Morgunblaðið - 13.01.2006, Blaðsíða 20

KAUPMENN á Akureyri mótmæla
eindregið áformum KEA um Fríð-
indakort, „eða hvaða nafni sem sá
uppvakningur verður nefndur,“ eins
og það er orðað í ályktun sem fé-
lagsmenn í Kaupmannafélagi Akur-
eyrar samþykktu á aðalfundi sínum í
fyrrakvöld.
Kaupfélag Eyfirðinga hyggst gefa
út svonefnt Fríðindakort sem verður
félagsmönnum KEA að kostnaðar-
lausu og er stefnt að því að það komi á
markað nú í næsta mánuði.
Ragnar Sverrisson, formaður
Kaupmannafélags Akureyrar, kallar
Fríðindakort KEA sem og ávísanir
sem sendar voru félagsmönnum fyrir
jólin, inngrip í frjálsa samkeppni.
Kaupmenn á Akureyri séu í sam-
keppni við kaupmenn hvarvetna í
heiminum, „en nú ætlar KEA að búa
til kort til að auka á vinsældir sínar,“
sagði Ragnar. Í ályktun aðalfundar-
ins segja kaupmenn í bænum á þá leið
að samkeppnin byggist á því að allir
sem reki verslun og þjónustu sitji við
sama borð, „og að utanaðkomandi að-
ilar trufli ekki frjálsa verðmyndun og
reyni heldur ekki að hafa áhrif á hvert
fólk beini viðskiptum sínum með vald-
boði eða peningagjöfum.“
Formaður Kaupmannafélagsins
segir KEA ota kaupmönnum í bæn-
um saman, félagið reyni að knýja þá
til að gefa afslátt og að það sé stjórn
þess sem ákveði hvaða kaupmenn fái
að vera með og hverjir ekki. Hann
bendir á að KEA sem eitt sinn var
umsvifamikið í verslunarrekstri á Ak-
ureyri hafi lagt upp laupana á því sviði
og aðalfundurinn bendir einnig á það,
segir félagið hafa gefist upp á að reka
smásöluverslun, „en nú vilja þeir
stjórna verslunarháttum hér, þeir eru
að kaupa sér vinsældir.“
Kaupmenn segja KEA ætla sér að
nýta þá peninga sem „því áskotnuð-
ust með uppgjöf sinni til að grípa inn í
eðlilega verðmyndun á svæðinu og
taka að sér að stýra afslætti sem
kaupmenn sjálfir hljóta að þurfa að
bera ábyrgð á með hliðsjón af harðri
samkeppni sem ávallt ríkir við inn-
lenda og erlenda keppinauta.“
Þegar svo við bætist að mati kaup-
manna að KEA ætli einnig að beina
peningum sínum til tiltekinna fram-
leiðenda í gegnum fyrirfram
ákveðnar verslanir, „telur aðalfund-
urinn að upp hafi verið vakinn draug-
ur fortíðar frá danska selstöðutíman-
um, sem lék neytendur oft grátt.“
Kaupmenn mótmæla áformum KEA
Uppvakningur
frá danska sel-
stöðutímanum
Eftir Margréti Þóru Þórsdóttur
maggath@mbl.is
20 FÖSTUDAGUR 13. JANÚAR 2006 MORGUNBLAÐIÐ
MINNSTAÐUR
AKUREYRI
AUSTURLAND
Breiðdalsvík | Í vinalegu raðhúsi á Breið-
dalsvík býr Grazyna Irena Malecka ásamt
Árna Arnþórssyni manni sínum, tíkinni Prins-
essu og kanínunni Ígor.
Grazyna er frá pólsku borginni Gdynia og
kom fyrst til Íslands árið 1990 til að vinna í fiski
í Ólafsvík, hvar hún ætlaði að vinna í ár eða svo
og fara þá aftur heim. En frystihúsið gekk illa
og Grazyna hélt aftur til Póllands að sjö mán-
uðum liðnum. Ástandið í Póllandi var mjög erf-
itt á þessum tíma og litla atvinnu að hafa. Hún
prófaði að búa í Þýskalandi um tveggja ára
skeið, en líkaði það ekki og ákvað í kjölfarið að
koma aftur til Íslands, til Breiðdalsvíkur, árið
1995.
„Ég kom hingað að næturþeli og varð dol-
fallin yfir náttúrufegurðinni“ segir Grazyna,
sem réðst fljótlega til vinnu í matvöruverslun
þorpsins. „Mér var því miður sagt upp störfum
23. desember sl., því hugsanlega hættir versl-
unin á næstunni,“ heldur Grazyna áfram og
bætir við að þá séu henni flest sund lokuð hvað
atvinnu varðar á Breiðdalsvík. „Ég gæti e.t.v.
fengið vinnu í frystihúsinu, en má í rauninni
ekki stunda slíka vinnu eftir slys sem ég varð
fyrir og olli því að hálsliðir gengu varanlega
saman. Ég hef ekki hugmynd um hvað gerist
næst, kannski neyðumst við til að flytja frá
Breiðdalsvík í Egilsstaði vegna atvinnu. Hér er
bara svo fallegt,“ segir Grazyna og augljóst að
hún vill hvergi fara. „Ég hef ferðast töluvert og
hér er best og fólkið svo gott. Það er opið,
ánægt og umfram allt rólegt. Dóttir mín, Mar-
zena Bagihska, kom hingað í heimsókn árið
2004 og leist svo vel á staðinn að hún flutti hing-
að í október sl. og vill hvergi annars staðar
vera.“
Grazyna skildi Marzenu eftir fimmtán ára
gamla í góðum höndum móður sinnar í Gdynia,
þegar hún fór til Íslands að vinna. „Það var svo
erfitt lífið í Póllandi, lítil atvinna og launin ekki
til að framfleyta sér af.“
Marzena er nú þrítug, hefur unnið við beitn-
ingu á Breiðdalsvík síðan hún kom og fengið
sér ágætt húsnæði. Hún er með þrjár dætur
með sér, hina tíu ára gömlu Mörtu og tvíburana
Angelu og Önnu, sem eru sex ára og byrjaðar í
barnaskólanum eins og Anna.
Úr skattamálum í beitningu
„Þetta er yndislegur staður, en atvinnu-
ástandið viðkvæmt,“ segir Marzena, sem er við-
skiptafræðingur með sérþekkingu á skatta-
málum, vann eftir nám í verslun í Gdynia og
sinnti skattamálum fyrir einstaklinga. „Það var
of erfitt fyrir mig að búa þar. Eftir að ég skildi
við manninn minn gat ég engan veginn fram-
fleytt mér og börnunum og hann bar ekki við að
borga mér meðlag. Það var alveg sama hvað ég
vann mikið, við höfðum aldrei nóg fyrir okkur
að leggja, ásamt því að borga húsnæði og skóla.
Nú er þetta annað mál, hér get ég lifað eðlilegu,
rólegu lífi. Og jafnvel þótt ég gæti búið í Pól-
landi vildi ég heldur vera hér, og það þó að mér
þyki fjarska vænt um landið mitt. Hér er færra
fólk, kyrrlátt og notalegt. En því miður eru of
margir sem fara héðan vegna bágs atvinnu-
ástands. Hér eru líka erfiðar kringumstæður.
Og ég á að sjálfsögðu eftir að sjá hvernig telp-
unum mínum þremur vegnar hér.“
Það er fjör í íbúðinni þetta janúarsíðdegi;
Marzena hefur nefnilega komið með hvolpinn
Loppu með sér, sem verður til þess að hinn
ljósgrái og mjög búlduleiti Ígor felur sig skjálf-
andi og hvæsandi úti í fjærsta horni og tíkin
Prinsessa verður hálfönug. Ígor og Prinsessu
kemur annars fjarska vel saman segir húsmóð-
irin og heldur því fram að kanínan, sem vill
helst volgan hafragraut að éta, telji sig nú orðið
vera hund og api allt eftir tíkinni. Það er bara
þegar Loppa brýst inn með sitt nauma hvolpa-
vit, sem allt fer í háaloft.
Barnabörnin elska hestana
Grazyna og Árni eiga fjóra hesta, en hún get-
ur ekki riðið út eftir hálsáverkana og saknar
þess sárt. „Æ, nú strýk ég þeim bara og kembi,
tala við þá og hugsa til góðra stunda. En hugs-
aðu þér hvað það er fínt að geta átt eigin hesta
hér, þetta væri alls ekki hægt í Póllandi því það
er svo hræðilega dýrt. Barnabörnin mín elska
hestana okkar, en blessunin hún Prinsessa er
meidd eins og ég, á lendinni og enginn dýra-
læknir í landinu vill gera þá aðgerð sem nauð-
synleg væri. Svo við hnusum af hestunum og
þeir hnusa af okkur.“
Nokkuð er um fólk af erlendum uppruna á
Breiðdalsvík og nú eru t.d. 11 Pólverjar búandi
á staðnum. „Jú, við hittumst og það er stundum
svo mikill léttir að tala sitt eigið móðurmál. Það
eru hlunnindi að geta hitt landa sína til skrafs
og ráðagerða annað veifið.“
Grazyna er beðin um góða sögu úr búðinni í
lokin. „Það hefur margt skemmtilegt hent í
þessari verslun. Mér dettur í fljótu bragði í hug
nokkuð sem var ógurlega skondið. Það var þeg-
ar eldri Breiðdælingur fór að venja komur sín-
ar í verslunina oftar en áður hafði verið, keypti
einhver ósköp og gætti þess alltaf að ég sæi of-
an í seðlaveskið hjá honum, sem var iðulega
stútfullt af peningaseðlum. Hann stóð í þeirri
meiningu, blessaður, að ég væri ógift, en rakst
svo á Árna í búðinni einn daginn og varð þá
mikið undrandi. Spurði mig, þegar hann hafði
jafnað sig af mesta sjokkinu, hvort ég ætti þá
ekki systur einhvers staðar sem gæti komið í
staðinn, því hann vildi bara pólska konu. Og jú,
mikil ósköp, ég átti systur, en hún er bara gift
líka.“
Pólsk gestrisni og gáski ríkir í vinalegu raðhúsi í breiðdælskri náttúrufegurð
Vé eftir lífsbar-
áttuna í Gdynia
Morgunblaðið/Steinunn Ásmundsdóttir
Elsk að sinni heimabyggð (F.v.) Marta, Angela, Marzena, Anna, tíkin Prinsessa heldur
ógreinileg, kanínan Ígor og Grazyna. Þau vilja hvergi annars staðar búa.
Eftir Steinunni Ásmundsdóttur
austurland@mbl.is
UMFERÐARLJÓSIN á Akureyri eru ekki öðruvísi en annars staðar
í heiminum, eftir því sem næst verður komist. Þegar það græna log-
ar má aka áfram, á gulu skal vera í viðbragðsstöðu og á rauðu skal
stöðva. Eða er ef til vill hægt að gera þetta allt í einu í höfuðstað
Norðurlands? Þessi götuviti gaf það nánast í skyn í gærmorgun.
Eða er ef til vill best að fara bara yfir á fullu tungli?
Má fara yfir á hvítu?
Morgunblaðið/Skapti Hallgrímsson
Jóhannes Jóns-
son, oftast
kenndur við
Bónus, var kjör-
inn varafor-
maður Kaup-
mannafélags
Akureyrar á
fundi félagsins
sem haldinn var
í fyrrakvöld. Hann er nýr í stjórn
félagsins en Ragnar Sverrisson,
sem verið hefur formaður um ára-
bil, var endurkjörinn.
JÓHANNA Hlín Ragnarsdóttir, hár-
greiðslumeistari og varabæjarfulltrúi, gef-
ur kost á sér í þriðja til fimmta sæti á fram-
boðslista Sjálfstæðisflokksins á Akureyri í
prófkjöri flokksins, sem
fram fer 11. febrúar nk.
vegna sveitarstjórn-
arkosninganna í vor.
Jóhanna er 51 árs og
hefur verið búsett á Ak-
ureyri í nærri tvo ára-
tugi.
Hún hefur gegnt fjöl-
mörgum trúnaðar-
störfum fyrir Sjálfstæð-
isflokkinn á undanförnum árum. Setið í
stjórnum félaga og nefndum á vegum
flokksins, auk þess sem hún starfaði á skrif-
stofu Sjálfstæðisflokksins á Akureyri. Þá
hefur Jóhanna verið á framboðslistum
flokksins fyrir bæjarstjórnarkosningar og
alþingiskosningar.
Jóhanna situr nú í Barnaverndarnefnd
Eyjafjarðar og í stjórn Verkmenntaskólans
á Akureyri. Þá er hún í stjórn kjördæm-
isráðs flokksins í NA-kjördæmi, Varnar, fé-
lags sjálfstæðiskvenna, og fulltrúaráðs
Sjálfstæðisfélaganna á Akureyri.
Jóhanna í prófkjör
SVEITARSTJÓRN Grýtubakkahrepps
hefur samþykkt að ganga til viðræðna við
Norðurorku um lagningu Reykjaveitu,
hitaveitu frá Reykjum í Fnjóskadal og að
Grenivík. Á fundi sveitarstjórnar var lögð
fram viðhorfskönnun vegna hitaveitu í
hreppnum og bárust 75 svör.
Niðurstöður könnunarinnar gefa vís-
bendingu um að mikill vilji sé til að unnið sé
áfram að því að fá hitaveitu í hreppnum.
Mikill áhugi er meðal fasteigna- og lóð-
areigenda í Fnjóskadal fyrir Reykjaveit-
unni, en um 100 manns í sveitarfélaginu
mættu á kynningarfund á Illugastöðum fyr-
ir áramót. Þegar hefur verið ákveðið að
taka heitaveitu inn í Orlofsbyggðina að Ill-
ugastöðum. Forsenda framkvæmdarinnar
er að sem flestir taki hana inn.
Grenvíkingar vilja
hitaveitu