Tíminn - 10.09.1978, Qupperneq 8

HANNE8 HAFSTEJN
8KUUI THOftODDSEN
CARU8 ÖMRNASON
JOHANNES JOHANNESSOI*
JON MAGNUSSON
Islenzka millilandanefndin 1908.
6TEFAN 8TÉFANSS0N
dTÉINGRiMUR U0NS80N
Konur.á Islenskum þjóObúningum
allsherjar póstfélagskortinu. A púkinn var á ferö, eins og oftar, i
það er ritaö i janúar 1914, svo siðasta þætti og breytti númeri
eldri er myndin. hans úr 237 i 244. Þessi þáttur er
Athugasemd: Prentsmiðju- nr. 238 að réttu lagi.
Hyggjum að Háskólanum.
Hann var stofnaöur árið 1911.
Hafði veriö ákveöiö að sameina
embættisskólana þrjá sem fyrir
voru, það er prestaskólann,
læknaskólann og lagaskólann,
þannig að hver um sig yrði sér-
stök deild, og bæta viö fjórðu
deildinni — heimspekideild, þar
sem meðal annars skyldu kennd
islenzk fræði. Skólinn fékk hús-
næöi i Alþingishúsinu og var þar
til 1940 er háskólabyggingin á
Melunum var fullgerð. Fyrsti
rektor Háskóla Islands var Björn
M. Olsen kunnur fræöimaöur i
málfræöi og bókmenntasögu. Ar-
iö 1911 voru innritaöir stúdentar,
45 að tölu og fastir kennarar 11.
Siðan hefur orðiö afarmikil aukn-
ing. Haustiö 1951 voru stúdentar
695 og fastir kennarar 27. Arið
1972 voru stúdentar rúmlega 2200,
en fastir kennarar um 300, auk
margra stundakennara. Siðustu
árin hafa um 800 stúdentar innrit-
ast haust hvert. Bætt hefur verið
við fjölda greina, t.d. verkfræði,
viðskiptafræði, raunvisindastofn-
un, liffræðistofnun o.s.frv. sjá
simaskrána. Háskólabyggingin
fyrir löngu oröin allt of litil og fer
nú kennsla fram viða I borginni.
Stúdentar munu 2785, fastir kenn-
arar rúm 200, en aukakennarar
yfir 300. Hér er birt mynd af
fyrsta háskólaráðinu. Rektorinn
Björn M. Olsen sést á miöri mynd
en efst t.v. Jón Helgason, slðar
biskup. Efst t.h. Lárus H. Bjarna-
son prófessor i lögum, fyrr lengi
sýslumaöur. Neöst t.v. Guðmund-
ur Magnússon læknaprófessor og
neöst t.h. Ágúst H. Bjarnason
(bróöir Lárusar), prófessor i
heimspeki. Einn af hvatamönn-
um og stofnendum Visindafélags
Islendinga 1918.
Allir þessir þrir uröu rektorar
Háskólans siöar (Agúst, Guð-
mundur, Lárus).
Margir hafa heyrt getiö is-
lenzku millilandanefndarinnar
1908. Sést hún hér með nöfnum I
lauf- og aldinprýddri umgerö. Fór
Hannes Hafstein meö völdu liöi til
Kaupmannahafnar veturinn 1907-
1908, að vinna að nýjum sam-
Sambandslaganefndin 1918
Fyrsta háskólaráöiö
tslenska millilandanefndin 1908
daga
238
gamla
Ingólfur Davíðsson:
Og
búið í
bandssáttmála, og kom heim með
uppkast að honum. En sumarið
1908 stóö um málið einhver
grimmasta kosningabarátta sem
háð hefur verið hér á landi. Lauk
svo að tillögurnar voru felldar.
En áfram hélt baráttan sem al-
kunngt er og lauk meö sigri Is-
lendinga.
Fylgir hér mynd af Islenzku og
dönsku sambandslaganefndinni
o.fl. Sitja nefndarmenn viö borö i
júli 1918 (Minningarspjald um at-
kvæöagreiöslu um fullveldi Is-
lands 19. okt 1918). í nefndinni
voru þingskörungar beggja
landa.
Af Islands hálfu: Bjarni Jonsson
frá Vogi, dósent i grisku og latinu,
Einar Arnórsson lagaprófessor,
Jóhannes Jóhannesson bæjarfó-
geti og Þorsteinn M. Jónsson
skólastjóri og bókaútgefandi. En
frá Danmörku komu: Erik Arup,
F.J. Borgbjærg, J.C. Christensen
og C. Hage. Arup var sögu-
prófessor. Siðar I stjórn sátt-
málasjóös og islenzkum Hafnar-
stúdentum aö góöu kunnur. Við
hlið hans situr lengst t.h. Borg-
bjærg (meö skeggið mikla),
.kunnur jafnaðarmaöur og
áróöursmaöur, frægur fyrir
ræðumennsku. Christensen
(lengst t.v. á myndinni), vinstri
maður, orðlagöur fyrir samn-
ingahæfileika, ráðherra oftar en
einu sinni, formaöur danska
heiðafélagsins. Hage (situr lágt
við borðendann) hægri maöur og
siðar vinstri, fékkst viö verzlun
o.fl. auk þing- og ráöherra-
mennsku. Þetta voru karlmanna-
myndir, en ,,hver er konan bakvið
hann”, segja Frakkar! Ekki veit
ég við hverra bak þær hafa stutt
konurnar þrjár, myndarlegu I is-
lenskum þjóðbúningum, hér á