Tíminn - 07.07.1977, Blaðsíða 9

Fimmtudagur 7. júll 1977
9
Útgefandi Framsóknarflokkurinn.
Framkvæmdastjóri: Kristinn Finnbogason. Ritstjórar:
Þórarinn Þórarinsson (ábm.) og Jón Helgason. Ritstjórn-
arfuiitrúi: Jón Sigurðsson. Auglýsingastjóri: Steingrimur
Gislason. Ritstjórnarskrifstofur i Edduhúsinu við Lindar-
götu, simar 18300 — 18306. Skrifstofur i Aðalstræti 7, simi
26500 — afgreiðslusimi 12323 — auglýsingasimi 19523. Verð
i lausasölu kr. 70.00. Askriftargjald kr. 1.300,00 á mánuði.
Blaðaprent h.f.
Frjáls
félagas tarf s emi
Fyrir skömmu efndi Samband ungra fram-
sóknarmanna til athyglisverðrar ráðstefnu um
frjálsa félagastarfsemi i landinu. Hér er um að
ræða viðfangsefni sem miklu skiptir i frjálsu
menningarþjóðfélagi, að framtak fólksins sjálfs
fái notið sin sem best og búið sé i haginn fyrir
frjálsa tómstundaiðju almennings i þágu
menningar, samhjálpar og þjóðþrifa.
Þvi er oft á loft haldið að íslendingar séu ein-
staklingshyggjumenn og fálátir um annarra
hagi. Þetta er missýning eins og sést ef höfð er i
huga öll hin margháttaða félagastarfsemi sem á
sér stað i landinu. Við hlið almannasamtaka svo
sem verkalýðs- og samvinnufélaga, starfa i
landinu fjölmenn félög sem sinna ótrúlega marg-
háttuðum menningarlegum og félagslegum
þörfum og áhugamálum þjóðarinnar. Það er hins
vegar rétt að íslendingar vilja ekki fela félögum
neitt forræði yfir lifi einstaklinganna, og er það
vel. Hlutverk samtaka i frjálsu þjóðfélagi er ekki
að sitja yfir hlut félagsmannanna, heldur að
styðja þá og vera þeim vettvangur til sameigin-
legra verka.
Á ráðstefnu Sambands ungra framsóknar-
manna kom fram að rikisvaldið hefur miklu hlut-
verki að gegna i þessum efnum. Á hinn bóginn er
það mikilvægt að rikið þekki takmörk sin og
seilist ekki inn á svið hinna frjálsu félagasam-
taka. Þáttur rikisvaldsins á að vera fólginn i
örvun og hvatningu og þeirri fyrirgreiðslu sem
óhjákvæmilega kann að verða þörf i einstökum
atvikum. Aftur á móti ber að forðast þau mistök
að rikisvaldið ætli sér að hlutast til um málefni
félaganna i formi stjórnunar, óþarfa eftirlits eða
ofskipulagningar.
Á ráðstefnunni var bent á eitt svið sérstaklega
þar sem eðlilegt má telja að rikisvaldið leggi
félagastarfseminni sinn skerf. Félögin i landinu
hafa mikla þörf fyrir fleiri og betur menntaða og
þjálfaða leiðbeinendur en nú er völ á. Þetta hlut-
verk er sjálfsagt að skólakerfið taki að sér, og ér
timabært að minna á það nú þegar endurskoðun
framhaldsskólakerfisins stendur yfir.
Nú er það ljóst að félögin i landinu hafa þörf
fyrir fjármuni til að standa straum af starfsemi
sinni. Þörfin er mismikil eftir atvikum, en greini-
legt er að t.d. iþrótta- og ungmennafélög þurfa á
talsverðum fjármunum að halda til að geta sinnt
hinu mikilvæga uppeldis- og menningarhlutverki
sinu. Enn fremur má nefna þarfir slysavarna- og
björgunarfélaganna sem starfa viðs vegar um
landið og sinna brýnum þörfum af prýði.
Hvað fjárhagsaðstæður félaganna i landinu
snertir er i senn nauðsynlegt að rikisvaldið þekki
sinn vitjunartima og að það kunni sér hóf. Vafa-
mál er hvort farsælla er að framlag þess sé i
mynd beinna fjárframlaga, þótt hjá þeim verði
ekki með öllu komizt að sjálfsögðu, eða i mynd
skattaafsláttar af framlögum einstaklinganna til
félaga sinna, a.m.k. að þvi leyti sem viðurkennt
er að félögin hafi tekið að sér þjóðþrifahlutverk.
Þetta má þó ekki verða með þeim hætti að rikið
taki til sin vald eða forræði i málefnum félag-
anna. Það er brýnt að unnið verði gegn þeirri
áleitnu skoðun að rikið eigi að taka að sér æ fleiri
og fleiri verkefni af fólkinu og gina siðan yfir
flestum þáttum þjóðlifsins. Leið frjálsrar félaga-
starfsemi og félagshyggju er farsælli.
JS.
Herínn gerði byltmgu í
Pákístan í gærmorgun
Hvað verður um Bhutto?
Aróöursplagg frá kosningunum I marz. Þaö á aO sýna, aö undir
handleiöslu Bhuttos sé efnahagsmálum landsins bezt borgiö.
Eins og lesendur sjá viö lestur
greinarinnar, þá heföi hún
, meö réttu átt aö birtast I gær,
en vegna óviöráöanlegra
ástæöna reyndist þaö ekki
(unnt.
I GÆRMORGUN bárust þær
fréttir á öldum ljósvakans, aö
herinn i Pakistan heföi gert
byltingu og látiö fangelsa bæöi
stjórnina og stjórnarandstöö-
una. Þaö sem olli þvl, aö her-
foringjarnir ákváöu loks aö
skerast I leikinn, er sennileg-
ast sú neitun stjórnarandstöö-
unnar aö ganga ekki aö
samriingnum, sem Bhutto,
forsætisráöherra Pakistans,
vildi gera viö stjórnarandstöö-
una um nýjar kosningar. Á
þessu stigi málsins er ekki vit-
aö hvaö veröur um Bhutto eöa
kosningarnar, sem átti aö
halda I byrjun ágúst.
ANDSTÆÐINGAR Bhuttos
sökuöu hann um aö hafa falsaö
úrslit kosninganna i marz s.l.,
og siöan hefur rikt ólguástand
i landinu. I júnibyrjun hófust
svo samningsviöræöur milli
stjórnar Bhuttos og stjórnar-
andstööunnar og eftir niu
fundi var loks ákveöiö, aö
þjóöin skyldi ganga til kosn-
inga aö nýju. Meö þvi sam-
komulagi þótti Bhutto hafa
dregiö nokkuö úr yfirlýstum
skoöunum sinum. Margt olli
þvi og ber sennilega fyrst aö
nefna, efnahagsástand
þjóöarinnar, sem vægt sagt
var oröiö bágborið eftir
þriggja mánaða ólgu og mátti
þó áöur við litlu. Þaö sem rak
þó endahnútinn á þessa
ákvöröun Bhuttos, var trúleg-
ast ihlutun Khalids konungs i
Saudi Arabiu, enda hefur
Saudi Arabia efnahagslegra
hagsmuna að gæta i Pakistan.
Vitað er aö þessi ákvöröun
Bhuttos hlaut stuöning bæöi
innan flokks hans sem og
hersins. Flokksmönnum sin-
um gaf hann lika þá skýringu,
aö hann heföi ævinlega leitt þá
til sigurs og þaö sama myndi
veröa upp á teningnum i næstu
kosningum.
V TIL AÐ BYRJA MEÐ virtist
samkomulag stjórnarandstöö-
unnar viö Bhutto hljóta fullan
stuöning innan 9 flokka, sem
mynduöu bandalag gegn hon-
um. Aö visu drógu þeir til
baka helztu kröfu sina, þ.e. aö
Bhutto segöi af sér, en fyrstu
fregnir af samkomulaginu
hermdu, aö sú krafa væri orö-
in minniháttar mál.
En um siðustu helgi bárust
þær fréttir, að búiö væri aö
fella þetta samkomulag innan
andstööubandalagsins, og þaö
aftur hafði þau áhrif, aö her-
inn lét til skarar skriöa gegn
stjórnmálamönnunum.
Þegar sagt var frá sam-
komulaginu, lýstu stjórnar-
andstæöingar þvi yfir, aö nú
væri búiöaö klippa vængina af
Bhutto. Þvi svöruöu stuön-
ingsmenn Bhuttos á þann veg,
aö hann heföi 3 mánuöi til aö
láta nýja vaxa. En fréttin I
gær bendir til þess, aö honum
gefist aldrei tækifæri til þess.
ZULFIKAR ALI BHUTTO er
kominn af auöugum ættum og
fór ungur að aldri til Banda-
rikjanna, þar sem hann lauk
BA prófi i stjórnmálafræöi frá
háskólanum i Kaliforniu. I Ox-
ford I Bretlandi tók hann MA
próf i lögum og kenndi siðan
alþjóöalög viö háskólann i
Southampton áður en hann tók
viö stööu hjá hæstarétti
Pakistans.
Bhutto var einungis þritug-
ur að aldri, er hann var valinn
i embætti verzlunarráðherra I
stjórn Ayub Khans, hershöfö-
ingja. Seinna varö hann
upplýsingaráöherra, þá
iönaöarráöherra og 1963 fékk
hann stærstu stööu sina, er
hann tók viö embætti utan-
rikisráðherra. Bhutto átti þá
mestan þátt i þvi aö taka upp
vinsamleg samskipti viö Kina
I stjórnartiö sinni.
Ariö 1966 sagöi hann af sér I
mótmælaskyni viö samkomu-
lag, sem Khan gerði viö Ind-
land eftir striö, sem varö milli
rikjanna áriö áöur, en Sovét-
menn stóöu bak viö þetta sam-
komulag. Hann stofnaöi þá
nýjan flokk, Alþýöuflokk
Pakistans, sem fékk meiri-
hluta I Vestur-Pakistan i kosn-
ingunum 1970. Það var eftir
þær kosningar, sem eystri
hlutinn klauf sig frá hinum
vestari og Bangladesh var
stofnaö I marz 1971.
Tveim vikum eftir aö Ind-
land skarst i leikinn, varö
Bhutto forseti Pakistans, sá
fjóröi i sögu landsins og sá
fyrsti sem ekki kom frá hern-
um. Þá lýsti hann sjálfum sér
sem lýðræðislegum sósialista
aö brezkri fyrirmynd eöa i
anda Willy Brandts, eins og
hann orðaöi það þá.
I ágúst 1973 lét Bhutto
breyta stjórnarskránni á þann
hátt, aö hann varö forsætis-
ráðherra i hinni nýju stjórn
sem þá var mynduö.
ÞEGAR BHUTTO tók viö
stjórn I Pakistan var efnahag-
ur rikisins I rústum, enda
haföi þjóöin þá staöiö I niu
mánaöa borgarastriöi, sem
kostaöi meir en milljón manns
lifiö. Vegna aöskilnaöar
Bangladesh haföi þjóöinni
fækkaö um helming, þannig aö
skuldabyrði Pakistans jókst
hlutfallslega, svo ekki sé
minnzt á landmissinn.
En Bhutto virðist hafa tekizt
furöulega vel aö glima viö
efnahagslega vandamáliö.
Þaö er þó ef til vill svo aöeins á
yfirboröinu, þvi Pakistan hef-
ur fengið mikla aöstoö erlendis
frá. Miklu munar þar um lán
og styrki, sem komu fra hin-
um auöugu oliurikjum, sér-
staklega tran og Saudi Arabiu.
Þess veröur þó aö gæta, aö
mikill hluti þess fjármagns
hefur veriö notaöur til aö
mæta auknum oliukostnaöi.
Um fiórðungur útflutnings-
tekna Pakistans mun fara i aö
borga vexti og afborganir af
lánum og munar um minna.
En þrátt fyrir allt má ekki
gleyma þvi sem Bhutto geröi
Þarna faömar Bhutto aö sér einn af leiötogum stjórnarandstööunn-
ar eftir aösamkomulag náöist milli þeirra fyrir skömmu. Þvi sam-
komulagivar seinna hafnaö og þess vegna tók herinn völdin I sinar
hendur.
vel i efnahagsmálunum. Meö-
al þess, sem hann lét fram-
kvæma, var þjóönýting á
flestum mikilvægustu iön-
greinum áriö 1972, og svo á
mörgum landbúnaöargreinum
i júli I fyrra.
EN OFBELDI og hryöjuverk
hefur Bhutto ekki tekizt aö
koma I veg fyrir. Hann reyndi
aö handsama leiötoga stjórn-
arandstööunnar, en þaö leiddi
einungis til meiri mótstööu
gegn honum.
Eins og fyrr segir, er á huldu
hvaö hershöföingjarnir ætla
sér á næstunni. Ekki er þó
óliklegt, aö þeir myndi stjórn
skipaða foringjuin úr hernum
og reyni siöan aö efna til
frjálsra kosninga eftir aö and-
rúmsloftiö hefur róazt.
Spurningin er hvort Bhutto
fær að taka þátt I þeim
kosningum.
MÓL