Tíminn - 20.05.1979, Blaðsíða 11

Sunnudagur 20. mal 1979.
11
ekki á sleðann, þarna þegar við
vorum sóttir á flugvöllinn. Dótið
okkar gerði ekki betur en að
komast á sleöann en við gengum
meðfram. NU er einmitt
aðal-hundasleðatiminn á Græn-
landi og ferðaménn koma i'hóp-
um til Angmagssalik til þess að
gista þar á hóteli um nætur, en
láta aka sér fram og aftur á
hundasleða á daginn. Einn dag-
inn sem við vorum þarna, —
mig minnir það vera á annan i
páskum, — komu tuttugu
hundasleöar til Angmagssalik
með ferðamenn. Þeir höfðu
verið i leiðangrimeðferðamenn
einhvers staðar þarna i grennd-
inni, ég veit ekki hvar.
Grænlendingar hlusta
mikið á íslenska út-
varpið
— Þegar viö komum til Ang-
magssalik, tóku þar á móti okk-
ur helstu fyrirmenn bæjarins:
bæjarstjórinn — hann var annar
þeirra sem gistu hjá mér þegar
norræna menningarvikan var i
Kópavogi um árið — sömuleiðis
voru þar lögreglustjórinn,
bæjarverkfræðingurinn o.fl. —
Siðan var okkur öllum komið
fyrir á einkaheimilum, og einn
okkar dvaldist hjá nýkjörnum
þingmanni Grænlendinga. Hann
er lögregluþjónn i Angmagssa-
lik. Einn okkar bjó hjá einum
helsta veiðimanninum i
þorpinu. Hann hafði m.a. unnið
sér þaö til frægðar að fella
stærðar isbjörn og við fengum
að sjá feldinn af skepnunni. En
þessi ágæti veiðimaður var
sáralitið heima á meðan við
vorum þarna heldur var hann á
stöðugum ferðalögum með túr-
ista á hundasleðum, og okkur
var sagt, að hann gerði varla
annað á meöan aðal-sleðatim-
inn stendur yfir, svona frá þvi i
febrúar og þangað til seinast I
aprfl. Margir telja það besta
timann til þessað sækja Græn-
land heim, þvi að þegar liða tek-
ur að vori, verða mikil stað-
viöri, og þá er kyrrðin og
fegurðin þarna ölýsanleg.
— Hvernig eru húsakynni
Grænlendinga?
— Þau eru allgóö. Þetta eru
yfirleitt fremur litil timburhús,
standa flest á háum kjallara og
eru með bröttu risi. Þau heimili
þar sem við bjuggum, gefa
auðvitað ekki rétta mynd af hi-
býlum almennings. Það voru
heimili fólks i góðum stöðum en
atvinnuleysi var mjög mikið
þarna. Þessi heimili voru vel
búin húsgögnum og heimilis-
tækjum eins og best gerist.
Töluverður bókakostur var á
heimilinu þar sem ég bjó.og þar
hafði húsbúndinn útbúið her-
bergi til framköllunar mynda.
Þar var einnig li'tið smiðaverk-
stæöi með hefilbekk og ýmsum
verkfærum til viðgerða og ann-
arra smiða. Þessu var hagan-
lega fyrir komið i skála framan
viðstofuna. Það segir sig sjálft,
að þarna veröa menn að bjarga
sér af eigin rammleik með
ymsa hluti, en geta ekki
skroppið út i' næstu búð, ef þá
vanhagar um eitthvað. Það
vakti athygli mina, að mjög
fullkomin hljómflutningstæki og
útvarpstæki voru á öllum
heimilum, þar sem við komum.
Viðaáttubörnin sin eigin hljóm-
flutningstæki, og fullorðna fólk-
ið sin, svo auðséð er, að Græn-
lendingar hlusta mikið á tónlist.
Þeir hlusta lika mikið á islenska
útvarpið og höfðu orð á þvi', hve
þeim þætti tónlistin þar góð.
— Þeir hafa auðvitað raf-
magn?
— Já, það er rafmagn frá
dieselrafstöð. En hús sin hita
þeir upp með oliukyndingu. ,
— Það er vatnsleiðsla I öllum
húsum?
— Já, en yfirleitt ekki nein
vatnssalerni. Það er mjög erfitt
að gera frárennsli þarna, þar
sem landið er i raun og veruallt
ein klöpp. í staðinn fyrir vatns-
salerni nota Grænlendingar
dalla, líka þeim sem eru viða i
suma rbústöðum hér á landi.
Þeir eru vel loftræstir og virðast
tæmdir reglulega. Frárennsli
var aftur á móti frá baðkerum
og handlaugum. Frárennslis-
rörin liggja ofan jarðar eins og
vatnsleiðslurnar í húsin, en
stokkar byggðir yfir og allt
vandlega einangrað. — Ég veitti
þvi athygli að þakrennur voru
ekki á húsunum. Ekki sá ég
heldur eitt einasta hús með okk-
ar rómaða bárujárni, heldur
voru þau öll með pappa og var
þó þakhalli nægur. A flestum
húsum sem viö sáum eru tré-
hlerar á hjörum við gluggana,
þannig að hægt sé að loka að ut-
anog verjaglerið ismulningiog
jafnvel grjóti, sem oft fylgir
vetrarbyljunum. Ég skoöaði
skóla staðarins, hina myndar-
legustu byggingu. Þar voru að
visu ekki hlerar fyrir gluggum,
en á þeirri hlið sem sneri i
mestu óveðursáttina voru
gluggarnir mjög litlir og ytri
Grænlensk kona skemmtir gestum.
rúðan var úr mjög þykku plexi-
gleri sem er óbrjótandi.
Skiðakeppnin
— — En hvernig fór skiða-
keppnin sem var tilefni farar-
innar?
— íslendingarnir röðuðu sér I
fremstu sætin bæði I svigi og
stórsvigi og voru a .m.k. einum
hæfnisflokki fyrir ofan Græn-
lendinga. En þess ber að gæta,
aögrænlenska skíðafélagið sem
Islendingar voru að keppa við
var ekki stofnað fýrr en 1973,
svo að þar hafamenn ekki notiö
langvarandi skipulegrar þjálf-
unar. t skiðagöngunni náðu
Grænlendingar þó fyrsta sæti en
Islendingar öðru og var þó
reyndar lítið um vel þjálfaða
göngumenn i okkar liði.
— Hvernig var aðstaða til
keppni þarna?
— Landið er i sjálfu sér ekkert
óhagstætt til sllkrar keppni.
Þótt undirlendi sé litið eru
brekkurnarekki brattarienhér.
Aftur á móti var ekki nema ein
skiðalyftaoghún var litiðmeira
en nafhið. — Skiöagangan fór
þannig fram að gengnir voru
hringir, eins og algengt er, og
segja má að þarna sé ágætt
gönguland. Keppendur voru á
öllum aldri og af báðum kynj-
um. Þarna fór einnig fram svo-
kölluð mini-keppni, þar sem
keppendur voru allir á smá-
skiöum. Flest voru það börn og
unglingar sem tóku þátt i þeirri
keppni. Þetta haföi ég ekki séð
áöur en hafði gaman af.
1 sambandi við þessa keppni
og úrslit hennar er rétt að taka
það fram, að besti skiðamaður
þeirra Angmagssalik-búa var
ekki heima og gat þvi ekki tekið
þátt I keppninni. Hann var ein-
mitt að keppa i Godthaab, þar
sem skiðalandsmót Græn-
lendinga fór fram á meðan við
vorum þarna.
Þegar verðlaunaafhending
fór fram var m.a. skipst á
merkjum félaganna, sem þátt
tóku i keppninni. Við gáfum
Grænlenska félaginu veifu frá
l.R. A veifunni stendur að Í.R.
sé stofnað 1907 og þegar Græn-
lendingurinn sem tók viö veif-
unni rak augun i þetta, varð
Reynt að veiða hákarl
— Gátuð þið, Islendingarnir,
ferðast eitthvað um nágrenniö á
meðan þið voruð þarna?
— Ég bjó hjá bæjarstjóranum
og á meðan ég var þar, fóru þau
hjónin i þriggja daga ferðalag á
hundasleöa en þau eiga fimm-
tán hunda. Miglangaði aðfylgja
þeim eitthvaö á leið, og dreif
mig á fætur eldsnemma morg-
uninnsem þau lögðu af stað. Við
héldum úrhlaði klukkan hálfsex
Þátttakendur I Grænlandsferðinni. Taliö frá vinstri: Hörður
Björnsson, Axel Gunnlaugsson, Guömundur Jakobsson, Hafþór
JúIIusson og Guðmundur Gunnlaugsson.
honum að orði að hann vonaði
að félagiö þeirra yröi búið að
eignast góða skiðamenn, þegar
það heföi starfað eins lengi og
l.R. — En að visu ber þess að
gæta að skiðadeild l.R. er ekki
svona gömul hún mun vera
stofnuð árið 1939.
um morguninn, ég á skiðum en
þaulsleöanum. Við fórum þvert
yfir isi lagöan fjörðinn og siöan
eftir stööuvatni sem auðvitað
var vel faliö undir is og snjó.
Þegar við höfðum ferðast
þannig all-langan veg barst það
Framhald á bls. 31
►
A keppnisstaö.
Texti: V.S. Myndir: Tryggvi Þormóðsson
og Guðmundur Jakobsson