Tíminn - 20.05.1979, Blaðsíða 25

Sunnudagur 20. mal 1979.
25
Sovéskur
sérfræðingur
í heimsókn
Bandaríkjamenn verða fyrr eða
síðar að taka upp
áætlanagerð og aukna miðstýríngu
AM — Stórveldi heimsins fylgj-
ast vel meö öllu sem fram fer á
jarökringlunni i þjóöfélagslegum
og stjórnmálalegum sökum,
enda skortir þau ekki mannafla
né þaö sem mest er um vert,
fjármagniö. 1 Bandarikjunum
og Sovétrikjunum er þvi að
finna sérhæföar stofnanir, sem
fylgjast með alþjóðamálum og
hræringum^gera skýrslur um á-
standið og reikna Ut eftir getu
hvernig breytingar á einum
vettvangi kunni að leiöa til
hræringa á öðrum, hagstæöra
eða óhagstæöra eftir atvikum
fyrir viðkomandi riki.
Þannig er aö finna f Banda-
rikjunum margar stofnanir,
Dr. Kosoladov
sem spá i alþjóöamál, t.d.
Brookings Institution i
Washington, Russian Institute
viðColumbia háskóla ogRAND
stofnunina, svo eitthvaö sé
nefnt.
1 Sovétrikjunum er reynt aö
fylgjast ekki siöur meö málun-
um, en stofnanir þeirra af þessu
tagi munu færri, en þvi
fjölmennari. Hér var nýlega á
ferð rússneskur fyrirlesari dr.
Kosoladov frá Rannsóknar-
stofnun heimsefnahagsmála og
alþjóðasamskipta, sem starfar i
tengslum við Visindaháskólann
i Moskva. Kom hann hingað i
boði MtR og hélt fyrirlestra um
viðhorf Sovétrikjanna til
alþjóöamála og svaraði fyrir-
spurnum, en áöur haföi hann
veriöi sams konar erindagjörö-
um i Noregi.
Múghræringar í Banda-
rikjunum
Stofnun sú sem Kosoladov
starfar viö hefur um 600 manna
starfslið, en hann starfar sjálfur
við alþjóðasamskiptadeild
hennar. Doktorsritgerð hans
fjallaði um athafnasemi Banda-
ríkjamanna i Viet Nam á árun-
um 1940 — 1975, og er verksvið
hansenda rannsóknir á sérstök-
um þáttum hins bandariska
þjóðfélags. Þessir þættir heyra
undir það sem kallast
„psyckologic-sociological” eöa
þjóðfélagssál'fræðilegir. Til
nánari skýringar er hér um að
ræða að rannsaka tengsl milli
t.d.æðstu valdastofnana Banda-
rikjanna, forsetans og nánasta
starfsliös hans og þeirra hópa
ýmissa hagsmuna sem i kring
standa. Viðhorf hins breiöa
múgs til hvers þessara hópa og
að hvernig hann skiptist i af-
stöðunni til þeirra á ýmsa vegu,
er svo rannsóknarefnið, ásamt
þvi aö gera spár og draga likur
af þróuninni á hverjum tima.
Steinar i götu slökunar
stefnunnar
Dr. Kosoladov leit við hér á
ritstjórninni sl. þriðjudag og við
spurðum hann nokkurra
spurninga um hið óneitanlega
forvitnilega rannsóknarefni,
þótt fyrirlestrar hans hefðu
annars verið um afstöðu Sovét-
rikjanna til ýmissa aöstæðna i
alþjóöastjórnmáium nú.
Dr. Kosoladov sagði að hið
bandariska þjóðfélag stæði nú á
afar einkennilegu stigi og að þar
hefðu hrannast upp vandamál,
sem hann teldi illmögulegt að
leysa án aukinnar miðstýringar
og áætlanagerðar. Ein-
staklingshyggja væri meö ó-
dæmum rik i Bandarfkjamönn-
um og ýmugustur mikill á hinu
mikla rikisvaldi, en meöal hag-
fræðinga, þingmanna og ýmissa
upplýstari manna væri samt
sem áöur að finna aukinn
skilning á þvi, aö án einhverrar
áætlanagerðar og meiri miö-
stýringar verður engin bót á
ráöin. Hann minnti á frumvarp,
sem einir tíu senatorar lögðu
fram i þinginu áriö 1975, sem
gerði ráö fyrir áætlanagerö á
ýmsum sviðum, en það frum-
varp komst aldrei til umræðuog
dagaði uppi innan þinghús-
veggjanna. Samt sem áður væri
það mjög athyglisvert að þetta
skyldi koma fram, og nauðsyn t
þessa yrði stööugt fieirum
ljós. Hann benti á sem dæmi að
væri Bandarlkjamaöur spurður
hvort hann óskaði meiri rfkisaf-
skipta, þá mundi hann svara
neitandi, en ef spurningin væri
þannig oröuð, að sami maður
ætti aö svara hvort hann vildi
betri heilbrigöisþjónustu,
mundi svarið verða já. Eins og
sakir stæðu væri áætlunargerð
— þó ekki væri nema i jap-
önskum stil —þeim fjarri skapi,
en þó kvaðst hann búastviðað á
næstu árum mundi þetta þjóð-
félag snúa sér aö þvi að hefja á-
ætlanagerð I anda Japana.
Spárnar standast oft
Við spurðum dr. Kosoladov
hvernig spárnar hjá stofnun
hans stæðust og sagði hann að
einsoggengi væri það misjafnt,
en iðulega næðu þeir ágætum
árangri, eins og þegar þeir
spáðu fyrir um úrslit forseta-
kosninganna 1976 og skeikaði
ekki nema um 0.3%. Hann benti
á að fjarri færi aö rannsóknir
stofnunarinnar beindust ein-
göngu aö Bandarikjunum,
heldur væruathuguð öll hugsan-
leg alþjóöleg málefni, en sem
fyrr segir snerust hans rann-
sóknir að Bandarikjunum fyrst
og fremst. A deild hans vinna 12
manns að bandarfsku rannsókn-
unum, en um 35 — 40 á deildinni
allri.
Um þessar mundir sagði
hann hæst bera hverja af-
greiðslu nýi SALT samningur-
inn fær á Bandarikjaþingi, en
farisvo aðhonum verði hafnað,
muni það auka mjög tortryggni
milli stórveldanna og s pilla þvi
mikla starfi, sem unnið hefur
verið i þágu slökunarstefnu.
Hann kvaðst þó gera sér vonir
um að a llt færi á besta veg, enda
þær forsendur, sem lágu til
grundvallar kaldastriðshugs-
unarhættinum, sem byggðist á
að annar aðilinn hafði meiri
hernaðarmátt en hinn, horfnar.
Menn skildu I æ ríkari mæli að
skilningur og samkomulag um
deiluefni, væri eina Urræðið.
Framhald á bls.31
Dragið ekki að panta bíl StðtÍOíl
Til afgreiðslu strax
Hafið samband við sölumenn okkar
TRABANT/WARTBURG UMBOÐIÐ
Vonarlandi \/Sogaveg - Símar 84510 84511
Sedan
Byggður á grind með 65 ha. tvígengisvél (Gamla Saab-vélin)
Komið, skoðið og kynnist þessum eftirsóttasta
bil austantjalds.
Gormar á öllum hjólum
og bíllinn því dúnmjúkur
i holum og eiginleikar
bilsins i lausamöl
eru frábœrir.