Tíminn - 01.04.1979, Blaðsíða 29

Tíminn - 01.04.1979, Blaðsíða 29
Sunnudagur 1. aprll 1979 29 Menn og málefni neitt af þvi,sem þeir ekki vilja gera og hafa glöggan fyrirvara um. Samningurinn er blátt áfram byggöur á þvl aö hver þjóö um sig leggur þaö fram til sameiginlegra öryggismála sem hiln sjálf telur sér fært. Samningurinn er byggöur á frjálsu samstarfi án þess aö nokkur veröi úrskuröaöur til þess aö gera nokkuö þaö sem hann ekki telur sér fært. Samningurinn ber þetta sjálfur meö sér og þarf þvl í rauninni ekki frekari vitna viö. En auk þessahafa fariö fram ýtarlegar viöræöur viö Bandarlkjastjórn um efni samningsins af hendi íslands. En Bandarikjastjórn átti sltkar viöræöur viö ýmsar þjóöir f umboöi hinna rlkjanna sem beita sér fyrir stofnun bandalagsins. 1 þeim viöræöum var þessi sérstaöa tslands ýtar- lega skýrö og greinilega fram tekiö, hvaö tslendingar aldrei myndu gera. 1 þessum viöræöum kom greinilega fram af hendi Banda- rikjastjórnar meöal annars þetta: 1. Aö ef til ófriöar kæmi myndu bandalagsþjóöirnar óska svipaörar aöstööu á tslandi og var I slöasta striöi og þaö myndi algerlega vera á valdi ís- lands sjálfs hvenaa" sú aöstaöa yröi látin í té. 2. Aö viöurkennt væri aö ts- land heföi engan her og ætlaöi ekki aö stofna her. 3. Aöekkikæmitil mála aö er- lendur her eöa herseta yröi á ts- landi á friöartimum. 4. Aö allir bandalagsaöilar heföu fullan skilning á sérstööu Islands. Bandalagiö er byggt á þeirri hugsun aö rikin vilji hafa sam- vinnu um sameiginleg öryggis- mál án þess aeö nokkur sé þvingaöur, og þau aöhafist þaö eitt, sem hvert þeirra um sig telur sér fært aö eigin dómi”. Þátttaka Dana og Norömanna Eysteinn Jónsson ræddi þessu næst um væntanleg þátt- tökuriki I bandalaginuog sagöi: „Margir hinna reyndustu manna telja aö hefði sllkt bandalag veriö. stofnaö gegn yfirgangi nazista fyrir siðustu heimsstyrjöld, heföi aldrei til hennar komiö. Aukiö öryggi gegn árásum fyrir þá sem taka þátt í banda- laginu er vitanlega fyrst og fremst fólgiö I þeirri vitneskju aö bandalagsþjóöirnar llta á árásir á hvert riki um sig sem árásir á sig, sem upphaf aöstór- felldum átökum. Ennfremur er styrkur fólginn I sameiginlegum ráðageröum um þaö. hvaö til bragös skuli taka, ef árásir eru geröar ogum þaö, hvernig hægt sé aö snúast til varnar, ef til slfks kemur. Þaö er nú augljóst orðiö, aö ekki aöeins Beneluxlöndin, Bretar og Bandarikjamenn verða stofnendur aö þessu bandalagi, heldur einnig Noreg- ur og Danmörk. Meöal stofn- enda I þessu varnarbandalagi veröa þvi öll þau riki,sem eöli- legast er fyrir tsland að hafa nánast samstarf við, bæöi um þessi málefni og önnur. ísland liggur mitt á meöal þessara rlkja og lega landsins er þannig aö þaö hefur þýöingu, ekki aö- eins fyrir Island sjálft, heldur einnig fyrir nágrannana, hvaöa afstööu þaö tekur I málum eins og því,sem nú er til meöferöar. Ef tslendingar vildu ekki taka þátt i þessu samstarfi er hætt viö aö lýöræöisþjóöunum, sem næst okkur eru, gengi ekki sem bezt aö skilja þá afstöðu, þar sem lslendingar gætu þá ekki haldiö þvi fram meö rökum aö meö þátttöku I bandalaginu væru þeim lagðar skyldur á heröar, sem þeir ekki gætu upp- fyllt”. Einangrun veitir ekki vernd Eysteinn Jónsson varpaöi fram þeirri spurningu, hvort Is- lendingar gætu einangraö sig og sagöi: „Legu tslands á hnettinum verður ekki breytt. Þaö er þvi hinn mesti misskilningur aö Imynda sér, aö tslendingar geti I raun og veru einangraö sig, þó aö þeir færu ekki I varnar- bandalagiö og gætu komizt hjá þvf aö tala viö önnur lönd um sameiginleg öryggismál. Ýmsir segja, aö hættan á þvi að fariö veröi fram á þaö viö Is- land, aö þaö geri ráöstafanir I öryggismálum, sem séu hættu- legar fyrir þjóöerni og sjálf- stæöi landsins, vaxi, ef þaö tek- ur upp nánara samstarf um þessi mál viö nágrannaþjóöirn- ar en veriö hefur og fer I banda- lagiö. En ég er alveg sann- færöur um, aö þetta er byggt á algeröum misskilningi. öll skynsamleg rök mæla meö þvi gagnstæða. Ahugi hinna þjóö- anna á þvi hvaö tsland gerir, veröur ekki minni ef þaö gerir tilraun til þess aö einangra sig, heldur hlýtur hann aö veröa meiri og aöstaöa tslendinga er- fiöari til þess aö koma inn rétt- um skilningi einmitt þessara þjóöa á þvLhvaö tsland getur og vill gera f þessum málum. Sú hætta, aö aöstaöa tslands i þeim sé misskilin,minnkar, en vex ekki ef fariö er I bandalagiö og rétt haldið á málum, ekki sizt þegar jafngreinilegahefur veriö tekiö fram af tslands hálfu og gert hefur veriö.hvaö þaö er, sem tsland ekki getur gert og ekki vill gera og þaö einmitt áöur en o g um leiö og þaö byr ja r að starfa meö hinum þjóöunum aö þessum málum. En slikt er nauösynlegt aö gera og var nauösynlegt að gera fyrir fram, þótt ekki sé um skuldbindingar aö ræöa. Þaö er höfuöatriöið aö vera hreinskilinn I byrjun og láta greinilega vita.til hvers ekki er hægt að ætlasL Sá fyrirvari er þá einnig nægilegur af Islands hendi aö láta greinilega vita, hvaö þaö ekki getur gert. Fyrir- vari I sáttmálanum heföi hins vegar veriö nauösynlegur ef sáttmálinn heföi veriö þannig aö hægt væri samkvæmt honum aö skylda tsland til þess aö gera nokkuö þaö sem Islendingar sjálfir ekki telja eölilegt. Ef lslendingar draga sig nú inn I skelina og vilja ekki hafa samstarf viö nágrannaþjóöir sinar á þeim grundvelli sem fyrir liggur, hlyti þaö aö valda tortryggni um hina raunveru- legu afstööu þjóöarinnar og auknum erfiöleikum, einmitt I sambandi viö meöferð hinna vandasömu öryggismála. Auk þess væri ekki hægt aö skilja þá afstööu ööruvisi en svo.þegar ekki eru til fyrirstööu óeölilegar skuldbindingar sem hægt er aö benda á, en tslendingar væru beinlinis hikandi I þvi,hvort þeir ætla aö hafa nokkra sérstaka samvinnu viö lýöræðisþjóöirn- ar, nágranna sina. Slík afstaöa væri blátt áfram að gefa undir fótinn þeim, sem slzt skyldi, og hlyti aö vekja þá hugsun aö hér væri þjóö á mikilsverðum staö sem ekki væri ástæðulaust aö veita aukna athygli og ekki væri vonlaust aö eyöa á auknu púöri meö árangri.bæöi meö auknum áróðri, auknum rekstrar- kostnaöi til fimmtu herdeildar ogöörum sllkum aöferöum, sem alþekktar eru”. Tvö aöskilin mál Hér lýkur tilvitnunum I hina glöggu ræöu Eysteins Jónsson- ar, sem skýrir vel afstöðu Framsóknarflokksins á þessum tima. Frá stofnun Atlantshafs- bandalagsinseruliöin 30ár. All- an þann tima hefur rikt friöur I Evrópu. Friöarhorfur eru líka óllkt betri en fyrir 30 árum. Samt er enn þörf fyrir varnar- bandalög þar til aö tryggja stööugleika og jafnræöi milli austurs og vesturs. Aukin og styrktslökunarstefna gefur hins vegarvonir um, aö sá tlmi komi aö hernaöarbandalögin 1 Evrópuveröi óþörf ogheyri for- tlöinni einni til. Af hálfu Framsóknarflokks- ins hefur jafnan veriö sterklega áréttaö. aö þátttakan i Atlants- hafsbandalaginu og her- verndarsamningurinn frá 1941 væru tvö aöskilin mál. Her- verndarsamningurinn spratt af sérstöku alþjóölegu ástandi (Kóreustyrjöldinni) ogmávera. aö Islendingar hafi þá ekki metið aðstæöur rétt. Eins og skýrt kemur fram I ræöu Ey- steins Jónssonar, var gengiö I Atlantshafsbandalagiö I þeirri trú aö þaö væri trygging þess, aö hér þyrfti ekki aö vera er- lendur her. Enginn áréttabi þetta betur á sinum tima en Ólafur Thors. Þab hefur I sam- ræmi viö þetta verið og er sjónarmið Framsóknarflokks- ins, aö hér eigi ekki aö vera er- lendur her, þegar friöarhorfur styrkjast. Viö þetta voru tillög- ur Einars Agústssonar, sem hann bar fram vorið 1974, miðaöar,en jafnframt var stefiit aö þvi, aö hér gæti veriö naubsynlegt eftirlit til aö full- næg ja skyldu okkar viö Atlants- hafsbandalagiö. Þ.Þ. Skfrnir o meö. Ætli menn hafi ekki viljað heyra þaö sem þeim þótti gott rétt og óbrenglaö? Og hvaö var þá þvl til fyrirstööu aö kvæöiö héldist óbreytt I munnlegri geymd? Þaöera.m.k. ógætilegt aö segja aö fráleitt sé ab gera ráö fyrir þeim möguleika. Ritgerö Vésteins er merkileg fræðsla um sitthvaö þaösem nú ber hæst f túlkun vlsindamanna I íslenskum fornsögum. Annað efni Enn eru I Skirni nokkrir rit- dómar svo sem vant er um inn- lendog erlend rit um bókmennt- ir á sviöi ritsins. Yfirleitt eru þetta umsagnir til glöggvunar venjulegum lesendum. Ekki sé ég ástæöu til aö fjölyröa um þær ritsmiðar en velferá aö þær séu þarna. Aö vissu leyti finnst mér mestur matur I umsögn Berg- steins Jónssonar um Frelsis- baráttu Þingeyinga enda er þaö efnislega andmælaræöa viö doktorsvörn. — Bergsteinn vlkur þar aö áhrifum Evrópu- sögunnar á tslendinga. En þar sem hann kemur aö „sérvisku- legum skipulagsháttum” þjóö- liösins varpar hann fram þeirri spurningu,hvort gætt hafi áhrifa frá leynireglum eöa bræöralög- um erlendra iðnaöarmanna. Þaö mun ekkert vafamál vera en í þvl formi voru flest þau félög sem til voru fyrir tlma þjóðliösins og ætlaö var aö ná verulegri útbreiöslu. Astæöa er til aö ætla, aö mönnum hafi fundist allt lausara I reipum og ótraustara þar sem annaö form haföi veriö reynt svo sem Fjölnisbindindiö. En vissulega er þaö mjög sterkt aö skipu- leggja samtöksvo aö þau mynd- ist af smáriðlum. Vinnu kostar þaö, en sé hún innt af hendi veröa áhrifin mikil. Innilegar þakkir færum við hjónin öllum þeim sem með heimsóknum, simtölum, skeytum og gjöfum gerðu okkur afmælis- daginn 25. mars s.l. ógleymanlegan. Sérstakar þakkir færum við börnum okk- ar öllum og fjölskyldum þeirra þennan dag. Mariu dóttur okkar og Einari tengda- syni okkar þökkum við þeirra stóra hlut, en þau höfðu þessa ánægjulegu stund á heimili sinu. Jóhanna og Jón Danielsson, Hvallátrum. Læknafulltrúi Staða læknafulltrúaáHáls- nef og eyrna- deild er laus frá 1. júni n.k. eða eftir sam- komulagi. Upplýsingar veitir yfirlæknir i sima 81200. Læknaritari Starf læknaritara á Svæfingadeild er laus frá 1. mai n.k. Upplýsingar veitir yfirlæknir i sima 81200. Staða hússtjórnarkennara við sjúkrafæði- deild spitaians er laus nú þegar. Upplýs- ingar gefa diet-sérfræðingar i sima 8Í20Ö. Reykjavik, 1. april 1979. BORGARSPÍTALINN Aðalskoðun bifreiða í Mýra- og Borgarfjarðasýslu verður sem hér segir: 3.4.5.og 6. april i Borgarnesi kl. 9-12 og 13- 16.30. 9. lO.og 11. april i Borgarnesi á sama tima. 23.-27. april i Borgarnesi á sama tima. Miðvikudaginn 2. mai i Logalandi kl. 10-12 og 13-16. Fimmtudaginn 3. maí i Lambhaga kl. 10- 12 og 13-16. Föstudaginn 4. mai i Oliustöðinni kl. 10-12 og 13-16. Við skoðunina ber að framvisa kvittunum fyrir greiddum trygginga- og bifreiða- gjöldum. Sýslumaður Mýra- og Borgarfjarðarsýslu Ártúnshöfðasamtökin Reykjavík halda félagsfund þriðjudaginn 3. april n.k. kl. 15.30 i Ártúni við Vagnhöfða. Gestir fundarins: Sigurjón Pétursson forseti borgarstjórnar og Egill Skúli Ingibergs- son borgarstjóri. Dagskrá: malbikun gatna, akstur að og frá hverfinu, götulýsing, hverfið sem iðn- aðarhverfi eins og það er i dag, vakt- mannsstörf, hreinsun og umgengni, fjöldi fyrirtækja og peningamál, hugmyndir. Stjórnin. Góð kona óskast til hjálpar á barnmörgu heimili i Reykja- vik. Umsóknir merktar 1411 sendist afgreiðslu blaðsins fyrir 8. april n.k. Blaðburðarbörn óskast Timinn óskar eftir blaðburðarbörnum i Keflavik. Upplýsingar hjá umboðsmanni blaðsins: Þorsteini Valgeirssyni, i sima: —2538.

x

Tíminn

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Tíminn
https://timarit.is/publication/50

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.