Tíminn - 20.05.1979, Blaðsíða 7

Sunnudagur 20. mai 1979.
7
JÓN SIGURÐSSON:
Þaö er vart hætt a6 segja a6 veturinn sé enn horfinn tír bænum.
Nú er enn tækifæri
til að
snúa vöm í sókn
Nú i vikunni var lögö fram á
Alþingi tillaga ráöherra til
þingsályktunar um iönaöar-
stefnu. Asamt greinargerö og
skýrslum þeim sem fylgja er
þetta mikiö rit aö vöxtum og
ákaflega fróölegt og upplýsandi
um ástandoghorfur I islenskum
atvinnu- og efnahagsmálum,
enda hefur ritiö veriö unniö á
vegum nefndar sem skipuö var
færustu mönnum.
1 raun og veru má ef til vill
segja aö ekki sé svo mikiö nýtt i
þeim iönaöarfræöum sem til-
laga ráöherrans ber meö sér.
Arum samanhefur veriö rætt og
ritaö um þarfir iönaöarins, og
um þarfir þjóöarinnar fyrir
öflugan og vaxandi iönaö, um
nauösynina sem á þvi er aö
þyngsta áhersla veröi lögö á
iönaö og þjónustugreinar frem-
ur en hina „heföbundnu”
atvinnuvegi. Á sinum tima var
þetta töluvert pólitfekt hitamál,
vegna þess einkum aö „viö-
reisnarstjórnin” lagöi alla
áherslu á stóriöjudrauma sina,
en haföi aöra atvinnuvegi i
svelti og tók ekki þeim tökum
sem nauösynleg voru á byggöa-
málunum.
Af þeim sökum hlaut svo aö
fara aö sjávarútvegur og land-
búnaöur hlytu meiri athygli um
hriö eftir aö framfarasóknin
hófst aö nýju 1971.
Tímabær
viðurkenning
Tillagan um iönaöarstefnu er
löngu timabær viöurkenning á
þeirri staöreynd, aö ef viö
hyggjumst búa hér á landi viö
batnandi li'fskjör á næstu árum
veröum viö aö beina allri
athyglinni aö þeim atvinnu-
greinum sem eru megnugar
þess aö veita viötöku fleiri vinn-
andi höndum. Þaö liggur alveg
fyrir, aö aöstæöur eru meö þeim
hætti aö landbúnaöur og
sjávarútvegur geta ekki tekiö
þíetta hlutverk aö sér á næstu
árum. Þvert á móti hniga öll rök
aö þvi aö mannfækkun veröi i
þeim atvinnugreinum.
A þessar meginstaöreyndir
var raunar bent fyrir meira en
áratug. Nú stöndum viö frammi
fyrir þvi aö nú duga oröin tóm
ekki lengur. Þaö veröur aö snúa
séraö þessum málum. Frestun-
in sem oröin er á öflugri iönaö-
arstefnu er þegar farin aö valda
stöönun I lifskjörum og land-
flótta. Þegar svo er komið þarf
vitanlega ekki lengur vitnanna
viö, þviaö staöreyndirnar tala
slnu ótviræöa máli.
Þvi miöur hefur óðaveröbólg-
an og vinnustriöið linnulausa
oröið til þess aö stjórnvöldin
hafa ekkihaftráörúm tilþessað
bregðast viö aöstæðunum nú á
siðustu árum, og þess vegna
hefur ekki oröiö eölilegt fram-
hald af þeirri framfarasókn sem
hófst 1971.
En þeim mun brýnna er aö
menn taki nú rækilega til hönd-
um.
Merkileg
sinnaskipti
1 tillögunni um iðnaðarstefnu
er vikiðaö ýmsum þeim aögerð-
um sem nauösynlegar eru í þvi
skyni aö greiða fyrir iönþróun-
inni. Satt aö segja er þessi til-
laga ánægjulegur vottur um
mjög merkileg sinnaskipti hluta
af forystuliöi Alþýöubandalags-
ins, og sést þaö ekki hvað sist af
þeim atriöum sem nefnd eru I
tillögunni.
Til þess aö um eölilega og
hraða iönþróun geti oröiö aö
ræða veröurt.d. aö jafna lána-
kjör atvinnuveganna og hverfá
frá þeirrimismunun sem bitnaö
hefur á iöngreinum og þjónustu-
greinum á umliönum árum. Þaö
veröur aö leggja mikiö kapp á
betri vinnuskipulagningu og
hagræðingu I þvi skyni aö efla
arösemi atvinnurekstrarins, og
með sköttum t.d. veröur aö bæta
fjárhagsaðstöðu og auka hagn-
að iönfyrirtækjanna. Þaö verö-
ur að losa m jög um öll verðlags-
höft, eldci síst I þeim greinum
sem eiga I samkeppni viö inn-
flutning.
Ekkertaf þessum atriðum er i
sjálfu sér nýlunda. Þaö sem er
nýtt er hitt, aö þessi atriði skuli
nú koma fram i tillögu sem einn
af forystumönnum Alþýöu-
bandalagsins leggur fyrir Al-
þingi. Aö sjálfsögöu ber aö
fagna því aö sllk tillaga kemur
fram, og auövitaö er þaö á-
nægjulegt aö sem allra flestir
geri sér grein fyrir þvi sem gera
þarf I þessum efnum.
Þaö er hins vegar eitthvað al-
veg nýtt og mjög óvænt ef Al-
þýöubandalagsmenn almennt
treysta sér til aö standa aö
framkvæmd þeirrar raunsæju
stefnu sem nefad iönaöarráö-
herranshefur nú lagt til aö fylgt
veröi.
Hugsunarhátt-
urinn verður að
breytast
En til þess aö framfylgt veröi
heillavænlegri stefnu I iönaöar-
og atvinnumálum þarf reyndar
margt fleira en aöeins skynsemi
I fjármálum og rekstri. 1 raun
og veru þarf hugsunarháttur
manna aö breytast töluvert. -
Menn eru allt um of háöir
gamalgróinni rómantlk hér á
landi, telja þaö i sjálfu sér „göf-
ugt” aö vera hjarðmenn og
veiöimenn, en I sjálfu sér
„vont” aö sama skapi aö vinna
viö iðnaðeða þjónustu. Slfellt er
um þaö talaö, aö aöeins frum-
framleiðslan, fiskveiöar og
landbúnaður, skapi þjóöaráuð-
inn, en aörir séu þá einhvers
konar „afætulýður”, I staö þess
að horfast í augu viö þá staö-
reynd aö mjög veruleg og mikil-
væg verömæti skapst viö úr-
vinnslu hráefnanna, og að
grundvöllur þess að
framleiöslán geti komiö aö not-
um og borgað sig veröur hún aö
komast til neytenda og kaup-
enda og þá i hæfilegum og aö-
laöandi búnaöi.
Og þaö gleymist llka, aö til
þess aö þetta sé allt saman hægt
veröur aö vera fyrir hendi mikil
starfsemi á sviöi almennra
mennta, visinda og rannsókna.
Þannig veröa hin almennu
viöhorf til atvinnumálanna aö
breytast á þá lund, aö þjóöin
skilji hversu samþætt öll þessi
starfsemi er, hvernig fiskimaö-
urinn, bóndinn, iönverkamaöur-
inn, byggingamaöurinn, versl-
unarmaöurinn, kaupmaöurinn,
bókhaldarinn og kennarinn —
hvernig allir þessir aöilar og
margir fleiri eru í raun aö vinna
saman aö þvl aö skapa þjóöar-
auðinn og koma honum til nýt-
ingar.
Fátækt er glæpur
Þaö kemur greinilega fram I
þeim skýrslum sem fylgja til-
lögunni um iðnaöarstefnu aö
tækin og möguleikarnir til aö
skapa góö og batnandi llfskjör
fyrir vaxandi fólksfjölda eru
fyrir hendi hér á landi. Aö þessu
mikilvæga Ieyti sannar þessi til-
laga enn hin frægu orb Ólafs
Friðrikssonar, aö enginn þurfi
aö vera fátækur á Islandi og
„þess vegna er fátæktin glæp-
ur”.
En á sama hátt má spyrja
meö Kristjáni Friörikssyni iön-
rekanda, hvort verið sé aö
„skipuleggja fátæktina inn i
landiö” meö þeirri upplausn
sem hér rikir vegna óöiaverö-
bólgu og stööugra átaka á
vinnumarkaðinum. Þaö veröa
menn aö hafa i huga aö hér
verður ekki framfylgt neinni
markvissri stefnu um iönþróun
og batnandi hag meðan stjórn-
völdin hafa ekkert ráörúm til
athafna vegna veröbólgu og
linnulausra vinnudeilna.
Nú er enn
tækifæri
Og þetta er þaö sem hefur
veriö að gerast nú aö undan
förnu. Þjóöin átti gulliö tækifæri
áriö 1977 þegar aögeröir fyrr-
verandi stjórnar höföu oiöið til
þessaö minnka veröbólguna um
helming. Þá voru tækifæri til
þess aö móta framtföarstefnu.
Þau tækifæri voru ekki notuö,
heldur var hafið stanslaust stór-
strlö innanlands sem lyktaöi
ekki fyrreneftir kosningarnar á
slöast liðnu ári.
Framsóknarmenn árttu drjúg-
an þátt I þeim árangri sem
náöst hafði 1977. Þeir hafa ekki
slöur reynt eftir kosningarnar á
slöasta ári aö ná samkomulagi
innan rlkisstjórnarinnar og viö
aðila vinnumarkaöarins um þaö
aö brjótast af alefli út úr vita-
hring veröbólgunnar og skapa
þannig skilyrði til þess aö fram-
farasóknin geti hafist aö nýju.
Allir vita hve erfiðlega þetta
hefúr gengiö. Allir hafa tekið
eftir andstööu Alþýöubanda-
lagsins við allar raunhæfar til-
lögur um aðgeröir, og allir hafa
tekiö eftír. þvi nú slöustu daga
hvernig svo virðist sem Alþýöu-
flokkurinn sé aö springa á út-
gönguversinu.
Sannleikurinn er þó sá, aö nú
er enn tækifæri. Nú eru enn
tímamót, I þeim skilningi, að nú
veröa Islendingar enn aö gera
þaö upp viö sig hvaö þeir vilja.
Vilja þeir I raun og veru áfram-
haldandi upplausn, áframhald-
andi óöaveröbólgu, landflótta og
stöönun atvinnulSs og hrakandi
llfskjör?
Eöa vilja menn vinna saman
aöuppbyggingu ogframförum?
Til þess þarf festu og stööug-
leika I stjórnarfari, friö á vinnu-
markaöi og jafnvægi I efiia-
hagsmálum. Til þessþarf fram-
leiðslu en ekki vinnustöövun,
samvinnuen ekki efnahagslega
borgarastyrjöld. Og til þess
þurfa menn aö meina þaö sem
þeir segja meö tillögum sinum,
t.d. iönaðarráöherrann og
flokksmenn hans meö þings-
ályktunartillögunni um iönaö-
arstefnu.
menn og málefni