Fréttablaðið - 10.04.2008, Blaðsíða 58

42 10. apríl 2008 FIMMTUDAGUR
bio@frettabladid.is
Í rúm tuttugu ár þurfti Las Ve-
gas að þola að hópur nemenda úr
úrvalsskólum Bandaríkjanna lék
sér að því að vinna stórar og mikl-
ar fjárhæðir í 21 með sérstakri
talningaraðferð. Umsvifin voru
gríðarleg og þegar best lét spiluðu
yfir áttatíu nemendur í spilavítum
Nevada og víðar.
Kvikmyndin 21, sem frumsýnd verður um
helgina, fjallar um einn glæsilegasta
kaflann í sögu þessa umsvifamikla
fjárhættuspilafyrirtækis en um leið hrun
þess. Spilavítin í Las Vegas hafa nú sett
alla nemendurna á sérstakan bannlista auk
þess sem gjafara-aðferðum var breytt til
að koma í veg fyrir þessa aðferð. Enda
spilavítunum meinilla við að tapa.
Námskeið upphafið að ævintýrinu
Upphafið að þessu magnaða ævintýri má
rekja til námskeiðs í MIT sem bar það
skemmtilega nafn „Hvernig á að leggja
undir ef þú þarft?“ Hópur nemenda sem
hafði spilað póker sín á milli drakk í sig
fræðin á námskeiðinu og ákvað að skella sér
til Atlantic City og freista gæfunnar undir
forystu hins efnilega J.P. Massar. Peningarn-
ir hurfu hins vegar eins og dögg fyrir sólu
og flestir nemendurnir ákváðu að fjárhættu-
spil væru ekki fyrir þá. Nema J.P Massar.
Hann fór sjálfur að standa fyrir námskeið-
um í spilafræðum við MIT, rannsakaði þau í
þaula og veturinn 1979 var settur saman
sérstakur úrvalshópur til að láta reyna á
fræðin. Massar fór til New Jersey með 5
þúsund dali og ekki var að sökum að spyrja,
hópurinn tvöfaldaði upphæðina á einni helgi.
Nemendurnir héldu áfram að freista
gæfunnar og leigðu meðal annars íbúð í
Atlantic City til að geta verið nær peninga-
lyktinni. Gróðinn varð aftur á móti ekkert
stórkostlegur, Massar til mikilla vonbrigða.
Netið verður til
Og það var ekki fyrr en tæpu ári seinna að
boltinn fór að rúlla. Massar komst þá í kynni
við Bill Kaplan sem undanfarin þrjú ár hafði
stjórnað hópi atvinnuspilara í Las Vegas með
góðum árangri. Massar óskaði eftir því að
Kaplan fylgdist með sínum hópi og reyndi að
finna út hvað væri eiginlega að. Kaplan var
ekki lengi að koma auga á það enda eyddi
Massar-hópurinn meiri tíma í að rökræða
mismunandi stærðfræðiformúlur en í spilið
sjálft.
Massar og Kaplan ákváðu að taka höndum
saman og gerðu drög að inntökuprófum og
æfingaáætlunum. Í framhaldinu var
stofnaður banki sem fjárfestar frá Kaplan
lögðu fjármagn í. Hópurinn sameinaði
aðferðir sínar og réðst síðan til atlögu gegn
Las Vegas.
Svo vel virkaði þetta kerfi Massars og
Kaplans að á innan við tíu vikum hafði
stofnfjármagn bankans tvöfaldast. Fjárfest-
arnir fengu auðvitað mest í sinn hlut en
spilararnir gátu greitt fyrir skólagjöldin og
átt nokkra smáaura eftir til að eyða í sjálfan
sig.
Margur verður af aurum api
Massar og Kaplan stjórnuðu hópnum með
harðri hendi og auglýstu eftir hentugum
spilurum með bréfsnifsum. Umsækjendur
urðu síðan að ganga í gegnum eldraunina;
æfingabúðir sem Massar og Kaplan stjórn-
uðu. Árið 1984 fór hins vegar að bera á
þreytu bæði hjá spilurum og ekki síst Kaplan.
Andlit hans var orðið það alræmt í Las Vegas
að öryggisverðir fylgdu honum hvert fótmál
ef hann lét sjá sig.
Árið 1992 stokkuð Massar og Kaplan upp á
nýtt og fengu til liðs við sig fjárhættuspilar-
ann John Chang sem hafði verið í liðinu síðan
1982. Hin heilaga þrenning endurskipulagði
allt fyrirtækið og fékk til sín spilara frá
öllum helstu háskólum Bandaríkjanna. Og
upp úr því hófst gullöld liðsins í Las Vegas og
úti um allan heim; Kaplan og félagar höfðu
skjólstæðinga í Indlandi, Kanada og víðar.
Talið er að yfir áttatíu spilarar hafi verið á
þeirra snærum þegar best lét og þegar
einhver missteig sig var honum skipt strax
út.
Fyrirtækið tók hins vegar mjög á taugarn-
ar og aðeins ári seinna var það leyst upp.
Fjárfestar og spilarar fengu greiddan út sinn
arð og Kaplan og Massar hurfu af sjónarsviði
spilavítanna. Hins vegar ákvað hópur ungra
nemenda að nýta sér þá þekkingu sem þeir
höfðu aflað sér innan fyrirtækisins og beittu
henni óspart með glæsilegum hætti. Árið
1994 höfðu þeir grætt tugi milljóna á þessari
tveggja áratuga hefð en innanbúðarátök og
græðgi felldi þá undir lokin. Hins vegar lifir
minningin um skólakrakkana enn góðu lífi í
Las Vegas. - fgg
Las Vegas fellt á eigin bragði
STÍFAR ÆFINGAR Stjórnendur hópsins gerðu miklar kröfur um að nemendurnir væru vel undirbúnir og
þurftu þeir meðal annars að ganga í gegnum „eldraunina“, próf sem aðeins þeir færustu gátu staðist.
Heimildarmyndahöfundurinn Albert
Maysles verður sérstakur gestur
heimildarmyndahátíðarinnar Skjald-
borgar sem haldin verður á Patreks-
firði dagana 9.-12. maí. Maysles er af
mörgum talinn vera einn fremsti
heimildarkvikmyndagerðarmaður
samtímans og hann og bróðir hans,
David Maysles, sagðir vera merkisber-
ar „cinéma vérité“-stefnunnar. En þá er
heimildarmyndargerðarmaðurinn
hálfgerð fluga á vegg og hefur engin
afskipti af viðfangsefni sínu. Þrjár
þekktustu heimildarmyndir Maysles-
bræðra verða sýndar á hátíðinni en
meðal þeirra er Gimme Shelter sem
gerð var árið 1970 og sýnir líf og störf
The Rolling Stones.
Fjöldi íslenskra heimildarmynda
verður frumsýndur á Skjaldborg og þar
ber óneitanlega hæst The Great
Northern Documentary eftir Heimi
Sverrisson en Heimir fylgdist með
rokkhljómsveitinni Mínus taka upp
plötu í Los Angeles. Þá mun útvarps-
konan Ragnhildur Magnúsdóttir
frumsýna kvikmynd sína From Oakland
to Iceland en hún hefur um árabil fest
bróður sinn, Illuga, á mynd við leik og
störf sem plötusnúður í Bandaríkjun-
um. Nánari upplýsingar um hátíðina má
nálgast á vefsvæði hennar,
www.skjaldborgfilmfestival.com.
Skjaldborg um heimildarmyndir
HEIMILDARMYND UM MÍNUS
Heimildargerðarmaðurinn Heimir Sverris-
son fylgdist með Mínus þegar þeir gerðu
plötuna Great Northern Whale Kill.
> CRUISE Í BOBBA
Ekki á af Tom Cruise að ganga. Nú
hefur kvikmyndinni hans Valkyrie
verið frestað til byrjun árs
2009. Upphaflega stóð til
að hún yrði frumsýnd nú
í sumar en framleiðend-
urnir eru hræddir um
að hinn þýski hreimur
Cruise eigi eftir að verða
vatn á myllu andstæð-
inga hans.
Vafalítið hafa aðeins tvö fyrirbæri
haft álíka mikil áhrif á rokksög-
una og The Rolling Stones; Bítlarn-
ir og Elvis Presley. Og þegar þess-
ir öldnu rokkhundar taka höndum
saman með einum áhrifamesta
kvikmyndaleikstjóra sögunnar,
Martin Scorsese, hlýtur útkoman
að verða nokkuð söguleg. Stónsar-
ar á Íslandi hafa margir beðið eftir
því með öndina í hálsinum að fá að
berja augum tónlistarmynd
Scorseses og um helgina rætist
draumur þeirra. Tónleikar Stones
sem kvikmyndahúsagestir fá að
sjá voru teknir upp í New York
og meðal þeirra sem
koma fram eru Jack
Black og Christina
Aguilera.
Leikstjórinn Scorsese
hefur aldrei verið feim-
inn við að nota rokk-
slagara í kvikmynd-
um sínum og því
var það við hæfi að
hann tæki þetta
vandasama hlut-
verk að sér. Fáum
líður það úr minni
þegar Gimme
Shelter hljómaði
undir kókaíninn-
flutningi Ray
Liotta í Goodfellas
og þá áttu Stones
að minnsta kosti
þrjú lög í hinni
mjög svo vanmetnu
Casino þar sem De
Niro fór á kostum.
Shine a Light skyggir óneitan-
lega á aðrar frumsýningar helgar-
innar en meðal annarra mynda
sem rata í kvikmyndahús borg-
arinnar um helgina eru
spennutryllirinn The
Ruins og dellumynd-
in The Superhero
Movie með hinum
aldna Leslie Nel-
sen í aðalhlut-
verki.
Stones í stuði
STONES Fara á kostum í tónlistarmynd-
inni Shine a Light eftir Martin Scorsese.
ROKKHUNDUR Martin
Scorsese hefur ósjaldan
notað tónlist eftir The
Rolling Stones í kvik-
myndum sínum.