Tíminn - 20.02.1993, Blaðsíða 9

Laugardagur 20. febrúar 1993
Tíminn 9
ingar í því augnamiði að fá sínu
framgengt," segir í ritstjórnar-
grein í The European.
Atvinnuíeysi, eitur-
lyfjahringar
Á hinn bóginn ber flestum sam-
an um að fátækt, vöntun á fram-
tíðarmöguleikum og þar af leið-
andi vonleysi séu meðal drýgstu
ástæðna til glæpa. Varla fer milli
mála að atvinnuleysi og sam-
dráttur í efnahagslífi eiga drjúg-
an þátt í rísandi glæpaöldu.
Komin er til sögunnar í EB- og
EFTA-Evrópu undirstétt at-
vinnuleysingja, sem hafa litla
eða enga von um að fá vinnu
nokkurntíma. Ungir menn, sem
þannig er ástatt fyrir, snúa
gjarnan baki við þjóðfélaginu,
afleggja alla hollustu við það og
lenda þá ófáir á glæpabrautinni.
Eitur- og fíkniefni eru annað
sem hér veldur miklu um. Fólk
forfallið í eiturneyslu svífst
margt einskis til að fjármagna
hana. Fjölgun rána og innbrota
stafar mikið til af þessu. At-
vinnuleysi og eiturefni eru í
þessu sambandi samverkandi
ástæður, því fólk sem gefið hefur
upp alla von um framtíðina fell-
ur öðru fremur fyrir heróíni og
kókaíni.
Skipulögð glæpamennska er og
drjúg ástæða að baki stígandi
glæpatíðni. Á vettvangi Evrópu-
samrunans hafa mafíur af ýmsu
tagi orðið á undan sínum tíma.
Eiturefnasalar og aðrir skipu-
lagðir glæpamenn eru fyrir
löngu farnir að nota sér það að
landamærin milli Vestur-Evr-
ópuríkja verða smátt og smátt
minni hindranir í vegi samskipta
þeirra á milli. Suðurítölsku ma-
fíurnar hafa ekki einungis fært
út viðskipti sín í stórum stíl til
Norður-Ítalíu, heldur teygja þær
sig nú svo um munar til annarra
Evrópulanda, einna helst Frakk-
lands, þar sem þær fjárfesta í
fasteignum t.d. í Grenoble og á
Cote d’Azur. Kínverskar Þrenn-
ingar (Triads), sem flytja heróín
inn til Evrópu, og kólombískir
kókaínbarónar, enn ótrauðari til
illvirkja en suðurítölsku mafí-
urnar, þenja einnig út viðskipta-
net sín í álfunni okkar.
Austantjaldsmafíur,
innflytjendur
Síðan Múrinn féll og járntjaldið
hafa mafíur fyrrverandi Sovét-
rfkja einnig komið sér inn á
markaðinn í fyrrverandi vestan-
tjaldslöndum. Af sumum frétt-
um að dæma eru mafíurnar
næstum einu fyrirtækin sem
blómstra verulega í nýupptekn-
um kapítalisma þar eystra. Þær
hafa æfinguna frá svarta mark-
aðnum, sem sovésk stjórnvöld
liðu að vissu marki, en varla
annað einkaframtak. Þessar ma-
fíur selja auk annars hverjum,
sem kaupa vill og keypt getur,
plúton og vopn. Að sögn þýsku
lögreglunnar hafa þær þegar
komið sér vel fyrir í Berlín með
aðstoð aðila innan fyrrverandi
sovéska hersins í fýrrverandi
Austur-Þýskalandi. Mafíur þess-
ar eru sagðar einkar grófar og
hrottafengnar. „Þeir eru ekki
fyrir það að ræða málin,“ segir
þýskur lögregluforingi. „Þeir
nota heldur handsprengjur."
Foringjar mafíuliðs af ýmsum
þjóðernum eru fyrir löngu
komnir í stétt áhrifamikilla fjár-
málamanna með því að „þvo“
gróðann af glæpum sínum og
endurfjárfesta hann í bönkum
og fyrirtækjum af ýmsu tagi,
sem fólk bendlar yfirleitt ekki
hversdagslega við glæpastarf-
semi. Þeir eru orðnir meirihátt-
ar vinnuveitendur starfsstétta
eins og lögfræðinga og banka-
stjóra.
Enn ein drjúg ástæða til glæpa-
öldunnar er gífurlegur innflutn-
ingur fólks frá þriðja heiminum
til Vestur-Evrópu frá því
skömmu eftir lok heimsstyrjald-
arinnar síðari og eftir fall Múrs
og járntjalds einnig frá Austur-
Evrópu. Rannsóknaskýrslur út-
gefnar á níunda áratug bentu til
þess að glæpatíðni útlendinga í
Svíþjóð væri tvisvar eða þrisvar
sinnum meiri en Svía sjálfra og
upplýsingar, sem berast annars
staðar frá, benda í sömu átt.
Frankfurt am Main er nú í fjöl-
miðlum kölluð „glæpahöfuðborg
Þýskalands". Flughöfnin þar, sú
fjölfarnasta á meginlandi Evr-
ópu, er helsta innflutningshöfn
Þýskalands fyrir eiturefni frá
kínverskum og suðuramerískum
mafíum og skarar af norðurafr-
ískum sölumönnum, sem sjá um
dreifínguna á varningi þessum,
hafa bækistöðvar í borginni.
Borg herjuð af ung-
lingagengjum
Unglingagengi sem stunda rán,
ekki síst á götum úti, og innbrot,
eru orðin sannkölluð landplága í
Frankfurt. Um 30% íbúa borgar-
innar, sem alls eru um 650.000,
eru útlendingar, og þjófar þessir
og ræningjar eru einkum úr
þeirra hópi. Samkvæmt lög-
regluskýrslum eru tveir af hverj-
um þremur glæpum unglinga
þar í borg framdir af öðrum en
Þjóðverjum. Um 8,5% íbúa
Þýskalands eru í skýrslum skil-
greindir sem útlendingar, en um
þessar mundir eru 25% ofbeldis-
glæpa þarlendis framdir af út-
lendingum.
Innflytjendur eru fjölmennir
meðal atvinnuleysingja og þeir
nýkomnu af þeim fá flestir ekki
vinnu nema í hæsta lagi ólög-
lega og undirborgaða. Þeir eru
komnir til Vestur-Evrópu til að
hafa eins gott af þjóðfélögum þar
og þeim er unnt, en margir
hverjir varla haldnir teljandi
hollustu við þau. Meðal þeirra,
sem frá þriðja heiminum koma,
er ofarlega viðhorf á þá leið að
vandræði hans séu alveg eða
mestanpart að kenna Vestur-
löndum/hvíta manninum, sem
verðskuldi þar af leiðandi ekkert
gott frá þriðjaheimsfólki. Margt
þetta fólk er og mótað í samfé-
lögum, þar sem ofbeldi hefur
verið og er ofarlega á baugi.
„Rasisminn" er með í þessari
mynd, eins og svo algengt er þar
sem fólk af ólíkum uppruna er
saman komið. Þriðjaheimsfólk
nýtur hér þeirra hlunninda að
hafa möguleika með meira móti
á að fá útrás fyrir sinn „rasisma"
átölulítið, vegna þess kynlega en
ríkjandi viðhorfs að engir séu
„rasistar" nema hvítir menn og
þá helst Norður-Evrópumenn.
Þrír „gúrúar“
Greinarhöfundur að nafni Willi-
am Wolff kemur í The European
fram með enn eina skýringu á
glæpahryllingi Vesturlanda.
Hann nefnir þrjá „glæpaöldu-
guðfeður" (hans orðalag), sem
séu að „kaffæra persónulegt ör-
yggi“ um alla Evrópu. Þremenn-
ingar þessir séu engir aðrir en
þeir Sigmund Freud, Karl Marx
og Charles Darwin. Ekki hafi af
þeim dregið, þótt löngu látnir
séu. Slíks eru dæmi um fleiri.
Þeir þrír, heldur Wolff ótrauður
áfram, komu af stað byltingu í
viðhorfum til einstaklings, sam-
félags og stöðu mannsins f
heiminum. Er svo að skilja á
Wolff að kenning Freuds um
vald undirmeðvitundarinnar
hafi orðið fólki átylla til að
sleppa fram af sér siðferðisbeisl-
inu. Marx hafi með sinni áherslu
á stéttir og kenningu um lög-
málsbundna framvindu sögunn-
ar útrýmt mikið til hollustu við
þjóðfélög og komið því inn hjá
fólki að ekkert væri raunar að
gera við því sem væri að gerast.
Darwin hafi með þróunarkenn-
ingu sinni gert út af við hug-
myndina um manninn sem ein-
stakt fyrirbæri í sköpunarverk-
inu og lamað þar með virðingu
hans fyrir sjálfum sér sem
manni og þar með öðrum mönn-
um. Allir þrír hafi þeir gert lítið
úr siðferðilegri ábyrgð einstak-
lingsins og slævt tilfinningu
hans fyrir muninum á réttu og
röngu.
„Gúrúar“ þessir þrír hafa gert
það að verkum að „hið óþekkta
og það sem ekki er hægt að
þekkja" (guð) hefur ekki lengur
teljandi áhrif á siðferðið, skrifar
Wolff. „Á okkar tímum er allt út-
skýrt og útskýringarnar notaðar
til að afsaka allt. Haft er fyrir
satt að allt, sem þurfi til að
stöðva glæpi, sé að finna á bak
við þá félagslega eða sálfræði-
lega orsök. Þegar talið er að slík
orsök sé fundin, fær sá, sem
braut af sér, syndaaflausn sjálf-
krafa, hvort sem hann er vand-
ræðaunglingur sem ógnar skóla-
systkinum, eða fjöldamorðingi.
Refsingum er í vaxandi mæli vís-
að á bug á þeim forsendum að
þær skipti ekki máli, hafi engin
áhrif eða séu jafnvel siðleysi."
Hætt er við að ýmsir telji þetta
hjá Wolff ekki hafið yfir gagn-
rýni, en víst er um að hugsuðir
þeir þrír, sem hann hefur svo ill-
an bifur á, hafa haft mikil áhrif á
hugarfar Vesturlandamanna. En
það hafa vissulega margir fleiri
haft.
Eitt stórt iðnríki, Japan, sker
sig talsvert úr hinum, hvað
glæpum viðvíkur. Vestræn áhrif
eru þar orðin mikil, en Japanir
hafa lengi haft orð á sér fyrir að
geta tekið inn utanaðkomandi
áhrif án þess að láta af tryggð við
eigin menningargildi. Morð voru
þar 1988-90 1,2 á hverja 100.000
íbúa, sem er lægra en í flestum
Vesturlandaríkjum. Nauðganir
eru sextán sinnum sjaldgæfari í
Japan en í Bandaríkjunum, að
tiltölu við fólksfjölda.
í Japan hefur atvinnuleysi síð-
ustu áratugina löngum verið
hverfandi og er enn lítið, miðað
við það sem gerist á Vesturlönd-
um. Útlendingar og innflytjend-
ur eru fáir þar í landi. Hefðbund-
in hollusta við eigið samfélag,
samgróin sterkri þjóðernis-
kennd, er þar enn almenn.
Frá Starfsmannafélaqinu Sókn
Allsherjaratkvæða-
greiðsla
Ákveðið hefur verið að viðhafa allsherjaratkvæðagreiðslu
um kjör stjórnar og trúnaðarmannaráðs Starfsmannafé-
lagsins Sóknar.
Tillögur skulu vera skv. B-lið 21. greinar í lögum félagsins.
Framboðslistum eða tillögum skal skila á skrifstofu fé-
lagsins eigi síðar en kl. 12 á hádegi mánudaginn 1. mars
n.k.
Kjörstjórn Starfsmannafélagsins Sóknar
Kjarvalsstofa í París
Kjarvalsstofa í París er íbúð og vinnustofa, sem ætluð er
til dvalar fyrir íslenska listamenn. Reykjavíkurborg,
menntamálaráðuneytið og Seðlabanki (slands lögðu fram
fé til þess að koma upp slíkri starfsaðstöðu í Parísarborg
með samningi við stofnun, sem nefnist Cité Internation-
ale des Arts, og var samningurinn geröur á árinu 1986.
Kjarvalsstofa er í miðborg Parísar, skammt frá Notre
Dame dómkirkjunni.
Sérstök stjómamefnd fer með málefni Kjarvalsstofu, og
gerir hún tillögu um úthlutun dvalartíma þar til stjórnar
Cité Internationaie des Arts, er tekur endanlega ákvörðun
um málið. Dvalartími er skemmstur 2 mánuðir, en lengst
er heimilt að veita listamanni afnot Kjarvalsstofu í 1 ár.
Vegna fjölda umsókna undanfarin ár hefur dvalartimi að
jafnaöi verið 2 mánuðir.
Þeir, sem dvelja í Kjarvalsstofu, greiða dvalargjöld sem
ákveðin eru af stjóm Cité Internationale des Arts og mið-
ast við kostnað af rekstri hennar og þess búnaðar sem
þeir þarfnast. Þessi gjöld eru lægri en almenn leiga í Par-
ísarborg. Dvalargestir skuldbinda sig til þess að hlíta
reglum Cité Internationale des Arts varðandi afnot af hús-
næði og vinnuaðstöðu.
Hér með er auglýst eftir umsóknum um afnot Kjarvals-
stofu, en stjórnin mun á fundi sínum í mars fjalla um af-
not listamanna af stofunni tímabilið 1. ágúst 1993 til 31.
júlí 1994. Skal stíla umsóknir til stjórnamefndar Kjarvals-
stofu. Tekið er á móti umsóknum til stjórnamefndarinnar i
skjalasafni borgarskrifstofanna í Ráðhúsinu, en þar liggja
einnig frammi umsóknareyðublöð og afrit af þeim reglum
sem gilda um afnot af Kjarvalsstofu.
Fyrri umsóknir þarf að endurnýja, eigi þær að koma til
greina við þessa úthlutun.
Umsóknum skal skila í síðasta lagi 14. mars n.k.
Stjórnarnefnd Kjarvalsstofu
ÖKUSKÓLIÍSLANDS HF.
Dugguvogi 2,104 Reykjavík, sími 91-683841
Námskeið til aukinna ökuréttinda
(meirapróf) verður haldið í Reykjavík
5. mars nk., ef næg þátttaka fæst.
Innritun stendur yfir.
Skrifstofan er opin frá kl. 9-14 og 17-19.
ÖKUSKÓLIÍSLANDS HF.
Kennarasamband íslands
Kennarar —
atkvæðagreiðsla
Allsherjaratkvæðagreiðsla félagsmanna Kennarasambands (s-
lands um verkfall kennara i grunnskólum og framhaldsskólum
fer fram i skólunum þriðjudaginn 23. og fimmtudaginn 25. febrú-
ar 1993.
Kennarar sem eru i náms-, veikinda- eða barnsburðarleyfi geta
kosið í skólunum eða á skrifstofu Kennarasambands Islands,
Laufásvegi 81 í Reykjavík.
Kjörstjórn Kennarasambands fslands.