Tíminn - 20.02.1993, Blaðsíða 8

8Tíminn
Laugardagur 20. febrúar 1993
Óttinn við völd á götum Evrópu:
Eitursjúklingar og eitursali l Bre-
men.
Dagur
Þorleifsson
skrifar
ekki. Annars hefði glæpaaldan í
iðnvædda heiminum átt að
lækka á sjöunda áratugnum og
a.m.k. framan af þeim áttunda.
Samkvæmt kenningu þessari
hefði fyrir þremur-fjórum ára-
tugum átt að vera búið að út-
rýma glæpum mikið til í löndum
eins og Svíþjóð, Danmörku og
Noregi. Þess í stað voru árin
1988-90 framin í Svíþjóð 7,2
morð á hverja 100.000 íbúa. Er
Svíþjóð þannig meðal iðnrfkja
þeirra er mesta morðatíðni hafa
og slagar í þvf hátt upp í Banda-
ríkin með 9,4 morð á 100.000 á
sama tfma.
„AHtaf verður til fólk, sem held-
ur vill stela en vinna fyrir sér á
heiðarlegan hátt og er nógu
samviskusnautt til að vera and-
lega reiðubúið til ofbeldisbeit-
Glæpum hraðfjölgar
„Brotist er inn í bflana okkar og þeim stolið. Það er brotist inn
á heimili okkar og þau rænd. Vinum okkar er ógnað með vopn-
um og þeir rændir úti á götu. í blöðunum lesum við um ofbeldi,
morð, mannrán, vopnuð rán. Og umfram allt erum við hrædd.
Margir þora ekki að vera á ferð á götum úti að næturlagi."
nauðganahættu en kynsystur
þeirra í Evrópulöndum þar sem
friður ríkir.
Fátækt ekki eina
orsökin
Sérfræðingar eru svartsýnir um
framvinduna f þessum málum. í
bresk-hollenskri skýrslu er bent
á að í iðnvædda heiminum, að
Japan frátöldu, hafi glæpatíðnin
verið á uppleið s.l. 30 ár. ,A1-
menningur í þéttbýli víðast hvar
er farinn að gera ráð fyrir glæp-
um sem lið í daglega lífinu og
niðurstöður skoðanakannana
sýna að þetta er eitt af því sem
fólk hefur mestar áhyggjur af,“
segir í skýrslunni.
Mikið er bollalagt um þessa
óheillaþróun, eldri kenningar
um ástæður til glæpa vegnar og
metnar og nýjar lagðar fram.
Ljóst er að kenningin um að
glæpir aflegðust að mestu ef fá-
tækt og neyð yrði útrýmt stenst
Vopn, sem rússnesk mafía smyglaöi vestur.
aðeins í sambandi við þjófnaði".
í Sviss fjölgaði ránum árin
1990-91 um 22%, ofbeldisárás-
um um 3,3%. í Frakklandi var
það svipað á sama tíma, aukn-
ingin þó heldur minni. f Bret-
landi hefur fjölgun glæpa síð-
ustu ár verið meiri en nokkru
sinni fyrr síðan farið var þar að
gera skýrslur um slíkt. Tala of-
beldisglæpa steig þar árin 1988-
91 um 20%, rána um 30% og
skemmdarverka á eignum af
ásettu ráði um 27%. Samkvæmt
skýrslu frá dóms- og innanríkis-
ráðuneytum Bretlands steig tala
þess fólks í Englandi og Wales,
sem glæpir höfðu verið framdir
gegn, á þessum árum um 56%,
meira en nokkru sinni fyrr, svo
vitað sé.
1988-1990 steig tala ofbeldis-
glæpa í Vestur-Þýskalandi um
9% og rána um 16,4%. Frá sam-
einingu þýsku ríkjanna hefur
glæpaaldan þar risið enn hraðar.
A Ítalíu hraðfjölgaði morðum og
nauðgunum 1988-91, en fækk-
aði heldur s.l. ár. 1991 var um
39.200 konum nauðgað þarlend-
is, miðað við lögregluskýrslur,
en um 26.500 fyrstu tíu mánuði
s.l. árs. ítalska innanríkisráðu-
neytið þakkar þennan árangur
eflingu lögreglunnar þar undan-
farið til baráttu gegn mafíunum;
hafi það gert henni fært að láta
einnig betur til sfn taka en fyrr
gegn glæpalýð almennt.
Þegar slíkar tölur birtast er
varla útilokað að spurt sé, hvort
konur í Bosníu séu eftir allt
saman í mjög miklu meiri
Þannig var nýlega komist að
orði í umfjöllun blaðsins The
European um glæpi í Evrópu
vestanverðri. í þeim heimshluta,
þar sem haft er fyrir satt að fólki
líði almennt betur en í flestum
heimshlutum öðrum, er glæpa-
tíðnin á allhraðri uppleið.
Hræðsla fólks almennt, ekki síst
gamals fólks og kvenna, við
glæpalýðinn vex ekki síður.
Ofbeldið í löndum
friðarins
Sameiginlegt flestum EB- og
EFTA-löndum er að allrasíðustu
ár hefur þjófnuðum og innbrot-
um hraðfjölgað. Fjölgun ofbeld-
isglæpa á sama tíma er eitthvað
minni, þegar á heildina er litið,
og misjafnari eftir löndum.
Sumstaðar fjölgar slíkum glæp-
um frá ári til árs, en fækkar eitt-
hvað annars staðar. í The Eur-
opean er komist svo að orði um
þetta, dálítið einkennilega, að
„tíðni ofbeldisglæpa fari vaxandi
BAKSVIÐ
V___________________^