var fólk dáið?
Skilgreining dauöans hefur
veriö mjög umdeilt efni undan-
farin ár, svo hér er svariö undir
þvi komiö, hvaö átt sé viö meö
dauöa. Meö likamsdauöa er átt
viö eftirfarandi: Hjartaö hættir
aö slá, blóðþrýstingurinn lækkar
niður I núll, sjáöldrin þenjast út,
likamshitinn lækkar o.s.frv.
Margir þeir, sem dr. Moody
hefur rannsákaö, hafa veriö
likamlega dánir, en ekki var gerö
á þeim rannsókn, sem leiðir I ljós,
hvorf heilinn starfar. Hann
heldur þvi fram, aö ef það aö vera
dáinn þýði, aö ekki sé hægt aö
vekja viökomandi til lifsins aftur,
þá hafi viömælendur hans alls
ekki veriö dánir.
Dr. Moody heldur því alls ekki
fram, að hann hafi sannað að til
sé lif eftir dauðann. — En, bætir
hann viö — ég tel þó aö þessar
frásagnir af dauðareynslunni séu
mikilvægar og ég held aö þaö sé
ekkert nema gott um þaö aö segja
að varpa einhverju ljósi á eðli
dauöans.
Prestar og læknar þarfnast
upplýsinga á þessu sviði til aö
geta talað við hinn deyjandi, og
sálfræöingar þurfa einnig aö vita
meira um sálina og hvort hún
getur verið til án likamá. Ef eitt-
hvaö bendir til aö svo sé, hlýtur
meöhöndlun geötruflana aö
breytast meö timanum.
En fyrst og fremst er þetta per-
sónubundið mál. Þaö sem viö fá-
um aö vita um dauöann, getur
skipt máli fyrir lif okkar. Er
þessi reynsla raunveruleg?
Verður hún aö hafa áhrif á lif okk-
ar? Sé svo, reynist þaö rétt, aö viö
skiljum ekki þetta líf, fyrr en viö
höfum fengið að kynnast þvi sem
á eftir kann að koma segir dr.
Moody aö endingu.