Réttur - 01.04.1969, Side 33

að þeir myndu lækka kaupið frá og með 1.
marz, skerða kaupmátt þess enn meira en þeim
hafði þegar tekizt með marzsamkomulaginu.
Þegar svo var komið lilaut verkalýðsforustan —
nauðug viljug — að svara í sömu mynt með
aðgerðum. Efnt var til formannafundar helztu
verkalýðsfélaganna og 16-mannanefndin sett á
laggirnar til viðræðna við atvinnurekendur og
hefst nú langdregið samningaþóf hátt á þriðja
mánuð.
DEILAN SJÁLF
Það var ríkisstjórnin og atvinnurekendur,
sem settu fram kröfuna í þessari kjaradeilu og
þar með hafði hún allt annan svip en allar
kjaradeilur fram til þessa. Þeir, sem fylgdust
með verkalýðsmálum gerðu sér ekki miklar
vonir um niðurstöðu þeirra kjarasamninga, sem
nú voru að hefjast. „Þetta endar í því að þeir
setja efri mörkin á 12.000 krónur", sagði einn
þeirra manna við mig, sem fylgdist vel með
verklýðsmálum. „Þeir deila í eymdina frá í
fyrra með tveimur", sagði annar. Þegar svo var
komið að ríkisstjórnin og atvinnurekendur
mörkuðu deilunni farveg var því tæpast við
miklu að búast — ef einnig er tekið tillit til
annarra aðstæðna í þjóðlífinu.
Það er þó vafalaust, að það hefði verið skyn-
samlegra fyrir verkalýðshreyfinguna að fara inn
i deiluna með aðrar kröfur en vísitöluna eina
— a. m. k. í ljósi þess sem síðar gerðist. Hins
vegar er það skiljanlegt, að ýmsum forustu-
mönnum launþegasamtakanna litist ekki á það
að brjóta upp vísitölukröfuna áður en farið var
mn í samninga. Hvaða afleiðingar hefði slíkt
haft í för með sér?
Nú hófst nýr þáttur í þessum málum, sem
eru átökin innan 16-mannanefndarinnar. Vegna
þess að hinn nýi meirihluti í stjórn ASÍ var ekki
1 raun fulltrúi fyrir öflugustu verkalýðsfélögin
fékkst ekki í upphafi neinn raunhæfur meiri-
hluti innan 16-mannanefndarinnar fyrir einu
eða öðru. Það tók þau verkalýðsfélög sem sósí-
alistar stjórna 5—6 vikur að sýna meirihlutan-
um í 16-mannanefndinni fram á afl þessara fé-
laga. Áttu sósíalistar í 16-mannanefndinni að
velja þessa leið? Af hverju fóru þessi stóru
verkalýðsfélög ekki ein í slaginn án tillits til
þeirra verkalýðsfélaga, sem stjórnarliðar stýrðu,
án tillits til Björns og Hannibals?
Verkalýðshreyfingin setti sem fyrr segir fram
þá kröfu eina að marzsamkomulagið fengi að
lialda gildi sínu áfram. Þessi krafa hlaut að
eiga liljómgrunn með allri þjóðinni og því
meiri hljómgrunn sem einingin um hana var
meiri innan verkalýðssamtakanna, þvert á öll
flokkaskil. Af þessari ástæðu var það mikilvægt
og að mínu mati rétt að leggja áherzlu á ein-
ingu innan þessarar nefndar alþýðusamtakanna
enda þótt hún væri furðulega samansett.
Ríkisstjórninni hafði tekizt að ná árangri í
kjaraskerðingaráróðri sínum, sjómannadeilan
hafði dregið þrótt úr launafólki verstöðvanna
og atvinnuleysið hafði markað sín spor í þjóð-
lífið — einnig af þessum ástæðum hlaut verka-
lýðshreyfingin að leita eftir einingu um meg-
inkröfu sína í kjaradeilunni.
En það tók sex vikur að ná samstöðu innan
16-mannanefndarinnar um baráttuaðferðir,
keðjuverkföll — allsherjarverkfall. í rauninni
var síðari möguleikinn aldrei fyrir hendi. Það
voru aldrei möguleikar á því að efna til alls-
herjarverkfalls í vetur vegna ríkjandi aðstæðna.
Hannibal Valdimarsson reyndi að vísu að dreifa
út þeim áróðri að það yrði að efna til slíkra
átaka, en hann er ekki í tengslum við neitt
verkalýðsfélag lengur. Staða hans í verkalýðs-
samtökunum er aðeins náðarmoli af valdaborð-
um Bjarna Benediktssonar. í samræmi við það
var einnig afstaða hans. Því enda þótt það kunni
að hafa hljómað róttækt í vetiur að hrópa á alls-
herjarverkfall var það engu að síður svo að ein-
mitt þá leið vildi ríkisstjórnin helzt að verka-
81