Tíminn - 01.04.1979, Qupperneq 36

Sýrð eik er
sfgild eign
ilUftCiQCill
TRÉSMIDJAN MCIDUR
SÍÐUMIJLA 30 ■ SÍMI: 86822
j'cct^
Gagnkvæmt
tryggingaféfag
Verzlið
búðin • sérverzlun með
skiphoiti i9, r! —y litasjónvörp
sirtii 29800. (5 linur) Qg hijÓmtækí
Ml» llfll'
Sunnudagur 1. apríl 1979 77. tölublað — 63. árgangur
í heimsókn hjá vísindamönnum RALA að Keldnaholti
Ingvi Þorsteinsson fyrir framan gróburkort, sem deild hans hefurunn-
i6 af svæöinu i kring um Brattahllö á Grænlandi aö beiöni Grænlend-
inga.
Dr. Björn Sigurbjörnsson viö sjáfvirkt efnagreiningartæki, sem bygg-
ist á notkun beta-geisla.
Allir voru sammála um bragö-
gæöi „mangómysunnar."
Uppástungur um nafn á drykkinn
eru vel þegnar af bruggmeistur-
unum.
ama skepnunnar Þannig er hægt
aö rannsaka sem svarar til 200
kinda á einni viku og er aö þessu
mikill sparnaður, þótt deildin geti
ekki beitt góðum tækjakosti eins
og skyldi, vegna mannfæðr.
Matvælarannsóknirnar hafa
einnig getað notfært sér þessi
áhöld við fitusýruathuganir.
37 sérfræðingar
Við ræddum allitarlega um
mysuna hér i upphafi en mat-
vælarannsóknirnar hyggja nú á
athuganir á nitrati og nitrit i
kartöflum og öðru grænmeti, að
lokinni alkunnri rannsókn sinni á
sömu efnum i saltkjöti. Enn
standa þar yfir athuganir á
geymslu á lambakjöti, auk þess
langtimaverkefnis að gera
skýrslu um efnainnihald flest
allra matvæla, sem hérlendis er
neytt.
Siöar munum við hafa fleira aö
segja frá RALA, svo sem starf-
seminni á tilraunastöðvunum aö
Korpu, Hesti, Reykhólum,
Möðruvöllum, Skriðuklaustri og
Sámsstöðum og sjálfri bútækni-
deildinni aö Hvanneyri, sem hér
hefur orðiö alveg útundan, en en
fredstandi væri að heimsækja á
næstunni.
Við stofnunina starfa nú 37
háskólamenntaðir menn, ásamt
25-30 manna aöstoðarliði. For-
stjóri hennar er dr. Björn Sigur-
björnsson, sem ásamt sérfræö-
ingum sinum fylgdi okkur um
stofnun sina á fimmtudag og
kunnum viö þeim þakkir fyrir.
Dr. Stefán Aöalsteinsson hefur á
löngum tima náö fram fjárstofni,
sem gefur af sér þessi þéttdrop-
uöu skinn, sem eru e ftirsótt til aö
sauma úr pelsa.
4
Nú verður mangósafa
og kampavfni hellt á
hinn ísl. blöndukút
Dr. Sturla Friöriksson segir fr.-'
starfsemi Jaröræktardeildar
AM — Suöur viö miöbaug vex
ávöxtur, sem menn hér á landi
hafa haft litil kynniaf til þessa, en
mun nú bráöiega gefast færi á aö
finna bragöiö af, þar sem langar
rannsóknir matvælaverkfræö-
inga Rannsóknastofnunar land-
búnaöarins aö Keidnahoiti hafa
ieitt I ljós aö safi hans hentar öliu
ööru betur til þess aö fremleiöa
lystugan drykk úr fslenskri
mysu! Þetta er ávöxturinn
mangó, sem um þúsundir ára hef-
mysu, sem Olfusá hefur borið i
sjó fram ár hvert um skeið.
Drykkurinn er aö 90
hundraöshlutum úr mysu, en auk
þess mangósafanum, pektini og
sykri. Vonir standa til að hann
komi á markað i sumar. Það eru
matvælarannsóknir stofnunar-
innar, sem eiga heiöurinn af þess-
um áfanga, en þeim stjórna þeir
dr. Jón Öttar Ragnarsson og
Hannes Hafsteinsson.
Kynblöndun og
vinblöndun
A RALA, eins og stofnunin
skammstafar heiti sitt, er litiö i
ýmis hornog rannsóknarverkefti-
in skipta mörgum hundruðum. i
sumar verður reynt aö brugga
hvitvin eða kampavin úr mysunni
og veröur spennandi að sjá
hvernig til tekst. En fleiru for-
vitnilegu er blandað saman af sér-
fræðingunum á Keldnaholti og
meðal þess er ýmislega litt
sauöfé, sem gefur af sér eflirsótt
litaafbrigði vegna ullar og
skinnaframleiöslu, og sýndi dr.
Sigurgeir ólafsson vinnur aö útrýmingu x-virusa I kartöflum.
Timamyndir Róbert
ur veriö tengdur heigiserimóni-
um Indverja, enda sagt aö
Búddha hafi fengiö margar
hugljómanir, þar sem hann lá i
lundi undir mangótrjám. Mysan
hefur hins vegar veriö á blönd-
ukútum islenskra sjósóknara frá
öndveröu, svo „mangómysan”
gæti kaUast þjóðlegur drykkur,
hvort sem er á Indlandi eöa á
Fróni.
Þegar blaöamenn sóttu
Rannsóknastofnun landbúnaðar-
ins heim sl. fimmtudag, var þeim
boðið aö bragða þennan nýja
drykk og ánægjulegt er aö geta
fuUyrt að hann er prýðis bragö-
góður og sennilegt að hér sé fund-
in leiö til þess að nýta mikinn
hluta þeirra 7 milljón lltra af
Stefán Aöalsteinsson deildar-
stjóri Búfjardeildar nokkur
merkileg dæmi um árangur
þeirra tUrauna, en þær eru
einstakar I sinni röð og fuUyrðir
Stefán aö sauökindin geti oröið
ekki siðra loðdýr en refurinn og
minkurinn. 1 sambandi viö bætt
gæöi uUar og skinnaog ekki síöur
vegna kjötsins, hafa Bútækni-
rannsóknir slaöiö aö rannsóknum
á hentugum fjárhúsum og aðbún-
aöi I þeim, sem einkum hafa fariö
fram aö Hvanneyri.
Borið á i nokkur þúsund
ár
Deildarstjóri Jarðræktardeild-
ar, dr. Sturla Friöriksson, lýsti I
og Ölfusá kannski
svipt sjö
milljónum lítra
af mysu
Jil§£ *i '&it'. í
Tryggvi Eiriksson llkir eftir
meltingarferli sauöfjár í
tUraunastofu sinni.
stuttu máli þeim yfirgripsmiklu
verkefnum sem Jarðræktardeild-
in stendur að, en þar ber hátt
fræræktun og jarðvegsathuganir,
sem miða aö því að fá fram sem
mesta sprettu á flatareiningu.
Atþugaðar eru mismunandi jarð-
vegsgerðir og mismunandi
áburöur, en jarðvegsrannsókn-
irnar miða aö þvi að gefa vls-
bendingu um réttan áburð og að
réttum tegundum sé sáö I hverja
jarövegstegund. Mikið er gert af
því aö flytja inn erlent fræ, sem
ræktaö er svo I nokkur ár i
samanburöarreitum og fengin
visbending um hvernig þvi vegn-
ar við íslenskar aðstæður. Þá hef-
ur verið gert stórátak I ræktun
islenskra fræja á Sámsstöðum I.
sambandi við þjóðargjöfina frá
1974.
Vistfræðilegar rannsóknir
deildarinnar hafa verið m.a.
fólgnar I þvi aö athuga áhrif af
dreifingu áburðar og fræja á
hálendi og láglendi og hvernig
annar gróður bregst viösllku, svo
og hugsanlega mengun vatns af
áburðinum. Enn hafa verið
athuguðáhrif af framræslu mýra
og mikil rannsókn I gangi vegna
þess á Hesti.
1 tengslum viö kynbætur á grasi
er gaman að geta hér um ferð
Þorsteins Tómassonar I Breiða-
fjaröareyjar, þar sem hann fann
sérlega vöxtulegar grastegundir,
sem fullyröa má að sjófuglar hafi
séö fyrir riflegum áburöi um
árþúsundir. Er þess getiö til að
þetta gras mum bregðast betur
við áburöargjöf en aðrar tegund-
ir.
Beitarþolsmælingar
Sérfræöingar gróður-
rannsókna, þeir Andrés Arnalds,
magister, og Ingvi Þorsteinsson,
magister, hafa unniö aö yfir-
gripsmiklum beitarþolsmæling-
um og áburöartilraunum á
úthaga, og hafa um 40 staöir vlðs
vegar um landið veriö
rannsakaöir " frá 1957. Er
markmiöiö meðþessum athugun-
um hófleg nýting gróðurs, meiri
og betri gróður beitilanda og
auknar afurðir búfjarins. Þetta er
undirbúið með beitarrannsókn-
um, gerö gróöurkorta, mælingum
á uppskeru beitargróöurs og
fundin næringargildi og nýtingar-
stuðull. Stefnter að meiri ogbetri
gróðri með hóflegri nýtingu
beitilanda, áburðarnotkun, fleiri
plöntutegundum og harögerðari,
einkum áburðarframleiðandi
plöntum, svo sem Alaskalúpínu,
sem gefist hefur vel á sandlendi.
Ósýktur kartöflustofn
Verkefnin á Keldnaholti eru svo
mörg og margbrotin, að ekki
veröur ætlast til aö þessar
svipmyndir gefi nema lauslega
lýsingu á fáu einu, sem fyrir bar i
hinni snöggu heimsókn.
Meðal rannsókna á vegum
jarðræktardeildar eru til dæmis
plöntusjúkdómar, sem Sigurgeir
Ólafssonstendur að, oghafa fyrst
og fremst snúist um kartöflu-
sjúkdóma, en á kartöflur hér
herja 14 sjúkdómar, auk tveggja
meindýra. Hefur verið unniö að
þvl aö koma upp sem hreinustum
kartöflustofni I Eyjafirði og enn
fæst Sigurgeir við að vinna bug á
svonefndum x-virus, sem er
leyndur sjúkdómur I kartöflunum
en dregur úr uppskeru. Þá má
nefna lifrænar varnir gegn
spunamaur I gróöurhúsum, sem
felast I þvi aö ránmaur er att
gegn honum og hefur þetta gefið
góðan árangur.
Viðhöfum ekki heldurminnst á
fóðurrannsóknir þær se Tryggvi
Eiriksson vinnur að, þar sem likt
er á tilraunastofu eftir meltingar-
ferli sauökindarinnar, með þvl að
gefa fóður með þekktu innihaldi
og vinna úr þvf eins og gerist i' lik-