Fréttablaðið - 27.09.2007, Síða 16

Fréttablaðið - 27.09.2007, Síða 16
fréttir og fróðleikur Dæmin alveg jafn alvarleg Mörg verðlaun í ýmsum flokkum Stærð svæðanna sem íslensk stjórnvöld gera landgrunnskröfur til utan 200 sjómílna er á við tífalda stærð Íslands. Nú standa yfir viðræður í Reykjavík um eina umdeilda svæðið, Hatton Rockall-svæðið, og ljóst er að talsvert greinir á milli krafna ríkjanna. Fjögur ríki deila um hafsbotninn suður af Íslandi á svokölluðu Hatton Rockall-svæði; Ísland, Bret- land, Írland og Danmörk, fyrir hönd Færeyja. Fulltrúar Íslands sitja nú viðræðufund um land- grunnsréttindi ríkjanna fjögurra á svæðinu. Landgrunnsréttindi felast í yfirráðum yfir auðlindum á og undir hafsbotninum, en ekki í hafinu sjálfu. Haft var eftir utanríkisráðherra í Fréttablaðinu á mánudag að mikil- vægt væri að ná samkomulagi um skiptingu svæðisins, því annars sitji auðlindir ónýttar og umfangs- mikil gagnaöflun væri unnin fyrir gýg. Lýsir það afstöðu íslenskra stjórnvalda í viðræðunum, sem lagt hafa áherslu á að ríkin komist að samkomulagi um skiptingu svæðis- ins. Kröfur ríkjanna skarast þó verulega. Formaður samninganefndar Íslands í viðræðunum um Hatton Rockall er Tómas H. Heiðar, þjóð- réttarfræðingur utanríkisráðu- neytisins. Að hans sögn er nú unnið að greinargerð til land- grunnsnefndar Sameinuðu þjóð- anna sem nær til til landgrunns- krafna Íslands á Reykjaneshrygg og í Síldarsmugunni. Tómas segir íslensk stjórnvöld fyrst vilja ná samkomulagi við aðila Hatton Rockall-málsins um skiptingu þess svæðis og í framhaldi af því skila sameiginlegri greinargerð um ytri mörk svæðisins til land- grunnsnefndarinnar. Frestur Íslands til þess að skila greinargerð til landgrunns- nefndarinnar rennur út í maí árið 2009, en gildir ekki um umdeild svæði á borð við Hatton Rockall- svæðið. Landgrunnsnefndin er ekki bær til að fjalla um umdeild svæði nema allir deiluaðilar fallist á það. Skýrir það áherslu íslenskra stjórnvalda á að samkomulag náist sem fyrst. Deilan um svæðið hefur staðið yfir frá því árið 1985, eða rétt áður en Íslendingar ákváðu að staðfesta hafréttarsamning Sam- einuðu þjóðanna og freista þess að ná yfirráðum yfir víðáttu- meira hafsbotnssvæði. Fjórhliða viðræður við deilu- aðila um Hatton Rockall-svæðið, hófust árið 2001. Að frumkvæði íslenskra stjórnvalda fóru fram óformlegar viðræður í Reykjavík það ár og hefur þeim verið haldið áfram með reglubundnum hætti síðan. Þagnargildi hefur legið yfir viðræðunum, þar sem ekki þótti ljóst hvenær eða hvort niður- staða fengist í málið, en utanríkis- ráðherra segist nú vilja opna fyrir umræður um landgrunns- kröfur Íslands á Hatton Rockall- svæðinu. Ísland á efnahagslögsögu að 200 sjómílum, en getur gert tilkall til víðáttumeira landgrunns ef nátt- úrulegar aðstæður leyfa. Skila þarf inn greinargerð til land- grunnsnefndarinnar sem leggur tæknilegt mat á hana. Landgrunnsnefndin gerir aðeins tillögu að ytri mörkum landgrunnsins, en Ísland getur ákvarðað landgrunnsmörkin á endanlegan og bindandi hátt á grundvelli tillagna nefndarinn- ar. Hagsmunir Íslands eru fólgnir í ýmsum auðlindum sem er að finna á og undir hafsbotninum, svo sem olíu og gasi, en taldar eru nokkrar líkur á að olíu og gas sé að finna á Hatton Rockall- svæðinu. Aðrar algengar auð- lindir á landgrunni eru málmar og botnsetutegundir líkt og ostr- ur og skelfiskur. Í vaxandi mæli beinist athygli manna að öðrum auðlindum, til dæmis erfða- auðlindum, og með tækni- framförum eykst bæði vitneskja um slíkar auðlindir og möguleikar á nýtingu þeirra. Hatton Rockall er ekki eina hafs- botnssvæðið sem Íslendingar gera kröfu til. Önnur svæði eru Reykjaneshryggur, sem Ísland gerir eitt tilkall til, og suðurhluti Síldarsmugunnar. Samtals eru landgrunnssvæðin utan 200 sjó- mílna sem Ísland gerir tilkall til milljón ferkílómetrar á stærð, sem er rúmlega tífalt landsvæði Íslands. Samningaviðræður stóðu yfir í nokkra mánuði um Síldar- smuguna og tókust samningar við Norðmenn og Dani, fyrir hönd Færeyinga, í september á síðasta ári. Samningurinn felur í sér við- urkenningu á landgrunnsréttind- um Íslands yfir 29.000 ferkíló- metra svæði í framhaldi af efnahagslögsögunni norðaustur af landinu. Ríkin munu leggja fram hvert sína greinargerð til landgrunnsnefndarinnar og þegar tillögur hennar berast munu þau ganga frá þremur tví- hliðasamningum um endanlega afmörkun landgrunnsins. Niðurstaða samningsins þótti hagstæð fyrir Ísland að mati stjórnvalda, þar sem hún þótti auka trúverðugleika Íslands í deilunni um landgrunnsréttindi og hafa mikilvægt fordæmisgildi fyrir Hatton Rockall-málið. Ríkir hagsmunir á Hatton Rockall

x

Fréttablaðið

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Fréttablaðið
https://timarit.is/publication/108

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.