Fréttablaðið - 17.07.2006, Blaðsíða 49

Fréttablaðið - 17.07.2006, Blaðsíða 49
MÁNUDAGUR 17. júlí 2006 17 ������� ������������� ����� ������������������� ������������� ����� ������������������� ������������� �������������������� ��������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������� ����������������������������������������� ������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������� ������������������������������������������ ��������������������������������� �������������������������������������������������������������� ������������� �������������������������������������� ����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������� ���������������������������������������������������������������������������� �������������������������� Það er staðreynd að verð á sam- heitalyfjum er margfalt hærra á Íslandi en annars staðar á Norður- löndum. Þessi verðmunur á ekki síst við um verð á lyfjum frá íslenska lyfjaframleiðandanum Actavis. Þetta eru ekki nýjar stað- reyndir heldur hafa þær legið fyrir í mörg ár. Ríkisendurskoðun gaf út sérstaka skýrslu um lyfja- kostnað þar sem hátt verð á lyfjum var dregið rækilega fram í dags- ljósið. Kastljósið hefur fjallað um gíf- urlega hátt verð á lyfjum, Frétta- blaðið fjallaði með ítarlegum hætti um málið í maí síðastliðnum og sömuleiðis landlæknir. Ekki má heldur gleyma verðkönnun ASÍ og fáránlegum viðbrögðum heilbrigð- isráðherra Sivjar Friðleifsdóttur við verðkönnuninni sem lýstu mik- illi vanþekkingu á rót vandans. Viðbrögð ráðherra voru þau að hóta starfsfólki apóteka áminning- um og leyfissviptingum. Þrátt fyrir alla framangreinda umfjöllun bólar ekkert á því að lyf lækki í verði. Í góðri umfjöllun Kastljóssins um hver ástæðan væri fyrir háu lyfjaverði féllu mörg gullkorn af vörum viðmæl- enda sem hefðu þess vegna getað orðið uppistaðan í mörgum spaug- stofuþáttum. Viðmælendur Kast- ljóssins vísuðu allir ábyrgðinni af höndum sér, formælandi Actavis taldi t.d. að orsökin fyrir háu lyfja- verði væri umbúða- og þýðingar- kostnaður sem mældur var sem 90 prósent af kostnaði lyfsins og gæti hlaupið á mörgum þúsundum króna hvert lyfjaglas. Á einum lyfjainnflytjanda var að heyra að hann væri fórnarlamb ríkisins sem ákvarðaði himinhátt verð sjálfu sér til handa. Formað- ur lyfjagreiðslunefndar og fyrrum ráðherra Framsóknarflokksins neitaði algerlega staðreyndum og fullyrti að verð á samheitalyfjum hér og í nágrannríkjunum væri sambærilegt og sakaði innflytj- endur lyfja um að vilja einungis flytja inn dýr lyf, Bens en ekki Trabant. Sérfræðingur í heilbrigð- isráðuneytinu benti á að sam- keppnisyfirvöld hefðu ekki verið á vaktinni. Heilbrigðisráðherra kennir frjálsum markaði um hátt lyfja- verð um leið og hún afneitar ábyrgð á lyfjagreiðslunefnd sem heilbrigðisráðherra skipar. Það er sjaldnast vænlegt til árangurs þegar hver bendir á annan en öllum ætti að vera ljóst að stjórnvöld bera höfuðábyrgð á gríðarháu lyfjaverði. Stjórnvöld bera alla ábyrgð á því að ná fram sanngjörnu verði og hafa til þess tæki. Ekki benda á mig UMRÆÐAN LYFJAVERÐ SIGURJÓN ÞÓRÐARSON ALÞINGISMAÐUR Heilbrigðisráðherra kennir frjálsum markaði um hátt lyfjaverð um leið og hún afneit- ar ábyrgð á lyfjagreiðslunefnd sem heilbrigðisráðherra skipar. Í umræðum um matarverð á und- anförnum vikum hefur ýmislegt komið fram, sumt rétt, annað óljóst og enn annað beinlínis rangt eða villandi. Óumdeilt er, að matarverð er hátt hér á landi. Það sýnir saman- burður Hagstofu ESB (EURO- STAT) en þetta háa verðlag er ekki einskorðað við matvöru. EUROSTAT hefur sýnt, að fatn- aður er hér álíka mikið dýrari en í Evrópu og matur. Ætli það sé ekki sannast sagna, að verðlag sé almennt hátt hér á landi miðað við „meðaltal“ í ESB. Hitt er svo rétt að undirstrika, að það er ekkert til sem hægt er að kalla Evrópuverð; breytileik- inn er svo mikill milli landa, sér- staklega milli Suður- og Norður- Evrópu. Þannig mælist verðlagið í Danmörku 133 miðað við 100 í ESB (15 ríki), en á Spáni er þessi tala 79. Matur og drykkjarvörur mælast sem sagt 68% dýrari í Danmörku en á Spáni. Á Íslandi er vísitalan 148 eða 11% yfir Dan- mörku og 26% yfir Svíþjóð en nánast jafn há og í Noregi. Við getum svo velt því fyrir okkur hvert eðlilegast er að sækja sam- anburð. Dettur nokkrum í hug í alvöru, að við á Íslandi getum vænst þess í framtíðinni að borga lægra verð fyrir matinn en Danir. Hvaða markaðslegar forsendur væru fyrir því, þegar við horfum til staðsetningar, fámennis og almennra lífsgæða? Í tveggja ára skýrslu Hag- fræðistofnunar eru helstu ástæð- ur hás matarverðs á Íslandi tald- ar vera lega landsins, markaðsaðstæður, launastig og kaupmáttur, skattlagning og inn- flutningsvernd. Rétt er að undir- strika, að það er jafnan sterkt samhengi milli verðlags og kaup- máttar, þannig að þar sem kaup- máttur er hár er verðlag að jafn- aði hátt líka. Kaupmátturinn endurspeglast í framleiðslu- og þjónustukostnaði. Þótt matar- verðið mælist 148 hér en 79 á Spáni, verja Spánverjar mun hærra hlutfalli tekna sinna til matarkaupa en Íslendingar. En hvað með innlendu búvör- urnar? Eru það fyrst og fremst þær sem valda háu matarverði hér, eins og margir halda fram? Búvörur eru vissulega dýrar í framleiðslu hér vegna náttúru- legra aðstæðna og vegna þess að hér er áhersla lögð á hágæða- framleiðslu, og hér er ýmislegt bannað í framleiðslu, sem stund- að er þar sem búvörur eru fram- leiddar með minnstum kostnaði. T.d. er íblöndun fúkkalyfja í fóður bönnuð hér svo og öll notk- un hormóna til vaxtar- eða afurðaauka. Ylræktin notar ein- göngu lífrænar varnir gegn skordýrum. Þetta kostar sitt og þýðir, að við getum aldrei keppt í verði við það sem ódýrast er. En viljum við breyta þessu? Vilj- um við stefna þessum fram- leiðsluháttum í hættu? Landbún- aðurinn býr vissulega við mikla vernd, en hún er m.a. til að varð- veita þessi gildi, tryggja mat- vælaöryggi þjóðarinnar og líf í byggðum landsins, sem skapar grunn fyrir fjölbreytilegri atvinnuhætti og gerir eftirsókn- arverðara að búa í landinu. En vissulega kostar það sitt. Hvað sem því líður, er það einnig staðreynd, að innlendu búvörurnar skera sig ekki sér- staklega úr hvað verðlag varðar samkvæmt mælingu EURO- STAT. Þar mælist kjötið 143, mjólk, ostar og egg 146, sem hvort tveggja er undir meðaltali matar og drykkjar, ávextir, grænmeti og kartöflur 151, brauð og kornvörur 167, aðrar matvörur 149, drykkjarvörur 155, og loks má nefna föt og skó sem, eins og áður sagði, eru álíka mikið dýrari hér og maturinn að meðaltali og mælast 149 á sama skala. Það er eðlilegt að þeir sem vinna að hagsmunamálum almennings, hvort sem er í stétt- arfélögum eða á öðrum vett- vangi, horfi til þess hvernig megi lækka mtvælaverð í land- inu. Bændur víkja sér ekki undan þeirri umræðu og hafa ekki setið með hendur í skauti undanfarin ár, heldur þvert á móti unnið stíft að hagræðingu á búum sínum og í afurðavinnslunni. Þeir eiga sinn þátt í því, að útgjaldahlutfall venjulegrar fjölskyldu til matarkaupa hefur á tæpum áratug lækkað úr 17% í 13%, og við skulum ávallt hafa í huga, að minna en helmingur af mat okkar eru íslenskar búvör- ur; við flytjum nú þegar flestum þjóðum meira inn af matvælum. Fyrir mistök vantaði niðurlagið á þessa grein þegar hún birtist 13. júlí. Hún er því birt aftur. Matarverð á Íslandi UMRÆÐAN MATARVERÐ SIGURGEIR ÞORGEIRSSON FRAMKVÆMDASTJÓRI BÆNDASAMTAKA ÍSLANDS Landbúnaðurinn býr vissulega við mikla vernd, en hún er m.a. til að varðveita þessi gildi, tryggja matvælaöryggi þjóðar- innar og líf í byggðum lands- ins, sem skapar grunn fyrir fjölbreytilegri atvinnuhætti og gerir eftirsóknarverðara að búa í landinu. 550 5000 AUGLÝSINGASÍMI
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64

x

Fréttablaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Fréttablaðið
https://timarit.is/publication/108

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.