Fréttablaðið - 28.10.2008, Blaðsíða 12

12 28. október 2008 ÞRIÐJUDAGUR
Umsjón: nánar á visir.is
KAUPHÖLL ÍSLANDS [Hlutabréf]
OMX ÍSLAND 15 Fjöldi viðskipta: 63
641 -2,66% Velta: 18 milljónir
MESTA HÆKKUN
EIMSKIPAFÉLAGIÐ 2,34%
ATORKA 1,54%
MESTA LÆKKUN
BAKKAVÖR 29,17%
FØROYA BANKI 3,45%
ÖSSUR 1,52%
HLUTABRÉF Í ÚRVALSVÍSITÖLU: Alfesca 3,80 +0,00% ... Atorka
0,66 +1,54% ... Bakkavör 5,10 -29,17% ... Eimskipafélagið 1,31
+2,34% ... Exista 4,62 +0,00% ... Icelandair Group 13,37 -0,37%
... Kaupþing 0,00 +0,00% ... Marel Food Systems 70,00 -1,27% ...
SPRON 1,90 +0,00% ... Straumur-Burðarás 7,08 +0,00% ... Össur
84,50 -1,52%
GENGISVÍSITALA KRÓNUNNAR:
Tryggingasjóður á að
greiða út bætur til inn-
stæðueigenda Icesave-
reikninga, samkvæmt
ákvörðun Fjármálaeftirlits-
ins í gær. Meta þarf hvert
tilvik og það getur tekið
upp undir níu mánuði. Óvíst
er hvort sjóðurinn klárast
eða hvort tekið verður lán
til þess að standa undir
skuldbindingum. Viðskipta-
nefnd ræðir á morgun hvort
stefna eigi Bretum vegna
Icesave-málsins.
„Nú getur hver og einn innstæðu-
eigandi á reikningum Icesave gert
kröfu á hendur sjóðnum,“ segir
Eiríkur Elís Þorláksson, lögmaður
Tryggingasjóðs innstæðueigenda.
Fjármálaeftirlitið ákvað í gær
að greiðsluskylda hefði stofnast
hjá sjóðnum vegna Icesave-reikn-
inganna í Bretlandi og Hollandi
þegar reikningarnir lokuðust í
byrjun mánaðarins. Ætla má að
um 400 þúsund manns eigi inn-
stæðu á svona reikningum.
Eiríkur Elís segir að hver og ein
krafa verði tekin fyrir og sjóður-
inn hafi þrjá mánuði til að meta
hverja um sig. Við sérstakar
aðstæður sé hægt að lengja frest-
inn.
Í allt getur Tryggingasjóðurinn,
eftir því sem næst verður komist,
dregið það í níu mánuði að taka
afstöðu til kröfu.
Deilt er um hversu mikla ábyrgð
sjóðurinn ber, en honum er heimilt
að taka lán til að standa undir
skuldbindingum sínum. Sjóðurinn
ætti að ábyrgjast innstæður að
lágmarki 20.887 evrur. Verði lög
um sjóðinn túlkuð þannig, má ætla
að ábyrgð hans nemi um 600 millj-
örðum króna. Um nítján milljarð-
ar króna eru í sjóðnum. Sumir
segja að sjóðurinn eigi aðeins að
ábyrgjast innstæður sem því
nemur.
Áslaug Árnadóttir, stjórnarfor-
maður sjóðsins, svaraði ekki skila-
boðum í gær.
Breski innstæðutryggingasjóð-
urinn sagði á föstudag að eigendur
Icesave-reikninga gætu tekið út af
reikningum sínum innan fárra
daga og sennilega megnið af inn-
stæðunum í nóvember.
Talsmaður sjóðsins segir við
Markaðinn að í kjölfar samtals
Geirs H. Haarde forsætisráðherra
og Darlings, fjármálaráðherra
Breta, hafi sendinefnd farið þaðan
hingað til lands til þess að ræða
um þessi mál. Viðræðum sé lokið í
bili en verði haldið áfram í náinni
framtíð. Samtalið við talsmanninn
skilst þannig að náðst hafi bráða-
birgðasamkomulag um lyktir
Icesave-málsins.
Alþingismenn sem Markaður-
inn hefur rætt við hafa nefnt, eins
og fram hefur komið í fréttum, að
Bretar krefjist 600 milljarða
króna af Íslendingum.
Stjórnvöld segjast ekki munu
lúta þessum afarkostum. Við-
skiptanefnd Alþingis kemur
saman á morgun og ætlar meðal
annars að ræða hvort stefna eigi
Bretum vegna málsins. Meðal
gesta nefndarinnar verða Stefán
Már Stefánsson prófessor og
Lárus Blöndal hæstaréttarlög-
maður. Þeir hafa nýlega lýst því í
blaðagrein að tryggingasjóðurinn
eigi aðeins að ábyrgjast innstæður
upp á þá upphæð sem í sjóðnum
er.
ingimar@markadurinn.is
Á FUNDI Í UTANRÍKISRÁÐUNEYTINU Frá fundi 11. þessa mánaðar í utanríkisráðu-
neytinu þar sem sendinefnd breskra embættismanna ræddi um Icesave við íslenska
embættismenn. FRÉTTABLAÐIÐ/ANTON
Viðskiptanefnd ræðir
hvort stefna eigi Bretum
„Hætta er á að fjármagnsmarkaðir
þiðni ekki jafnhratt og vonast var.
Það mun hafa alvarleg áhrif á einka-
neyslu, framleiðslu og atvinnustig.
Afleiðingin yrði dýpri og lengri
kreppa en óttast var,“ segir Klaus
Schidt-Hebbel, aðalhagfræðingur
Efnahags- og framfarastofnunarinn-
ar (OECD). Ummælin birtast í nýju
tölublaði OECD Observer, sem kom
út í gær, mánudag.
„Um miðjan september virðist allt
traust hafa horfið úr fjármálakerfinu,
sem hefur leitt til hruns millibanka-
markaða og alþjóðlegra hlutabréfa-
markaða,“ segir Schmidt-Hebbel, en
tekur fram að stjórnvöld virðist gera
sér ljóst hversu alvarleg ógnin sé og
hafi gripið til samræmdra aðgerða.
Aðgerðirnar telur hann að komi í veg
fyrir að kreppan verði jafn alvarleg og
síðasta heimskreppa á fjórða áratug
20. aldar.
Schmidt-Hebbel segir mikilvæg-
asta lærdóm fjármálakreppunar vera
að ofurlaun stjórnenda hafi hvatt til
óeðlilegrar áhættusækni, auk þess
sem skortur á reglum og eftirliti hafi
ýtt undir markaðsbresti og ógagnsæi í
fjármálakerfinu. - msh
Hætta á langri kreppu
Hlutabréf Bakkavarar voru færð á
athugunarlista Kauphallarinnar í
gær.
Í tilkynningu segir þetta gert
vegna umtalsverðrar óvissu varð-
andi félagið. Telji Kauphöllin hættu
á ójafnræði meðal fjárfesta í kjöl-
far sjónvarpsviðtals við Lýð Guð-
mundsson, stjórnarformann félags-
ins, á laugardag.
Lýður sagði í samtali við Björn
Inga Hrafnsson, viðskiptaritstjóra
Fréttablaðsins í Markaðnum á Stöð
2, stöðu Bakkavarar erfiða. Allt
laust fé fyrirtækisins, 150 milljón-
ir punda, 30 milljarðar króna, hafi
verið flutt heim og sett inn á reikn-
ing Kaupþings í lok september.
Skömmu síðar hafi breska fjár-
málaeftirlitið ráðist inn í Kaupþing
í Bretlandi. Það keyrði bankann í
þrot og tók íslenska ríkið yfir inn-
lenda starfsemi hans í kjölfarið.
„Þetta fé er fast. Það fæst að sjálf-
sögðu einhvern tíma. Á meðan er
staðan erfið,“ sagði Lýður, sem
jafnframt er stjórnarformaður
Existu, sem var stærsti hluthafi
Kaupþings þegar bankinn féll.
Exista var stærsti hluthafi
Bakkavarar með tæpan fjörutíu
prósenta hlut. Þeir bræður Lýður
og Ágúst, sem stofnuðu fyrirtækið
árið 1986, keyptu félagið af Existu
10. október síðastliðinn fyrir tæp
8,4 milljarða króna.
Gengi bréfa Bakkavarar féll um
27,78 prósent í Kauphöllinni í gær í
þremur viðskiptum upp á rúma 1,2
milljónir króna í gær. - jab
LÝÐUR OG ÁGÚST GUÐMUNDSSYNIR
Lýður Guðmundsson (t.h.) sést hér með
Ágústi bróður sínum. Þeir stofnuðu
Bakkavör fyrir 22 árum. FRÉTTABLAÐIÐ/GVA
Lausafé Bakkavarar fast
Líklega væri nú staða fjármála-
kerfisins hér með öðru sniði hefði
Ísland verið aðili að Evrópusam-
bandinu (ESB) með evru sem
gjaldmiðil og öruggt bakland í
Seðlabanka Evrópu þegar óveðrið
skall á. Þetta mat kemur fram í
Morgunkorni, fréttabréfi Grein-
ingar Glitnis.
Þar segir að landinn væri þá að
minnsta kosti ekki að takast á við
gjaldeyriskreppu og spurning
væri hvort hér væri bankakreppa,
eins og raunin er.
„Forsætisráðherra Írlands sagði
fyrir skömmu að aðild að ESB og
upptaka evrunnar hefði bjargað
Írlandi frá því að hljóta sömu
örlög og Ísland í fjármálakrepp-
unni. Þá var Ungverjaland talið
standa skör framar meðal þeirra
ríkja sem leitað hafa til Alþjóða-
gjaldeyrissjóðsins (IMF) vegna
þeirrar verndar sem Ungverjar
njóta nú þegar í gegnum aðild sína
að ESB. Enda kom Ungverjaland
að opnum dyrum í Seðlabanka
Evrópu og hlaut fimm milljarða
evra fyrirgreiðslu til að styðja við
gjaldmiðilinn sinn, forintuna, sem
hefur líkt og aðrar hávaxtamyntir
verið undir miklum þrýstingi und-
anfarnar vikur. Það má öllum vera
ljóst að Ísland hefði fengið meiri
stuðning frá Evrópuþjóðum og
Seðlabanka Evrópu ef við hefðum
verið aðilar að Evrópusamband-
inu. Þetta hlýtur að vega þungt
þegar við munum skoða hvernig
hægt verði að koma í veg fyrir að
atburðarás síðustu vikna endur-
taki sig,“ segir enn fremur í frétta-
bréfi greiningardeildarinnar.
Þar segir einnig að aðild að Evr-
ópusambandinu kunni að skjóta
frekari stoðum undir þá miklu
uppbyggingu fjármála- og hag-
kerfisins sem nú standi fyrir
dyrum hér á landi. Reynsla Svía
og Finna bendi eindregið í þá átt
að stefnuyfirlýsing stjórnvalda
þess efnis að nú skyldi stefnt að
aðild virtist hafa lyft grettistaki í
þeirri endurskipulagningu sem
átti sér stað í kjölfar bankakrepp-
unnar sem reið þar yfir. - bih
Ættum ekki í gjaldmiðla -
kreppu með evrunni
GJALDMIÐLARNIR VEGNIR Greining Glitnis
bendir á það mat Íra að evran hafi líkast til
forðað þeim frá örlögum Íslands.
„Ef við eigum fyrir launum, kostnaði og leigu erum
við sátt. Við ætlum að lifa þetta af og viljum að
kúnnarnir geti áfram verslað við okkur,“ segir Hákon
Hákonarson, framkvæmdastjóri fyrirtækisins Föt og
skór, sem rekur meðal annars Herragarðinn og Hugo
Boss.
Hákon auglýsti fyrir helgi að allar vörur í verslun-
um hans yrðu seldar með 20 prósenta afslætti út árið
og lofaði að engar hækkanir yrðu hvað sem á dyndi.
„Ef við færum að verðleggja allt eftir gengisvísitöl-
unni 200 færi verðið algjörlega út úr korti og salan
myndi hrynja. Varan verður að vera á því verði sem
fólk ræður við. Við sömdum því við okkar birgja um
að þeir tækju á sig hluta gengishrunsins.“
Forsenda hagstæðra samninga segir Hákon vera
traust og löng viðskiptasambönd. „Ég hef verið að
selja þessi merki í áratug, aukið markaðshlutdeild
þeirra og menn vilja halda góðum viðskiptasambönd-
um. Ég hef ekki getað sent greiðslur út í tvær vikur,
en birgjarnir sýna því skilning, enda ríkir gagnkvæmt
traust á milli okkar.“
Hákon segist ekki óttast um jólaverslunina, og
segist „þokkalega bjartsýnn“. Íslendingar muni
líklega fara minna í verslunarferðir til útlanda fyrir
þessi jól. Í staðinn muni jafnvel útlendingar koma til
Íslands til að nýta sér lágt gengi krónunnar. „Útlend-
ingarnir streyma inn, því nú fá þeir merkjavöru hér á
Íslandi á langlægsta verði í heiminum. Jakkaföt sem
kosta 60 þúsund hjá okkur kosta 100 þúsund í
Danmörku.“
Hákon vonast til þess að ástandið lagist fljótlega og
gjaldeyrisviðskipti komist í eðlilegt horf, „en maður
sér ekkert fram undan annað en að það verði sótt um
aðild að Evrópusambandinu og tekinn upp nýr
gjaldmiðill. Það er algjörlega útilokað að stunda
atvinnurekstur með þennan gjaldmiðil.“ - msh
Erlendir birgjar sýna skilning
Framkvæmdastjóri Fata og skóa segir útilokað að stunda hér atvinnurekstur
með krónu og sér ekki annað fram undan en evru og Evrópusambandsaðild.
ÚR KRINGLUNNI Hákon Hákonarson, framkvæmdastjóri fyrirtæk-
isins Föt og skór, segir erlenda birgja hafa sýnt sér skilning, og að
„kannski hafi hjálpað að enginn þeirra sé í Bretlandi“.
MARKAÐURINN/VILLI
Olíuverð hélt áfram að falla í gær
og fór lægst í 61,3 dollara tunnan.
Verðið hefur ekki verið lægra frá
maí 2007. Ástæða lækkunarinnar
er talin ótti við að fram undan sé
djúp efnahagslægð um allan heim.
Á föstudag samþykkti OPEC að
draga úr framleiðslu til að styðja
við olíuverð, en verð féll um 11
prósent í síðustu viku.
Þrátt fyrir fallandi olíuverð
hefur neysla á olíu haldið áfram að
dragast saman í Bandaríkjunum.
Þar í landi dróst akstur saman um
5,6 prósent milli ára í september.
Það er mesti samdráttur síðan
mælingar hófust. Á sama tíma
hefur notkun almenningssam-
gangna aukist um 6,2 prósent. - msh
Olíuverð lækkar,
dregur úr notkun
„Þetta var brunaútsala,“ segir Sverr-
ir Berg Steinarsson, forstjóri Árdeg-
is, sem átti og rak raftækjaverslanir
Merlin í Danmörku þar til um helg-
ina.
Árdegi seldi á sunnudag rekstur
Merlin til Elbodan, einnar umsvifa-
mestu raftækjaverslunar Danmerk-
ur. Merlin óskaði eftir greiðslustöðv-
un í gær.
Árdegi keypti Merlin fyrir þrem-
ur árum og stokkaði reksturinn upp.
Gert var ráð fyrir hagnaði nú, þeim fyrsta
í tólf ár. Sverrir segir að í kjölfar yfirtöku
ríkisins á viðskiptabönkunum þremur í
byrjun mánaðar og gjörbeyttum aðstæð-
um í íslensku efnahagslífi hafi þau fyrir-
tæki sem tryggðu birgja Merlin fyrir
úttektum fellt þær niður með þeim afleið-
ingum að vörur bárust ekki í verslanir.
Þá segir Sverrir Árdegi hafa
verið komið langt með sölu á
Merlin þegar hremmingarnar
riðu yfir. „Ég hefði aldrei trúað
breytingunni sem varð eftir það
á svo stuttum tíma. Allir sem ætl-
uðu að kaupa Merlin drógu sig í
hlé vegna óvissunnar.“
Á endanum var ákveðið að fá
Elbodan að borðinu á ný, sem
keypti ákveðnar eignir af fyrir-
tækinu með um þrjátíu prósenta
afslætti. Frekari útfærslu á sölunni er þó
ólokið.
Sverrir segir Árdegi vera að fara yfir
áætlanir sínar nú enda Merlin ein stærsta
eign félagsins. Heildarvelta Árdegis nam
um fjórtán milljörðum króna í fyrra. Þar
af var velta Merlin tíu milljarðar króna.
- jab
Merlin selt á brunaútsölu
SVERRIR BERG
STEINARSSON