Fréttablaðið - 01.12.2007, Blaðsíða 86

50 1. desember 2007 LAUGARDAGUR
Árið 1990 var Guðmundur Svavarsson handtekinn fyrir
vopnað rán og manndráp ásamt öðrum manni. Hann var
þá 28 ára gamall. Hann byrjaði að nota ólögleg fíkniefni
þegar hann var fimmtán ára, smám saman jókst neysla
hans.
Fyrir glæpinn sem hann framdi árið 1990 var hann
dæmdur í 20 ára fangelsi í héraðsdómi en Hæstiréttur
mildaði refsinguna í 17 ár. Guðmundur segir sig og félaga
sinn báða hafa þrætt fyrir þátt sinn í manndrápinu. „En
auðvitað vorum við báðir sekir,“ bætir hann við. Guð-
mundur var langt því frá að vera fyrirmyndarfangi á Litla-
Hrauni í þau ellefu ár og tvo mánuði sem hann dvaldi
þar. Þeirri afplánun lauk 2001 og var hann fluttur þá á
Vernd þar sem hann átti að dvelja í þrjá mánuði. Þar
byrjaði hann aftur í því sem hann kallar bullandi neyslu.
„Eftir að hafa verið meira og minna vakandi í tíu mánuði
var ég settur inn aftur,“ segir Guðmundur. Á þeim tíma
hafði hann framið ýmiss konar afbrot sem hljóðuðu upp
á rúmlega árs fangelsisvist en ofan á það bættist skil-
orðsbundni dómurinn sem hann hlaut fyrir manndrápið.
Honum var því gert að sitja inni í sex ár til viðbótar. „Ég
hafði ekki stjórn á einu né neinu, eina markmið mitt
hafði verið að halda mig utan fangelsisins en það tókst
vitanlega ekki. Þegar ég var aftur kominn inn sá ég að
mér leið í raun best lokaður inni með vegginn sem eina
vin minn. Það var ekkert í minni fortíð sem sagði annað
en ég væri einn af landsins mestu lúserum og handónýt-
ur þjóðfélagsþegn,“ segir Guðmundur.
Árið 2005 var hann sendur í Krýsuvík. Hann hafði
enga trú á að hann ætti einhverja von og leit á för sína
sem heppilega hvíld en ekki leið til að verða edrú. „Það
sem mér finnst gera Krýsuvík sérstaka er að mér finnst
það eini staðurinn þar sem er almennilega unnið eftir
12 spora-kerfinu,“ segir Guðmundur. Hann útskýrir að á
staðnum hafi hann lært að upplifa fegurð aftur. Áttað sig
á því að lífið er gott. „Ég hafði verið á fallegum stöðum
og oft farið í meðferð áður. Ekkert snart mig þó eða fékk
mig til að langa að hætta að nota vímuefni fyrr en ég
kynntist starfinu í Krýsuvík.“
Frá því að Guðmundur kom úr Krýsuvík hefur hagur
hans vænkast verulega. Hann stundar vinnu og sinnir
áhugamálum sínum. Hann þarf ekki að rifja ógnvænlega
fortíð sína upp. „En ég vil gera það fyrir Krýsuvíkursam-
tökin. Fólkið sem að þeim stendur á það inni hjá mér,“
segir hann að lokum og þakkar Sigurlínu Davíðsdóttur,
formanni samtakanna, og Lovísu Christiansen fram-
kvæmdastjóra sérstaklega fyrir allt það sem þær gerðu
fyrir hann.
FÍKNIN LEIDDI TIL MANNDRÁPS
Fólkið sem leitar til
Krýsuvíkur hefur flest
glímt við gríðarleg-
an sársauka í lífinu.
Þorgeir Ólason, for-
stöðumaður í Krýsuvík,
aðstoðar fólkið við að
komast út í lífið á ný.
Þ
egar núverandi
stjórn Krýsuvíkur-
samtakanna tók við
rekstri meðferðar-
heimilisins árið 1996
var fjárhagurinn
mjög bágborinn, skuldirnar mikl-
ar og framtíð heimilisins leit ekki
vel út. Í byrjun næsta árs voru
fjárveitingar hins opinbera til
stofnunarinnar að mestu uppurn-
ar, leitað var að fé sem duga myndi
út árið til að halda rekstrinum
gangandi þótt skuldirnar væru á
bilinu 70 til 80 milljónir. Ekkert
fjármagn var eftir til að greiða
starfsmönnum laun. Það var þá
sem Þorgeir Ólason, núverandi
forstöðumaður, var ráðinn.
„Ég var að jafna mig eftir
mótorhjólaslys og hafði því verið
frá vinnu. Ég hafði sjálfur glímt
við fíkn og fannst ég þurfa að
launa þá hjálp sem ég hafði feng-
ið á sínum tíma til baka,“ segir
Þorgeir en hann tók við stöðu ráð-
gjafa á heimilinu launalaust árið
1997 og ætlaði aðeins að staldra
við í nokkrar vikur. „En hér er ég
enn,“ segir hann og kímir enda
ellefu ár síðan hann tók tíma-
bundnu stöðunni og margt breyst
til batnaðar á þeim tíma og hagur
hans vænkast.
Skuldir samtakanna hafa nú að
miklum hluta verið greiddar og
einungis þriðjungur eftir af upp-
runalegu upphæðinni.
Venjulega koma þangað um
það bil 60 til 70 manns í meðferð
árlega og þykir árangurinn af því
starfi sem þar er rekið góður.
Unnið er eftir tólf spora aðferð
AA-samtakanna og reynt að hafa
alla ráðgjöf mjög einstaklings-
miðaða.
Það sem sker meðferðarstofn-
un Krýsuvíkursamtakanna úr
þeim úrræðum sem í boði eru er
að þar er veitt langtímameðferð.
Lágmarkstími sem fólki er ætl-
aður til að vinna úr sínum málum
innan samtakanna er hálft ár.
Þriðjungur vistmanna dvelur svo
lengi á staðnum og telst það gott
hlutfall miðað við hve langt
leiddir einstaklingar koma þar í
meðferð.
„Við tökum við fólki sem er
mjög langt leitt og hefur yfirleitt
farið í fjölda meðferða áður en
það kemur til okkar. Hingað
kemur oftast fólk sem hefur
glímt við gríðarlegan sársauka í
lífinu, hefur ekki fengið gott upp-
eldi, eða skólagöngu, ekki átt
öruggt heimili í langan tíma, ef
nokkurn tímann, og það segir sig
sjálft að það þarf að leiðbeina því
með svo margt áður en það getur
fótað sig í samfélaginu,“ segir
Þorgeir. Hann útskýrir því næst
að þótt samtökin séu staðsett
fjarri umferð og þjónustu til að
fólk geti fengið frið til að jafna
sig séu bæjarferðir tíðar. Þær
séu nauðsynlegur liður í því að
kenna fólki að ná tökum á til-
verunni.
„Við felum fólki ýmis verkefni
í bæjarferðunum, þau geta verið
allt frá því að kaupa sér sokka
sjálft og upp í að biðja það fólk
sem það hefur sært afsökunar og
gera upp fortíð sína,“ segir hann.
Þá hafa vistmenn í Krýsuvík
einnig tækifæri til að stunda nám
á framhaldsskólastigi á heimil-
inu. Þorgeir segir Menntaskólann
í Kópavogi hafa útbúið metnaðar-
fulla námskrá með hag skjól-
stæðinga samtakanna í huga.
„Það hefur komið fyrir að hingað
hefur komið fólk sem ekki hefur
verið læst, það er þó vissulega
óalgengt.
Flestir af þeim einstaklingum
sem hingað koma hafa þó hlotið
mjög takmarkaða skólagöngu og
við teljum stóran þátt í sjálf-
styrkingu felast í því að finna
styrkleika þeirra í einhvers konar
námi. Við viljum að hér finni fólk
sér áhugamál svo það geti leitað í
það þegar það kemur út,“ segir
Þorgeir sem telur ekki vænlegt
að segja fólki aðeins að hætta að
drekka eða dópa ef það hefur
ekki áttað sig á því að lífið býður
upp á svo margt annað en það.
FORSTÖÐUMAÐURINN Í KRÝSUVÍK Þorgeir Ólason hóf að vinna launalaust í Krýsuvík árið 1997. Hann hefur sjálfur glímt við fíkn og fannst hann þurfa að launa þá hjálp sem
hann fékk á sínum tíma. Þorgeir segir árangur meðferðarinnar góðan því þriðjungur vistmanna dvelji á staðnum í hálft ár og það teljist gott hlutfall í meðferðargeiranum.
KRÝSUVÍK HELDUR UTAN UM FÓLK
Mesta heillaspor Krýsuvíkursam-
takanna segir Lovísa Christians-
en, framkvæmdastjóri þeirra,
hafa verið samvinna við samtökin
Stígamót en það hófst í ársbyrjun
2005.
„Í fyrstu var ákveðið að fólki
væri frjálst að sækja ráðgjöf hjá
okkur en það kom í ljós að við
náðum ekki til allra, þar sem sumir
vildu ekki láta það spyrjast út að
þeir hefðu leitað til okkar Stíga-
mótakvenna,“ segir Thelma Ásdís-
ardóttir, ráðgjafi Stígamóta, en
hún og Þórunn Þórarinsdóttir sem
einnig starfar hjá samtökunum
hafa nú farið vikulega í Krýsuvík í
tæp þrjú ár.
„Síðar var ákveðið að gera hluti
af meðferðinni yrði að allir myndu
mæta í einn tíma hjá okkur, hvort
sem fólki taldi sig hafa orðið fyrir
kynferðisofbeldi eða ekki. Við það
voru allir settir undir sama hatt og
fólk átti auðveldara með að tjá
sig,“ útskýrir hún.
Thelma segir að mjög fljótlega
hafi komið í ljós að margir í Krýsu-
vík höfðu orðið fyrir kynferðisof-
beldi eða einelti, hvort sem það
voru konur eða karlar. „Við höfum
ekki tekið töluna nákvæmlega
saman en mér reiknast til að mun
meira en helmingur þess fólks
sem þar fer í meðferð hafi orðið
fyrir einhvers konar kynferðisof-
beldi á lífsleiðinni.
Við höfum nú veitt þjónustu
þarna í þrjú ár og fjöldinn allur af
fólki komið til okkar í viðtöl. Eftir
kynni mín af þessu starfi sé ég
hvað er mikilvægt að fólk sem
hefur orðið fyrir jafn sársauka-
fullri reynslu og kynferðisofbeldi
geri hlutina upp ef það er glíma
við fíkn,“ segir Thelma. Hún segir
þá miklu sérstöðu sem samtökin
hafa markað sér vera að þar er
tekið á öllum málefnum einstakl-
inga sem eiga í vanda og sífellt sé
verið að endurskoða starfið með
því markmiði að gera fólki auð-
veldara að ná tökum á lífi sínu.
„Það er magnað að sjá hvernig
Krýsuvík heldur utan um fólk,
veitir því sjálfsvirðingu á ný og
skilar því aftur út í samfélagið
sem betra fólki,“ segir Thelma.
Meðferð fyrir erfiðasta fólkið
THELMA ÁSDÍSARDÓTTIR Segir meira en
helming fólksins í meðferð hafa orðið
fyrir kynferðislegu ofbeldi á lifsleiðinni.
FRAMHALD AF
SÍÐU 49
LOVÍSA CHRISTIANSEN Segir það mikið heillaspor að hafa hafið samvinnu við Stíga-
mót.