Tíminn - 26.06.1983, Blaðsíða 6

SUNNUDAGUR 26. JUNI1983
■ Með fjölskyldunni: (Frá vinstri) Bryndís, Birna, Pétur og Helgi með Heiðu Kristínu í fanginu.
■
Helgi hefur hreiðrað um sig í kjallaranum heima hjá sér. Þaðan talar hann tn iandsinanna.
„Það er hægt að lýsa öllu
í útvarpi nema ballett”
- SIGURBORG RAGNARSDÓTTIR RÆÐIR VIÐ HELGA PÉTURSSON
FRÉTTARITARA RÍKISÚTVARPSINS I WASHINGTON
■ ..Helgi l’étursson, Washington."
Þeir sem hlusta á Iréttatíma Ríkisút-
varpsins kannast eflaust tlestir við ofan-
greind orð.
En það eru sjálfsagt fáir sem gera sér
grein fyrir að öflun og úrvinnsla frétta-
efnis er aðeins hrot af mörgum verkefn-
um fréttamanns Ríkisútvarpsins í Was-
hington.
Til ttð lorvitnast hvernig Helga tekst
að láta alla enda ná saman fylgdist ég
með honum dagsstund síðla maítnánað-
ar.
Útskýring á málum
f remur en beinar f réttir
„Pað fyrsta sem þarf að átta sig á hér
er tímamismunurinn," tjáði Helgi mér í
upphafi spjtills okkar um verkefni
dagsins. „Á sumrin er fjögurra klukku-
stunda mismunur á íslenskum og ame-
rískutn tíma en fimm klukkustundti
munur á veturna. I’essi mismunur setur
mér auðvitað vissar skorður í frétta-
vinnslu." hélt Helgi áfram.
„Athurðir gerast hér vitanlega allan
daginn og fram eftir kvöldi. Öll umræða
sem hér fer fram að kvöldi gerist um
miðja nött á íslandi. Þessi tímaniismun-
ur verður til þess að margt af því efni
scm er nýtt af nálinni veröur eins og
gamlar lummur er heim kemur. Þess
vegna sendi ég fremur viðhrögð við
hinum ýmsu fréttum hcldur en heinar
fréttir. Fréttastofan heima hefur auðvit-
að hein samskipti í gegnum fjarrita o.fl..
og þar af lciðandi er verið aö hnoða
saman fréttir heima á sama tíma og ég
ligg hér á niínu griena eyra.
Það er sjaldnar að ég fari á fætur um
miðja nótt til þess að senda efni í
hádcgisfréttatíma Ríkisútvarpsins sem
þýðir að þá þarf ég að vera kominn á ról
klukkan um 5 að morgni til fréttascnd-
inga heim. Þaðcr í sjálfu sér fátt hér sem
fer framhjá fréttastofunni heima. Það
eru t'remur viðhrögð og þróun mála sem
ég þarf að fylgjast með. Erlendir frétta-
menn geta aldrei verið betri eða verri en
„local pressan", heimafólkið."
Málefni er sérstaklega
höfða til íslendinga
„Venjulegur vinnudagur liefst með
því að morguninn nota ég til að fletta
blöðum, fylgjast með fréttum útvarps og
sjónvarps og ekki má gleyma símanum
sem óspart cr notaður til að hringja á
viðkomandi staði í ráðuneytin o.fl.
Sem sagt ósköp svipað og vinnutil-
högun er háttað heima. í flestum tilvik-
um reyni ég að afla frétta er sérstaklega
höfða til íslcndinga. Fylgist t.a.m. með
ferðum íslenskra ráðamanna sem leggja
lcið sína' til þessa hcimshluta. Það má
ekki gleymast að við höfum mciri tengsl
viö Bandaríkin á sviöi viðskipta og
stjórnmála en nokkurt annað ríki. Mcö
fullri virðingu lyrir öllunt þá kemur
okkur í sjálfu sér ekki við hvað gerist í
Danmörku, þaö skiptir a.m.k. ekki
höfuðmáli. Viðeigum 'mikil viöskipti við
Noiðurlönden þeir kaupa lítið af okkur.
Hér eru fyrst og frcmst viðskipta- og
sfjórnmálahagsrriunir. varnarsambandiö
o.fl. hlutir sem ég hef reynt að fjalla
um."
Of einhliða viðskipti
„Fiskmarkaðirnir standa hér auðvitað
á gömlum merg en auk þess eru Islend-
ingar að þreifa fyrir sér á ýmsum öðrum
sviöuni s.s. allur ullar- og niðurlagning-
ariðnaðurinn. Fjölbreyttari fiskafurða-
innflulningur, rækjur ogskelfiskurýmiss
konar. Markaður er að opnast l'yrir lax
og lambakjöt. Því er ekki að lcyna að
Bandaríkjamenn kvarta um aö þetta séu
of einhliða viðskipti; við seljum þeim
vörur en kaupum ekki nóg af þeim í
staðinn. Þetta eru í stuttu máli þeir
■málaflokkarsem ég hef rcynt aðsinna".
Postþjónustan
er óútreiknanleg
„Það er auðvitað mikið samhand á
milli mín og fréttastofunnar heima. Eins
og áður er getið eru þeir með alla atburöi
en það eru viðbrögð við ýmsum málum
scm þcir vilja fá og reyni ég að sinna því
eins og hægt er. Einnig sendi ég efni um
aðra hluti sem ekki voru eins í brenni-
depli og þola þá lengri hið. Pistlar um
menningarmál ýmiss konar. lifnaðar-
hætti þessarar þjóðar eða annað forvitni-
legt. Þessir pistlar eru sendir á spólum
öfugt við fréttaefnið sent serit er símleið-
is beint. Eg er farinn að valda fólki
vandræðum sem er á leið heim til Islands
vegna sífcllds kvahhs um að taka fyrir
mig spólur. Póstþjónustan er óútreikn-
anleg hér og ekkert á hana að treysta.
Flug Flugleiða til og frá Baltimore
(skammt frá Washington) er svo nýtil-
komið að áður þurfti að senda allt til New
York. Sagðist Helgi stundum hafa lent í
vandræðum að koma sjónvarpsefni til og
frá New York. Það fór a.nt.k. á milli■
nokkuð ntargra handa aður en Banda-
ríkin voru kvödd." Helgi vildi koma á
framfæri þakklæti til starfsmanna Flug-
leiða og íslenska sendiráðsins hér og í
New York fyrir mikla hjálp að koma
fréttacfni heim til íslands.
Aldrei annað en hálfkák
„Tíminn frá hádegi fram undir klukk-
an 5 fer oftast í lestur og undirhúning
námsins. Helgi hefur vcriö hér í tæp tvö
ár. Hann byrjaði á því að Ijúka B.A.
prófi í fjölmiðlafræði og er langt kominn
með meistaranám í sömu fræðum. Fyrir-
lestrar og tímasókn cr síðan frá kl. 5
síðdegis og fram cftir kvöldi. Ef meiri-
háttar verkefni eru framundan s.s. rit-
gerðir eða próf cT ckki um annað að
ræða cn leggja nótt við dag.
Námið og vinnan kcmur auðvitað
hvað niöur á ööru. Þetta verður aldrei
annað en hálfkák þar til ráðinn verður
fréttamaður í fasta stöðu hér á fullum
launum. Sá möguleiki hefurverið kann-
aður en virðist of kostnaðarsaamur, Hin
Norðurlöndin hafa hér fjöldann allan af
fréttamönnum í fullu starfi. Þannig hafa
Svíar t.d. 10 manna starfslið bara í New
York.
Helgi kvaðst vera fréttastofa Ríkisút-
varps og Sjónvarps í allri N-Ameríku,
S-Ameríku og Kanada. Hann vildi samt
ekki viðurkenna að hann ynni vcrk 10
manna fyrir utan fullt háskólanám.
„Ha. ha, langt í frá að svo sé." sagði
Helgi og hló dátt; „vantar þar mikið upp
á.” „Ef ísland ætlar að hafa fréttamann
í föstu starfi einhvers staðar erlendis þá
á hann að vera staðsettur hér fyrst og
fremst og síðan í cinu Norðurlandanna,
t.d. í Kaupmannahöfn og svo c.t.v. í
Brússel eða sunnar í Evrópu. Hér eru
800 erlendir fréttamenn í fullu starfi."
Miðdepill hins
vestræna heims
Svo við víkjum aftur að háskólanám-
inu, hvers vegna varð American Uni-
versity fyrir valinu? „Hann er þekktur
fyrir mjög góða deild í „Broadcast
Journalism", fjölmiðlafræði. Columbia-
háskólinn í New York hefur einnig mjög
góða deild. En Washington varð fyrir
valinu vegna þess hve mikill miðpunktur
þessi staður er í hinum vestræna heimi.
allrar þeirrar umræðu scm hér fer fram.
Hér er miðstöð allra tengsla sem við
höfum við Bandaríkin.
Mikið af tíma mínum hefur einnig
farið í sjónvarpstökur, klippingar o.fl.
Ekki hefur efnivið skort. Úr nógu var að
velja varðandi Scandinavia Today sýn-
inguna og er ég hræddur um að fólk hafi
ícngið vænan skammt af því. Starfsmenn
sendiráðsins hér, sendiherrann Hans G.
Andersen, Sverrir Haukur Gunnlaugs-
son sendifuíltrúi og Haukur Ólafsson
ritari hafa allir reynst mér mjög hjálpleg-
ir við fréttaöflun og vinnslu."
Athyglisverðir fundir í
„Foreign Press Center“
„í „Foreign Press Center" sem er
opinbcr stofnun en um leiö áróðursstofn-
un er ekkert dregur úr aö koma sínum
málum á framfæri sæki ég athyglisverða
fundi með fréttamönnum. Með athygl-
isverða á ég þá við þá sem eru að
einhverju leyti áhugaverðir fyrir íslend-
inga s.s. Evrópusamskipti, varnarmála-
umræða, eldflaugarjVopnaskak o.fl. Það
er síðan háð hverjum og einum hvernig
hann vegur og metur þetta efni og kemur
því til skila. Þarna sitja ráðherrar og
aðrir áhrifamenn iðulega fyrir svörum
og er öll aðstaða til fréttavinnslu til
fyrirmyndar.
Auk þess reyni ég að fara til New
York og sækja fundi Sameinuðu þjóð-
anna á haustin og gera þeim skil. Einnig
hef ég fylgst með og heimsótt fisksölufyr-
irtækin í Harrisburg (Sambandið) og
Coldwater (Sölumiðstöð hraðfrystihús-
anna). Viðskiptum Álafoss og Hildu h.f.
hefur líka verið gefinn gaumur. Sam-
skipti hafa verið við allar þær alþjóða-
stofnanir sem hér eru og íslendingar
starfa við s.s. Alþjóða Gjaldeyrissjóður-
inn og Alþjóðabankinn."
Hvernig samræmast ferðalög náminu?
„Það er ekki um annað að ræða en
svíkjast um, sleppa að mæta í tíma þegar
svo stendur á. Annars reyni ég að fara
fram og til baka samdægurs til New
York, mér leiðist sú borg. Önnur ferða-
lög taka stundum lengri tíma."
24 mánaða skóli
En hvernig samræmist svona mikil
vinna erfiðu háskólanámi? Það er auð-
vitað lítið annað gert en lesið og unnið.
Helgi hefur verið samfellt í skóla síðan
hann kom hingað eða í næstum 24
mánuði. Lokaritgerð í meistaranáminu
verður að bíða. Hún verður byggð á
rannsókn sem Helgi hyggst vinna heima
á íslandi. Það verður væntanlega nokk-
urs konar úttekt á samskiptum blaða og
fréttamanna við þingið og pólitíkusana
heima.
Hvenær er starfsdeginum lokið?
Vinnunni er aldrei lokið. Blaðamenn
geta aldrei stimplað sig út. Fyrirlestrar í
háskólanum eru stundum til kl. 11 á
kvöldin. Svo vinnudagurinn er oft æði
langur.
En hvernig er að vera gift manni sem
vinnur allan sólarhringinn. Birna Páls-
dóttir heitir eiginkonan og eiga þau þrjú
börn; Bryndísióára. Pétur tæplegaS ára
og Heiðu Kristínu sem fæddist í Was-
hington, tæplega 2ja mánaða.
Birna kvaðst sjaldan hafa séð eins
mikið af manni sínum enda hefur Helgi
hreiðrað um sig í kjallaranum heima hjá
þcim og komið sér upp prýðilegri vinnu-
aðstöðu þar.
Þarna fara allar beinar fréttasendingar
til Ríkisútvarpsins fram í gegnum síma.
Að lokum hvernig leggst það í ykkur
að vera á förum heim til íslands?
„Okkur hefur líkað prýðilega hér. En
það er margt spennandi að gerast heima,
mörg verkefni sem bíða. Möguleikarnir
eru ótæmandi í þessu starfi. Einsogeinn
góður maður sagði eitt sinn. Það er hægt
að iýsa öllu í útvarpi nema ballet. Við
nánari athugun þá segja þessi orð ansi
mikið. útvarpið býður upp á ótal mögu-
leika."
■ Helgi á tali við Frank Jordan deildarstjóra fjölmiðladeildar American University.
Hann er fyrrum fréttastofustjóri NBC sjónvarpsstöðvarinnar.