Tíminn - 14.10.1995, Qupperneq 11

Laugardagur 14. október 1995
IPÍSlilWW
11
Atvinnuþátttaka blindra og sjónskertra mun
minni en mebai annarra íslendinga:
Margir gefast upp
„Eitt mesta áhyggjuefnib er at-
vinnuþátttaka blindra og sjón-
skertra. Þab, sem kemur á
óvart hjá okkur, er að atvinnu-
málin eru ekki í eins góbu
ástandi og þau höfbu verib áb-
ur. Atvinnuleysi er svipab hjá
blindum og sjónskertum og
öbrum almenningi. En svo
þegar mabur lítur á atvinnu-
þátttöku þá koma mjög slá-
andi niðurstöbur. U.þ.b. helm-
ingur er utan vinnumarkabar
og þá er hluti af því hópur
fólks sem treystir sér ekki og
fólk sem er eldra en 55 ára. At-
vinnuþátttaka almennings á
þessum aldri er minni, en samt
skera þessar tölur hjá blindum
og sjónskertum sig verulega
úr," sagbi Jón Sigurbur Karls-
son um niburstöbur könnunar
á lífskjörum blindra og sjón-
skertra. Alls er um 50% at-
vinnuþátttaka mebal blindra
og sjónskertra mibab vib 80%
atvinnuþátttöku hjá öbrum ís-
lendingum.
Hann sagbi einnig ab þegar
aldur og sjónskerbing iegbist
saman, væri þaö fólk siegið út af
vinnumarkaði í vaxandi sam,-
keppni. Fyrirhöfnin vib ab sjá
veldur streitueinkennum sem
orsakar þreytu og það getur
hamlað fólki sem komið er yfir
mibjan aldur. Spurningin væri
þá hvort laga ætti vinnumarkað-
inn ab þessu eða hvort þessi
hópur sjónskertra ætti ab eiga
rétt á örorkubótum. En Jón benti
einnig á ab sjónskertur maöur
með kveikt á öllu geti veriö betri
starfsmaður en sofandi saubur
með fulla sjón.
Jón og Sigrún Júlíusdóttir frá
Félagsvísindadeild Háskóla ís-
lands unnu nýlega ítarlega
könnun á ytri og innri högum
sjónskertra aö frumkvæöi
Blindrafélagsins eins og fram
kom á fréttamannafundi hjá
Blindrafélaginu í gær. Helgi
Hjörvar, framkvæmdastjóri
Blindrafélagsins, lét í ljós
ánægju sína með ab Páll Péturs-
son félagsmálaráðherra hafi nú
skipað starfshóp til að móta
stefnu í málefnum blindra og
sjónskertra, en hingað til hafi
engin heildstæð stefnumörkun
verið fyrir hendi, þó margt hafi
verið vel gert í þágu þessa hóps.
Helgi benti á ab könnun Jóns og
Sigrúnar myndi koma þessum
starfshópi ab góbum notum.
Könnunin náði til allra sjón-
skertra og blindra á aldrinum 18-
69 ára, auk 100 manna úrtaks úr
hópi sjötugra og eldri. Svarhlut-
fall úr þessum 260 manna hópi
var 80%. Sá mabur telst sjón-
skertur sem sér á 6 metra færi
þaö sem maður meb fulla sjón
sér á 18 metra færi. Lögblindur
er hins vegar sá sem sér á 6 metra
færi þab sem maður með fulla
sjón sér á 60 metra færi.
í niðurstöðum könnunarinnar
kemur fram að um þribjungur
svarenda, 18- 69 ára, telur ab
sjónskeröingin/blindan hafi
dregiö úr lífshamingju og eftir
því sem sjónskerðingin er meiri,
því meiri áhrif hefur það á lífs-
hamingjuna, þó þab fari auðvit-
ab eftir aðlögunarhæfni og hug-
arfari hinna sjónskertu.
Könnunin var borin saman
vib lífsháttakönnunina, sem
gerð var árib 1988, en hún er
kannski frægust fyrir ab þar kom
fram að íslendingar væru ham-
ingjusamasta þjóö í heimi. í
samanburbinum kemur fram ab
húsnæöisaöitæöur blindra og
sjónskertra og annarra íslend-
inga eru svipaðar. Hlutfall eigin
húsnæðis er t.d. mjög svipaö, en
helsti munurinn er fólginn í því
aö hlutfallslega fleiri blindir og
sjónskertir búa í fjölbýlishúsum
og hafa ab meðaltali 3 herbergi
til afnota, en meöal annarra ís-
lendinga er meðaltalib 4 her-
bergi.
Þunglyndiseinkenni reyndust
tíðari mebal lögblindra en sjón-
skertra, þó sá munur teljist ekki
tölfræöilega marktækur. Um 6-
7% þeirra, sem svörubu könnun-
inni, virtust þjást af svo alvarleg-
um þunglyndis- og kvíbaein-
kennum aö þeir þarfnist meö-
ferðar. LÓA
Frá blabamannafundi þar sem niburstöbur voru kynntar. F.v. Helgi Hjörvar, Sigrún júlíusdóttir, jón Sigurbur
Karlsson og Ragnar R. Magnússon. Tímamynd cs
Ert þú að tapa
réttindum?
Eftirtaldir lífeyrissjóðir hafa sent sjóðfélögum yfirlit um iðgjaldagreiðslur á árinu 1995:
Almennur lífeyrissj. iðnaðarmanna
Lífeyrissjóður Bolungarvíkur
Lífeyrissjóður framreiðslumanna
Lífeyrissjóður Hlífar og Framtíðarinnar
Lífeyrissjóður Norðurlands
Lífeyrissjóður sjómanna
Lífeyrissj. starfsfólks í veitingahúsum
Lífeyrissj. verkafólks í Grindavík
Lífeyrissjóður verksmiðjufólks
Lífeyrissjóður Vestfirðinga
Lífeyrissjóður Vesturlands
Lífeyrissjóður Austurlands
Lífeyrissjóður Dagsbrúnar og Framsóknar
Lífeyrissjóðurinn Hlíf
Lífeyrissjóður matreiðslumanna
Lífeyrissjóður rafiðnaðarmanna
Lífeyrissjóður Sóknar
Lífeyrissjóður Suðurnesja
Lsj. verkalýðsfélaga á Suðurlandi
Lífeyrissjóður verkstjóra
Lífeyrissjóður Vestmannaeyinga
Sameinaði lífeyrissjóðurinn
FAIR ÞU EKKI YFIRLIT,
en dregið hefur verið af launum þínum í einn eða fleiri af ofangreinum lífeyrissjóðum, eða ef launa-
seðlum ber ekki saman við yfirlitið, skalt þú hafa samband við viðkomandi lífeyrissjóð hið allra
fyrsta og eigi síðar en 1. nóvember n.k.
Vió vanskil á greióslum iógjalda í lífeyrissjóö er hætta á aö dýrmæt réttindi tapist. Þar á meóal má nefna:
ELLILÍFEYRI MAKALÍFEYRI BARNALÍFEYRI ÖRORKULÍFEYRI
Qættu réttar þíns
I lögum um ábyrgðarsjóð launa segir meðal annars:
Til þess aó iðgjöld launþega njóti ábyrgöar ábyrgóarsjóðs launa vegna gjaldþrota, skulu launþegar inn-
an 60 daga frá dagsetningu yfirlits ganga úr skugga um skil vinnuveitenda til viókomandi lífeyrissjóðs.
Séu vanskil á iógjöldum, skal launþegi innan sömu tímamarka leggja lífeyrissjóði til afrit launaseðla
fyrir þaó tímabil, sem er í vanskilum. Komi athugasemd ekki fram frá launþega, er viðkomandi lífeyr-
issjóóur einungis ábyrgur fyrir réttindum á grundvelli iögjalda þessara að því marki sem þau fást
greidd, enda hafi lífeyrissjóðnum ekki verió kunnugt um iðgjaldakröfuna.