Tíminn - 25.05.1978, Blaðsíða 2

2
Fimmtudagur 25. mai 1978.
Wmmm
Frakkar í
afvopnunar-
viðrædur
Sendiherra
Kúbu rekinn
frá Eþíópiu?
Sameinuðu þjóðirnar/ Reuter.
Frakkar munu að nýja taka virk-
an þátt i afvopnunarviðræðum i
dag er Valery Giscard d’Estaing
leggur fram nýjar tillögur um
málið fyrir allsherjarþing Sam-
einuðu þjóðanna. Frakkar hafa
litinn þátt tekið i þessari umræðu
siðustu 16 árin. Þegar Giscard
d’Estaing ávarpar sérstakan
fund um ‘afvopunarmál verður
það i fyrsta skipti sem franskur
þjóðhöfðingi flytur mál sitt fyrir
allsherjarþinginu.
Ræða Frakklandsforseta mun
einnig marka stefnubreytingu þvi
Kinverjar
ofsóttir í
Víetnam
Peking/Reuter. 1 gær sakaði kin-
verska stjórnin Vietnama um að
ofsækja og reka Kinverja úr land-
inu og var stjórnin i Hanoi hvött
til að hætta þessum aðgerðum
ella yrði hún að taka afleiðingun-
um. 1 kinversku yfirlýsingunni
sagði að i Ho Chi Minborg og
öðrum stöðum hefðu verið fram-
kvæmdar fjöldahandtökur á Kin-
verjum og þeir særðir og myrtir.
Að sögn hafa um 70.000 Kin-
verjar verið reknir frá Vietnam
frá þvi i april sl. og höfðu sumir
þeirra verið rændir og barðir á
leið sinni heim.
Samband Kinverja og Viet-
nama hefur farið kólnandi að
undanförnu. Vietnamar hafa rek-
ið mikinn fjölda Kinverja frá
landamærahéruðunum, en Kin-
verjar segja að fólkið hafi átt rétt
á veru þar vegna langrar búsetu
sinnar á svæðinu.
frá þvi að de Gaulle settist i for-
setastól og æ siðan hafa Frakkar
ekki viljað sækja afvopunar-
ráðstefnur og ekki ritað undir
samninga um takmörkun vopna-
framleiðslu.
I för með d’Estaing er sósialist-
inn Jules Moch en hann sat fundi
um afvopnunarmál fyrir hönd
Frakka áður en de Gaulle tók
fyrir þátttöku þeirra i slikum
ráðstefnum. Nærvera Jules sem
nú er 84 ára, er talin merki um
stefnubreytinguna.
Franska stjórnin samþykkti til-
lögurnar sem nú verða bornar
fram i janúar sl., en i þeim er
meðal annars lagt til að komið
verði upp kerfi alþjóðlegra gervi-
hnatta sem hafi eftirlit með þvi
hvort þjóðir brjóti samþykktir er
Kinshasa/Reuter. Mikill ótti rikir
nú meðal hvitra manna i Zaire
vegna fjöldamorðanna i Kolwezi
og margir búa sig undir að yfir-
gefa landið. Uppreisnin i Shaba
og brottflutningur hvitra manna
frá Kolwezi í kjölfar hennar hefur
orðið til þess að námum i
héraðinu hefur verið lokað og
hætt er við að efnahagur Zaire
muni fara hriðversnandi af þeim
sökum.
Samkvæmt itölskum heimild-
Valery Giscard d’Estaing.
gerðar hafa verið um af-
vopnunarmál. Onnur hugmynd er
að leggja skatt á þau lönd er
mestum fjármunum verja til
vopnaframleiðslu og láta skattinn
ganga til þróunaraðstoðar.
um hefur fjöldinn ailur af Itölum
er unnu við demantsnámur á
Kasai-svæðinu tekið saman fögg-
ur sinar eftir að fréttir bárust um
atburðina i Kolwezi. Ferðamenn
er komu til Lubumbasi, höfuð-
borgar Shaba héraðs sem er i 325
kilómetra fjarlægð frá Kolwezi
sögðu að Belgiumenn, Grikkir og
Libanir sem þar búa hefðu vax-
andi áhyggjur af framtiðinni.
Uppreisnarmenn sem flýja nú
frá Suður-Zaire flykktust til Zam-
Nairobi/Reuter. Sendiherrar
Kúbu og Suður-Yemen i Eþiópiu
fóru úr landinu eftir að her-
foringjastjórnin þar neitaði að
fallast á tiliögur Kúbumanna um
myndun stjórnmálafiokks að þvi
er heimildir i Addis Ababa
hermdu. Sendiherrarnir sneru
heim á leið fyrir 10 dögum og hafa
ekki komið til baka. Þetta stað-
festir þó ekki frétt vestur-þýzks
dagblaðs þess efnis að sendiherr-
arnir hafi verið reknir úr landi.
Dagblaðið Die Welt sagði i frétt
að bandamenn Eþiópiumanna
hefðu lagt til að herráðið sem nú
ræður lögum og lofum i Eþiópiu
fari frá völdum og i stað þess
komi marxistisk stjórn almennra
borgara. Sagt er að leiðtogi
vinstrimanna i Eþiópiu, Negede
Gobeze sem verið hefur i útlegð i
Paris hafi einnig heimsótt Addis
biu i gær á leið sinni til Angóla, en
hvitu gislarnir, sem sagt er að
þeir hafi tekið i Kolwezi, voru
ekki með i förinni að sögn s jónar-
votta. Uppreisnarmenn sögðu i
fyrradag að gislarnir fjöldi karla
kvenna og barna yrðu fluttir til
Angóla gegnum Zambiu.
Forsætisráðherra Belgiu, Leo
Tindemans, ræddi i gær við Mo-
butu forseta Zaire i Paris.
Fundinum var komið á til að
ráðamennirnir gætu rætt um
Ababa en farið burt um leið og
hinir erlendu sendimenn. Sam-
kvæmt Die Welt var sendiherrun-
um gert að verða á brott úr land-
inu eftir að upp komst að þeir
ættu þátt i þvi að smygla Negede
til landsins.
Talið er að heimsókn Negede sé
þáttur i tilraun til að mynda
verkamannaflokk og jafnframt
liður i áætlun um að semja frið i
Eritreu, en þar hafa uppreisnar-
menn barizt við stjórnarher
Eþiópiu i 17 ár. Kúbanskir og
sovézkir hermenn aðstoðuðu
Eþiópiuher við að brjóta á bak
aftur innrás Sómaliumanna i
Ogaden eyðimörkina en talið er
að Mariam herforingja yfirmanni
herráðsins hafi mistekizt að
tryggja stuðning þeirra við sókn i
Eritreu.
sambúð landanna en Mobuto
hefur gagnrýnt björgunarað-
gerðir belgiskra hermanna i Kol-
wezi. Segir forsetinn að
björgunaraðgerðum hafi verið
seinkað af ráðnum hug. Tinde-
mans átti 70 minútna langan fund
með Mobutu og samkvæmt
öruggum heimildum munu leið-
togarnir hafa samþykkt að ýmsir
hlutir er gerzt hafa á siðustu dög-
um skuli falla i gleymsku hið
bráðasta. Mobutu lagði áherzlu á
að Zaire stjórn myndi leggja
áherzlu á að tryggja öryggi i bæj-
um þar sem liklegt er að hvitir
menn muni búa i framtiðinni.
Reyndi flugrán á skrifstofu
flugfélagsins
Moskva/Reuter. Grimuklæddur
maður hóf skothardaga við lög-
reglumenn, sem svöruðu i sömu
mynt, eftir að hann hafði tekið
tvo menn i gislingu á skrifstofu
finnska flugfélagsins i Moskvu.
Maðurinn hótaði að drepa
gislana nema orðið yrði við
kröfum hans og flogið með hann
úr landi. A meðan á skotbar-
daganum stóð birtist maðurinn
allt i einu i dyrum skrifstof-
unnar og skot kvað við, en ekki
er vitað hvort hann varð fyrir
skoti.
Maðurinn var vopnaður
haglabyssu, en lögreglan yfir-
bugaði hann eftir að gislunum
hafði tekizt að sleppa. Ritari
fiugfélagsins og bifreiðastjóri
finnska sendiráðsins i Moskvu,
sem tekin voru i gislingu, sluppu
lítið meidd.
Hvítir menn flýja Zaire
— gíslar uppreisnarmanna enn ófundnir
Síöasti hlutiVíetnamstríðsins
fer fram í réttarsalnum
Réttarhöld yfir skrifstofumanni í utanrikisráöuneytinu
Washington/Reuter. Fremst á
áheyrendabekkjunum i bandar-
iskum réttarsai sitja þrjár litlar
vietnamskar stúlkur. Þær eru á
aldrinum frá fimm til tiu ára og
sitja á milli móður sinnar og
eldri bróður og fylgjast meö
réttarhöldunum yfir stjúpföður
sinum, Ronald Louis
Huinphrey. Það er sami maöur-
inn og gekk manna á milli, frá
Heinrich Böll til Olof Palme,
þar til hann fékk fjölskyldu sina
flutta frá Vétnam 1977.
Þar til i janúar sl. var
Humphrey starfsmaður i upp-
lýsingastofnun bandariska
utanrikisráðuneytisins. Hann er
nú ákærður fyrir að hafa veitt
stjórninni sem við tók i Vietnam
eftir striðslok leynilegar upp-
lýsingar. Ef kviðdómendur
dæma Humphrey sekan mun
hann að öllum likindum verða
dæmdur i ævilangt fangelsi.
Ný hreyfing.
Margir Bandarikjamenn vona
að svo fari ekki. Arvekni rétt-
vfsinnar hefur ýtt við þeim sem
áður börðust gegn striðinu i
Vietnam og nú hafa verið
mynduð samtök sem hvetja til
þess að Humphrey og Troung
Dinh Hung, sem ákærður er
fyrir að vera meðsekur honum,
verðir lýstir saklausir.
„Þetta er pólitiskt dómsmál.
Það þjónar pólitiskum mark-
miðum Bandarikjanna með til-
liti til hins nýja Vietnams”,
segir talsmaður hinna nýju
samtaka. Sagt er að dómsmála-
ráðuneytið og FBI hafi notað
óvönduð meðul til að sanna sekt
hinna ákærðu. Taliö er að
hleranir og „tálbeituaðgerðir”
lögreglunnar hafi verið mun
meiri en ástæða var til vegna
þess að upplýsingarnar sem
Troung og Humphrey komu til
Vietnam hafi verið tiltölulega
ómerkilegar.
Humphrey vann I þeirri deild
upplýsingastofnunarinnar sem
tók á móti fréttum frá sendi-
ráðum i Suðaustur-Asiu og
Japan og fylgdist með þvi hvað
var skrifað i dagblöðum þessara
landa. Það voru oftast opin-
berar upplýsingar sem birtust
annars staðar sem Humphrey
lét Troung i té, og það sem
meira er, þetta voru upplýs-
ingar um efnahagsmál og mál
er varða aimenning, að ekki
hefur það skaðað öryggi Banda-
rikjanna eins og fullyrt er I
ákæruskjalinu.
Hagsmunir Bandarikj-
anna.
Humphrey neitar að hann sé
sekur um njósnir. Hann segir að
eftir fall Saigon 28. april 1975,
og sérstaklega á
árunum 1976 og 1977, hafi
hann látið Troung i té upp-
lýsingar og segist hafa gert það
til að stuðla að betri sam-
skiptum milli Bandarikjanna og
Vietnams. „Og ég hélt að það
væri i þágu hagsmuna Banda-
rikjanna þvi að betri sambúð
við Vietnam var eitt af höfuö-
málunum i kosningabarattu
Carters” segir Humphrey.
Faðir Troungs, Troung Dinh
Dzu, var stjórnmálamaður i
Suður-Vietnam og bauð sig
fram á móti Nguyen Van Thiu i
forsetakosningunum 1967.
Troung tapaði og var varpað i
fangelsi.
Bænaskjöl
Humphrey segist ekki hafa
vitað að upplýsingarnar höfn-
uðu hjá stjórninni i Hanoi, en
David Troung átti fjölskyldu
sina i Vietnam eins og
Humphrey og þeir börðust fyrir
að fá þær til sín. Troung sá um
að rita stjórninni i Hanoi bæna-
skjöl varðandi útflutningsleyfi
fyrir fjölskyldurnar. Troung
lagði stund á stjórnmálavisindi i
Georgestown Háskóla og ritaði
greinar í blöð eins og The New
York Times og New Republic og
Humprhey hélt aö hann
þarfnaðist upplýsinga vegna
vinnu sinnar.
Það er lika algengt að upp-
lýsingar „leki” út i höfuðborg
Bandarikjanna. Ef yfirmönnum
flotans finnst t.d. að þeim sé
naumt skammtað leyfa þeir
fjölmiðlum aðgang að nýjum
„ógnvekjandi” upplýsingum
um flotauppbyggingu Sovét-
manna.
Fjölskyldan kyrrsett
Humphrey hélt að hann ynni
aö bættri sambúð sem myndi
auðvelda honum að fá konu sina
og börnin frá Vietnam.
Humphrey var á vegum hersins
i Vietnam á árunum 1974 og
1975. Þar kynntist hann Kim
sem hafði verið gift bandar-
iskum hermanni og átt meö
honum tvö börn. Hin börnin tvö,
er Kim hafði með sér til Banda-
rikjanna, eru börn systur henn-
ar og mágs. Kim og Humphrey
giftust aldrei, en þegar hann var
fluttur til Vestur-Þýzkalands
mútaði hann suður-
vietnömskum yfirvöldum og
fékk að taka Kim með sér.
Börnin voru skilin eftir þar til
búið væri að afla meira mútu-
fjár, en þá féll Saigon og Kim
fór til baka til að annast börnin.
Það tók Humphrey tvö ár að fá
leyfi fyrir fjölskyldu sina til að
flytjast til Bandarikjanna.
Lífstíðarfangelsi?
Hann er rólegur og brosir þó
að hann eigi lifstiðarfangelsi
yfir höfði sér. Hann fékk fjöl-
skylduna lausa.
„E.t.v. var ég barnalegur, en
ég var ekki njósnari”, segir
Humphrey. Tólf kviðdómendur
munu fella dóm i máli
Humphreys og siðan mun
dómarinn skýra frá refsingunni.
Hún getur orðið frá 10 árum upp
i lifstiðarfangelsi.
Ronald Louis Humphrey