Tíminn - 10.10.1987, Blaðsíða 19

hversstaðar komið fyrir í undan-
tekningartilfellum, en reglan er
hins vegar önnur og börnini eru
látin hafa mjög fjölbreytt og mis-
munandi verkefni. Það er nú orðið
svo að það gengur illa að fá
kennara handa yngstu börnunum
vegna þess að það er svo erfitt að
kenna þeim. Fyrir nokkrum árum
þótti það ekkert tiltökumál að
kenna þessum hóp. Almennt eru
kennararnir á yngstu stigunum
mjög góðir, duglegt fólk sem hefur
sýnt starfinu áhuga og lýsir sér t.d.
í sókn þeirra á hvers konar nám-
skeið utan venjulegs vinnutíma og
sem þeir fá enga borgun fyrir“.
- En hvað þá þegar ofar kemur
í grunnskólann?
„Jú, það er rétt að á efri stigum
grunnskólans verður bekkja-
kennslan ráðandi og í 7., 8., og 9.
bekk fá þau næstum eins marga
kennara og námsgreinarnar eru.
Þar er aftur mun erfiðara um vik
að hafa kennsluna eins sveigjan-
lega og hún er hjá yngstu nemend-
unum. Þetta hefur óhjákvæmilega
í för með sér að kennslan gagnast
nemendunum misjafnlega vegna
þess að verið er að kenna ólíkum
einstaklingum sama efnið á sama
hátt. En þó er t.d. í 9. bekk verið
að gera mjög athyglisverðar breyt-
ingar, þar sem verið er að reyna að
koma til móts við mismunandi
áhugasvið nemenda með vali og
einnig með mismunandi náms-
hraða. Þetta þyrfti að færa neðar.
En síðan koma samræmdu próf-
in þar sem allir þurfa að gangast
undir sama prófið í fjórum grein-
um, stærðfræði, tveimur erlendum
tungumálum auk móðurmálsins
sem nemendurnir hafa margir
hverjir ekki nægjanlega á valdi
sínu.“
- Má skilja þig þannig að þú viljir
jafnvel fækka kennslugreinum í
grunnskólanum?
„Ég held að það þurfi að hugsa
mikið meira um það hvernig er
búið að nemendum og lengja
skóladaginn hjá yngstu nemendun-
um, þannig að allir geti verið
orðnir læsir áður en nám hefst í
erlendum tungumálum og ýmsum
öðrum greinum. Lesturinn er
grundvöllurinn að öllu öðru bók-
legu námi, og þá er ég að tala um
lestur á móðurmáli. Móðurmálið
er í afturför, og kemur það ekki
hvað síst til af þeirri breytingu sem
ég talaði um áðan á uppeldisþætti
heimilanna. Nú er ég ekki að
amast út í þó börnin noti einhver
slanguryrði. Afturförin felst ekki í
því. Hún felst í því að þau þekkja
hreinlega ekki algengustu orð
vegna þess að það er svo lítið talað
við börnin og þau hafa þá heldur
ekki möguleika á að þekkja þessi
orð fyrr en þau hafa lært að lesa.
Menn ættu að staldra aðeins við og
íhuga hvað hefur gerst hjá öðrum
menningarþjóðum. Þareru tilskól-
ar sem skara fram úr, góðir skólar
en þar eru líka víða mjög mörg
vandamál og margfalt verri en við
þekkjum hér. Víða læra nemendur
jafnvel aldrei að lesa og ég man
ekki betur en það hafi verið í
fréttum einmitt um daginn að ólæsi
væri svo og svo mikið í Kanada og
það meðal hópa sem hingað til
hafa ekki verið taldir neinir undir-
málshópar í samfélaginu."
- Telurðu að það sé hætta á að
nemendur fari að koma ólæsir út
úr íslenskum grunnskóla?
„Ég vona að svo fari ekki, en ber
ekki að byrgja brunninn? Við meg-
um hins vegar ekki verða svo
upptekin við að afla efnislegra
gæða að við gleymum að tala við
börnin okkar, en þær samræður
eru forsendur þess að þau nái valdi
á móðurmálinu, sem aftur helst í
hendur við lestrarkunnáttu og allan
annan bóklegan lærdóm, og varð-
veislu menningararfs okkar. Við
eigum mjög efnilega æsku og hún
er mesti fjársjóður þjóðarinnar.
Því þarf að hlúa að henni svo hún
beri ávöxt. Það er alltaf verið að
segja frá því neikvæða um börn og
unglinga en ekki því góða og
raunar mörgu frábæru sem þau
aðhafast.
Ég veit að foreldrum er yfirleitt
mjög umhugað um börnin sín, en
það virðist hins vegar vera svo
margt sem glepur þegar fólk kemur
heim eftir langan vinnudag. Það er
sjónvarp og allir þessir fjölmiðlar
og einnig held ég að það sé lenska
hér að fólk telur sér trú um að það
hafi svo mikið að gera að það hafi
varla tíma til að tala saman hvað
þá að tala við börnin sín.“
- En er það ekki skólinn sem á að
koma þarna til skjaianna og tala
við börnin?
„Þetta eru nú hin sígildu við-
brögð þegar umræðan um skólamál
byrjar að sveigjast inn á þessar
brautir. Það benda allir á skólann,
en enginn lítur sjálfum sér nær.
Skólinn hefur einfaldlega engin
tök - eins og allt er í pottinn búið
í dag - á því að tala við börnin í
þeim mæli sem nauðsynlegt er.
Gerir þú þér grein fyrir því hversu
löng ein kennslustund er? Hún er
40 mínútur. Yngri börnin eru svo
kannski 4 x 40 mín. í skólanum á
Laugardagur 10. október 1987
Tíminn 19
Tilkynning
frá Heklu hf.
Framvegis verður starfsemi bílasölunnar Bjöllunn-
ar einskorðuð við notaða bíla, sem viðskiptavinir
Heklu hf. óska eftir að teknir verði til sölumeðferðar
vegna kaupa á nýjum bílum hjá fyrirtækinu. Hér
eftir tekur bílasalan Bjallan því engar bifreiðir í
umboðssölu. Með þessari ráðstöfun vill Hekla hf.
einbeita sér að beti þjónustu við sína viðskiptavini.
dag. Hvaða tækifæri hefur þá kenn-
arinn til að tala við börnin, ég tala
nú ekki um þegar hann er með
20-25 einstaklinga í einum og sama
bekknum. Ætli kennarinn að sinna
og tala við hvern og einn verða það
ekki margar mínútur sem hvert
barn fær. Kennarinn getur vissu-
lega messað yfir þeim, en hvaða
þjálfun fá börnin? Eiga þau ekki
að þegja? Það verða ekki beysnar
samræður úr slíku. Vitanlega er
skólinn að reyna að forðast að falla
í þessa gryfju, m.a. með því að
hafa kennsluna sveigjanlegri og
gera þannig tilraun til að koma til
móts við einstaklingsþarfir nem-
endanna á yngstu stigunum eins og
ég sagði áðan. En skóladagurinn er
það stuttur að svigrúmið er einfald-
lega ekki mikið og eftir því sem
ofar dregur í grunnskólanum fjölg-
ar námsgreinum sífellt og stöðugt
fleiri og fleiri fræðslu- og upplýs-
ingaverkefni sem skólanum er ætl-
að að sjá um.
Skóladagurinn hefur að jafnaði
ekkert lengst í 25 ár hér á landi Á
sana tíma hefur þörfin fyrir ein-
staklingsþjálfun aukist verulega
vegna þeirra breytinga sem orðið
hafa á heimilunum og við höfum
talað um. Hafi menn raunveruleg-
an áhuga á skólamálum og framtíð
barna okkar ættu menn að beina
spjótum sínum að þessu atriði.
Sífellt tala menn um bága móðurmáls-
kunnáttu en það lærir enginn mál,
ekki einu sinni sitt eigið án þess að
hafa tækifæri til að tala það og
þurfa að tjá sig á því um allt milli
himins og jarðar.“
Hvað með lausnir, eru þær til?
„Ég held að það væri sjálfsagt
full langt mál að fara að þylja upp
öll þau atriði sem gætu orðið til
úrbóta. Aðalatriðið er hins vegar
að skyndilausnir eru ekki til og
ræktun æskunnar mun aldrei að
fullu fara fram í stofnunum, ekki
einu sinni í góðum skóla. Það sem
mest á ríður núna er að skólinn og
foreldrar efli með sér samstarf og
samvinnu. Slíkt samstarf er víða
gott en betur má ef duga skal.
Samhliða þessu erþað nauðsynlegt
fyrir skólann að viðurkenna í aukn-
um mæli að fleira er nám en
bóknám. Skólakerfið gerir bók-
námshæfni hátt undir höfði og
beinir þannig nemendum vnn á allt
of þröngar brautir. Aðrir hæfileik-
ar eru ekki síður mikilvægir og það
eru ekki allir sem verða hamingju-
samir þó þeir geti og hafi lært á
bók. Þjóðfélagið er fjölþætt og við
þurfum á fjölbreyttum einstakling-
um að halda."
Aðalfundur
Aðalfundur Verkalýðsfélagsins Rangæings verður
haldinn laugardaginn 24. október í Verkalýðshús-
inu Hellu og hefst kl. 16.00. Venjuleg aðalfundar-
störf.
Stjórnin
Læknastofa
Hef opnað stofu í Læknastöðinni hf., Álfheimum
74. Tímapantanir í síma 686311 alla virka daga
milli kl. 9 og 17.
Árni J. Geirsson
Sérgrein: Gigtar- og lyflækningar
Bændur
Höfum til sölu fiskimjöl. Upplýsingar
99-3170.
Njörður hf, Eyrarbakka
sima
TRIOLIET
HEYDREIFIKERFI
Bændur bókið pantanir tímanlega
Sjálfvirk fylling
Öryggi í heyverkun
Mjög hagstætt verð
KAUPFÉLÖGIN OG
BÚNADARDEILD
ARMULA3 REYKJAVÍK SlMI 38900