Tíminn - 29.12.1982, Blaðsíða 8

8
MIÐVIKUDAGUR 29. DESEMBER 1982
Útgefandi: Framsóknarflokkurinn.
Framkvæmdastjóri: Gfsli Sigurðsson. Auglýsingastjóri: Steingrímur Gíslason.
Skrifstofustjóri: Jóhanna B. Jóhannsdóttir. Afgreiðslustjórl: Sigurður Brynjólfsson
Ritstjórar: Þórarinn Þórarinsson, Elías Snæland Jónsson. Rltstjórnarfulltrúi: Oddur
V. Ólafsson. Fréttastjóri: Kristinn Hallgrí msson. Umsjónarmaður Helgar-Tfmans: Atll
Magnússon. Blaðamenn: Agnes Bragadóttir, Bjarghildur Stefánsdóttir, Elrikur St.
Eirlksson, Friðrlk Indriðason, Hciður Helgadóttir, Sigurður Helgason (fþróttir), Jónas
Guðmundsson, Jón Guðni Kristjánsson, Kristín Leifsdóttir, Skafti Jónsson.
Útlitsteiknun: Gunnar Trausti Guðbjörnsson. Ljósmyndir: Guðjón Einarsson, Guðjón
Róbert Ágústsson, Elín Ellertsdóttir. Myndasafn: Eygló Stefánsdóttlr. Prófarkir: Flosi
Kristjánsson, Kristín Þorbjarnardóttir, Marfa Anna Þorsteinsdóttir. Ritstjórn,
skrifstofur og auglýsingar: Síðumúla 15, Reykjavík. Sími: 86300. Auglýsingasími:
18300. Kvöldsimar: 86387 og 86392.
Verð i lausasölu 11.00, en 15.00 um helgar. Áskrift á mánuði: kr. 150.00.
Setning: Tæknideild Tfmans. Prentun: Blaðaprent hf.
Hnmro_
á vettvangi dagsins
Fundur SUF um útvarpsmál:
Á að af nema
einkarétt Ríkis
útvarpsins?
Frysting
kjarnavopna
■ í síðasta mánuði var samþykkt á allsherjarþingi
Sameinuðu þjóðanna tillaga frá Svíþjóð, Mexíkó og
Indlandi, þar sem skorað var á risaveldin að stöðva
framleiðslu kjarnavopna, sem fyrsta skref til takmörkunar
á kjarnavopnum.
Tillaga þessi fékk yfirgnæfandi meirihluta atkvæða.
Hún sætti þó nokkurri mótspyrnu. Tóif ríki Atlantshafs-
bandalagsins greiddu atkvæði gegn henni, ásamt fáum
ríkjum öðrum. Eitt ríki Atlantshafsbandalagsins,
Grikkland, greiddi tillögunni atkvæði. Tvö ríki Atlants-
hafsbandalagsins, Danmörk og íslatid, sátu hjá, ásamt
nokkrum ríkjum öðrum.
Af hálfu Atlantshafsbandalagsins mun hafa verið lögð
áherzla á, að öll þátttökuríkin greiddu atkvæði gegn
tillögunni. Þessi afstaða var byggð á því, að yrði farið eftir
tillögunni, gætu Bandaríkin ekki komið upp meðaldræg-
um eldflaugum í Vestur-Evrópu, næðist ekki samkomulag
við Sovétríkin um takmörkun þeirra.
Það mun í upphafi hafa verið ætlun dönsku stjórnarinn-
ar að fylgja þessari afstöðu Atlantshafsbandalagsins.
Flokkur sósíaldemókrata reis hins vegar gegn þessu og
knúði fram fund í utanríkisnefnd þingsins um málið. Þar
reyndist meirihlutinn fylgjandi þeirri afstöðu sósíaldemó
krata, að Danmörk sæti hjá við atkvæðagreiðsluna. Sú
varð líka endanleg afstaða Danmerkur.
í Noregi beittu þingmenn Verkamannaflokksins sér
einnig fyrir því, að Noregur sæti hjá, en fengu því ekki
framgengt. Noregur greiddi því atkvæði gegn tillögunni.
Sósíaldemókratar í Danmörku og Noregi byggðu
afstöðu sína meðal annars á því, að meðan risaveldin
héldu áfram viðræðum í Genf um takmörkun meðaldrægra
eldflauga í Evrópu, væri ekki rétt að reikna ákveðið með
því að samkomulag næðist ekki og því yrði þörf fyrir
bandarískar eldflaugar þar.
Þetta er í samræmi við þá afstöðu þeirra að greiða
atkvæði gegn fjárveitingu til að koma upp eldflaugum,
sem vonandi verður engin þörf fyrir.
Með þessari afstöðu vilja norrænir sósíaldemókratar
leggja áherzlu á, að allt verði gert til að ná samkomulagi,
sem geri Natóáætlunina frá 1979 óþarfa.
Ríkin, sem greiddu atkvæði með frystingu kjarnavopna,
byggðu afstöðu sína á því áliti flestra þeirra, sem bezt
þekkja til, að þegar öll kjarnavopn væru talin, væri nú
nokkurn veginn jafnvægi milli risaveldanna og því
heppilegur tími til að stöðva framleiðslu þeirra sem fyrsta
skref til afvopnunar.
Viðræður í
fjölmiðlum
Þótt Hjörleifi Guttormssyni og forráðamönnum ál-
hringsins komi illa saman, virðast þeir innilega sammála
um eitt, en það er að skiptast á skoðunum aðallega á
blaðamannafundum og í fjölmiðlum.
Þetta er gamall háttur þeirra, sem ræðast aðallega við
til að sýnast, en ekki til að semja.
Vilji þessir aðilar ræðast við í þeim tilgangi að reyna
að ná samkomulagi, ættu þeir að koma sér saman um að
hætta þessum fjölmiðlaleik.
Þ.Þ.
■ „Á að afnema einkarétl Ríkisút-
varpsins, eða rýmka reglur um út-
varpsrekstur“ var umræðuefni fundar
sem SUF gekkst fyrir og haldinn var 11.
des. s.l. Fundurinn var vel sóttur og
umræður skemmtilcgar og fróðlegar.
Framsögumenn voru Markús Á. Einars-
son sem mælti fyrir áliti útvarpslaga-
nefndar, Heigi H. Jónsson sem mælti
með einkarétti Ríkisútvarpsins og
Ólafur Hauksson, sem er talsmaður
frjáls útvarpsreksturs. Margir aðrir
kvöddu sér hljóðs og voru umræður
líflegar og málefnalegar.
Hér verður stiklað á stóru um þær
umræður sem fram fóru um þetta
umdeilda efni.
Markús Á. Einarsson, sagði að hlut-
verk sitt á fundinum væri að kvnna starf
útvarpslaganefndar og sérstaklega
ágreining sem var í nefndinni. Hann
sagði að tímarnir væru breyttir í
sambandi við almennan útvarpsrekstur;
nú eru möguleikar félagasamtaka meiri
en áður til þess að útvarpa vegna minni
kostnaðar, einnig minntist hann á aukna
möguleika til sjónvarpsrekstrar með
tilkomu gervihnatta. Þá sagði Markús að
hugtakið frjálst útvarp ætti ekki rétt á
*sér því útvarpsstöðvar hlytu alltaf að
vera háðar eigendum sínum. Síðar
talaði hann um sérstöðu sem kaplasjón-
vörp yrðu að hafa. Hann sagði að allir
sem ætluðu að útvarpa, hvort sem er í
gegn um loftið eða í gegn um kapal yrðu
að uppfylla ákveðin skilyrði og sækja um
leyfi.
Þá vék Markús sér að Ríkisútvarpinu
þ.á m. „Rás 2“ og lar.dsbyggðarútvarps-
stöðvum, minnkun valds útvarpsráðs
og breyttu fyrirkomulagi á afnotagjöld-
um. Sagðist Markús vera ánægður með
það að deilt væri á álit útvarpslaganefnd-
ar frá báðum áttum og sýndi það að farinn
hafi verið millivegur í þessum efnum.
Að lokum sagði hann sig undrandi á hve
umræða um álitið væri bundin við fáa
hluti, þ.e. hver á að gefa leyfi til
útvarpsreksturs og fyrirkomulag auglýs-
inga.
Helgi H. Jónsson tók það fram í
upphafi að hann væri ekki talsmaður
ríkiseinokunar í fjölmiðlun. Helgi sagði
að hann væri ekki ánægður með Ríkisút-
varpið. Hann sagði að útvarpið væri
meiri fjölmiðill en sjónvarpið. Sérstaða
útvarpsins væri að það er hægt að vera
á þeim stöðum sem atburðir ættu sér
stað. Hann sagði að útvarpið væri mjög
mikilvægt sem öryggistæki, t.d. ef nátt-
úruhamfarir ættu sér stað leituðu menn
fyrst til útvarpsins. Helgi taldi að ekki þyrfti
að breyta rekstri útvarps og sjónvarps
mikið til að þau yrðu mun betri
fjölmiðlar. Hann vill ekki afnema einka-
rétt ríkisins á rekstri útvarps og sjón-
varps og taldi það alls ekki gefið að það
þyrfti að afnema hann við núverandi
aðstæður. Hann lagði áherslu á það að
ef rýmka ætti rétt til útvarpsreksturs
ættu menn að gera það með menningar-
legar forsendur að leiðarljósi en alls ekki
tæknilegar. Þá vék Helgi að hugtakinu
„frjálst útvarp", og taldi það lævíslega
orðanotkun og ætti ekki rétt á sér. Þá
gerði hann samanburð á fréttamiðlun
útvarps, sjónvarps og blaða. Helgi
vitnaði í nefndarálit útvarpslaganefndar
á bls. 21 um tilgang útvarps og afstöðu
ríkisins til reksturs útvarps og sjónvarps,
minntist því síðan á fjárhagsörðugleika
útvarpsins. Helgi sagði að útvarpið
myndi verða undir í fjárhagslegri sam-
keppni. Hann taldi að auglýsingatekjur
útvarps færu hækkandi og á þessu ári
væru þær um 30 milljónir króna.
Helgi sagði að við ættum að taka
frelsið með varúð. Þá kom hann inn á
„vídeofrelsið". Helgi sagði að hömlur
ríkisins væru í þágu þjóðfélagsins með
betra líf í huga. Hann kom með þá
hugmynd að útvarpið setji í gang aðra
rás sem væri opin allan sólarhringinn
með léttu efni. Hann taldi að það yrði
viss samkeppni á milli rásanna sem
myndi bæta útvarpið. Hann taldi að það
þyrfti að auka sjálfstæði þess verulega,
í því sambandi sagði hann að leggja ætti
útvarpsráð niður og t.d. koma einhverju
neytendaráði upp í staðinn.
Óheppilegt
fyrirkomulag
Ólafur Hauksson sagði að hugtakið
„frjálst útvarp“ væri misskilið en þar væri
í raun meint frjáls útvarpsrekstur. Þá
gagnrýndi hann rekstrarfyrirkomulag
Ríkisútvarpsins sem ríkisfyrirtækis. í
því sambandi minntist hann á ósjálfstæði
þess fjárhagslega. Hann sagði að starfs-
menn útvarpsins væru ábyrgðarlausir
gagnvart fjárhag enda væri útvarpinu
ekki beint stjórnað af þeim heldur
kemur stjórnunin ofanfrá. Enginn hefur
neinna hagsmuna að gæta í sambandi við
rekstur útvarpsins. Megin þemað í
gagnrýni Ólafs á Ríkisútvarpið var að
útvarpið er rekið sem pólitísk opinber
stofnun og er það mjög óheppilegt
fyrirkomulag. Hann sagði að hlustenda-
kannanir sem hafi verið gerðar á vegum
útvarpsins hafi leitt það í ljós að dagskrá
er ekki eins og hlustendur helst myndu
kjósa, en hann tók það sérstaklega fram
að annað gilti um sjónvarpið. Ólafur
sagði að ekki þyrfti fjölgun starfsmanna
ríkisfjölmiðlanna til að bæta dagskrá
þeirra, benti hann á hve illa sjónvarpinu
tækist að halda á starfsmönnum.
Þá gagnrýndi hann að aðeins má
opna rás á FM bylgju. Hann taldi
að mesta skyssa í tillögu nefndar-
innar væri að hið opinbera ætti að
ákveða auglýsingataxta einkaútvarps.
Ólafur sagði það ólíklegt að hægt væri
að hagnast á rekstri útvarpsstöðva,
heldur væri hitt líklegra að ekki væri
hægt að reka stöð með hagnaði. Þá
minntist hann á „Rás 2“. Sagði hann að
sú nefnd sem hefur verið sett á laggirnar
í því sambandi, hafi verið sett á laggirnar
vegna hugsanlegrar samkeppni frá
einkaútvarpi. Hann taldi ekki vera rétt
að opna „Rás 2“.
Ólafur taldi að vinsældir Ríkisútvarps-
ins væru svo miklar vegna þess að menn
hafi ekki um annað að velja. Að lokum
sagði hann að ætti að leyfa öllum sem
það vildu að opna útvarpsstöð og sama
ætti að gilda þar og um aðra fjölmiðla.
Almennar
umræður
Markús Á. Einarsson gagnrýndi
skoðanir Helga í þessum málum og benti