Morgunblaðið - 15.02.2006, Blaðsíða 22

22 MIÐVIKUDAGUR 15. FEBRÚAR 2006 MORGUNBLAÐIÐ
UMRÆÐAN
Í GREIN tveggja félagsráðgjafa í
Morgunblaðinu á fimmtudaginn var
gætti að mínu mati mikils misskiln-
ings á launastefnu Reykjavík-
urborgar og þeim jafnréttismark-
miðum sem samninganefnd
borgarinnar hefur starfað dyggilega
eftir í yfirstandandi
samningalotu.
Félagsráðgjafarnir
eru eðlilega ósáttir við
að ekki hefur enn tek-
ist að ná kjarasamningi
við félag þeirra, en
samningar voru lausir
1. nóvember sl. Hinn
30. desember sl. var
gerður kjarasamn-
ingur milli Reykjavík-
urborgar og félagsins.
Þessi samningur var
felldur í atkvæða-
greiðslu með nær öll-
um greiddum atkvæð-
um. Til skýringar á
niðurstöðu atkvæða-
greiðslunnar segja höf-
undarnir tveir: „Fljótt
var ljóst að tilboð borg-
arinnar myndu hvorki
skila félagsráðgjöfum
leiðréttingu né veru-
legri kjarabót á samn-
ingstímanum.“ Í grein-
inni höfða
tvímenningarnir til
jafnréttismarkmiða
borgarinnar, m.a. með
þessum orðum: „Enn síður virðast
tilboðin hafa miðað að því að rétta
hluta þeirrar kvennastéttar sem um
ræðir, til jafns við karlastéttir innan
borgarkerfisins með sambærilega
langt háskólanám að baki, t.d. verk-
fræðinga. ( ... ) Eru störf á sviði við-
skipta og tækni verðmætari en störf
sem lúta að því að efla mannauð og
styrkja stöðu þeirra sem standa
höllum fæti í samfélaginu?“
Kjör bætt á grundvelli
starfsmats
Þessar fullyrðingar um tilboð
Reykjavíkurborgar og þann kjara-
samning sem undirritaður var eru
beinlínis rangar.
Kjarninn í nálgun
Reykjavíkurborgar í
yfirstandandi samn-
ingaviðræðum er stefn-
an um launajafnrétti
kynja. Þar er mark-
miðið einmitt þetta: Að
meta störf hefðbund-
inna kvennastétta, eins
og félagsráðgjafa, með
sama hætti og hefð-
bundinna karlastétta
með sambærilega langt
háskólanám að baki, og
meta ábyrgð í umönn-
unarstéttum til jafns
við ábyrgð og álag sem
getur falist í störfum á
sviði tækni og fjár-
málaumsýslu, sem talin
er einkenna hefð-
bundnar karlastéttir.
Leiðin til þess er
starfsmat. Félags-
ráðgjöfum var boðinn
samskonar kjarasamn-
ingur og verkfræð-
ingar og tæknifræð-
ingar hafa samþykkt.
Og það sem meira er,
samkvæmt kjarasamningnum skyldi
sá kjaramunur sem starfsmatið
myndi leiða í ljós verða bættur strax
og að fullu. Hvenær hefur það áður
gerst að hefðbundinni menntaðri
kvennastétt er boðin samskonar
kjarasamningur og tæknifræðingum
og verkfræðingum – og hvernig má
það vera að slíkri tillögu að kjara-
samningi hafi verið hafnað? Sem
jafnréttisráðgjafi Reykjavíkur-
borgar verð ég að viðurkenna að ég
taldi það sérstakan sigur í jafnrétt-
isbaráttunni þegar félagsráðgjöfum
var gert tilboð sem í engu var lakara
en fyrirliggjandi nýgerður kjara-
samningur við verkfræðinga. En
mig skortir hugmyndaflug til að
skilja afstöðu félagsráðgjafa nú og
ég harma hana. Sannleikurinn er
þessi:
 Félagsráðgjöfum var boðinn ná-
kvæmlega sami kjarasamningur og
verkfræðingar og tæknifræðingar
sömdu um. Af ástæðum sem ég skil
ekki var þessum samningum hafnað
 Grundvöllur þessara samninga er
starfsmat, þar sem eiginleikum í
störfum dæmigerðra kvennastétta
er gefið sama gildi og eiginleikum
dæmigerðra karlastétta.
 Í öllum fræðum um launamisrétti
kynja er starfsmatsleiðin, að upp-
fylltum skilyrðum um kynhlutleysi,
talin besta eða jafnvel eina leiðin til
að ná markmiðum um að greiða jöfn
laun fyrir jafnverðmæt og sambæri-
leg störf þvert á kynskiptingu vinnu-
markaðar, einkum hjá atvinnurek-
endum sem hafa breiða flóru starfa.
Starfmatsleiðin er ekki mjög
þekkt hérlendis og framandi fyrir
okkur flest, stéttarfélög og atvinnu-
rekendur. Einhverra hluta vegna
treystu félagsráðgjafar ekki þessari
leið, sem þó er búin til svo hægt sé
að ná þeim markmiðum sem grein-
arhöfundar lýsa: að rétta hlut hefð-
bundinna kvennastétta og færa kjör
þeirra að kjörum í sambærilegum
störfum karla.
Félagsráðgjöfum var boðinn
verkfræðingasamningur
Hildur Jónsdóttir fjallar um
jafnréttismarkmið í launa-
stefnu Reykjavíkurborgar
’Kjarninn í nálg-un Reykjavík-
urborgar í yf-
irstandandi
samninga-
viðræðum er
stefnan um
launajafnrétti
kynja.‘
Hildur Jónsdóttir
Höfundur er jafnréttisráðgjafi
Reykjavíkurborgar.
ÞAÐ fór aldrei svo að maður upp-
lifði það ekki að vera fullkomlega
sammála forstjóra Samherja hf., Þor-
steini Má Baldvinssyni. Í viðtali á
NFS fyrir skömmu
sagði hann að sitt
mesta áhyggjuefni um
þessar mundir væri
fólgið í versnandi kjör-
um sjómannastétt-
arinnar, en þessum
áhyggjum deili ég full-
komlega 100% með
honum. Hann nefndi
meira að segja sömu
20–30% tekjuskerð-
inguna og mér og fleir-
um hefur verið tíðrætt
um undanfarin misseri.
Vonandi vekja varnað-
arorð Þorsteins sem þjóðþekkts at-
hafnamanns meiri athygli en barlóm-
ur okkar sem í forsvari erum fyrir
samtök sjómanna. Ef að líkum lætur
þá er Þorsteinn Már um þessar
mundir að horfast í augu við vaxandi
vandamál sem birtast í formi atgerv-
isflótta úr atvinnugrein sem á undir
högg að sækja um þessar mundir.
Álagið á sjómennina okkar, samfara
versnandi afkomu, er trúlega meira
nú en nokkru sinni fyrr.
Vaktavinna
Nýverið var viðtal við fram-
kvæmdastjóra Landssambands lög-
reglumanna þar sem hann vísar í
skýrslu sem felur í sér þá niðurstöðu
að vegna aukins álags sem fylgir
vaktavinnufyrirkomulagi sem lög-
reglumenn búa við þá lifi þeir 13 ár-
um skemur en aðrar starfsstéttir.
Ekkert stendur mér fjær en að draga
úr þeim grimma veruleika sem þessi
lífsnauðsynlega stétt, lögreglan, lifir
og hrærist í og efast reyndar ekki um
að ýmsar aðstæður sem upp koma í
starfi lögreglunnar hafi slæm áhrif á
andlega og líkamlega heilsu hennar.
Hitt er svo annað mál að ef draga skal
fram þá starfsstétt sem lifir við það
umfram allar aðrar, að hringlað sé
fram og aftur með vinnutíma og þar
með svokallaða „líkamsklukku“ þá
eru þar fortakslaust sjómenn og þá
sérstaklega fiskimenn.
Það finnast ekki í nokk-
urri stétt annarri fleiri
menn, sem langt fyrir
aldur fram eru búnir á
því bæði á sál og líkama.
Þetta staðfesta með
óyggjandi hætti gögn
um mun hærra hlutfall
öryrkja meðal sjómanna
þar sem hæst ber örorka
v/stoðkerfissjúkdóma og
geðraskana. Við aukið
álag vegna vaktavinnu
bætist í tilfelli sjómanna
langar fjarvistir frá fjöl-
skyldum og meiri slysahætta en fyr-
irfinnst annars staðar. Mikið hefur
veri rætt og ritað um gildi menntunar
og að aukin menntun sé lykillinn að
aukinni velsæld þjóðarinnar. Ég vil af
því tilefni vekja athygli á því að trú-
lega á engin atvinnugrein eins mikið
undir því og sjávarútvegurinn að við
hann starfi hæfir, reyndir og vel
menntaðir einstaklingar á mjög góð-
um launum. Munurinn á útveginum
og öðrum greinum er ekki síst fólginn
í því að sú þjálfun og hæfni sem gerir
menn að góðum starfskrafti til sjós
verður ekki kennd í skólum. Það tek-
ur ekki skemmri tíma að ná fullkom-
inni færni og afköstum sem sjómað-
ur, heldur en það tekur stúdent að
klára háskólanám, en eins og ég hef
einhvern tíma sagt áður þá er of-
framboð á fólki úr sumum greinum
háskólanáms á meðan vaxandi skort-
ur er á dugandi sjómönnum.
Þeir sem ráða í þjóðfélaginu virð-
ast hafa markað þá langtímastefnu að
viðhalda þenslustiginu í þeim farvegi
að gengi (ofur)krónunnar haldi áfram
að vera úr öllum takti við gengi gjald-
miðla okkar helstu viðskiptaþjóða og
þar með grafið áfram undan afkomu
sjávarútvegsins.
Íslandi skal skipað í hóp þeirra
ríkja sem byggja afkomu sína á fjár-
málastarfsemi, alþjóðaviðskiptum og
þjónustugreinum þar sem arðsem-
isstigið er hátt og í takt við vaxandi
menntunarstig þjóðarinnar. Gömlu
undirstöðuatvinnuvegirnir s.s. sjáv-
arútvegur og fiskvinnsla eru í hugum
margra af okkar ráðamönnum hrein-
lega lummó og ekki í takt við þá hugs-
un sem nútíma Íslendingurinn á að
tileinka sér. Jafnvel þeir sem auðg-
uðust á grásleppuhrognum eru á
þessari skoðun.
Nútíma Íslendingurinn skal í fram-
tíðinni hvergi svitna nema á líkams-
ræktarstöðvum.
Óskiljanlegt ástand
Sem dæmi um þróun sem erfitt er
að skilja fyrir venjulegt fólk má taka,
að mönnum þótti til skamms tíma
glæsilegur árangur þegar aflaskipið
Vilhelm Þorsteinsson skilaði afla-
verðmætum á einu ári upp á 1½ millj-
arð sem gaf skipstjórunum tveimur
sem drógu þessi geysilegu verðmæti
á land einhverjar 15–17 milljónir í
árstekjur. Nú tekur það hálfan mán-
uð hjá KB banka að mynda hagnað
upp á þennan eina og hálfa milljarð
sem aflaskipið Vilhelm Þorsteinsson
skilaði á heilu ári og bankastjórarnir í
þessum helstu bönkum okkar hafa
meiri laun á mánuði heldur en okkar
mestu aflamenn hafa í árstekjur.
Hvers konar dómadagssteypa er
þetta eiginlega?
Ég er sammála Þorsteini Má
Árni Bjarnason fjallar
um sjávarútvegsmál ’Álagið á sjómenninaokkar, samfara versnandi
afkomu, er trúlega meira
nú en nokkru sinni fyrr.‘
Árni Bjarnason
Höfundur er forseti Farmanna- og
fiskimannasambands Íslands.
Í ÁGÆTUM sunndagsþætti Val-
dísar Gunnarsdóttur á Bylgjunni ekki
alls fyrir löngu var viðmælandi henn-
ar séra Hjálmar Jónsson dóm-
kirkjuprestur. Þau fóru um víðan völl
í spjalli sínu og meðal
annars barst tal þeirra
að stjórnmálum. Hjálm-
ar lýsti því að í sínum
huga snerust stjórnmál
um að vinna hug-
myndum sínum og
skoðunum fylgi meðal
kjósenda og mikilvægt
væri að menn kæmust
að niðurstöðu sem flest-
ir væru sáttir með.
Hann hélt áfram og
sagði að þar sem marg-
ir hugsuðu eins hugs-
uðu menn fátt.
Ég rita um Garðabæ
enn og ávallt af því að
mér þykir svo vænt um
hann. Hér hefur Sjálf-
stæðisflokkurinn
stjórnað í fimmtíu ár.
Reyndar er rangt að
segja að Sjálfstæð-
isflokkurinn hafi ráðið,
því í raun hefur fá-
mennur hópur ráðið för
en hinn almenni kjós-
andi lítt komið að mál-
um. Prófkjör afar fátíð
og jafnan stillt upp á lista og þá því
fólki sem hefur tilheyrt hópnum eða
þeim sem hlýtt hafa skipunum þeirra.
Sætur sigur eða hvað?
Í vetur brá þó svo við að prófkjör
var haldið hér í bæ. Niðurstaðan var
ekki alveg eftir höfði klíkunnar en þó
var Erling Ásgeirsson lýstur sig-
urvegari prófkjörsins. Sigurinn var
sætur sagði hann. En var hann eins
sætur og menn viltu vera láta? Skoð-
um málið. Forystumaðurinn fékk
rúmlega fjörutíu prósent atkvæða í
fyrsta sætið. Páll Hilmarsson fór
gegn honum í fyrsta sætið og hlaut
hann um þrjátíu prósent atkvæða í
fyrsta og annað sætið. Báðir þessir
menn hafa setið í bæjarstjórn, Erling
í um tuttugu ár og Páll í fjögur.
Skömmu síðar var haldið prófkjör í
Kópavogi og Seltjarnarnesi. For-
ystumenn þessara bæjarfélaga fengu
um sjötíu prósent atkvæða í fyrsta
sætið. Hér munar miklu. Í bænum
hafa þessi úrslit verið töluvert rædd
og virðast menn á einu máli um að
niðurstaða prófkjörsins sé áfell-
isdómur á störf forystunnar í Garða-
bæ. Niðurstaðan lýsi óánægju bæj-
arbúa með stjórn bæjarins.
Talað margt en hugsað smátt
Staðreyndin er að hér ríkir hópur
manna sem hugsar eins, en hugsar
fátt svo vitnað sé í flokksbróður
þeirra. Stjórn þeirra á bænum er oft
hrokafull og einkennist af þröngsýni
og sorglega lítilli sýn til framtíðar. Er
þá sama hvort litið er til uppbygginga
á sviði byggðar, skólamála eða
íþróttamála. Reyndar hafa menn á
orði að sýn þeirra og útsjónarsemi sé
svo döpur að þeir eftirláti helst ýms-
um vinahópum, fjárfestum og verk-
tökum að stýra uppbyggingu bæj-
arins. Nefna má í því samhengi
uppbyggingu íþróttamannvirkja og
ekki síður byggingasvæða svo sem
bryggju- og Akrahverf-
anna. Hið sama gildir
um Urriðaholtið og
næst er það miðbærinn.
Þar sýnist mörgum
vera í uppsiglingu eitt
af meiriháttar skipu-
lagsslysum seinni ára.
Hér á sem fyrr gróða-
sjónarmið fjárfesta og
verktaka að ráð för.
Hér skulum við fylgjast
grannt með þróun mála,
annars sitjum við uppi
með steypuklessu sem
líkjast mun Hamraborg
Kópavogsbæjar eins og
einn góður maður
komst að orði.
Æ sér gjöf til gjalda
Margir urðu til þess
að fagna prófkjöri sjálf-
stæðismanna. Í bænum
hófst víðtæk umræða
um bæjarmál og fannst
okkur þetta afar
skemmtilegur tími og
löngu tímabært að slík
umræða færi fram. Ég
er hins vegar ekki viss um að for-
ystumennirnir hafi verið eins ánægð-
ir. Því umræðan snerist að mestu um
mistök þeirra við stjórn bæjarins og
kom berlega í ljós að fólk úr öllum
flokkum er ósátt. Þá var fólki mjög
tíðrætt um kostnað einstakra þátt-
takenda við prófkjörið en kostnaður
sumra hleypur á milljónum króna. Sú
spurning hlýtur að leita á fólk hver
greiðir þennan kostnað? Margir
draga það mjög í efa að það séu fram-
bjóðendurnir sjálfir! Er hér kannski
komin skýringin á eftirlátssemi for-
ystumannanna við fjárfestana og
verktakana? Ég skil þá spurningu
eftir fyrir ykkur, lesendur góðir.
Prófkjör eru umdeild, en eins og
áður sagði góð til að efla bæjarvitund
og lýðræðislega umræðu. Þau eru
hins vegar slæm ef þau letja hinn
venjulega mann til þátttöku í stjórn-
málum. Það má aldrei verða svo að
einungis auðmenn eða þeir, sem
leggja fúslega allt í sölurnar, nái ár-
angri í prófkjöri. Þessi þróun er víðar
en í okkar bæ. Þessa þróun verða
menn að stöðva.
Að lokum vil ég enn hvetja menn til
virkrar þátttöku í umræðum um bæ-
inn okkar. Ég vil trúa því að með auk-
inni umræðu okkar hins almenna
bæjarbúa munum við eignast betri
bæ. Einnig vil ég trúa því að með
virkari þátttöku bæjarbúa um mál-
efni bæjarins komist fleiri að þeirri
skoðun að nauðsynlegt er að hleypa
nýju fólki að við stjórnun bæjarins.
Garðabær
– enn og ávallt
Eyjólfur Bragason fjallar
um sveitarstjórnarmál
’Það má aldreiverða svo að ein-
ungis auðmenn
eða þeir, sem
leggja fúslega
allt í sölurnar,
nái árangri í
prófkjöri.‘
Eyjólfur Bragason
Höfundur er áfangastjóri
Fjölbrautaskólans við Ármúla.
ÞAÐ var glæsilegt prófkjörið
hjá okkur Samfylkingarfólki um
síðustu helgi. Mikil þátttaka
sýndi að fjöldi borgarbúa lætur
það sig varða hvaða liði verður
stillt upp í baráttunni um borgina
í vor.
Um leið og ég óska Dagi B.
Eggertssyni til hamingju með
glæsilegt kjör í 1. sætið, vil ég
þakka honum og Stefáni Jóni
Hafstein fyrir drengilega baráttu,
sem var þeim til sóma. Margir
frambjóðendanna í prófkjörinu
náðu framúrskarandi árangri.
Kjósendum í prófkjörinu þakka
ég traustið en þótt hærra væri
stefnt, náðist betri árangur en
ýmsar spár bentu til.
Það er vösk sveit sem valist
hefur til að leiða félagshyggjufólk
í Reykjavík í áframhaldandi vinnu
okkar að því að gera höfuðborg-
ina okkar sem búsældarlegasta.
Steinunn Valdís Óskarsdóttir:
Gott prófkjör
– sterkur listi
Höfundur er borgarstjóri.