Réttur - 01.05.1953, Qupperneq 29

KÉTTUR
117
1 þriðja lagi skyldi dregið úr verklegum framkvæmdum
hér á landi og Bandaríkjunum tryggt vald yfir því, hve
mikið skuli lagt í fjárfestingu á Islandi.
Með samningsgerð þessari afsalaði Island sér efnahags-
legu sjálfstæði sínu. Mjög ýtarlegar upplýsingar um Mars-
hallsamninginn og afleiðingar hans eru í grein Ásmundar
Sigurðssonar í 1. og 2. hefti Réttar á síðastliðnu ári, og
ennfremur í grein Einars Olgeirssonar um Marshall-„gjaf-
imar“ í 1. hefti Réttar þessa árs.
1 desember 1948 lét ríkisstjórnin enn hækka tollana um
svipaða upphæð og í fyrra sinnið, eða um 50 milljónir króna.
Hinn 30. marz 1949 samþykktu því nær allir þingmenn
þríflokkanna, að Island skyldi gerast aðili að Atlanzhafs-
bandalaginu. — Þar með gerðist Island þátttakandi í
hernaðarbandalagi og hinu eilífa hlutleysi, sem lýst var
yfir árið 1918, var kastað á glæ.
Þessi samningsgerð var auðvitað fyrirboði þess, sem nú
er komið á daginn, að ísland yrði hernumið á ný og myndi
það að sjálfsögðu hafa mjög mikil áhrif á efnahagsþróun-
ina hérlendis — eins og líka er komið á daginn.
1 sept. 1949 var gengi krónunnar gagnvart dollarnum
lækkað um rúm 30%, en það þýddi að allar vörur frá doll-
arasvæðinu hækkuðu um 44%. Var hér um stórfellda kjara-
rýrnun að ræða, því ýmsar helztu nauðsynjavörurnar, svo
sem kornvörur, ýmsar vefnaðarvörur og nauðsynjar land-
búnaðarins, voru fluttar inn frá Ameríku.
Að afloknum alþingiskosningum í október 1949 tók minni-
hlutastjórn Ólafs Thors við völdum, en 14. marz 1950 var
núverandi samsteypustjórn íhaldsins og framsóknar mynd-
Rð.
Hin nýja ríkisstjórn hafði aðeins setið í fáa daga, þegar
gengi krónunnar var enn lækkað, að þessu sinni gagnvart
öllum erlendum gjaldeyri.
Gengislækkunin varð stórkostleg. Allur erlendur gjald-
■eyrir hækkaði um rúmlega 74%. Jafnframt var fundin upp