Morgunblaðið - 13.01.2006, Blaðsíða 39

an, sem var allt of sjaldan í seinni
tíð.
Tengsl okkar voru í gegnum föður
minn, bróður Hólmsteins eigin-
manns Margrétar. En kynni þeirra
urðu með allsérstæðum hætti og er
eins og svo oft vill verða í lífinu, að
eigi má sköpun renna. Líf þeirra
saman var ofið örlagavef sem aldrei
brast og minning mín um Margréti
er í raun minning um þau hjón sam-
an. Ein heild allt þar til frændi minn
kvaddi þennan heim.
Ekki var það í eðli Margrétar að
fallast hugur við andlát eiginmanns
síns, sem hún studdi alla tíð með
ráðum og dáð. Heldur hóf hún sjálf-
stætt líf með þeim gæðum sem
henni voru gefin, áræði, elju og
bjartsýni. Af þessu gat hún lagt
grunn af áframhaldandi gæfu í lífinu
enda átti hún stóran hóp afkomenda,
sem hún bar alla tíð fyrst og fremst
fyrir brjósti og lifði fyrir.
Þessi náðargjöf að eiga heilbrigt
fólk næst sér er aldrei ofmetin, en
þeirrar gæfu var Margrét aðnjót-
andi og það kunni hún að meta og
gerði margt til að koma þeim stóra
hópi saman.
Barnahópurinn ólst upp á Akur-
eyri. Bærinn hefur verið svo lán-
samur að njóta þeirra krafta lengst
af. Saga þeirra er samofin sögu stað-
arins hér á Akureyri. Bærinn hefur
vaxið og dafnað meðal annars fyrir
verk skyld og tengd þessari litlu
fjölskyldu sem stofnuð var á skips-
fjöl við austurströnd Ameríku fyrir
um 60–70 árum.
Ljúft er að minnast velgjörðar-
manna sinna og bjart er yfir þeirri
minningu. Fjölskylda mín og ég vilj-
um senda börnum Margrétar og öll-
um hinum stóra ættboga hennar,
okkar hinstu kveðjur á stund um-
breytingarinnar. Megi vegferð
hennar halda áfram í birtu. Guð veri
með okkur öllum.
Egill Jónsson.
Móðursystir mín hefur kvatt
þennan heim, síðust 19 systkina, þar
af er einn hálfbróðir. Öll ólust þau
upp á Hámundarstöðum í Vopna-
firði.
Engan hefði grunað að Margrét
ætti aðeins átta mánuði ólifaða þeg-
ar hún fylgdi móður minni til grafar
í mars síðastliðnum, hress og
hraustleg með drottningarlegt yfir-
bragð að vanda sem voru hennar
séreinkenni. Hún var falleg kona,
hávaxin, háleit með milt kímnisblik í
augum. Þessar tvær yngstu síðustu
systur úr Hámundarstaðahópnum
ásamt elsta barnabarni gömlu Há-
mundarstaðahjónanna, Guðbjörg
Ólsen, er ólst upp með móður minni
og Margréti eins og systir á svip-
uðum aldri, hafa allar kvatt þessa
jarðvist 2005 með nokkurra mánaða
millibili. Við barnabörnin, þessi stóri
afkomendahópur þessara systkina,
erum orðin elsta kynslóðin.
Kynslóðir koma og kynslóðir fara
kom upp hugann þegar ég fékk þær
fréttir að hún hefði látist annan dag
jóla. Þessi stóri afkomendahópur
hefur aðeins einu sinni komið saman
þar sem lagt var upp úr að safna
saman öllum afkomendum Hámund-
arstaðahjónanna árið 1993 og tókst
það vel. Sögðu þær systur mér
margar skemmtilegar sögur um
rótina okkar frá Hámundarstöðum.
Þær nutu þess báðar að sjá alla
þessa afkomendur foreldra sinna
samankomna. Það var alltaf gaman
að heyra í Margréti. Síðast talaði ég
við hana nú rétt fyrir jólin, sagði hún
mér nánar frá veikindum sínum en
bar sig vel, ég lofaði að heimsækja
hana þegar ég kæmi til Akureyrar í
janúar. Það verður öðruvísi heim-
sókn en við hugðum.
Við trúum því á himna hæðum
nú hólpinn lifi andi þinn,
og eigi völ á unaðsgæðum,
sem ekki þekkir heimurinn,
og alt sem gott hér gjörðir þú
hjá guði launað verði nú.
(Jón Þórðarson.)
Elsku frænka, ég bið Guð að vera
með ykkur, þessum þrem stöllum
frá Hámundarstöðum sem kvöddu
allar jarðlífið 2005 og ólust upp sam-
an í amstri og leik í Vopnafirðinum,
vísi ykkur hinn ókomna veg í
óþekktum víddum. Erla, Hugga,
Didda og Hólmsteinn, við fjölskyld-
an sendum ykkur öllum börnum og
barnabörnum ásamt öðrum ástvin-
um okkar bestu samúðarkveðjur.
Eygló.
Í dag verður jarðsungin frá Ak-
ureyrarkirkju, föðursystir mín,
Margrét Sveinbjörnsdóttir. Mar-
grét var yngst í sínum stóra systk-
inahópi á Hámundarstöðum á
Vopnafirði og kveður okkur síðust
þeirra. Foreldrar hennar voru
Sveinbjörn Sveinsson ættaður úr
Vestur-Húnavatnssýslu og Guð-
björg Gísladóttir frá Fljótsdalshér-
aði. Sveinbjörn og tveir bræður
hans, Þórður og Björn, gerðust ung-
ir bændur þarna á ströndinni á
Vopnafirði. Í kringum 1920 er talið
að um 70 manns hafi búið á Há-
mundarstöðum I og II og fjórum
nærliggjandi bæjum. Þetta var
dugnaðarfólk og þarna var mikil
samheldni og vinátta. Þótt efnin
væru ekki mikil þá skorti ekki mat,
því að þeir reru til fiskjar, skutu
fugla og veiddu seli. Það var keypt
laxanót, laxinn lyngreyktur í reyk-
kofa og seldur sem munaðarvara. Þá
átti Sveinbjörn vöruskipti við enska
togara og einnig franskar og norsk-
ar fiskiskútur og því var stundum á
boðstólum hjá þessum barnmörgu
fjölskyldum marmilaði, bacon,
skinka, franskt kex og ýmislegt
fleira góðgæti, sem óvíða sást á ís-
lenskum alþýðuheimilum. Guðbjörg,
móðir Margrétar, ræktaði einnig
mikið af grænmeti og hún sá alltaf
til þess að einn veggurinn á torf-
bænum væri þakinn skarfakáli og
notaði það mikið til matar. Unga
fólkið á bæjunum stofnaði ung-
mennafélag og bókasafn. Oft hefur
þar verið mikið líf og fjör en þau
settu upp leikrit, glímdu og fóru í
leiki.
Nítján ára gömul fór Margrét
ásamt Hjálmari, bróður sínum, til
Bandaríkjanna og ætluðu þau að
dvelja hjá Haraldi, bróður þeirra í
New York. En þeim var snúið við á
Ellis Island þar sem ákveðna
stimpla vantaði í vegabréfin þeirra.
Örlögin gripu hér í taumana því að
um borð kynntist Margrét manns-
efninu sínu, Hólmsteini Egilssyni,
en henni var greinilega ekki ætlað
að búa í Bandaríkjunum. Hins vegar
fór hún til Bandaríkjanna tæplega
fjörutíu árum síðar og heimsótti þá
frændfólk sitt. Margét stundaði nám
við Kvennaskólann á Laugalandi en
öll systkinin frá Hámundarstöðum
stunduðu eitthvert nám enda mikill
menntaáhugi á heimilinu.
Þau Margrét og Hólmsteinn giftu
sig árið 1940 og eignuðust fjögur
börn sem öll eru á lífi en þau eru:
Erla, Hugrún, Hólmsteinn og Mar-
grét. Heimili Margrétar var hennar
starfsvettvangur og stolt. Vand-
fundið mun það heimili sem var eins
fallegt og hlýlegt og hennar. Árið
1960 kom ég fyrst í nýja húsið þeirra
á Bjarmastígnum, sem Sigvaldi
frændi Thordarson hafði teiknað.
Ég man ég varð orðlaus af undrun
og aðdáun, þegar ég sá geymsluna
hennar Margrétar. Þarna voru sult-
ur, saftir og niðursoðið grænmeti af
öllum tegundum í röðum á hillum og
snyrtimennskan alls staðar í fyrir-
rúmi. Þau hjónin voru með græn-
metisgarð og ræktuðu þar ýmsar
tegundir og einnig voru þar berja-
runnar og jarðarber. Eftir að Hólm-
steinn hætti að vinna voru þau hjón
með trillu og fóru oft út á fjörðinn og
reru til fiskjar.
Á seinni árum kom Margrét oft og
gisti hjá okkur Gunnari í Stallasel-
inu. Var hún ætíð mikill aufúsugest-
ur enda hafði hún einstaklega þægi-
lega nærveru og ljúft viðmót. Mér
fannst hún aldrei verða gömul, því
að hún hafði lifandi áhuga á öllu
bæði þjóðmálum og ferðalögum. Er
mér efst í huga síðustu samveru-
stundir okkar er við Hugrún, dóttir
hennar, fórum með henni að skoða
Þjóðmenningarhúsið síðastliðið vor.
Hún sýndi safninu mikinn áhuga og
hafði ómælda ánægju af ferðinni.
Ég kveð Margréti með mikilli
virðingu og þakklæti um leið og ég
sendi börnum hennar og þeirra fjöl-
skyldum mínar dýpstu samúðar-
kveðjur.
Kolbrún Valdemarsdóttir.
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 13. JANÚAR 2006 39
MINNINGAR
✝ Gunnar Har-aldsson fæddist
í Reykjavík 26. apr-
íl 1949. Hann lést á
Landspítalanum í
Fossvogi 4. janúar
síðastliðinn. For-
eldrar hans voru
Margrét Sighvats-
dóttir húsfreyja og
eiginmaður hennar
Haraldur Örn Sig-
urðsson klæðskeri í
Reykjavík. Systkini
Gunnars eru Hauk-
ur Már Haraldsson
framhaldsskólakennari, Þóra
Haraldsdóttir grunnskólakenn-
ari, Sigurður Haraldsson kjöt-
iðnaðarmaður og
Haraldur Örn Har-
aldsson.
Gunnar bjó í for-
eldrahúsum fyrstu
sjö ár ævi sinnar en
síðan á Kópavogs-
hæli til ársins 1997
að hann flutti á
sambýlið að Ægis-
grund 19 í Garða-
bæ. Síðustu árin
starfaði hann á
Örva, vernduðum
vinnustað.
Gunnar verður
jarðsunginn frá Garðakirkju í
dag og hefst athöfnin klukkan
13.
Það er margs að minnast þegar
Gunnar bróðir er kvaddur. Í fötlun
sinni upplifði hann lífið á svo allt
annan hátt en við hin, gladdist yfir
litlu og bjó yfir jákvæðni, glaðlyndi
og gamansemi þess sem veit að á
morgun kemur annar dagur með öll-
um vinunum sem honum þótti svo
vænt um og sem þótti svo vænt um
hann.
Gunnar fæddist blindur og með
heilahrörnun, þannig að ekki var
gert ráð fyrir að hann lifði lengi.
Þær spár rættust sem betur fer
ekki.
Þegar Gunnar var 7 ára gerðu
fjölskylduaðstæður það að verkum
að koma varð honum fyrir í vistun á
Kópavogshælinu. Í nærfellt hálfa öld
naut Gunnar því þess kerfis sem bú-
ið hefur vangefnum skjól, um ára-
tugaskeið á Kópavogshæli en síð-
ustu árin á sambýlinu að Ægisgrund
19 í Garðabæ. Öll þessi ár leið vart
svo helgi að foreldrar og einhver úr
systkinahópnum kæmi ekki í heim-
sókn í Kópavoginn eða Gunnar kæmi
heim í foreldrahús, stundum jafnvel
til næturgistingar. Og skorðurnar
voru fastar í þessum heimsóknum;
Beethoven og Dvorak á fóninum,
lesin fyrir hann uppáhaldsljóðin eftir
Davíð og Jónas og Halldór Laxness
og svo voru spiluð dægurlög sem
gjarnan voru komin til ára sinna;
Comedian Harmonic og Alfreð
Clausen og fleiri. Þetta voru veislur
fyrir andann og Gunnar brosti út að
eyrum þegar hann hlustaði á eftir-
lætin sín. Leikir og létt grín mynd-
uðu svo eins konar undirstöður und-
ir þessar heimsóknir til pabba og
mömmu sem voru svo óendanlega
mikils virði fyrir hann og okkur hin.
Í gegnum líf Gunnars höfum við í
fjölskyldunni fylgst með þróuninni í
málefnum vangefinna, næstum frá
upphafi þess að farið var að vinna að
málefnum þessa hóps. Sáum hve
mikla gleði og stolt það eitt vakti að
fá að hjálpa til í eldhúsinu á Kópa-
vogshælinu, þegar sú stefna var tek-
in upp að leyfa vistmönnum að taka
þátt í lífinu. Stórkostlegasta breyt-
ingin varð þó þegar tekin voru upp
sambýli og þeir sem áður voru vist-
menn urðu heimilisfólk með hlut-
verk. Og gátu fengið að taka til
hendinni á vernduðum vinnustöðum.
Við urðum vitni að ótrúlegum breyt-
ingum eftir að Gunnar flutti í Æg-
isgrundina 1997 og ekki síður þegar
hann fór að fara í vinnuna í Örva.
Það atlæti sem hann fékk á þessum
stöðum, þau tækifæri sem hann fékk
til að auðga líf sitt og gleðjast yfir
því eru ómetanleg. Starfsfólkinu og
heimilisfólkinu að Ægisgrund 19 og
starfsfólkinu á verndaða vinnustaðn-
um Örva þakka ég þess þátt í að
veita fyllingu í líf Gunnars. Þótt ekki
fari hátt dagsdaglega vinnur þetta
fólk ómetanlegt starf.
Á kveðjustund þakka ég Gunnari
bróður samfylgdina; hún er mér
dýrmætur fjársjóður minninga og
gleymist aldrei.
Haukur Már Haraldsson.
Það var engu líkara en veðrið um
hátíðarnar væri að lýsa líðan hans
Gunnars bróður okkar. Mein, sem
hafði ekki látið á sér kræla í nokkur
ár, tók sig upp aftur af mikilli hörku.
Þegar hann kvaddi þetta líf, hinn 5.
janúar síðastliðinn, var hvít jörð og
birti yfir um stund.
Gunnar fæddist í húsi Þóru
ömmu, þar sem foreldrar okkar hófu
búskap. Það kom fljótlega í ljós að
hann var blindur og með heilahrörn-
un, sem aldrei var skilgreind nánar
og honum var ekki spáð langlífi. En
fyrir kraftaverk stöðvaðist fram-
ganga sjúkdómsins er hann var 6
mánaða gamall.
Gunnar var sérstaklega fallegt
barn, með dökkar krullur og ynd-
islegt bros. Strax í bernsku kom
yndi hans af tónlist í ljós. Eitt sinn
er hann var í vagninum sínum, raul-
aði hann stef úr tónaljóðum eftir
Rimsky Korsakoff.
Manni sem gekk framhjá varð að
orði: Hvað ætli hann rauli þegar
hann verður eldri? Fjölskyldan
stækkaði og brátt voru foreldrar
okkar komin með fimm börn. Á
þessum árum fengu foreldrar fatl-
aðra barna ekki mikla aðstoð eða
fræðslu. Eina úrræðið fyrir Gunnar
var Kópavogshælið. Þangað fór
hann aðeins 7 ára gamall. Það voru
þung spor fyrir foreldra okkar.
Gunnar var alveg sérstakur. Auk
tónlistar elskaði hann ljóð, var mikill
húmoristi, stríðinn og hafði einstakt
minni. Hann þekkti fólk á röddinni,
þó hann hefði ekki hitt það í mörg ár
og hann þekkti söngvara sem ekki
höfðu verið spilaðir í áratugi í út-
varpinu. Þá hafði hann gaman af að
herma eftir fólki sem hafði sérstaka
rödd og tókst það mjög vel upp.
Haustið 1997 urðu kaflaskil í lífi
fjölskyldunnar. Gunnar var svo lán-
samur að komast á sambýli að Æg-
isgrund 19 í Garðabæ. Eftir 40 ára
dvöl á stofnun hófst nýtt líf. Hann
hafði unun af að sitja í garðinum frá
því fór að hlýna á vorin og fram á
haust og hlusta á fuglana. Þarna leið
honum vel. Hann hafði nóg að gera;
vann í Örva, var í Ævintýraklúbbn-
um, fór í bíó og á böll, dvaldi á hverju
sumri í Árborg og fór í sumarbústað
með heimilisfólkinu í Ægisgrund.
Við erum þakklát fyrir þessi góðu ár.
Okkur langar að þakka öllum í
Ægisgrund, bæði starfsfólki og
heimilisfólki fyrir umhyggju þeirra
og vináttu.
Takk fyrir allt sem þú gafst okkur
með tilveru þinni, elsku bróðir. Þú
auðgaðir líf allra sem þekktu þig.
Sofðu rótt.
Haraldur, Sigurður og Þóra.
Í dag kveðjum við vin okkar
Gunnar Haraldsson. Gunnar lést á
Borgarspítalanum fimmtudaginn 5.
janúar. Gunnar fluttist á sambýlið
Ægisgrund 19 árið 1997 og var þar
til heimilis, með vinum sínum þar til
hann lést.
Gunnar var mikill náttúruunn-
andi, hann hafði dálæti á því að kom-
ast út í gott veður, gat hann setið
löngum stundum í svampstólnum
sínum úti í garði. Hann elskaði sól-
ina en vildi síður vera úti þegar rign-
ing var, en hann lét sig þó hafa það,
t.d. þegar farið var í gönguferðir.
Gunnar var blindur frá fæðingu en
hafði sérstaklega næma heyrn, hann
hafði yndi af því að hlusta á fugla-
söng og þekkti fuglana eftir söng
þeirra. Hann beið með eftirvænt-
ingu eftir lóunni á vorin og spurði oft
hvenær hún kæmi. Á sumrin fór
Gunnar í sumarfrí, t.d. í Daðahús og
til Halldóru Gunnarsdóttur í Nýja-
bæ, hafði hann gaman af því og var
það oft sérstök upplifun fyrir hann.
Gunnar hafði sína föstu „rútínu“
og leið honum best þegar hlutirnir
voru í föstum skorðum, fylgdist
hann vel með því hvað var fram und-
an. Hann sótti vinnu sína á Dalveg-
inum alla virka daga. Sér til heilsu-
bótar auk gönguferðanna fór
Gunnar í sund einu sinni í viku og
undi sér vel í vatninu. Í frístundum
fór hann t.d. í Ævintýraklúbbinn,
þar málaði hann myndir og stundum
fóru þau á kaffihús. Fyrir nokkrum
árum þegar Haraldur faðir Gunnars
veiktist og þurfti að fara á spítala
málaði Gunnar sérstaka mynd
handa honum, hún var gul með rauð-
um rákum, sem hann kallaði sólina.
Þrátt fyrir að vera vanafastur fyllt-
ist hann tilhlökkun þegar eitthvað
stóð til, t.d. þegar fara átti á ball.
Hafði hann ekki gaman af því að
dansa en það var alltaf hægt að fá
hann til að dansa a.m.k. einn dans.
Gunnar hafði einnig gaman af því að
rifja upp atburði sem honum þóttu
skemmtilegir og vildi þá gjarnan
endurtaka það einhvern tíma seinna.
Gunnar stundaði nám við Fjöl-
mennt, hafði hann mestan áhuga á
að vinna með ljóð og sögur og var
það ein af hans sterkustu hliðum.
Kunnátta hans á vísum og ljóðum
vakti sérstaklega athygli og ánægju
hjá kennurum hans, hann tók virkan
þátt í spjalli í hópum og þá var
glettni hans og skopskyn aldrei
langt undan. Gunnar átti það til að
vera svolítið stríðinn og framkallaði
það ósjaldan hjá honum risastórt
bros sem náði nánast allan hringinn.
Hann var oft hnyttinn í tilsvörum.
Gunnar átti sinn stól í stofunni,
þar lét hann fara vel um sig og hlust-
aði jafnan á tónlist og sögur sem
hann hafði yndi af. Í foreldrahúsum
hafði hann hlustað á klassíska tónlist
og naut þess, hann hafði einnig yndi
af því að hlusta á íslenskar dægur-
lagaperlur.
Rétt fyrir jólin þurfti Gunnar að
dveljast á Borgarspítalanum, hann
var kvalinn en þrátt fyrir það var
hann sjálfum sér líkur. Hann vildi fá
coke og hann vildi fá að vita hvenær
pabbi hans kæmi til hans og hvenær
hann færi heim á Ægisgrund. Það að
Gunnar vildi komast heim á Ægis-
grund yljar okkur um hjartarætur
nú þegar við kveðjum hann og lítum
til baka, honum leið vel á heimili sínu
og gat hann dvalist þar yfir jólahá-
tíðina, fyrir það erum við þakklát.
Ekki er hægt að tala um daglegt
líf Gunnars án þess að nefna fjöl-
skyldu hans og þau sterku tengsl
sem þar ríktu. Gunnari var mjög
annt um fjölskyldu sína. Í hverri
viku beið hann með eftirvæntingu
eftir laugardeginum því þá kom
pabbi hans í heimsókn til hans. Áður
fyrr fór hann heim til foreldra sinna
aðra hvora helgi, meðan heilsa
þeirra leyfði en hina helgina komu
þau í heimsókn til hans. Systkini
hans reyndust honum sérlega vel.
Fjölskylda hans sýndi honum ætíð
mikla ræktarsemi, nokkuð sem lýsti
upp tilveru hans. Við biðjum algóðan
Guð um að blessa fjölskyldu Gunn-
ars og styrkja þau í sorg þeirra.
Við þökkum Guði fyrir kynni okk-
ar af Gunnari, þau voru okkur mjög
dýrmæt og gefandi. Gunnar var ein-
stakur.
Guð blessi minningu Gunnars
Haraldssonar.
Starfsfólk á Ægisgrund 19,
fyrrum starfsfólk og vinir.
GUNNAR
HARALDSSON
Ó, Jesú bróðir besti
og barnavinur mesti,
æ breið þú blessun þína
á barnæskuna mína.
Mér gott barn gef að vera
og góðan ávöxt bera,
en forðast allt hið illa,
svo ei mér nái’ að spilla.
(Páll Jónsson.)
Þínir vinir,
Ebeneser, Torfhildur,
Svanlaugur, Ólafur og
Heiða.
HINSTA KVEÐJA