Fréttablaðið - 01.06.2008, Qupperneq 12

12 1. júní 2008 SUNNUDAGUR
timamot@frettabladid.is
Tilkynningar um merkis atburði, stórafmæli og
útfarir má senda á netfangið timamot@frettabladid.is.
Sjómannadagurinn var fyrst haldinn
hátíðlegur hinn 1. júní árið 1938 fyrir
sjötíu árum.
Árið áður, hinn 23. nóvember, höfðu
ellefu stéttarfélög sjómanna í Reykja-
vík og Hafnarfirði stofnað sjómanna-
dagsráð með það að markmiði að minn-
ast þeirra sjómanna sem farist höfðu
við störf. Markmiðið var jafnframt að
minna þjóðina á mikilvægi sjómanna-
stéttarinnar.
„Þetta var geysilega erfitt og hættu-
legt starf og sjómenn vildu koma
því til skila til þjóðarinnar,“ útskýr-
ir Guðmundur Hallvarðsson, formað-
ur sjómannadagsráðs. „Sjómanna-
dagurinn átti líka að efla samhug
meðal sjómanna en á þessum árum
var starfsgreinin að þróast úr opnum
bátum yfir í gufuskipin og stéttaskipt-
ing að myndast um borð. Einnig voru
menn heiðraðir fyrir björgun manns-
lífa og farsæl sjómannsstörf.“
Hátíðahöldin þennan fyrsta sjó-
mannadag tókust vel til en talið er að
um tíu þúsund manns hafi hlýtt á ræðu-
höldin á Skólavörðuholti. Í framhald-
inu var mótuð stefnuskrá sjómanna-
ráðs og ákveðið að reisa dvalarheimili
fyrir aldraða fiskimenn og farmenn.
„Á þessum árum voru vökulög-
in þannig að menn fengu sex tíma
hvíld og unnu í átján tíma. Það var
því mikið um að menn væru komnir í
land langt um aldur fram og illa farn-
ir. Starfsmenn stéttarfélaga fóru heim
til félagsmanna og sáu þá við hvaða
kost menn bjuggu og að margir gátu
ekki meira. Á árunum kringum 1930
var meðalstarfsævi sjómanna kring-
um tuttugu ár,“ útskýrir Guðmundur.
Hann segir þá hafa verið ákveðið að
innkoma hátíðahaldanna fjármagnaði
byggingu sjómannaheimilisins.
Haftastefna ríkti á Íslandi og leyfi
þurfti fyrir hamri, nöglum og spýt-
um. Stjórnvöld voru þó jákvæð gagn-
vart byggingu heimilisins og var horn-
steinn lagður að Hrafnistu á Laugar-
ásnum í Reykjavík árið 1954.
Þremur árum síðar var heimilið
tekið í notkun. „Ólafur Thors á að hafa
orðað hlutina eitthvað á þessa leið:
„Hvernig get ég neitað fengsælustu
skipstjórum landsins?“,“ rifjar Guð-
mundur upp en auk lóðarinnar undir
heimilið fékkst leyfi fyrir sex „dross-
íum“, eins og það var kallað, í vinning
í happdrætti DAS.
Hrafnista í Reykjavík þótti fram-
úrstefnuheimili þegar það var opnað
en vistmenn fengu þar sérherbergi.
Árið 1977 var Hrafnista í Hafnarfirði
byggð og mikið hefur verið bætt við
þessar byggingar í áranna rás. Einn-
ig er samstarf við Kópavog, Reykja-
víkurborg og Garðabæ á döfinni um
byggingu þjónustuíbúða.
Biskup Íslands mun messa hjá
Hrafnistu í Hafnarfirði í dag þegar
nýtt rými verður tekið í notkun og
segir Guðmundur að lokum að allir
ættu að finna eitthvað við sitt hæfi á
hátíðahöldunum í dag.
heida@frettabladid.is
SJÓMANNADAGURINN: SJÖTÍU ÁR FRÁ FYRSTU HÁTÍÐAHÖLDUNUM
Hátíð sjógarpa haldin hvert ár
Innilegar þakkir til ykkar allra sem sýnd-
uð okkur samúð og hlýhug við andlát og
útför míns elskulega eiginmanns,
Þóris Daníelssonar
Asparfelli 8, Reykjavík.
Fyrir hönd ættingja og vina,
María Jóhannesdóttir.
Innilegar þakkir til allra sem sýndu okkur
samúð, hlýju og vináttu við andlát og útför
elskulegs eiginmanns, föður og tengda-
föður,
Björns Björnssonar
prófessors, Aragötu 4, Reykjavík.
Sérstakar þakkir færum við starfsfólki á deild K-2 á
Landspítala-Landakoti og Þorraseli.
Svanhildur Ása Sigurðardóttir
Ingibjörg Elsa Björnsdóttir Valgeir Bjarnason
Kristín Margrét Bjarnadóttir
Elskulegur faðir minn, tengdafaðir,
afi og langafi,
Kristján Tryggvason
Brekkugötu 15, Akureyri,
lést á Sjúkrahúsi Akureyrar miðvikudaginn 28. maí.
Útför hans fer fram frá Akureyrarkirkju
fimmtudaginn 5. júní kl. 13.30.
Alda Kristjánsdóttir Gísli Ármannsson
Kristján Þór Gíslason
Íris Ósk Gísladóttir
Natalía Rós Friðriksdóttir
Móðir okkar, tengdamóðir, amma, lang-
amma og systir,
Brynhildur Jensdóttir
Lækjasmára 6, Kópavogi,
lést á Landspítalanum-Landakoti fimmtudaginn
29. maí. Jarðarförin fer fram frá Bústaðakirkju
fimmtudaginn 5. júní kl. 13.00.
Anna Gísladóttir Eiríkur Þór Einarsson
Jens Gíslason Hafdís Jónsdóttir
Brynhildur Jóna Gísladóttir Guðjón Arngrímsson
barnabörn og barnabarnabörn
Jensína Jensdóttir.
Ástkær móðir okkar, tengdamóðir, amma
og langamma,
Ása Ester Skaftadóttir
Hrafnhólum 4, Reykjavík,
sem lést á Landspítalanum við Hringbraut 28. maí,
verður jarðsungin frá Háteigskirkju miðvikudaginn
4. júní kl. 13.00.
Sigrún Davíðsdóttir Jón V. Aðalsteinsson
Valgeir Jóhann Davíðsson Ólöf María Samúelsdóttir
Sigurður Skafti Davíðsson Kristín Inga Atladóttir
Bjarni Davíðsson Þórdís Eva Sigurðardóttir
barnabörn og langömmubarn.
ALANIS MORISSETTE TÓNLISTAR-
KONA ER 34 ÁRA.
„Allt sem ég geri verður að
tengjast tónlist. Ef það gerir
það ekki sé ég engan tilgang
með því.“
Tónlistakonan Alanis Moris-
sette er þekkt fyrir kjarnyrta
texta og mikla innlifun í flutn-
ingi sínum á tónlistinni.
Þennan dag fyrir hundr-
að árum fékk bærinn
við Hafnarfjörð kaup-
staðarréttindi. Þá voru
bæjarbúar 1.469 talsins.
Fyrsti bæjarstjóri Hafn-
arfjarðar var Páll Ein-
arsson. Hann var sýslu-
maður og gegndi því
embætti bæjarstjóra.
Seinna varð Páll fyrsti
borgarstjóri Reykjavíkur.
Hafnarfjörður byggðist utan um höfnina sem
var ein aðalverslunarhöfn landsins en Hafnar-
fjarðar er getið í heimildum í kringum árið 1400
og er fyrsta lúterska kirkjan hér á landi reist á
Háagranda, gegnt Óseyri árið 1533. Góð hafn-
arskilyrði urðu til þess að frá Hafnarfirði var til-
raun gerð til þilskipaútgerðar á vegum Innrétt-
inga Skúla Magnússon-
ar 1753 til 1759.
Brautryðjandi í ís-
lenskri útgerð og versl-
un var Bjarni Síverts-
en og er hann nefnd-
ur faðir Hafnarfjarðar.
Byggðasafn bæjarfé-
lagsins er hýst að hluta
í íbúðarhúsi hans sem
var reist á árunum
1803-5. Bæjarsamfé-
lagið hefur löngum verið rómað fyrir samheldni
og hlýlegan þorpsbrag og eiga Hafnfirðingabrand-
ararnir svokölluðu lítið skylt við raunveruleikann.
Orðið Gaflari er jafnan notað um Hafnfirðinga en
það er komið frá því þegar verkamennirnir biðu
undir húsgafli vöruskemmnanna niðri við höfn í
von um atvinnu.
ÞETTA GERÐIST: 1.JÚNÍ 1908
Kaupstaðarréttindi Hafnarfjarðar
MERKISATBURÐIR
1908 Skólaskylda tíu til fjórtán
ára barna kemst á.
1935 Raftækjaeinkasala ríkisins
tekur til starfa.
1943 Skömmtun fyrirskipuð á
gúmmístígvélum númer
sjö og stærri vegna skorts
á gúmmíi.
1968 Sundlaugin í Laugardal
vígð.
1976 Síðasta þorskastríðinu
lýkur með samningi við
Breta.
1997 Fyrsta kvikmyndahátíð
kvenna í New York haldin.
1993 Jorge Serrano, forseta
Gvatemala, er steypt af
stóli.
HALDINN TIL HEIÐURS HORFN-
UM FÉLÖGUM Guðmundur Hall-
varðsson, formaður sjómanna-
dagsráðs, segir að markmið
hátíðahaldanna sé að minna á
starf sjómanna.
FRÉTTABLAÐIÐ/GVA