Fréttablaðið - 10.04.2008, Blaðsíða 16

16 10. apríl 2008 FIMMTUDAGUR
FRÉTTASKÝRING: Löggæslumál á Suðurnesjum
Boðaðar breytingar dóms-
málaráðherra á embætti
lögreglustjórans á Suður-
nesjum hafa fallið í grýttan
jarðveg hjá starfsmönnum
þess. Ekkert bendir til
þess að yfirmenn embættis
lögreglustjórans á Suður-
nesjum ætli að sættast á
breytingatillögur ráðherra.
Frá 19. mars síðastliðnum, þegar
dómsmálaráðuneytið tilkynnti
um skipulagsbreytingar hjá lög-
regluembættinu á Suðurnesjum,
hefur mikil óánægja ríkt meðal
starfsfólks embættisins. Lög-
reglustjórinn Jóhann R. Bene-
diktsson hefur lýst sig „algjör-
lega andvígan“ breytingunum og
er tilbúinn að fórna starfi sínu til
þess að koma í veg fyrir að þær
verði að veruleika.
Breytingarnar felast í því að færa
verkefni tollgæslunnar undir
fjármálaráðuneyti, yfirstjórn
öryggismála vegna flugverndar á
Keflavíkurflugvelli undir sam-
gönguráðuneyti en lög- og landa-
mæragæsla verði áfram undir
dómsmálaráðuneyti.
„Starfsmenn eru æfir,“ sagði Kári
Gunnlaugsson, deildarstjóri toll-
gæslunnar á Suðurnesjum, eftir
að Jóhann hafði tilkynnt undir-
mönnum sínum að hann ætlaði að
segja starfi sínu lausu næðu hug-
myndirnar fram að ganga. Eyjólf-
ur Kristjánsson, fulltrúi hjá emb-
ætti lögreglustjórans á
Suðurnesjum og náinn samstarfs-
maður Jóhanns, sagði í samtali
við RÚV sjónvarp að „misvitrir
stjórnmálamenn“ stæðu að baki
þessum breytingum, skömmu
eftir að Jóhann hafði rætt við
starfsmenn sína.
Fjárhagsvandi sagður rótin
„Breytingarnar eiga rót sína í
fjárhagsvanda,“ sagði Björn
Bjarnason dómsmálaráðherra í
tölvubréfi til Fréttablaðsins.
„Hann [vandinn] hefur verið lang-
vinnur og nú í ár stefnir að
óbreyttu í meira en 200 milljóna
króna halla. Þetta er með öllu
óviðunandi,“ sagði jafnframt í
bréfinu.
Björn hefur jafnframt sagt að
hann hafi talið breytingar betri
kost en þá tillögu sem komið hefði
frá embætti lögreglustjórans á
Suðurnesjum, sem hefðu falist í
„uppsögnum og í raun uppbroti
embættisins“ eins og orðrétt
segir í fyrrnefndu tölvubréfi.
Björn hefur margítrekað sagt
að tillaga hans eigi að laga lög-
gæslustarfið á Suðurnesjum að
skipulagi stjórnarráðsins „þannig
að hvert ráðuneyti beri ábyrgð á
sínum efnisþætti starfseminnar
og þar með þeim hluta fjármála-
stjórnar, sem undir hann fellur“.
Of lítið fé miðað við verkefni
Embætti lögreglustjórans á Suð-
urnesjum er sextán mánaða gam-
alt í þeirri mynd sem það er starf-
rækt. Undir það heyra toll- og
landamæragæsla auk hefðbund-
innar löggæslu. Mat Jóhanns og
annarra í yfirstjórn embættisins
er einfalt; embættið hefur fengið
of lítið fé miðað við sívaxandi
starfsemi og fjölgun verkefna. Þá
er það einörð skoðun yfirstjórn-
arinnar að áhrif breytinganna frá
því um áramót 2006/2007, þegar
lögreglulögunum var breytt, hafi
verið góð og bætt árangur á öllum
sviðum. Þá finnst yfirmönnum
embættisins það skjóta skökku
við að hagræðing hafi verið ein
ástæða fyrir samþættingu verk-
efna, og þeim rökum sé svo einn-
ig beitt þegar á „að búta embætt-
ið niður“ eins og einn viðmælenda
Fréttablaðsins komst að orði.
Stál í stál – persónulegt?
Viðræður milli dómsmálaráð-
herra og lögreglustjórans á Suð-
urnesjum hafa ekki leitt til þess
að menn hafi sæst á breytingarn-
ar. Málin eru í hnút. Enn er „stál í
stál“ og ekki útlit fyrir að málið
leysist með þeim hætti að starfs-
fólk embættis lögreglustjórans á
Suðurnesjum samþykki breyting-
arnar. Lögreglumenn víðs vegar
að af landinu hafa staðið með lög-
reglustjóranum á Suðurnesjum,
þar á meðal Stefán Eiríksson, lög-
reglustjóri á höfuðborgarsvæð-
inu.
Þá hefur einnig verið uppi orðr-
ómur um, meðal annars meðal
starfsmanna lögreglustjórans á
Suðurnesjum sem Fréttablaðið
hefur rætt við, að ríkislögreglu-
stjóri standi að baki breytingun-
um. Haraldur Johannessen ríkis-
lögreglustjóri vísaði því
algjörlega á bug í viðtali við
Fréttablaðið og sagði samskipti
sín við Jóhann hafa verið góð, líkt
og við alla aðra lögreglustjóra
landsins. Þessum orðrómi er því
algjörlega hafnað hjá ríkislög-
reglustjóra.
Segja sambandið stirt
Á annan tug lögreglumanna og
löggæslustarfsmanna á Suður-
nesjum, sem Fréttablaðið ræddi
við í gær, sjá hlutina í öðru ljósi
en Haraldur. Vísa nokkrir þeirra
til þess að embætti ríkislögreglu-
stjóra hafi oftar en einu sinni
gagnrýnt embætti lögreglustjór-
ans á Suðurnesjum, meðal annars
fyrir leka á upplýsingum til fjöl-
miðla.
Fréttablaðið hefur heimildir
fyrir því að embætti ríkislög-
reglustjóra hafi látið kanna hvort
upplýsingum hefði verið lekið til
fjölmiðla með óformlegri rann-
sókn.
Það var gert eftir að greint var
frá því í Fréttablaðinu að lögregl-
an hefði haft uppi á dæmdum
glæpamanni, Davíð Garðarssyni,
sem hafði verið eftirlýstur um
langt skeið og haldið til í útlönd-
um. Hann kom til landsins í fylgd
lögreglu að kvöldi 30. mars í fyrra
og var greint frá því í Fréttablað-
inu daginn eftir.
Urðu snarpar deilur milli
starfsmanna embættanna vegna
þessa máls. Hin óformlega rann-
sókn leiddi ekki í ljós að upplýs-
ingum hefði verið lekið til fjöl-
miðla frá embættinu á
Suðurnesjum.
Pólitískt þrætuepli
Hugmyndir dómsmálaráðherra
hafa verið afgreiddar út úr ríkis-
stjórn Íslands með þeim fyrir-
vara að þingflokkar Sjálfstæðis-
flokksins og Samfylkingarinnar
samþykki þær. Í þeim felst meðal
annars breyting á tollalögum en
samkvæmt núverandi lögum er
lögreglustjórinn á Suðurnesjum
einnig tollstjóri.
Þingmenn Samfylkingarinnar
telja undirbúning breytinganna
hafa verið óskynsamlegan og
vilja ekki að áherslur í löggæslu-
málum séu leiddar fram með
„sértækum breytingum gagnvart
einu embætti“ svo vitnað sé beint
í Lúðvík Bergvinsson, þingflokks-
formann Samfylkingarinnar.
Hann segir samstöðu vera um
málið innan Samfylkingarinnar.
Eins og greint var frá í Frétta-
blaðinu í gær ætlar þingflokkur
Samfylkingarinnar ekki að sam-
þykkja breytingarnar eins og þær
hafa verið boðaðar. Björn Bjarna-
son væntir þess að þingmenn
Samfylkingarinnar átti sig á því
að breytingarnar byggi á skýrum
málefnalegum rökum. „Samfylk-
ingarmenn í ríkisstjórn sam-
þykktu framlagningu frumvarps
fjármálaráðherra um breytingar
á tollalögum, svo ekki eru þeir
allir samstiga innan þingflokks-
ins [...] tillögurnar eru til þess
fallnar að losa embættið út úr
hinum stöðugu fjárhagslegu erf-
iðleikum, sem valda reglulegu
uppnámi innan þess,“ sagði Björn
í fyrrnefndu tölvubréfi.
Löggæslumálin í hnút
FRÉTTASKÝRING
MAGNÚS HALLDÓRSSON
magnush@frettabladid.is
JÓHANN R. BENEDIKTSSON Er ósáttur við boðaðar breytingar á löggæslumálum
á Suðurnesjum og er tilbúinn til þess hætta störfum verði þær að veruleika.
FRÉTTABLAÐIÐ/GVA
BJÖRN BJARNASON Dómsmálaráð-
herra telur breytingarnar vera skyn-
samlegar og studdar málefnalegum
rökum. FRÉTTABLAÐIÐ/ANTON
JÓHANN FUNDAR MEÐ STARFSMÖNN-
UM Jóhann R. Benediktsson sést
hér funda með samstarfsmönnum
sínum 28. mars síðastliðinn. Þann
dag óskaði hann eftir fundi með
settum dómsmálaráðherra, Einari K.
Guðfinnssyni, til að ræða starfslok sín.
FRÉTTABLAÐIÐ/VÍKURFRÉTTIR
Ein af algengustu mýtum banda-
rískra stjórnmála er sú að allt ríkt
fólk styðji repúblikana og þeir
sem minna mega sín styðji demó-
krata. Þessi sýn hermir evrópskt
módel um stuðning við vinstri og
hægri flokka upp á Bandaríkin.
Málið er hins vegar ekki svo ein-
falt. Fylgi flokkanna er marg-
slungið og mótast af ótal ástæð-
um. Þannig eru spænskumælandi
Bandaríkjamenn t.d. flestir hallir
undir demókrata nema þeir sem
eru ættaðir frá Kúbu. Þeir hafa
ekki enn fyrirgefið John F.
Kennedy fyrir að láta ekki kné
fylgja kviði í Svínaflóa fyrir
tæpum 50 árum.
Það er því ekki alltaf auðvelt að
átta sig á hvað skilur milli demó-
krata og repúblikana. Síðastliðið
haust var kosið til fylkisþings hér
í Virginíu. Sá slagur sem mesta
athygli vakti, var í kjördæmi bréf-
ritara. Þar var kosið milli annars
vegar konu sem var á móti óheftri
byssueign og með réttindum sam-
kynhneigðra og hins vegar karls
sem var studdur af samtökum
byssueiganda (NRA) og tilheyrir
söfnuði sem leggur hatur á homma
og lesbíur. Demókratinn vann og
konum fækkaði á þingi.
Það er þó hægt að skoða hver
hefur stærstu sjóðina og hver
gefur. Framlag til stjórnmála-
flokks eða frambjóðanda er mjög
góð vísbending um stuðning. Þegar
skoðaðir eru þeir sem gefa meira
en 10 þúsund dollara á hverjum
tveimur árum, þetta er ríka fólkið
sem hefur efni á að gefa svona
mikið. Þá kemur í ljós að demó-
kratar hafa haft vinninginn í tólf
af síðustu fjórtán árum. Á yfir-
standandi tímabili hafa demó-
kratar fengið 58% fjármagnsins
frá þessum hóp en repúblikanar
36%, rest fer til minni flokka.
Á vefnum opensecrets.org sem
er prýðisvefur til að skoða fram-
lög til stjórnmálaflokka og fram-
bjóðanda má finna mynd svipaða
og hér að neðan. Hér er verið að
sýna þau póstnúmer þar sem íbú-
arnir gefa mest og hvernig skipt-
ingin er milli flokka. Efstu póst-
númerin eru öll í og við Central
Park í New York. Íbúar þessara
póstnúmera þar sem margt allra
ríkasta fólk Bandaríkjanna býr
gefur yfirgnæfandi meira til
demókrata en til repúblikana. Blár
litur merkir framlög til demó-
krata, rauður repúblikana.
Í efstu sætunum eru vogunar-
sjóðsmilljónamæringarnir sem
vinna á Wall Street og þar í kring.
Hillary Clinton og fleiri þingmenn
demókrata hafa um langt skeið
verið sérstaklega áhugasöm um
þennan hóp og lagt sig fram um að
fá hann til fylgis við sig. Nú er svo
komið að demókratar vita ekki
alveg hvað þeir eiga að gera við
þessa vini sína. Umræðan snýst
um hvort hækka eigi fjármagns-
tekjuskatt þannig að þessir millj-
óna- og milljarðamæringar greiði
sama hlutfall og þeir sem greiða
tekjuskatt. Fjármagnstekjuskatt-
urinn er 15 prósent, tekjuskattur
35 prósent. Hljómar þetta kunnug-
lega? Hluti flokksins vill umfram
allt hækka skatta á þessa milljóna-
mæringa en hinn hlutinn vill ekki
styggja hann fyrir sitt litla líf. Í
sannleika sagt eru litlar líkur á að
fjármagnstekjuskatturinn verði
hækkaður.
Auðmenn styðja
demókrata
Hinn 84 ára gamli Robert Mugabe,
sem haldið hefur um valdataumana í
Simbabve allt frá því að landið hlaut
sjálfstæði frá Bretaveldi árið 1980,
lætur enn eins og ekkert hafi í skorist
þótt allt bendi til að hann hafi tapað
forsetakosningum sem fram fóru 29.
mars. Opinber úrslit kosninganna
hafa enn ekki verið birt.
Hvernig er daglegt líf í Simbabve?
Lífskjör í Simbabve eru slæm fyrir
flesta. Yfir fimm milljónir landsmanna,
þar á meðal flestir hvítra Simbabve-
manna, hafa flúið land. Atvinnuleysi
er áætlað um 80 pró-
sent. Óðaverðbólga
geisar; hún er nú á
að giska 150.000 pró-
sent. Flestir íbúar
landsins reyna að
rækta sína eigin
fæðu en uppskera
hefur brugðist vegna
þurrka og hundruð
þúsunda svelta.
Hvað hefur valdið þessu ástandi?
Stjórnarandstaðan sakar Mugabe
um að hafa eyðilagt það sem var
eitt sinn þróaðasta ríki Afríku með
gerræði, ekki síst með því að taka býli
af hvítum bændum. Mugabe segir
endurúthlutun býlanna hafa verið
nauðsynlega til að gera eignarhald
sanngjarnara í kjölfar nýlendutímans.
Sakar hann vestræn öfl um að reyna
að skaða efnahag Simbabves í því
augnamiði að koma sér frá völdum.
Hvað er fram undan?
Sumir telja að versnandi lífskjör
geti valdið því að herinn, sem hefur
verið undirstaða valda Mugabe, hætti
að framfylgja skipunum hans, en það
myndi opna leiðina að valdaskiptum.
Morgan Tsvangirai, leiðtogi stjórnar-
andstöðuflokksins Lýðræðishreyf-
ingarinnar, yrði þá forseti en flokkur
hans fullyrðir að hann sé nú þegar
réttkjörinn forseti þar sem hann hafi
hlotið yfir helming greiddra atkvæða í
kosningunum 29. mars.
FBL-GREINING: FORSETAKOSNINGAR Í SIMBABVE
Mugabe lætur eins og
ekkert hafi í skorist
FRIÐJÓN R. FRIÐJÓNSSON
skrifar frá Bandaríkjunum
$12,8
$7,0
$5,3
$5,1
$5,1
$4,9
$4,5
$4,4
$4,3
$4,0
$3,8
$3,7
$3,6
$3,5
$3,4
$3,4
$3,3
$3,2
$3,1
10021 (New York, NY)
10022 (New York, NY)
10028 (New York, NY)
10023 (New York, NY)
10128 (New York, NY)
10024 (New York, NY)
10019 (New York, NY)
90210 (Beverly Hills, CA)
20007 (Washington, DC)
20016 (Washington, DC)
20854 (Potomac, MD)
20815 (Chevy Chase, MD)
60611 (Chicago, IL)
22101 (Mc Lean, VA)
60614 (Chicago, IL)
20008 (Washington, DC)
06830 (Greenwich, CT)
06831 (Greenwich, CT)
33480 (Palm Beach, FL)
60093 (Winnetka, IL)
FRAMLÖG TIL FRAMBJÓÐENDA EFTIR PÓSTNÚMERUM