Tíminn - 11.09.1993, Qupperneq 2

2 Tíminn
Laugardagur 11. september 1993
Engar stéttir hækkað meira í launum 1991-92 en þær sem sækja mest í kassa Tryggingastofnunar:
Lyfsalar náðu 20% launahækkun
undir verndarvæng Sighvats
(Ijósl þess að lyfsalar — og Sighvatur sjálfur — hafa mjög látið í
veðri vaka hversu heilbrigöisráðherrann fyrrverandl þjarmaði að
þeim i kjörum hlýtur þaö að vekja sérstaka athygli að apótekurum
hefur tekist að auka tekjur meira en flestum öðrum milli áranna
1991 og 1992, þ.e. undir vemdarvæng Sighvats sem heilbrigöis-
ráðherra.
Á þessum tíma náðu lyfsalar að
hækka mánaðarlaunin sín úr
847.000 kr. upp í 1.022.000 krónur,
eða um nærri 21% að meðaltali. Árs-
tekjur apótekaranna hafa þannig
verið um 12,3 milljónir árið 1992.
Aðeins ein stétt manna hækkaði
tekjur sínar nokkuð í Iíkingu við
þetta, og raunar miklu meira, milli
þessara ára. Það voru tannlæknar
sem fást við tannréttingar. Þeir
sækja einmitt líka meginhluta tekna
sinna í kassa TVyggingastofnunar,
sem heyrir undir heilbrigðisráðu-
neytið eins og allir vita. Meðaltekjur
þessa hóps hækkuðu úr 805.000 kr.
á mánuði upp í 1.055.000 kr. milli
ára, þ.e. 31%, sem var margfalt met
Árslaunin hafa þannig verið tæpar
12,7 milljónir 1992. Tánnréttaramir
vom í 3. sæti á tekjulistanum árið
1991, en ári síðar höfðu þeir skotið
öllum öðmm hópum bak við sig í
tekjum.
Mánaðarlaun þessara tveggja stétta
árið 1992 vom þannig mjög ámóta
og árstekjur helstu kvennastétta
innan ASÍ, verkakvenna og af-
greiðslukvenna, þetta sama ár, sam-
kvæmt skýrslum Kjararannsóknar-
nefndar. Þær, eins og meginhluti
launþega, þurftu Ifka að sætta sig við
aðeins 3-4% kauphækkanir milli
umræddra ára. Framangreindar
launatölur lyfsala og tannréttara
koma fram í viðamikilli könnun sem
Frjáls verslun hefur unnið upp úr
skattskrám. í samanburðinum er
miðað við sömu einstaklinga bæði
árin. Könnunin nær til samtals 517
einstaklinga sem skipt er í 22 starfs-
hópa. Könnunin byggist á álögðu
útsvari einstaklinganna eins og þar
var í skattskrám sem lágu frammi í
ágúst, og er áréttað að um er að
ræða skattskyldar tekjur manna á
árinu.
Tekjur lyfsala og tannrétta eru
meðaltekjur þeirra einstaklinga í
könnuninni sem tilheyra þessum
hópum. Þannig voru tekjur þeirra
15 apótekara sem könnunin náði til
allt firá 22,6 milljónum (Andrés Guð-
mundsson í Reykjavík) og niður í 2,4
milljónir (Hanna María Siggeirs-
dóttir í Stykkishólmi). Af þeim tíu
tannréttum sem könnunin náði til
trónaði Sæmundur Pálsson á toppn-
um með 22,4 milljónir yfir árið, en
lægstur var Ragnar M. TVaustason
með tæpar 5,6 milljónir króna.
Frjáls verslun fann aðeins einn hóp
manna til viðbótar, sem hún nefnir
„athafnamenn", sem náðu meira en
milljón (1.037 þús.kr.) í meðaltekjur
á mánuði árið 1992. Meðal tekju-
hæstu manna á þeim Iista eru marg-
ir sem einnig voru nefndir á „vin-
sældalista" skattstjóranna í sumar.
Hér má sjá meðaltekjur á mánuði
1992 í um tuttugu hópum sem sam-
tals ná til um 330 einstaklinga.
Fremsti dálkurinn sýnir fjölda ein-
staklinga í hverjum hópi — sá aftasti
mánaðartekjur 1992 að meðatlali:
10 Tánnréttar .......1.055.000 kr.
28 Athafnamenn.......1.037.000 kr.
15 Lyfsalar..............1.022.000 kr.
7 Stj.m.fyrirt...........795.000 kr.
37 Forstjórar..............710.000 kr.
28 Stj.peningastofn....605.000 kr.
9 Sýslumenn..............543.000 kr.
31 Lögfræðingar........532.000 kr.
14 Endurskoðendur......513.000 kr.
5 Aðstiorstj...........510.000 kr.
27 Læknar..................446.000 kr.
6 Stj.ríkisfyrirt..438.000 kr.
9 Sveitarstj.menn....422.000 kr.
7 Flugstjórar............412.000 kr.
18 Tcinnlæknar............396.000 kr.
12 Opinb.embættism. ...382.000 kr.
19 Verkfræðingar......328.000 kr.
16 Aðil. vinnumark.....318.000 kr.
14 Ráðh.þingmenn........01.000 kr.
10 Forsv.auglýs.st.....279.000 kr.
4Prestar ............218.000 kr.
Við samanburð þessara hópa milli
ára eru einungis valdir sömu ein-
staklingar bæði árin. Sem sjá má er
langt tekjubil á milli þriggja efstu
hópanna og þeirra sem næstir koma.
Úr 4. hópnum (stjómendur fyrir-
tækja) voru aðeins tveir (Guðjón Ól-
afsson SÍS, og Hörður Sigurgestsson
Eimskip) með meira en milljón kr.
mánaðartekjur. Kauphækkun lyfsala
og tannrétta upp á 20—30% að með-
altali milli ára hefúr algert eins-
dæmi, miðað við samanburð Fijálsr-
ar verslunar. Lögfræðingar komust
þeim næstir, með um 9% meðal-
hækkun. Hjá mörgum hópum var
líka um beina kauplækkun að ræða.
Þannig lækkuðu meðaltekjur níu
sýslumanna um nærri fjórðung milli
ára (úr 714.000 kr. niður í 543.000
kr.). Lækkun meðaltekna var líka
talsverð hjá hópum; almennum
tannlæknum, verkfræðingum, ráð-
herrum/þingmönnum og forsvars-
mönnum auglýsingastofa. - HEI
Alvarlegustu áverkamir þegar ekið er á gangandi börn. Brynjólfur Mogensen yfirlæknir:
Brýnt að breyta aksturs
leiðum í íbúðarhverfum
Alvarlegustu umferðaslys á böm-
um verða þegar þau em á gangi og
ekið er á þau. Þarf að leggja eitt af
hveijum fímm inn á sjúkrahús
vegna alvarlegra áverka. Ekið var á
um 50 böra að meðaltali á ári í
Reykjavík á áranum 1987 til 1991.
Brynjólfur Mogensen yfirlæknir
telur mjög brýnt að breyta aksturs-
leiðum í íbúðarhverfum til að
hindra umferð þeirra sem eru að
stytta sér leið þar um en flest um-
ferðaslys verða í nágrenni heimilis
og skóla.
„Við eigum að fara að velta því fyr-
ir okkur miðað við hvað slys á böm-
um eru alvarleg að loka íbúðar-
hverfum meira fyrir umferð en nú
er gert. Það á ekki að vera hægt að
aka fram og aftur um þau heldur á
að takmarka valið við eina eða tvær
akstursleiðir og láta það duga,“ seg-
ir Brynjólfur.
Hann bendir á að þannig sé málum
víða háttað erlendis og ökumenn
eigi óhægt um vik með að stytta sér
leið í annríki dagsins um íbúðar-
hverfi þar sem böm em tíðast á
ferð.
Þá telur Brynjólfur að í nágrenni
skóla eigi að hindra umferð annarra
en þeirra sem þangað eiga erindi.
Hann telur þetta skipta mjög miklu
Bömln þurfa aö elga kost á öruggri
lelð þegar þau fara f skólann.
Tímamynd Áml Bjama
NYR
ÁSKRIFANDI
Nafn áskrifanda:
Póstnúmer:
Sími:
Heimilisfang:
Greiðslufyrirkomulag

Korf nr: | Gildir út
Ég undirritaður/uð óska hér með eftir að gerast áskrifandi að Timanum
Kennitala
MILLIFÆRSLUBEIÐNI
T Tíminn
Lynghálsi 9.110 Reykjavík
Póstfax 68769. Pósthólf 10240
máli og bendir á að óþarfa umferð
um íbúðarhverfi sé allt of algeng.
Nýlega kynntu þau Brynjólfur og
Anna Stefánsdóttir, af slysa- og
bæklunarlækningadeild Borgar-
spítala, niðurstöður rannsóknar á
slysum í umferðinni. Þar komast
þau m.a. að þeirri niðurstöðu að
slysum hafi fækkað undanfarin ár
hjá yngstu börnunum þ.e. 0-9 ára
en ekki meðal 10-14 ára. Þá segja
þau umferðarslys algengari meðal
5-14 ára barna en 0- 4ra ára og segja
skýringuna felast í því að eldri
bömin séu meira á ferðinni. Þá er
bent á að börn sem ekið er á verði
fyrir alvarlegustu áverkunum og
stór hluti barna sem slasast í bílum
sé þar laus.
Fram kemur að hátt í 1.000 böm
hafa slasast á tímabilinu 1987 til
1991. Þar af vom 457 börn á reið-
hjólum eða 47,2% af öllum slysun-
um, 247 böm slösuðust sem farþeg-
ar í bílum eða 25,5% og 210 böm
eða 21,3% vom gangandi. Á þessu
tímabili létust fjögur böm í um-
ferðinni í Reykjavík og vom þrjú
þeirra gangandi vegfarendur.
Þegar horft er til Norðurlanda sést
að tíðni umferðarslysa á börnum er
samt svipuð því sem þar gerist
Þessi slys em samt heldur algengari
hér á landi sé miðað við Noreg og
Svíþjóð en færri sé miðað við Dan-
mörku og Finnland.
Börnum virðist mest hætta búin
sem gangandi vegfarendur en
minni þegar þau eru hjólandi eða
farþegar í bflum. í skýrslunni kem-
ur fram að tæp 18% barna sem ekið
var á þurfti að leggja inn á sjúkra-
hús til frekari meðhöndlunar. Til
samanburðar má benda á að ein-
ungis 5,5% þeirra bama sem slös-
uðust í umferðinni á reiðhjólum
þurfti að leggja inn.
Brynjólfúr bendir á að nú fari sá
tími í hönd þegar börn streyma út í
umferðina tugþúsundum saman og
flest gangandi. Hann vekur athygli
á að slys á gangandi börnum séu al-
varlegustu umferðaslysin. „Það er
býsna mikið þegar leggja þarf inn
eitt af hverjum fimm bömum sem
þannig slasast vegna alvarlegra
áverka," segir Brynjólfur.
Það em nokkur öryggisatriði sem
Brynjólfur telur brýnt að hafa í
huga til þess að sporna gegn slysum
á börnum. Hann leggur áherslu á
að ung börn séu fest í bamastól en
þau eldri noti belti. Þá leggur hann
áherslu á að börn á hjólum noti
hjálma. -HÞ