Fréttablaðið - 10.05.2006, Blaðsíða 62

10. maí 2006 MIÐVIKUDAGUR22
Laugavegurinn er sú gata sem ég
vil ganga á góðum sumardegi og
njóta mannlífs, sólar og menningar.
Við Laugaveginn dafnar fjölskrúð-
ug list og menning, sambland mann-
fólksins, skapandi verslanir hönn-
unar og lista, kaffihús og
veitingastaðir sem örva matar-
lystina og ef við erum heppin yljar
sólin okkur þar sem hún skín á milli
húsanna. Laugavegurinn er líka sú
gata sem ég kýs að ganga á vetrar-
dögum, og ástæðan er sú sama.
Það sem gerir Laugaveginn sér-
stæðan og aðlaðandi er bæði útlit
hans og andrúmsloft. Neðsti hluti
Laugavegarins eins og hann er í
dag gefur góða hugmynd um gamla
bæinn og upphaf Laugavegarins í
19. aldar smábænum Reykjavík.
Kristín Þorleifsdóttir landslags-
arkitekt gerði litla viðhorfskönnun
á meðal borgarbúa þar sem hún bað
fólk að nefna tvo staði í miðborg
Reykjavíkur sem hefðu jákvæð
áhrif á þeirra líðan og aðra tvo sem
hefðu neikvæð áhrif. Á meðal
þeirra staða sem oftast voru nefnd-
ir á meðal þeirra jákvæðu var neðri
hluti Laugavegar á meðan efri hlut-
inn lenti í flokki þeirra staða sem
hvað oftast voru tengdir neikvæð-
um áhrifum. Það sem skilur á milli
efri og neðri hluta Laugavegar er
að miklu leyti byggingarstíllinn,
sem á neðri hlutanum auðgar mann-
lífið og veitir hlýju, en nýrri og
háreistari hús ofar á Laugarvegi
varpa skugga, eru grá og svæðið
allt mun kaldara.
F-listinn leggur nú sem áður
áherslu á verndun menningarsögu-
legra minja og sérstaklega leggjum
við áherslu á að varðveita eldri
götumyndir svo sem við Laugaveg-
inn. Við viljum stefna að viðhaldi,
uppbyggingu eða endurgerð á svip-
aðan hátt og gert hefur verið í Aðal-
stræti til að viðhalda þeirri stemn-
ingu sem gamli bærinn í
menningar- og ferðamannaborg-
inni Reykjavík hefur, en ekki fórna
henni fyrir stóran steypuklump
sem veitir skugga þar sem annars
fengi að skína sól. Slíkt yrði síst til
að auðga og auka lífið á Laugavegi.
Verndun húsa við Laugaveg er
ekki síður mikilvæg fyrir Reykja-
vík sem ferðamannastað, en Lauga-
vegurinn hefur aðdráttarafl fyrir
ferðamenn vegna þessara gömlu
húsa, því líkt og í öðrum borgum
laðar gamli bærinn til sín fólk.
Mörg húsanna á Laugavegi eru eld-
gömul á íslenskan mælikvarða og
sumir hafa sagt að þau séu ekki
samstæð. En það er einmitt það
sem gerir Laugaveginn að því sem
hann er - lítil og stór hús, hvert og
eitt með sínum sérkennum og sögu.
Víða í Evrópu hefur verið farin sú
leið að viðhalda eða endurbyggja
fremstu húsaraðir eldri hverfa en
leyft að byggja stærri og nýtísku-
legri byggingar á bakvið. Þannig
mætti bæta við íbúðar- og verslun-
arhúsnæði og endurskipuleggja
baklóðir við Laugaveg án þess að
tapa sérkennunum.
Gangi hugmyndir um niðurrif
eftir glatast tækifæri til að skapa
sögulegt umhverfi með mikið
menningarlegt verðmæti og gott
vistvænt umhverfi, með húsagerð
sem tilheyrir séríslenskri og reyk-
vískri menningar- og byggingar-
sögu. Nítjándu aldar hús eru fágæt
í Reykjavík og ávinningur af niður-
rifi þeirra er mjög takmarkaður.
Tækifærin að byggja upp fallega
og lifandi borg eru í höndum yfir-
valda í borginni. Þess vegna vill F-
listinn leggja áherslu á verndun
húsa og endurreisn í stað friðunar-
stefnu og viðhalda þannig 19. aldar
götumynd Laugavegarins.
Höfundur skipar 5. sæti á F-
lista til borgarstjórnarkosninga.
Varðveitum götumynd Laugavegarins
UMRÆÐAN
LAUGAVEGURINN
ANNA SIGRÍÐUR ÓLAFSDÓTTIR
MATVÆLA- OG NÆRINGARFRÆÐINGUR
FRÁ LAUGAVEGI Greinarhöfundur segir
neðsta hluta hans gefa góða hugmynd um
gamla bæinn. FRÉTTABLAÐIÐ/STEFÁN
Miklar breytingar hafa átt sér
stað í búferlaflutningum lands-
manna á síðustu árum. Fjölgun er
að verða mest í nágrannabyggðar-
lögum Reykjavíkur og eru helstu
vaxtarsprotarnir Reykjanesbær,
Akranes og Árborg.
Þessi þrjú svæði eiga nú í sam-
keppni og hefur Árborg mikla
möguleika ef rétt er á spilum hald-
ið. Fólkið sem býr í Árborg gerir
réttmæta kröfu um fullnægjandi
þjónustu sem gefur öðrum sveit-
arfélögum ekkert eftir. Þetta á við
um leikskólana, en þar verður að
vera nægt og fullnægjandi rými
fyrir öll börn á leikskólaaldri.
Þetta á við um grunnskólana og
gæði þeirra. Þetta á við um rekstr-
arumhverfi fyrirtækja, bæði álög-
ur og framboð lóða. Þetta á við um
skipulag sem tekur tillit til raun-
verulegs vaxtar og fjölgunar. Og
þetta á ekki síst við um álögur sem
verða að vera sanngjarnar og sam-
keppnishæfar við hin sveitarfé-
lögin.
Stærsti og umfangsmesti þátt-
ur í rekstri sveitarfélaganna er
rekstur grunnskólanna og leik-
skólans. Í dag er í vaxandi mæli
litið á þessi tvö skólastig sem eina
heild og viljum við sem skipum D-
listann í Árborg efla skólastarf
með auknu sjálfstæði skóla og
auka á samvinnu milli skólastiga.
Þá viljum við huga sérstaklega að
nemendum í efstu bekkjum svo
tenging við framhaldsskóla sé
sem best og brottfall sé sem
minnst. Skólahúsnæði þarf alls
staðar að vera í takt við kröfur
nútímans og tryggja þarf eðlileg-
an vöxt í byggðakjörnunum þrem-
ur; Selfossi, Eyrarbakka og
Stokkseyri. Þá viljum við tryggja
öllum börnum leikskólavist frá 18
mánaða aldri og miða framboð við
þá fjölgun sem fyrirsjáanleg er.
Málefni eldri borgara verða
sífellt mikilvægari, enda er þjóðin
að eldast. Óljós skil á milli sveitar-
félaga og ríkisins hafa verið mikið
til umræðu, auk þess sem óhófleg
skattlagning á lífeyrisþega hefur
verið í brennidepli. D-listinn í
Árborg leggur áherslu á lausnir
sem eru á valdi sveitarfélagsins
og hvetur jafnframt til þess að
mál eldri borgara færist til sveit-
arfélagsins frá ríkinu. Við viljum
tryggja mannsæmandi hjúkrunar-
og dvalarrými í héraði. Enn frem-
ur viljum við bæta heimaþjónustu
eins og kostur er. Þá höfum við
komið með nýmæli sem felst í
afnámi fasteignaskatts á íbúðar-
húsnæði 70 ára og eldri. Ýmis rök
eru fyrir þessari ráðstöfun, enda
er það mannúðlegt að styðja þá
sem hafa heilsu til að vera sem
lengst í eigin húsnæði. Þá er hag-
kvæmt fyrir samfélagið að fólk
fái að vera áfram í eigin húsnæði
ef það hefur kost á því, auk þess
sem það stuðlar að minni biðlist-
um. Okkar útspil í málefnum eldri
borgara hafa vakið athygli og er
fagnaðarefni að nú hefur D-listinn
í Garðabæ tekið þetta mál upp
fyrir kosningarnar í vor.
Við teljum að raunhæfar lausn-
ir sem eru á færi sveitarfélagana
séu það besta sem við getum lagt
áherslu á, enda fæst lítið upp úr
því að munnhöggvast við ríkið eða
kenna öðrum um. Sveitarfélögin
hafa skyldum að gegna gagnvart
eldri borgurum og ýmis úrræði til
að bæta hag þeirra ef viljinn er
fyrir hendi.
Höfundur skipar 1. sæti D-list-
ans í Árborg.
Sóknarfæri fyrir Árborg
UMRÆÐAN
SVEITARSTJÓRNAR-
KOSNINGAR
EYÞÓR ARNALDS
FRAMBJÓÐANDI
Í október 2002 var mér boðið að
vera gestur sjónvarpsþáttarins
Ísland í bítið á Stöð 2. Ég þáði
boðið enda átti þarna að ræða um
mál sem mér hefur verið hugleik-
ið til fjölda ára. Verð á matvöru
hér á landi. Sérstaklega átti að
fjalla um álagningu í matvöru-
verslunum Bónuss, Hagkaups og
10-11. Tveir stjórnendur morgun-
sjónvarpsins spurðu mig m.a. út í
innkaupafyrirtækið Aðföng og
hver meðaltalsálagningin væri í
verslunum okkar. Ég svaraði því
til að hún væri frá 15 prósentum í
Bónus og svo aðeins hærri eftir
því sem þjónustustigið í verslun-
um hækkaði.
En viti menn. Þegar ég var
búinn að lýsa þessu, eins og það
var í raunveruleikanum, brugðu
stjórnendurnir á það ráð að birta
mér einhverja skýrslu frá manni í
Bandaríkjunum. Hann hafði allt
aðra sögu að segja en ég um álagn-
ingu á matvöru. Hann hafði afhent
stjórnendum þáttarins skýrslu
með verði á um 500 matvöruteg-
undum þar sem í ljós kom að
álagningin í verslunum okkar
væri á bilinu 42 til 78 prósent! Sér-
staklega voru tínd til dæmi um
óheyrilegt okur okkar á spagettí-
sósu sem hefði allt að 87 prósenta
álagningu og annað þaðan af
verra!
Ég benti á að þetta væri ekki
satt enda hefur það komið í ljós nú
síðast í lok síðasta árs í skýrslu
norrænu samkeppniseftirlitanna.
Þau staðfestu að álagning hér á
landi væri sambærileg og lægri á
við nágrannalöndin en ég hygg að
meðaltalsálagning í verslunum
okkar sé í kringum 20 prósent.
Hins vegar kom fram í þeirri
skýrslu að innflutningshindranir
og óhagstætt skattaumhverfi eru
helsta ástæðan fyrir hærra mat-
vöruverði hér á landi en á öðrum
Norðurlöndum.
En hver var maðurinn í Banda-
ríkjunum sem lét þáttastjórnend-
ur fá þessar upplýsingar? Og
hverjir voru þáttastjórnendurn-
ir? Kæmi það einhverjum á óvart
ef ég nefndi nöfn Jóns Geralds
Sullenberger, Jóhönnu Vilhjálms-
dóttur og Þórhalls Gunnarsson-
ar??
Um trúverðugleika
Kastljóssins
UMRÆÐAN
BAUGSMÁLIÐ
JÓHANNES JÓNSSON
STOFNANDI BÓNUSS