Tíminn - 20.02.1993, Blaðsíða 17

Laugardagur 20. febrúar 1993
Tíminn 17
LINDA Calvey hlaut viðumefnið Svarta
ekkjan. Það kom til vegna þess að Linda
ásetti sér að klæðast aldrei öðru en
svörtu eftir dauða eiginmannsins. Þrátt
fyrir það virtist sorg hennar ekki meiri
en það að aðeins þremur vikum eftir
jarðarförina flutti hún inn til Ronnie
Cooks. Munaður var hennar ástríða.
Klukkan 10 mínútur yfir 9 að morgni 20.
nóvember 1990, gekk fangavörður í Maid-
stone-fangelsinu í Kent inn á skrifstofú fang-
elsisstjóra. Svipur hans var alvarlegur og því
vaknaði strax illur grunur hjá fangelsisstjór-
anum um að eitthvað væri öðruvísi en það
ætti að vera.
„Hvað er að?“ spurði hann.
„Rútan er komin,“ sagði vörðurinn. „Cook
var ekki með henni og enginn hefur séð
hann.“
Viðbrögð fangelsisstjórans lýstu undrun og
vonbrigðum. Hann lauk við að ganga frá skjöl-
um sem hann var með á skrifstofuborðinu, var
um stund eins og annars hugar og sagði síðan:
„Það finnst mér mjög undarlegt Mér hefur
aldrei dottið í hug að hann myndi reyna að
strjúka. Auk þess er örstutt í reynslulausn hjá
honum. Ertu alveg viss?“
Vörðurinn fullvissaði hann um alvöru máls-
ins og því voru viðeigandi ráðstafanir gerðar.
Lögreglan var látin vita, menn voru kallaðir á
aukavaktir og öll gögn um Cook voru grand-
skoðuð.
Um það bil hálftíma seinna voru tveir rann-
sóknarlögreglumenn mættir á teppið hjá fang-
elsisstjóranum. Þeir vildu fá allar upplýsingar
um Ronald Cook.
Úr fátækt til vafasamrar
frægðar
Hann var 55 ára og sannur atvinnumaður í
glæpastarfseminni. Það var ekki hans stfll að
ræna litla banka eða ráðast að gjaldkerum
með haglabyssu á lofti með: „Fylltu pokann af
peningunum og ýttu ekki á viðvörunarbjöll-
una“-frasanum. Þetta voru verk sem voru neð-
an við hans virðingu.
Hann hafði fæðst og alist upp í austurhluta
London. Göturnar voru heimili hans í fyrstu
og hverfið svo skuggalegt að verslunareigend-
ur þurftu að greiða foringja stærstu glæpaklí-
kunnar skatt til að fá að stunda sín viðskipti
óáreittir. Cook gekk í þennan félagsskap, ung-
ur að árum, og þótti bæði sterkvaxinn og
greindur. Áður en langt um leið stofriaði hann
sína eigin glæpaklíku og brátt var hann orðinn
umsvifamikill glæpahöfðingi í London. En
þrátt fyrir góða skipulagsgáfu og velmegun í
bransanum fór að bera á kæruleysi hjá Cook,
sem endanlega hafði þær afleiðingar í för með
sér að veislunni lauk. Cook rændi brynvarinn
peningaflutningabíl. Hann náði sér í 800
milljónir íslenskra króna, en Adam var ekki
lengi í Paradís. Lögreglan komst á slóð hans
og brátt var Cook á bak við lás og slá, ákærður
fyrir að bera ábyrgð á vopnuðu ráni. Árið 1981
var hann dæmdur í 16 ára fangelsi, en það var
í sjálfu sér ekki slæmur kostur fyrir Cook.
Hann átti möguieika á reynslunáðun, sýndi
hann góða hegðun, eftir helming afþlánunar-
tímans og það sem best var: lögreglan náði
aldrei að hafa upp á þýfinu úr stóra ráninu. Því
var ljóst að Cooks biðu náðugir dagar, þegar
hann lyki afplánun. Fangelsisstjórinn lauk við
að skýra frá forsögu Cooks og sagði síðan: „í
ljósi alls þessa er óskiljanlegt af hverju Cook
ætti að strjúka. Það er aðeins rúmur mánuður
þar til honum verður sleppt og því ætti að
hann að taka slíka áhættu?"
Aðspurður sagði hann að Cook hefði verið í
hópi þeirra manna sem fangelsisyfirvöld
treystu fullkomlega. Þess vegna fengi hann frí-
dag einu sinni í viku og þeim degi hefði Cook
yfirleitt varið hjá kærustunni sinni. Hann
hefði farið til hennar í gærmorgun og hefði átt
að skila sér aftur með morgunrútunni. Þetta
frjálsræði, sagði fangelsisstjórinn, væri um-
deilt, en skilaði sér að hans mati í betri líðan
fanganna og þar af leiðandi betri hegðun, sem
auðveldaði allt starf innan fangelsisveggjanna.
„Þessi fríðindi eru að sjálfsögðu einungis fyrir
þá fanga sem við treystum fullkomlega," sagði
hann.
Búið var að reyna að hafa símasamband við
Lindu Calvey, kærustu Cooks, en enginn hafði
svarað.
Þegar lögreglan kom upplýsingunum áleiðis
til höfuðstöðvanna, kom á daginn að nafn
Lindu Calvey var vel þekkt innan spjalda lög-
reglunnar.
Svarta ekkjan
Hún var 43 ára gömul. Var ættuð úr góðri
fjölskyldu, en hafði á táningsárunum leiðst út
í „hið ljúfa líf', sem fylgir þeim sem engum
telja sig vera háðir og leita oft út fyrir lög og
rétt. Hún heillaðist af glæpamönnum og
spennandi lífi þeirra. Árið 1972 hafði hún gifst
stórglæpamanni, Michael Calvey, sem hún bjó
með í miklu ríkidæmi í sex ár. Þar vandist hún
hvers konar munaði, svo sem límósínum,
skartgripum og rándýrum utanlandsferðum.
En allt tekur endi. Eftir sex ára hjónaband var
Michael Calvey skotinn af lögreglunni, er
hann gerði tilraun til vopnaðs ráns, og Linda
Calvey hlaut viðurnefnið Svarta ekkjan. Það
kom til vegna þess að Linda ásetti sér að klæð-
ast aldrei öðru en svörtu eftir dauða eigin-
mannsins. Þrátt fyrir það virtist sorg hennar
ekki meiri en það að aðeins þremur vikum eft-
ir jarðarförina flutti hún inn til Ronnie Cooks.
Munaður var hennar ástríða. Hún hafði misst
allt eftir að maðurinn hennar dó, og kunni því
vel að vera undir forsjá vel þekkts glæpamanns
sem Cook óneitanlega var. Hann skaffaði vel
og líf hennar hélt áfram á sama máta og fyrr-
um. En líkt og í fyrra skiptið reyndist gæfan
henni fallvölt. Eftir aðeins þriggja ára sambúð
var Cook handtekinn og dæmdur í 16 ára fang-
elsi.
Cook hafði komið því til leiðar að Linda fékk
vænan lífeyri á meðan hann sat í fangelsi, en
hann grunaði að mikið vildi meira. Því olli það
honum áhyggjum að Linda vissi hvar góssið
úr vopnaða ráninu var geymt og því fékk hann
vin sinn til að fylgjast með Lindu eftir að hann
fór í afþlánun. Peningar höfðu sama aðdráttar-
afl fyrir Lindu eins og hunang fyrir býflugu.
Alfie Robertson fékk það hlutverk að gæta
hennar. Þótt Cook treysti honum ekki full-
komlega fremur en nokkrum öðrum, þá
fannst honum það skásti leikurinn í stöðunni
að Robertson flytti inn til Lindu. Hann vonað-
ist auðvitað til að samband þeirra yrði einung-
is platónskt, en vissi þó að allt gat gerst.
En vegir glæpanna eru hálir og lítið þarf til að
mönnum verði fótaskortur. Robertson var
handtekinn eftir misheppnaða tilraun til
vopnaðs ráns og hlaut 18 ára fangelsi. Linda
var dæmd meðsek og fékk 5 ára dóm. Hún tók
út sinn tíma, en var sleppt úr haldi eftir 3 ár
vegna góðrar hegðunar. Lögreglan marg-
reyndi að láta hana misstíga sig við yfirheyrsl-
ur um stóra Cook- málið, en allt kom fyrir
ekki; Linda gaf þeim engar upplýsingar um
hvar góssið væri að finna.
Samt sem áður fannst lögreglunni undarlegt
hversu hátt Linda lifði eftir að hún kom úr
fangavistinni. Hún klæddist rándýrum fötum,
ferðaðist mikið til útlanda og lifði sem blóm í
eggi. Þetta var skrýtið í ljósi þess að einu opin-
beru tekjumar, sem hún hafði, voru mánaðar-
leg ávísun frá félagsmálastofnun. Grunur
læddist að þeim að byrjað væri að ganga á pen-
ingana sem Cook hafði falið.
Endalok glæpaforíngja
Því var það kærkomið fyrir yfirvöld að fá ærna
ástæðu til að rannsaka Lindu Calvey og afla sér
upplýsinga um hennar hagi. Lögreglan útveg-
aði húsleitarheimild og upp úr hádegi þennan
dag vom löggæslumenn mættir fyrir framan
íbúð hennar. Hún virtist vera mannlaus. Þeir
útveguðu sér Iykla að aðaldymnum og réðust
til inngöngu.
Þótt þeir væm vopnaðir og ættu ekki von á að
nokkurværi heima, fóm þeir mjög varlega, því
Linda og Cook vom álitin hættulegt fólk sem
yrði að umgangast með varúð. Ótti lögreglu-
mannanna reyndist þó ástæðulaus, húsið var
hættulaust. Reyndar var Ronnie Cook í eld-
húsinu, en hann var ekki í ástandi til að ógna
neinum. Það vantaði efri hlutann á höfuð hans
og heilaslettur þöktu eldhúsveggina og gólfið.
Þetta vom nöturleg en ekki óvænt endalok
glæpaforingja.
Aðkoman var því heldur ljót og eftir að auka-
lið hafði verið kallað til og rannsókn vett-
vangsins hófst, gerðu allir sitt besta til að Ijúka
sínu starfi á sem skemmstum tíma. Það kom
þó ekki niður á þeirri smáatriðavinnu, sem
nauðsynlegt er að viðhafa þegar morðmál em
annars vegar.
Gmnnrannsókn leiddi í ljós að Cook hafði lát-
ist eftir tvö haglabyssuskot. Annað hafði hæft
hægri olnboga hans, en hitt farið í höfuðið.
Skotfærið hafði verið mjög stutt og búið hafði
verið að saga framan af hlaupi byssunnar.
Að upplýsa morð á undirheimamönnum er
alltaf erfitt verk. Vitni em treg til að tjá sig
vegna ótta við að það kosti aðgerðir af hálfu
glæpamanna síðar meir, og glæpamennirnir
sjálfir, sem valda verknaðinum, em vel þjálfað-
ir í Iygum og öðm því sem torveldar rannsókn
málsins. Því vom morðdeildarmennirnir, sem
haft var samband við, ekki bjartsýnir á að
lausn málsins væri skammt undan.
Það reyndist auðvelt að hafa uppi á svörtu
ekkjunni. Sem fyrr var hún klædd svörtu, og
bar glæsilega skartgripi. Hún var ísköld fyrir,
vissi upp á hár hver réttur henni væri og sagði
einungis: „Ég veit ekkert um það hvernig
dauða Ronnies bar að. Ég var ekki viðstödd og
hef ekki minnsta gmn um hver gæti hafa ver-
ið að verki."
Rannsóknarmenn lögreglunnar vom samt
fullvissir um að Linda væri sek. Þeir settu
fram þá kenningu að eitthvert samhengi væri
á milli hinna miklu auðæfa, sem biðu Cooks,
og hins háa lífsmáta sem Linda hafði tileinkað
sér.
Þessi kenning fékk byr undir báða vængi,
þegar fangi í Maidstone- fangelsinu kom með
mikilvægar upplýsingar. Hann hafði orðið
vitni að nöturlegum samræðum skötuhjú-
anna tveggja, aðeins tveimur mánuðum fyrir
morðið.
Samkvæmt frásögn hans hafði Cook hótað
Lindu ýmsu og jafnaðargeð hans hafði vikið
fyrir miklum æsingi. Fanginn þóttist muna
nokkrar beinar tilvitnanir, svo sem: „Ég verð
annað hvort dauður fyrir jól, eða þá að ég verð
kominn í annað fangelsi fyrir morð að yfir-
lögðu ráði.“ Og einnig: „Þú skalt hafa verra af,
tæfan þín. Það styttist í að ég verði frjáls mað-
ur.“ Það fylgdi sögu fangans að þetta hefði ver-
ið í fyrsta og eina skiptið, sem hann hafði heyrt
að þeim yrði sundurorða.
Þetta voru mikilvægar upplýsingar, en varla
nógu haldgóðar til að lögreglan hefði nokkur
bitastæð sönnunargögn í höndunum. Ákveðið
var að beina spjótunum að knæpum í grennd
við heimili Lindu og voru ýmsir vafasamir
menn yfirheyrðir í nágrenninu, sem áttu lög-
reglunni skuld að gjalda. Lögreglumennimir
lofúðu sýknun fyrir smáafbrot þeirra í skiptum
fyrir upplýsingar sem gætu leyst málið. Það
reyndist vænleg ákvörðun. Einn þeirra þoldi
ekki þrýstinginn og leysti frá skjóðunni. Hann
var vel kunnugur bæði Lindu og Ronnie og
byrjaði á að lýsa lýsti ferlinu hjá þeim, áður en
hann var handtekinn.
í upphafi hafði ást Cooks verið mikil og hann
hafði gefið henni stórar gjafir. Meðal annars
hafði hann leyft henni að versla í þeim versl-
unum sem seldu dýrustu fötin. Þá gaf hann
henni tvo rándýra sportbfla og einu sinni
höfðu þau eytt, á einni helgi í Las Vegas, 50
þúsundum dollara. Hann kostaði brjóstaað-
gerð fyrir hana sem kostaði 20 þúsund dollara
og svo mætti lengi telja. En ást Lindu óx ekki í
samræmi við þetta. þess í stað varð hún ágjörn
og það líkaði Cook ekki. Eftir að Cook lenti í
grjótinu, hafði Linda gripið til varaforðans úr
ráninu sem þýfið fannst aldrei úr. Hann hafði
orðið viti sínu fjær er hún sagði honum af
þessu, skömmu áður en honum yrði sleppt úr
haldi og ætlaði að grípa til róttækra aðgerða
gagnvart henni. Þá hafði hún ákveðið að verða
fyrri til. Og ljóst var að hún var komin i tíma-
hrak, þar sem örstutt var í að Cook hlyti
reynslulausn.
Mistök ekkjunnar
Heimildarmaðurinn fullyrti þó að hún hefði
ekki sjálf ráðið hann af dögum. Til þess hefði
hún ráðið mann að nafni Danny Reed. Þetta
kom lögreglunni á óvart. Þeir höfðu haldið að
til þess að ráða einn af frægustu glæpamönn-
um Lundúnaborgar af dögum þyrfti þraut-
þjálfaðan leigumorðingja. En það var Danny
Reed ekki. Þeir þekktu til afbrotasögu hans, en
hún beindist aðallega að minni háttar kynferð-
isbrotum og öðru slíku. Hann var talinn gera
sér undarlegar hugmyndir um sjálfan sig sem
mikið kyntákn, en því miður fyrir hann voru
konumar sem hann fór á fjörumar við, ekki á
sama máli.
Hann hafði stundum gengið fulllangt í að
reyna að sanna þetta fyrir hinu kyninu. Samt
hafði hann aldrei verið ákærður fyrir nauðgun
eða þess háttar glæpi. Einungis áreitni. Hann
var óstöðuglyndur og lögreglumennirnir vissu
strax og þeir höfðu uppi á honum að Linda
hefði gert mikil mistök með því að ráða hann
til verksins.
Það þurfti ekki að beita Danny Reed miklum
þrýstingi til að hann leysti frá skjóðunni.
„Ég gerði það ekki, hún gerði það. Þessi kona
er djöfulleg, hún er morðinginn,“ sagði Reed.
Frásögnin, sem fylgdi í kjölfarið, var á þá leið
að hún hefði ráðið hann til verksins og hann
reyndar samþykkt það. En þegar til kastanna
kom og hinn margfrægi Ronnie Cook stóð fyr-
ir framan hann í eldhúsinu, þar sem hann
hafði beðið hans, hafði hann misst kjarkinn.
Cook hafði starað framan í hlaupið án þess að
gefa frá sér hljóð og Reed hafði staðið sem la-
maður án þess að hleypa af. Þá hafði Linda
kallað: „Dreptu hann, dreptu hann, skjóttu
maður,“ og hann hafði frekar ómeðvitað en af
ásetningi hrokkið við og hleypt af án þess að
miða. Skotið hafði farið í handlegg Cooks og
hann hafði fallið á gólfið vegna sára sinna.
Linda hafði krafist þess að hann lyki verkinu,
en hann gat það ekki. Þá hafði hún rifið af
honum haglabyssuna, beint henni að höfði
Cooks þar sem hann Iá hjálparvana á gólfinu.
Hún skipaði honum að krjúpa fyrir sér, sem
Cook hlýddi, og síðan gekk hún hálfhring á
bak við hann og hleypti af. Linda Calvey hafði
ekkert annað að segja, þegar lögreglan hand-
tók hana, annað en: „Ég gerði það ekki. Ég er
saklaus.“
Þótt sögum þeirra tveggja bæri ekki saman,
voru þau bæði ákærð fyrir morð. Bæði héldu
fram sakleysi sínu, en hvorugt gat sannað það.
12. nóvember 1991 voru þau bæði fundin sek
um morð að yfirlögðu ráði. Hegningin skyldi
vera lífstíðarfangelsi. Það olli Iögreglunni von-
brigðum að engar leifar fundust af þýfinu úr
stóra ráninu. Sennilega hefúr forðinn góði
verið á þrotum.
Enn sannast hið fornkveðna að margur verð-
ur af aurum api. Svarta ekkjan hefur verið
svipt þeirri ánægju að ferðast um lönd heims-
ins fldædd dýrustu fötum með skartgripi á tá
og fingri. Sennilega tekur það hana tíma að
venjast breytingunni innan breskra fangelsis-
veggja. En það ætti ekki að vera vandamál fyr-
ir hana. Hún hefur allan heimsins tíma til
þess.