Réttur - 01.05.1953, Qupperneq 30

118
RÉTTUR
ný aðferð til að falsa vísitöluna, þannig að hækkun erlendu
varanna vegna gengislækkunarinnar gætti sem minnst í
útreikningi hennar.
Með gengislækkun þessari var verið að uppfylla eitt af
áðumefndum skilyrðum Marshallsamningsins. Sendimað-
ur hinna bandarísku, dr. Benjamín Eiríksson, samdi ásamt
Ólafi Björnssyni, prófessor og íhaldsframbjóðanda, frum-
varpið að gengislækkunarlögunum.
1 greinargerð frumvarpsins var fullyrt að áhrif laganna
yrðu: Að fiskverðið til útvegsmanna myndi hækka, að
framfærslukostnaður myndi fyrst í stað hækka um aðeins
11—13%, en þegar fram í sækti myndu kjör launþega
verða betri en áður og loks myndu öll framleiðslutæki sjáv-
arútvegsins verða fullnýtt og gjaldeyrisframleiðslan þar
af leiðandi stóraukast.
Allar þessar fullyrðingar reyndust vera staðlausir stafir.
Fiskverðið lækkaði, varð 75 aurar fyrir kíló í stað 85 aura
áður. Allt verðlag stórhækkaði. 1 febrúar 1950, eða í mán-
uðinum á undan gengislækkuninni, var framfærsluvísitalan,
reiknuð eftir gömlu reglunni 347 stig, en 1. janúar 1951 var
samsvarandi vísitala 489 stig og hafði þannig hækkað um
142 stig á 10 mánuðum og 1. jan. s.l. var hún komin upp í
628 stig, hafði nær því tvöfaldazt.
Um nýtinguna á framleiðslutækjum sjávarútvegsins er
það að segja, að allur bátaflotinn lá bundinn í höfn allan
janúarmánuð 1951.
Samdi ríkisstjómin þá við útvegsmenn um að þeir fengju
umráð yfir gjaldeyri, sem næmi helmingi af andvirði út-
fluttra bátaafurða, (annarra en þorskalýsis, síldar og síld-
arafurða).
Hér var um að ræða dulbúna gengislækkun, því allur
bátagjaldeyrir hækkaði ýmist um 25%, 47% eða 60%, og
ýmsar fast ákveðnar vörutegundir, þ. á m. margskonar
vefnaðarvörur og byggingarvörur, má því aðeins flytja til
landsins, að þær séu greiddar með bátagjaldeyri.