Tíminn - 20.02.1993, Blaðsíða 18

18 Tíminn
Laugardagur 20. febrúar 1993
r
Vilborg Amadóttir
frá Bergsstöðum
Tengdamóðir mín, Vilborg Arna-
dóttir frá Bergsstöðum á Vatnsnesi,
lést í sjúkrahúsinu á Hvammstanga
að morgni 11. febrúar s.l. og var þá
komin hátt á áttunda árið yfir ní-
rætt, en hún var fædd 30. mars
1895.
Á sjúkrahúsinu var hún búin að
dvelja í nokkur ár og njóta hjúkrun-
ar og umhyggju starfsfólksins þar.
Erum við aðstandendur mjög þakk-
lát fynr það.
Vilborg var sönn heiðurskona og
miklum mannkostum búin. Hún
var sérlega myndarleg húsmóðir. Öll
hennar störf vitnuðu um hagsýni,
hreinlæti og verklagni. Má nærri
geta hvers virði þetta hefur verið þar
sem marga þurfti að fæða og klæða
af litlum efnum.
Þau voru mjög samrýnd, Bergs-
staðahjónin Pétur og Vilborg, og
studdu hvort annað í blíðu og
stríðu. Með viljastyrk og dugnaði
tókst þeim að koma barnahópnum
til manns, þótt oft væri þungt fyrir
fæti, og það átti eftir að sannast, að
oftar voru þau veitendur en þiggj-
endur í gegnum lífið. Það hefur
þurft mikla eljusemi og þrifnaðar-
hvöt hjá húsmóðurinni á Bergsstöð-
um að halda gamla torfbænum jafn
snyrtilegum innan dyra eins og raun
var á þau tæp 30 ár, sem Vilborg
gegndi þar húsmóðurstörfum, en þá
var nýtt hús byggt. Það vakti athygli
mína og undrun, er ég kom sem
gestur að Bergsstöðum, að sjá
hversu gamla baðstofan var alltaf
vistleg; snyrtimennskan, reglusem-
in og hreinlætið blasti við hvar sem
á var litið. í þessari baðstofu ólst upp
allur bamahópurinn hennar Vil-
borgar, samtals átta böm, frá báðum
hjónaböndum hennar, og enginn ef-
ast um að hjartarými hafi verið þar
nóg til að bæta upp hið knappa rými
húsakynnanna.
En hún Vilborg átti eftir að sjá önn-
ur átta börn vaxa úr grasi á Bergs-
stöðum. Það voru dótturböm henn-
ar og ekki bar á öðru en að um-
hyggja ömmunnar væri vel vakandi.
Vilborg var dagfarsprúð kona og
jafnlynd. Hún var mjög söngelsk og
kunni mikið af ljóðum og lögum og
gat brugðið því fyrir sig allt til ævi-
loka að fara með vísu og raula lag.
Þetta sat eftir þótt flest annað virtist
horfið í gleymsku hin síðustu árin.
Hún tengdamóðir mín hefur áreið-
anlega ekki þurft að kvíða vistaskipt-
unum og ég sé fyrir mér, að þar hafi
beðið vinir í varpa sem von var á
gesti.
Ég lýk svo þessum fátæklegu orð-
um og ber fram, fyrir mína hönd,
konu minnar og barna, okkar hjart-
ans bestu þakkir fyrir órofa velvild
og vináttu gegnum árin.
Guð blessi minningu góðrar konu.
Pálmi Jónsson
Hjónaminning:
Bríet Magnea Stefánsdóttir,
Pétur Oskar Sigurbjömsson
Bríet Magnea:
Fædd 21. apríl 1914
Dáin 14. febrúar 1993
Pétur Óskan
Fæddur 27. júlí 1909
Dáinn 7. maí 1982
Magnea móðursystir mín verður
jarðsungin frá Hafnarkirkju
mánudaginn 22. febrúar.
Hún var dóttir hjónanna Stefáns
Jónssonar og Kristínar Eyjólfs-
dóttur, sem bjuggu mestallan sinn
búskap á Kálfafelli í Suðursveit.
Magnea var næst yngst í hópi
fimm systkina sem á legg komust,
en þau eru í aldursröð: Eyjólfur,
Steinn, Regína, Magnea og Guðný.
Af þeim er Steinn farinn á undan
Magneu.
Pétur var sonur hjónanna Sigur-
björns Björnssonar og Elísabetar
Eiríksdóttur í Gamla- Garði í Suð-
ursveit. Auk hans áttu þau eina
dóttur, Ágústu.
Magnea var ung, þegar þau Pétur
kynntust. Hún fluttist til hans að
Borgarhöfn 1932. Upp frá því lágu
leiðir þeirra saman og minningin
um þau tvö er nátengd í huga mér.
Þau bjuggu ásamt foreldrum Pét-
urs í Gamla-Garði þangað til þau
fluttu á Höfn 1948. Þau eignuðust
\þrjú börn; þau eru: Helga Elísabet,
póstmaður á Höfn, fædd 1933, gift
Herði Valdimarssyni. Þau búa á
Höfn og eiga tvö börn og fimm
barnabörn. Eysteinn Agnar, eðlis-
fræðingur, fæddur 1939, kvæntur
Aldísi Hjaltadóttur. Þau búa í
Reykjavík og eiga tvö börn. Erna
Kristín, fædd 1948, gift Ágúst Al-
freðssyni. Þau búa í Leirvík á
Hjaltlandi og reka þar laxeldisstöð.
Börn þeirra eru þrjú.
Ég fékk að vera í sveit hjá Möggu
og Pétri stuttan tíma að sumar-
lagi, þegar ég var sjö ára. Þar náði
ég að kynnast því þegar verið var
að þvo ullina í Iæknum og breiða
hana á húsþök og girðingar til
þerris. Þá var þar líka uppistand-
andi fjósbaðstofa, sem þau höfðu
byrjað sinn búskap í og þar eign-
uðust þau tvö fyrstu börnin. Ég
varð strax mjög hrifin af Möggu,
sem mér fannst vera skemmtileg
og góð við okkur krakkana.
Pétur var geðprýðismaður, glögg-
ur á flest sem bar á góma og mikill
húmoristi og það kunni ég betur
að meta eftir því sem leið á ævina,
en á þessum aldri fannst mér hann
stríðinn.
Pétur dvaldi oft heima hjá for-
eldrum mínum að vetrarlagi, því
að pabbi fékk hann oft til að vinna
fyrir sig í bátaviðgerðum og öðru á
verkstæðinu sínu. Upphaf sam-
skipta þeirra má rekja til 1934, er
Pétur tók að sér umsjón verkstæð-
isins þegar faðir minn var fjarver-
andi. Pétur var einstakur hagleiks-
maður bæði á tré og járn; það lék
allt í höndunum á honum, sagði
pabbi. Það má sjá fallega mynd af
nokkrum smíðisgripum hans á
Byggðasafninu, en hana lét Magga
gera að honum látnum.
Það hafa örugglega oft verið ein-
manalegir og erfiðir tímar fyrir
Möggu, þegar hann var að heiman
meginpart vetrarins, nema nokkr-
ar helgar. En þannig var það að
minnsta kosti síðustu veturna sem
þau bjuggu í Suðursveit. Vegna
þessarar atvinnu Péturs kom að
því að þau fluttust á Höfn og eftir
það vann hann á verkstæðinu,
lengst af sem verkstæðisformaður.
Það var mikið ánægjuefni fyrir
mig og okkur öll heima, þegar fjöl-
skyldan fluttist á Höfn. Það voru
þau hjónin ásamt börnum sínum,
því yngsta nokkurra vikna, og for-
eldrar Péturs, sem áttu athvarf á
heimili þeirra alla tíð. Samgangur
var mikill milli Litla-Garðs og
Grímsstaða, húsmæðurnar voru
systur og fjölskyldufeðurnir voru
auk þess tengdir í gegnum vinn-
una. Börnin voru tvö og tvö á sama
aldri og urðu brátt nánast eins og
systkini. Á þessum tíma var allstór
hópur unglinga á Höfn, sem hélt
mikið hópinn, og hann var alltaf
velkominn á heimilið í Litla-
Garði. Það voru ófá skipti sem við
lögðum undir okkur borðstofu
heimilisins til að spila borðtennis
á matarborðinu. Magga var þá
heimavinnandi húsmóðir, enda
þekktist varla annað þá. Hún hafði
gaman af að hafa unglingana í
kringum sig. Hún gaf sér tíma til
að tala við okkur og þótti sjálfsagt
að við þægjum góðgerðir hvenær
sem var.
Ég man að mér fannst þau Pétur
og Magga bera af öðrum hjónum.
Þau hjónin áttu það sameiginlegt
að hafa mikinn áhuga á leiklist.
Þau léku í mörgum leikritum í
Suðursveit og fóru þá gangandi á
æfingar, klukkutíma gang hvora
Ieið. Þau áttu bæði sérstaklega
auðvelt með að túlka hlutverkin
sem þau tóku að sér, og það eiga
margir góðar minningar um þau á
leiksviðinu. Ég sá þau leika nokkr-
um sinnum eftir að þau komu á
Höfn og mér er Magga einkar
minnisstæð sem Gróa á Leiti og
Pétur sem Bárður á Búrfelli. Enda
vöktu þau mikinn hlátur með
sinni látlausu túlkun á þessum
undarlegu persónum. Þau hvöttu
hvort annað og hjálpuðu við þetta,
eins og ég held að þeim hafi verið
lagið að gera með margt.
Magga hafði mikið yndi af söng
og hverskonar tónlist, enda alin
upp á heimili þar sem söngur og
hljóðfærasláttur var í hávegum
hafður. Móðir hennar átti orgel og
systkinin lærðu öll að leika á það.
Bræðurnir urðu báðir kirkjuorg-
anistar, og Magga söng lengi í kór-
um hjá Eyjólfi bróður sínum, bæði
í Suðursveit og á Höfn. Þegar Pét-
ur var að nálgast fimmtugt settist
hann á skólabekk með ungum
í utanverðum Blöndudal stendur
bær undir framhlaupi úr austur-
hlíðinni og vekur athygli vegfar-
andans fyrir myndarlegar bygg-
ingar, vel ræktuð tún og vöxtuleg-
an skóg upp frá bænum. Þarna
sést afrakstur handtaka Önnu
Margrétar Sigurjónsdóttur og fjöl-
skyldu hennar. Nú er hún dáin, há-
öldruð kona, en skógurinn vex og
vitnar um áhugamál hennar og
hverju samhent fjölskylda fær
áorkað.
Anna var fædd 4. okt. 1900, dótt-
ir hjónanna Sigurjóns Jóhanns-
sonar b. í Mjóadal og k.h. Ingi-
bjargar Jónsdóttur af Móbergsætt.
Móðurmóðir Önnu var Anna Pét-
ursdóttir frá Refsstöðum.
Önnu minnist ég fyrst sem hús-
móður á stóru heimili þeirra Hóla-
hjóna, minnist hennar sem góðs
granna og góðrar frænku. Hún
sinnti sínu hlutverki hljóðlát en
einörð. Slíkt fólk er löngum drýgst
til starfa.
Eiginmaður hennar var Bjarni
Jónasson kennari, fræðimaður og
bóndi í Hólum í Blöndudal. Þau
skólasveinum í Iðnskólanum í
Reykjavík. Það þótti mikið framtak
þá, þegar fullorðinsfræðsla var
óþekkt hugtak. Hann fékk meist-
arapróf í vélsmíði upp úr 1960.
Magga fór að sjálfsögðu með hon-
um, annað hefði ekki komið til
greina. í Reykjavík vann hún á
saumastofu, og hefur farist það vel
úr hendi, því hún hafði ánægju af
því að sauma falleg föt.
Þetta var með því fyrsta sem
Magga fór út á vinnumarkaðinn,
Blöndudalshólum
giftu sig 1923, hófu búskap á jörð-
inni og bjuggu þar rausnarbúi til
þess er eitt barna þeirra, Jónas, tók
við búi. Hann innréttaði þeim litla
íbúð uppi á lofti þar sem vel sá yfir
dalinn, ána og skóginn í hólunum.
Hjá þeim var gestkvæmt og vel við
gestum tekið. Anna hélt áfram
ræktunarstarfi sínu, bæði trjárækt
og matjurta. Henni þótti gott að
búa að sínu og heppnaðist vel að
geyma grænmeti.
Hún var nettvaxin, sérlega létt í
spori og ósérhlífin. Hún var svip-
hrein og glaðleg, en stillileg. Hún
sást ekki flana að verkum eða orð-
um. Það var styrkur hennar. Þess
vegna muna samferðamenn henn-
ar betur það sem hún sagði og
handarverk hennar sjást skýrar.
Hólahjónin og heimili þeirra
voru einn traustasti stólpi tilver-
unnar í æsku minni. Tíðar ferðir
mínar á heimili þeirra, minningar
um þau að koma af rútu úr Akur-
en eftir að þau komu heim vann
hún verkamannavinnu í mörg ár.
Þegar þau voru orðin tvö í heim-
ili byggðu þau sér raðhús að Vest-
urbraut 19. Þar var gaman að
koma til þeirra eins og áður, það
var grínast og hlegið og þau nutu
lífsins. Þessi friðsælu efri ár urðu
þó allt of fá, því heilsan hjá Pétri
fór að gefa sig fyrir sjötugt og
hann lést sjötíu og þriggja ára að
aldri. Magga lifði ellefu árum leng-
ur, en hún bar ekki sitt barr eftir
lát ævifélaga síns og heilsu hennar
fór ört hrakandi. Síðustu ár bjó
hún við mikla vanheilsu. Hún lést
í Skjólgarði síðastliðinn sunnu-
dag. Ég enda þessar hugleiðingar
mínar með tilvitnun um hjóna-
bandið úr Spámanninum eftir Ka-
hlil Gibran;
Þið fæddust saman og saman
skuluð þið verða að eilífu.
Saman skuluð þið verða, þegar
hvítir vængir dauðans leggjast yf-
ir daga ykkar.
Já, saman skuluð þið verða jafn-
vel í þögulli minningu Guðs.
Guð blessi minningu Möggu og
Péturs og eftirlifandi ástvini
þeirra.
Kristín Gísladóttir
eyrar- eða Reykjavíkurfefðum, fólk
að koma úr Blönduóssffcið á hríð-
arkvöldum, sunnudagsferðir fram
í Hóla í sumarblíðu, útileikir með
Óla, yngsta bróðurnum, en þeir
fullorðnu inni við skraf áður en
horfið er heim til málaverka. Ekki
síst var eftirminnilegt að ganga
með Önnu í skóginum, þar sem
hún hafði átt svo mörg spor og þar
sem Bjarni snyrti til og sló með
orfinu sínu hvert sumar. Þau
studdu hvort annað langa ævi, ent>
Bjarni dó fyrir 9 árum. Þá höfðu
þau dvalið nokkurn tíma í þjón-
ustuíbúð, sem þau keyptu við Hér-
aðshælið, en síðan fékk Anna her-
bergi á sjálfu hælinu.
Börn þeirra hjóna urðu 6; Ingi-
björg f. 10/5 1925, Elín f. 23/9
1927, Jónas Benedikt f. 4/3 1932,
Kolfinna f. 30/5 1937, Sigurjón f.
10/8 1941 og Ólafur Snæbjörn f.
29/2 1944. Þau eru öll á lífi nema
Sigurjón, sem dó á fimmta ári.
Innilegar samúðarkveðjur til
Hólafólks frá okkur í Ártúnum.
Heiðmar Jónsson
Anna Margrét Sigurj ónsdóttir