Tíminn - 20.02.1993, Blaðsíða 6

6 Tíminn
Laugardagur 20. febrúar 1993
Mörgum fínnst sem enn eitt kennaraverkfallið sé í uppsiglingu en
félagar í Kennarasambandi íslands greiða atkvæði um verkfalisboð-
un í næstu viku. Þeir hafa samt ekki farið í verkfall frá því árið
1984. „Það er ábyrgðarleysi að berjast ekki,“ segir Svanhildur Kaa-
ber, formaður sambandsins, og telur kostina vera tvo, annars vegar
að láta ráðskast með sig eða hafa áhrif á kaup og kjör með verkfalli
ef aðrar leiðir reynast ófærar. Henni fínnst forsætisráðherra lifa í
tómarúmi og vera víðs fjarri veruleika venjulegs launafólks. Hún
telur að það sé of ríkjandi að kenna grunnskólanum um allt sem af-
laga fer í þjóðfélaginu.
Er ekki ábyrgðarhluti að boða til
verkfalls í vaxandi atvinnuleysi og
erfiðri stöðu þjóðarbúsins?
„Við viðurkennum að staða þjóð-
arbúsins er erfið og þess vegna
leggjum við fram mjög hógværar
kröfur. Þær miða að því að halda í
markmið þjóðarsáttar undanfar-
inna ára. Það hefur verið tvenns
konar markmið með þeim. Ann-
ars vegar að halda kaupmætti og
hins vegar að snúa honum til betri
vegar þannig að hann hækkaði en
félli ekki.
Núverandi stjórnvöld virðast al-
veg hafa misst sjónar á þessu
markmiði. Það er ekki einu sinni
rætt um að halda þeim kaupmætti
sem er núna heldur hreinlega að
hann versni. Þess vegna held ég að
það sé ábyrgðarleysi fyrir launa-
fólk að vera ekki tilbúið að berjast
fyrir bættum kjörum. Vegna þess-
arar kreppustefnu sem núverandi
stjórnvöld fylgja þá virðist allt
stefna í að hjól samfélagsins hætti
að snúast. Þetta er nokkurs konar
hringrás því það eru laun venju-
legs launafólks sem halda samfé-
laginu gangandi. Fari laun þess
svo langt niður að það geti ekki
notfært sér þjónustu samfélagsins
þá staðnar þjóðfélagið. Þess vegna
held ég að það sé ábyrgðarleysi ef
menn eru ekki tilbúnir að takast á
við þetta,“ segir Svanhildur.
Meira fórnað með
aðgerðarleysi
Má ekki búast við að þótt árang-
ur náist eftir verkfallsbaráttu þá
étist hann upp með aðgerðunum
og vel það?
„Kjarabarátta kostar alltaf fórnir.
Það er ekki tekið út með sældinni
að taka svona afdrifaríkar ákvarð-
anir. Þess vegna er óskaplega mik-
ilvægt að menn séu sammála um
niðurstöðu sem verður í svona
málum. Ég held að það yrði miklu
meiri fórnarkostnaður að fara
ekki í verkfallsaðgerðir. Ég held að
það sé miklu meiri fórn ef við er-
um ekki tilbúin til að taka á,“ seg-
ir Svanhildur. Þar hefur hún í
huga ýmsar áherslubreytingar í
þjóðfélaginu sem hafa orðið í
seinni tíð eins og heilbrigðis- og
menntamál ásamt fleiru.
„Það sem við höfum hingað til
talið sem velferðar-, félags- og
samfélagsþjónustu með áherslu á
samhjálp þegnanna er alveg horf-
ið. Nú er verið að etja fólki saman
og hver á að berjast fyrir sig,“ seg-
ir Svanhildur og bendir á hug-
myndir um einkavæðingu, aukna
framleiðni og hagræðingu máli
sínu til stuðnings.
„Ef verið er að framleiða skrúfur
er mjög eðlilegt að hugsað sé til
þess hvaða skrúfur passi mark-
aðnum þannig að gætt sé að því að
varan henti þeim markaði sem
hún á að fara inn á. Þessi viðhorf
eiga ekki við um samfélagsþjón-
ustuna. Þau eiga t.d. ekki við í
menntakerfinu ef það á að halda
þeim áherslum þar sem menn
hafa hingað til verið ásáttir um,“
segir Svanhildur.
Krefjumst
verðtryggingar
á launin
Meðlimir Kennarasambandsins
fóru síðast í verkfall árið 1984. Þá
tók gengisfelling alla kjarabótina
fljótlega eftir undirritun samn-
inga. Má búast við betri árangri
núna?
„Verkfall er nauðvörn og það að
fara út í svona aðgerðir er það eina
sem svona félag getur gert þegar
búið er að hafna öllum kröfum og
meira að segja efnislegri umfjöll-
un um kröfugerðina. Jafnframt er
búið að segja okkur að við megum
bara tala um eitthvað annað, með
einhverjum öðrum og við ein-
hvern annan en samninganefnd
ríkisins. Maður þyrfti að hafa
kristalskúlu til að sjá fyrir hvað
gerist í framtíðinni. Ég vona sann-
arlega, komi til verkfalls, að við
munum ekki standa frammi fyrir
öðru eins og menn stóðu frammi
fyrir 1984,“ segir Svanhildur og
bætir við að nú verði gerð krafa
um fulla verðtryggingu launa.
Forsætisráðherra
í tómarúmi
Forsætisráðherra er undrandi á
að kennarar íhugi verkfall á þess-
um samdráttartímum.
„Mér finnst það sýna tengslaleysi
forsætisráðherra við þjóð sína að
vera afskaplega hissa á þeim sem
taka á í kjaramálum. Mér finnst
það sýna að hann og hans fólk sé í
einhverju tómarúmi einhvers
staðar annars staðar.
Það er ekki eins og þetta sé að
koma upp einmitt núna. Við vor-
um í samningaviðræðum í fyrra í
níu mánuði. Þær enduðu með
miðlunartillögu sáttasemjara og
það voru fleiri félagsmenn í Kenn-
arasambandinu sem höfnuðu
henni en samþykktu hana. Samt
varð hún að samningi fyrir okkur.
Það liggur í hlutarins eðli að
þrýsta á um nýjan kjarasamning
þegar forsenda hans er að engu