Tíminn - 02.10.1983, Blaðsíða 8

8
SUNNUDAGUR 2. OKTÓBER 1983
Útgefandi: Framsóknarflokkurinn.
Framkvæmdastjóri: Gísli Sigurðsson. Auglýsingastjóri: Steingrímur Gislason.
Skrifstofustjóri: Ragnar Snorri Magnússon. Afgreiðslustjóri: Sigurður Brynjólfsson.
Ritstjórar: Þórarinn Þórarinsson, Elías Snæland Jónsson. Ritstjórnarfulltrúi: Oddur V.
Ólafsson. Fréttastjóri: Kristinn Hallgrimsson.
Umsjónarmaður Helgar-Tímans: Atli Magnússon. Blaðamenn: Agnes Bragadóttir,
Bjarghildur Stefánsdóttir, Baldur Kristjánsson, Friðrik Indriðason, Guðmundur Sv .
Hermannsson, Heiður Helgadóttir, Jón Guðni Kristjánsson,
Jón Ólafsson, Kristín Leifsdóttir, Samúel Örn Erlingsson (íþróttir), Skafti Jónsson, Sonja
Jónsdóttir, Þorvaldur Bragason. Útlitsteiknun: Gunnar Trausti Guðbjörnssson.
Ljósmyndir: Guðjón Einarsson, Guðjón Róbert Ágústsson, Árni Sæberg. Myndasafn:
Eygló Stefánsdóttir.
Prófarkir: Kristín Þorbjarnardóttir, Sigurður Jónsson.
Ritstjórn skrifstofur og auglýsingar: Síðumúla 15, Reykjavik. Sími: 86300. Auglýsingasími
18300. Kvöidsimar: 86387 og 86306.
Verð í lausasölu 20.00, en 22.00 um helgar. Áskrift á mánuði kr. 250.00.
Setning og umbrot: Tæknideild Timans. Prentun: Blaðaprent hf.
Neyöarráðstafanirnar
þjóðarnauðsyn
■ Mjög eru skiptar skoðanir um efnahagsráðstafanir ríkis-
stjórnarinnar, enda eru þær afar róttækar og eiga sér ekki
fordæmi í íslensku efnahagslífi. Þegar nú líður að hausti eru
fyrstu merki um góðan árangur að koma í ljós. Verðhækkanir
eru að mestu stöðvaðar og gengi hefur verið stöðugt síðan
það var lækkað í vor. Verðbólgan er á hraðari niðurleið en
menn þorðu að vona fram eftir sumri. Vextir hafa verið
lækkaðir og verðtryggð lán eru ekki lengur eins ógnvekjandi
fyrir skuldara og áður var. Efnahagslífið stefnir í jafnvægisátt.
Það hefur einkum verið gagnrýnt að ekkert hafi verið gert
nema rýra kjör launþega og banna verkföll. Eftir því sem á
líður beinist gagnrýnin einkum að því síðarnefnda og er af
andstæðingum stjórnarinnar talið brot á lýðréttindum. Tómas
Árnason alþingismaður fjaliar um þessi mál í grein í Austra
og segir þar m.a.:
„íslendingar hafa lifað við 40-„60% verðbólgu í fjölda ára.
Af ýmsum ástæðum var verðbólgan komin yfir 100% í sumar,
sérstaklega eftir að ýmsar leiðréttingar höfðu verið gerðar á
rekstrartekjum opinberra þjónustufyrirtækja.
Þjóð sem ekki getur lengur endurnýjað skipastólinn vegna
verðbólgu, en hefur 77% af gjaldeyristekjum sínum frá
sjávarútvegi, verður að gera róttækar ráðstafanir til lækkunar
verðbólgu. Þjóð, sem ekki getur lengur tryggt að unga fólkið
megni að byggja yfir sig, verður að taka til nýrra ráða, en
verðbólgulausnir eru ávísun á unga fólkið og framtíðina.
Þjóð, sem er að kafna í erlendum skuldum vegna þess að hún
hættir að spara þar sem verðbólgan eyðir sparnaði og lifir auk
þess um efni fram, verður að taka sig á.
Þessi þrjú einföldu og skýru dæmi nægja til að sýna fram á
réttmæti ráðstafana ríkisstjórnarinnar í efnahagsmálum.
Neyðarráðstafanir ríkisstjórnarinnar eru þjóðarnauðsyn,
sem aðeins ríkisvaldið hefur tök á að beita og verður að beita,
þegar við liggur að atvinnulífið stöðvist vegna verðbólgu.“
Síðar í grein sinni víkur Tómas að því hvað sé lýðræði:
„Það heyrist talsvert talað um að það sé ekkert lýðræði
fólgið í því að ríkisstjórnin geri ráðstafanir í efnahagsmálum.
En hvað er hæft í þessu? í fyrsta lagi má nefna fjölmörg dæmi,
þar sem ríkisstjórnir í lýðræðislöndum hafa gripið til svipaðra
aðgerða, þegar þjóðarnauðsyn hefur krafist þess. Það má
benda á áætlun norsku Alþýðuflokksstjórnarinnar um verð-
og launastöðvun í miklu lengri tíma en hér hefur verið gert.
Það má nefna ráðstafanir sem stjórn Frakklandsforseta gerði
fyrir skömmu síðan og mörg fleiri dæmi þess að gripið hefur
verið til slíkra ráðstafana um sinn á viðsjálverðum tímum,
þegar þjóðarnauðsyn hefur krafist. Enginn hefur talað um
það að verið væri að afnema lýðræði. En í þessari umræðu
allri er nauðsynlegt að reyna að gera sér grein fyrir því hvað
er lýðræði. Hvernig á að skilgreina lýðræði? Það eru
allskonar kenningar á lofti um þetta efni. Ég vil skilgreina
lýðræðið þannig að það sé stjórnarform þar sem meirihluti
þjóðarinnar ræður málum hennar í samræmi við reglur, sem
settar hafa verið um kosningar til þjóðþings og til fram-
kvæmdavalds þar sem þannig háttar. Það er það sem gerst
hefur hér á landi. Þjóðin kaus í vor í almennum þingkosning-
um fulltrúa til Alþingis til þess að stjórna málefnum sínum.
Og það er í fyllsta samræmi við lýðræði að meirihluti þessara
fulltrúa hefur nú gert ákveðnar ráðstafanir, sem eru bráðn-
auðsynlegar og til þess eins gerðar að forða voða.
Það er fróðlegt að fylgjast með skrifum Alþýðubandalags-
ins og tali um þessi mál, sérstaklega með tilliti til þess að
Alþýðubandalagið hafði það að kosningaprógrammi að setja
á neyðaráætlun í efnahagsmálum.“
Þær neyðarráðstafanir sem gerðar hafa verið eru ekki til
þess að klekkja á þjóðinni heldur til að vernda hagsmuni
hennar og efnahagslegt sjálfstæði.
OÓ
■ Topol í hlutverki Tevje í nýrri uppfærslu á Fiðlaranum á þakinu í London.
Molar um leikhúslíf og
frumsýningar i London
F JÖR FÆRIST ÁVALLT í LEIKHÚSLÍF Á HAUSTIN.
Það á líka við í borgum, þar sem leiklistin er rekin af krafti
allt árið um kring, svo sem í London. Þannig var í þeim
mánuði, sem nú er nýliðinn, fjöldi frumsýninga í London, auk
þess sem ótal margar aðrar sýningar, sem sumar hverjar hafa
gengið í mörg ár, halda áfram sigurgöngu sinni.
Það er kannski rétt í upphafi þessa stutta spjalls um
leiksýningar í London að rifja upp, hvaða leikrit það eru, sem
hafa verið sýnd oftast samfellt þar í borg og eru enn í gangi.
Þar slær enginn við „Músagildru" Agötu Christie, sem enn er
sýnd í St. Martins leikhúsinu. Þetta er 31. leikárið, en það er
auðvitað algjört met. Þann 1. september síðastliðinn voru
sýningar á verkinu þar orðnar 12.802 talsins.
“Músagildran" er að sjálfsögðu glæpaleikrit, eða þriller eins
og það heitir víst nú til dags, en það leikrit, sem gengið hefur
næstlengst í London, er gamanleikur sem heitir „No Sex
Please - We’re British", en það mætti kannski útleggja á
íslensku: „Ekkert kynlíf, takk - við erum bresk“! Þetta
gamanleikrit um bresk svefnherbergismál hefur verið á
fjölunum í London í 12 ár samfleytt, og sýningar þann 1.
september orðnar 4.998 talsins.
Næst í röðinni yfir langlífar uppsetningar í London er
söngleikurinn „Evita“ eftir Tim Rice og Andrew Lloyd
Webber undir leikstjórn Harold Prince. Þessi söngleikur um
ævi Evu Peron, sem eitt sinn var mjög dýrkuð í Argentínu og
er víst reyndar enn, hefur verið sýndur samfellt í fimm ár í
London. Fjöldi sýninga var 2.180 þann 1. september síðastlið-
inn.
„The Buisness of Murder'* er í fjórða sæti (1.020 sýningar
1. sept). Þar er um að ræða þriller eftir Richard Harris.
Bráðskemmtilegur söngleikur er svo í fimmta sæti. Það er
„Cats“ eða „Kettir" (979 sýningar 1. sept.), sem var
frumsýndur árið 1981. Höfundur tónlistarinnar er Andrew
Lloyd Webber, sá hinn sami og samdi tónlistina við „Evitu“
og „Jesus Christ Superstar“ og fleiri verk, en textar eru eftir
T.S. Eliot.
Þetta eru sem sé þau fimm verk, sem lengst hafa gengið í
London. Meðal þeirra leikrita, sem koma í næstu fimm
sætunum eru tvö sem íslendingar fá að kynnast í vetur. Annað
þeirra er „Children of a Lesser God“, eftir Mark Medoff, en
það fjallar um mállausa og heyrnarlausa stúlku og verður sett
á svið í Iðnó í vetur. Hitt er „Noises Off“, sem þegar hefur
hafið göngu sína í Þjóðleikhúsinu undir heitinu „Skvaldur".
F RUMSÝNINGARNAR í SEPTEMBERMÁNUÐI
VORU SAMBLAND AF SÍGILDUM VERKUM OG
NÝJUM LEIKRITUM. Fyrir utan leikrit Shakespeares, sem
auðvitað eru alltaf á fjölunum einhvers staðar í London, má
sérstaklega nefna nýja sýningu, sem byggð er á skáldsögu
Dostojevsky „Glæpur og refsing". Bretarnir hafa við þessa
sýningu fengið leikstjóra og leikmyndasmið frá Taganka
leikhúsinu í Moskvu en leikendur eru allir breskir og fer
Michael Pennington með hlutverk Raskolnikovsk.
í Barbican menningarmiðstöðinni var leikrit Bulgakovs um
Moliere frumsýnt í september. Á öðrum stað var eitt frægasta
verk Tennessee Williams - „A Streetcar Named Disire" eða
„Sporvagninn Girnd“ - sett á svið. Bættust þau í hóp ýmissra
annarra þekktra leikrita heimsbókmenntanna, sem fyrir voru,
svo sem „A Moon for the Misbegotten“ eftir Eugene O’Neill,
„A Patriot for Me“ eftir John Osborne, „Pétur Gaut“ eftir
Henrik Ibsen og „The Winslow Boy“ eftirTerence Rattigan.
SöNGLEIKIR VIRÐAST FYLLILEGA HALDA
STÖDU SINNI í ENSKU LEIKHÚSLÍFI OG FÆRAST í
AUKANA EF EITTHVAÐ ER: Sumir vinsælustu söng-
leikirnir hafa reyndar síðustu árin átt upptök sín í London og
farið þaðan til annarra landa, m.a. á Broadway. En þegarlitið
er á þá söngleiki, sem nú eru sýndir í London, þá sést að enn
er innflutningurinn frá Bandaríkjunum í fyrirrúmi.
Ýmsir gamlir og vinsælir söngleikir hafa þannig verið settir
á svið í London upp á síðkastið. „Fiðlarinn á þakinu" var t.d.
nýlega frumsýndur þar á ný, og það er sjálfur Topol sem leikur
Tevje gamla í þessari sýningu. „Singin’in the Rain“, gamall
bandarískur söngleikur, hefur einnig nýlega verið frumsýndur
í London með Tommy Steele (ef einhver man eftir honum) í
aðalhlutverkinu, auk þess sem hann leikstýrir sýningunni. Af
öðrum bandarískum söngleikjum má nefna „Guys and Dolls“,
sem reyndar er á vetrardagskrá Þjóðleikhússins okkar, og
„The Pirates of Penzance" eða „Sjóræningjamir frá Pen-
zance".
Þá hefur „Bugsy Malone" verið settur á svið í London og
er það byggt á hinni þekktu kvikmynd Alan Parkers með sama
nafni, en hún er reyndar á dagskrá sjónvarpsins okkar um
þessar mundir.
-ESJ
Tommy Steele og Danielle Carson í söngleiknum „Singin’in the Rain'
sem nýlega var frumsýndur í London.