Tíminn - 03.04.1993, Qupperneq 19

Laugardagur 3. apríl 1993
Tíminn 19
Makleg
mála-
gjöld?
Um klukkan 10 að morgni þriðjudagsins 29. ágúst 1977
var hringt í neyðarsíma lögreglunnar í Long Beach í
Kalifomíu. Auðsýnt þótti strax að um verkefni morð-
deildar yrði að ræða.
Konan sem hringdi sagði að hún
hefði rétt í því fundið 81 árs
frænku sína, Vernitu Curtis, liggj-
andi nakta í blóði sínu á stofugólf-
inu í íbúð sinni. Konan sem
hringdi hefði farið að kanna
ástand frænku sinnar vegna þess
að hún hafði ekki svarað sím-
hringingum hennar. Þar sem hin
fullorðna ekkja hafði átt við van-
heilsu að stríða og bjó einsömul
hafði hún áhyggjur og ákvað að
kanna málið. Henni brá svo við að-
komuna að hún hafði ekki athug-
að hvort konan væri á lífi heldur
hraðaði sér úr íbúðinni og hringdi
strax í lögregluna.
Tíu mínutum seinna var lögregl-
an mætt á vettvang ásamt kon-
unni sem hafði hringt. Ljóst var að
gamla konan hafði verið myrt.
Rannsókn hófst þegar á gaum-
gæfilegri skoðun vettvangsins auk
þess sem nágrannar og ættingjar
voru yfirheyrðir.
Konan hafði verið kyrkt til dauða
auk þess sem kynferðislegir áverk-
ar voru á líkinu. Allur mannafli
morðdeildarinnar einbeitti sér að
lausn málsins en fáar vísbendingar
fundust og bjartsýni yfirvalda
þvarr með hverjum deginum.
Sagan endurtekur sig
Aðeins viku seinna barst tilkynn-
ing til lögreglunnar um að annað
morð hefði verið framið. Það var
ekki einungis í sömu blokk og
fyrra morðið, heldur í sama stiga-
gangi, beint á móti íbúðinni sem
Vemita Curtis hafði verið myrt í. í
þetta skiptið hafði 90 ára gömul
kona orðið fómarlamb morðingja
og morðið virtist hafa verið framið
með svipuðum hætti og hið fyrra.
Nú voru það fyrstu viðbrögð lög-
reglunnar að athuga hvort ná-
grannar í blokkinni hefðu séð til
ferða ókunnugra í grennd við
bygginguna. Á meðan þau mál
voru könnuð var íbúðin fínkembd
í leit að sönnunargögnum. Þar
fundust m.a. fingraför sem gætu
varpað ljósi á málið síðar. Rúmföt-
in voru tekin og grandskoðuð af
vísindamönnum lögreglunnar til
að kanna hvort einhver merki
fyndust um sæði, líkamshár eða
aðrar líkamlegar menjar hugsan-
legs morðingja. Allstór blóðblettur
var á veggnum í svefnherberginu
sem rúm konunnar stóð við.
Líkt og í fyrra tilfellinu voru eng-
in merki um að brotist hefði verið
inn í íbúðina. Hins vegar benti allt
til þess að um kynferðisglæp og
ránsmorð væri að ræða. Útidyrnar
voru ólæstar en gardínurnar í
svefnherberginu lágu f einum
kuðli á gólfinu sem gat vísað til að
Gladys hefði reynt að komast að
opnum glugganum til að kalla á
hjálp. För á hálsi fómarlambsins
sögðu sína sögu. Stórt mar var á
barkanum, sennilega eftir þumal-
fingur morðingjans, og þrír litlir
marblettir til hliðar. Þá voru
skrámur á hálsi og höku sem
bentu til að fómarlambið hefði
reynt að verja sig gegn árásinni.
Læknir staðfesti það síðar: „Hún
hefur vissulega barist um á hæl og
hnakka og gert sitt besta til að
verja sig þrátt fyrir háan aldur og
veiít hjarta.“
„Gömlu sekkimir
tveir“
Þrátt fyrir ítrekaðar tilraunir lög-
reglunnar til að finna eitthvað sem
gæti varpað ljósi á hver morðing-
inn væri kom ekkert bitastætt í
ljós. Dagar liðu og vonleysi yfir-
valda var algert þegar ábending
kom frá manni sem vildi gefa lög-
reglunni upplýsingar um kunn-
ingja sinn. Að hans sögn hafði fé-
lagi hans verið að gorta sig af
hvemig hann hefði notað vín-
flösku í kynferðisárás á fullorðna
konu. Hann hafði líka sagt honum
frá annarri nauðgun og klikkt út í
lokin með: „Þessir tveir gömlu
sekkir voru plága og þær fengu
það sem þær áttu skilið."
Þetta var nokkmm vikum eftir
morðin tvö og lögreglan hugðist
heimsækja þann gmnaða og taka
hann til yfirheyrslu. Hann hét Earl
Loyd Jackson, aðeins 19 ára gam-
all blökkumaður. Hann var kom-
inn með alllanga sakaskrá, m.a.
fyrir ofbeldisglæpi. Lögreglan
komst að því að hann hafði flúið
aðsetur sitt. Hún lét lýsa eftir hon-
um og hafði samband við vini hans
og ættingja sem reyndust sam-
vinnuþýðir en gátu engar upplýs-
ingar gefið um hvar Jackson væri
að finna.
íverustaður hins
grunaða kom á
óvart
Jackson var svo kunnugur lög-
reglunni að hann vissi upp á hár
hvað bæri að varast. Hann vissi að
brautarstöðvar, flugvellir og aðrar
samgönguleiðir væm undir smá-
sjá og ásetningur hans var að láta
sem minnst fara fyrir sér þangað
til tímans tönn hefði lægt öldum-
ar.
Yfirvöld ákváðu að birta myndir
af hinum gmnaða og hvöttu al-
menning til að láta í sér heyra ef til
hans sæist.
Tveimur dögum eftir myndbirt-
inguna var hringt til lögreglunnar
og kona sem óskaði nafnleyndar
Earí Jackson verður fyrstl fanglnn
sem teklnn verðurafllfi I Kalifom-
lu slðan 1967.
gaf upplýsingar um íverustað
Jacksons, stað sem lögreglunni
þótti vægast sagt einkennilegur.
Hann var talinn halda til í íbúð í
blokkinni þar sem morðin höfðu
verið framin en einni hæð neðar.
Lögreglan aflaði sér heimildar og
réðst til inngöngu og þar sat Earl
Jackson í makindum sínum og
horfði á sjónvarpið. Hann var
handtekinn og settur í varðhald.
Sekt Jacksons
sönnuð
Það var flest sem benti til sektar
Jacksons. Sáðsýni og líkamshár
sönnuðu að hann hafði verið á
vettvangi auk þess sem fingraförin
pössuðu. Hins vegar vom engin
vitni að árásinni og þótt sannað
Samkvæmt nýjum lögum I Kaliforn-
íu hafa dauðadæmdir fangar rétt tll
að velja á mllll gasklefans og
„dauðasprautunnar".
væri að Jackson hefði verið
rekkjunautur seinna fórnarlambs-
ins vom ekki beinar sannanir fyrir
því að henn hefði einnig myrt kon-
urnar.
Lífshlaup Jacksons var heldur
raunalegt. Hann hafði alist upp við
glæpi í einu alræmdasta hverfi
borgarinnar. Foreldrar hans vom
ókunnir og 11 ára hætti hann í
skóla og enginn vissi nákvæmlega
hvernig hann hefði séð sér far-
borða síðan.
Það kom ættingjum hans á óvart
að hann væri ásakaður um morð.
Þeir sögðu hann hafa átt við áfeng-
isvandamál að stríða en þótti afar
ólíklegt að hann hefði framið svo
skelfilega glæpi.
Nokkur vitni staðfestu að hann
hefði sést á tali við fórnarlömbin
tvö, skömmu íyrir dauða þeirra, en
það sannaði ekkert því hann hafði
nýlega tekið íbúðina á leigu og var
því nágranni þeirra.
Jackson sjálfur hélt alltaf fram
sakleysi sínu. Hann viðurkenndi
að hafa sofið hjá konunum tveim-
ur gegn þóknun en það hefði verið
allt og sumt. Að mati sálfræðinga
virtist sem Jackson hefði afbrigði-
lega kynhneigð en ekkert benti til
að hann væri ósakhæfur þar sem
geðheilsu hans var að öðru leyti
ekki ábótavant þrátt fyrir hinn svf-
virðilega glæp.
Dauðadómur
Árið 1979 var réttað í máli hans.
Nokkur vitni vom kynnt til sög-
Jackson sjálfur hélt alltaf fram sak-
leysi sínu. Hann viðurkenndi að hafa
sofið hjá konunum tveimur gegn
þóknun en það hefði verið allt og
sumt. Að mati sálfræðinga virtist
sem Jackson hefði afbrigðilega kyn-
hneigð en ekkert benti til að hann
væri ósakhæfur þar sem geðheilsu
hans var að öðru leyti ekki ábóta-
vant, þrátt fyrir hinn svívirðilega
glæp.
unnar og þ.á.m. vinur hans sem
sagði aftur hvað Jackson hefði sagt
sér um „gömlu sekkina tvo“. Hins
vegar kom það á óvart þegar tveir
samfangar hans lýstu yfir að hann
hefði viðurkennt það fýrir þeim að
hann hefði myrt konumar. Á sama
hátt og áður hafði hann í leiðinni
farið niðrandi orðum um þær báð-
ar og sagt að þær hefðu fengið
makleg málagjöld. Föngunum
hafði ekki verið heitið neinum
fríðindum fyrir að vitna í málinu
og ásamt fjölda sönnunargagna
sem rannsóknin hafði leitt í ljós
þótti framburður þeirra vega
þungt.
í septembermánuði 1980 var
Jackson fundinn sekur um öll
ákæruatriði og dæmdur til dauða.
Nokkrar áfrýjanir fylgdu í kjölfar-
ið en á síðasta dómsstigi var það
endanlega staðfest að Kaliforníu-
fylki myndi beita dauðarefsing-
unni í fyrsta skipti frá 1967.
Dagsetning var ákveðin 25. ágúst
1981 og nálgaðist óðfluga. Verj-
endur Jacksons vildu ekki gefast
upp og héldu áfram baráttunni.
Helstu röksemdir þeirra voru að
Jackson héldi stöðugt fram sak-
leysi sínu, hann hefði sagt sálfræð-
ingnum að hann hefði ekki framið
morðin og vegna þess að það væri
engin fjölskylda til að styðja hann
hefði hans málstaður orðið undir
og réttur hans verið látinn víkja
fyrir kerfinu. Þá fóru þrýstihópar
blökkumanna af stað með mót-
mæli. Þeirra röksemdir voru að
margur hvítur morðinginn hefði
losnað undan dauðarefsingunni á
síðustu árum en nú væri talið rétt
að beita henni vegna þess að
blökkumaður ætti í hlut. Talsmað-
ur þeirra sagði meðal annars að ef
fórnarlömbin hefðu verið negrar
einnig hefði mál Jacksons verið
tekið fyrir með öðrum hætti.
Bjargað fyrir
horn
Barátta lögmannanna og þeirra
sem studdu Jackson bar loks ár-
angur. Aðeins fimm dögum fyrir
aftökuna var undirrituð beiðni um
að henni yrði frestað um óakveð-
inn tíma.
í meira en áratug þvældist mál
Jacksons í kerfinu og meðferð þess
kostaði ríkið hátt í 800 milljónir
íslenskra króna.
15 ára baráttu
lýkur
f september 1992 þegar aftöku
Jacksons hafði fimm sinnum verið
frestað, úrskurðaði endanlegur
dómstóll að máli Jacksons væri
lokið og hann dæmdur til dauða.
M.a. sagði í dómnum: „Það hefur
verið reynt að sýna fram á ýmislegt
sem bent gæti til þess að dauða-
refsing væri of harður dómur. Við-
brögð Jacksons og verjenda hans
hafa verið með þeim hætti að það
hefur lengt málið og dómsvaldið
hefur talið rétt að athuga það til
hlítar á þessum langa tíma. Hins
vegar hefur að mjög gaumgæfi-
legri athugun lokinni ekkert kom-
ið í ljós sem breytir afstöðu dóms-
valdsins. Eðli g'.æpsins er slíkt og
ekkert bendir til þess að Jackson
iðrist nokkurs eins og vitni hafa
bent á eftir glæpinn. Það var ekki
fyrr en að loknum fyrstu réttar-
höldum að Jackson reyndi að
flækja málið en gleymum ekki
niðrandi tali hans um „gömlu
sekkina tvo.“
Verjandi Jacksons, David Pitt, var
mjög óánægður með niðurstöð-
una og fór ekki dult með það að
hann teldi að kynþáttafordómar
væru enn að trufla dómgreind am-
eríska réttarkerfisins.
Baráttunni er því lokið og kostir
Jacksons eru tveir og báðir vondir;
dauðagas eða „dauðasprauta." Bú-
ist er við að dómnum verði full-
nægt á miðju þessu ári og mun þar
með ljúka lengstu málsmeðferð í
sögu sakamála í Kaliforníu.