Morgunblaðið - 15.02.2006, Blaðsíða 37

MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 15. FEBRÚAR 2006 37
DAGBÓK
Rannsóknarstofa í kvenna- og kynja-fræðum og Guðfræðistofnun HáskólaÍslands standa fyrir málþingi undiryfirskriftinni „Hjónabandið – fyrir
hverja?“ næstkomandi föstudag.
„Tilefni málþingsins er sú mikla umræða sem
hefur átt sér stað að undanförnu um hjónaband-
ið og réttindi samkynhneigðra í þeim efnum. Sú
umræða vekur upp margar spurningar um
hjónabandið, eðli þess og inntak, og þá stað-
reynd að hjónabandið hefur breyst mikið í tím-
ans rás,“ segir Kristín Ástgeirsdóttir, for-
stöðumaður RIKK.
„Þó verður ekki einblínt á samkynhneigða og
hjónabönd á málfundinum, heldur viljum við
skoða fyrirbærið hjónaband í víðara samhengi,
fræðilega og sögulega, og átta okkur á þeim
rökum sem beitt er í umræðunni. Því er t.d.
mikið haldið fram að hjónabandið sé rammi utan
um ást karls og konu, en það eru þó ekki nema
150–200 ár síðan að fór almennt að tíðkast í
Evrópu að fólk fengi sjálft að velja sér maka.
Áður voru hjónabönd fyrst og fremst hags-
munatengd og sáu foreldrar um að velja og
samþykkja makann; og þannig er það enn í
stórum hluta heimsins,“ segir Kristín. „Því er
hjónabandið eins og það birtist í umræðunni í
dag í raun nýtt og vestrænt fyrirbæri, sem er
jafnvel enn í þróun.“
Kristín nefnir skrif fræðimanna á borð við
Nancy Cott, sem sagði hjónabandið fyrst og
fremst félagslega stofnun, og franska fé-
lagsfræðinginn Bourdieu sem hélt því fram að
hjónabandið og fjölskyldan væri stofnun sem
ætti hvað drýgstan þátt í að viðhalda veldi karla
yfir konum: „Hægt er að skoða hjónabandið út
frá margvíslegum forsendum, en svo má líka
spyrja hvort þróunin hafi einmitt verið í þá átt
að auka jafnræði fólks í sambandi, og um leið að
hjónabandið nái til fjölbreyttra tegunda sambúð-
arforma.“
Til málþingsins hafa verið fengnir góðir gestir
til að ræða hjónabandið frá ýmsum hliðum: Dr.
Sólveig Anna Bóasdóttir guðfræðingur, dr. Már
Jónsson sagnfræðingur, dr. Sigurður Árni Þórð-
arson prestur, Kristín Þórunn Tómasdóttir
prestur og doktorsnemi og Gyða Margrét Pét-
ursdóttir doktorsnemi í félags- og kynjafræði.
Málþing RIKK og Guðfræðistofnunar HÍ um
hjónabandið fer fram í hátíðarsal Háskóla Ís-
lands. Sem fyrr segir er málþingið næstkomandi
föstudag, 17. febrúar, og hefst kl. 13.30 og
stendur til 16. Aðgangur er ókeypis og öllum
heimill.
Málþing | Inntak og eðli hjónabandsins rætt á málþingi RIKK og Guðfræðistofnunar
Fyrir hvern er hjónabandið?

Kristín Ástgeirs-
dóttir er fædd í Vest-
mannaeyjum 1951. Hún
lauk stúdentsprófi frá
Menntaskólanum við
Hamrahlíð 1971, BA-
prófi í sagnfræði og
bókmenntum 1977 og
mastersgráðu í sagn-
fræði frá Háskóla Ís-
lands.
Kristín var sat á Al-
þingi fyrir Kvennalistann 1991–1999, starfaði
fyrir Unifem í Kosovo á árunum 2000–2001.
Aðjúnkt í kynjafræði við HÍ frá 2004. Kristín
starfar nú sem forstöðumaður Rannsókn-
arstofu í kvenna- og kynjafræðum.
1. e4 e5 2. Rf3 Rc6 3. Bb5 a6 4. Ba4
Rf6 5. 0-0 Be7 6. He1 b5 7. Bb3 0-0 8.
d4 d6 9. c3 Bg4 10. Be3 exd4 11. cxd4
Ra5 12. Bc2 Rc4 13. Bc1 c5 14. b3 Rb6
15. Rbd2 Hc8 16. h3 Bh5 17. g4 Bg6
18. d5 Rfd7 19. Rf1 Bf6 20. Hb1 He8
21. R3h2 Bd4 22. He2 Dh4 23. Kg2
Staðan kom upp í B-flokki Corus
skákhátíðarinnar sem lauk fyrir
skömmu í Wijk aan Zee í Hollandi.
Brasilíski stórmeistarinn Giovanni
Vescovi (2633) hafði svart gegn koll-
ega sínum frá Hollandi, Jan Smeets
(2550). 23. ... Hxe4! 24. Rf3 hrókurinn
var friðhelgur þar eð hvítur yrði mát
eftir 24. Hxe4 Dxf2+ 25. Kh1 Dg1#
og myndi tapa liði eftir 24. Bxe4
Bxe4+. 24. ... Hxe2 25. Dxe2 það
hefði verið óskynsamlegt að taka
drottningu svarts þar eð eftir 25.
Rxh4 Hxf2+ 26. Kh1 Bxc2 hefur
svartur vinningsstöðu. 25. ... Dd8 26.
Bxg6 hxg6 27. Rxd4 cxd4 28. De4 Rf6
29. Dxd4 Rbxd5 svartur er nú sælu
peði yfir og með betri stöðu. Hann
innbyrti vinninginn nokkru síðar. 30.
Bg5 De8 31. Rg3 Hc2 32. Hb2 Dc6 33.
Kf1 Hxb2 34. Dxb2 Rd7 35. Re4 Re3+
36. Bxe3 Dxe4 37. Ke2 Re5 38. Dd4
Df3+ 39. Kd2 Dc6 40. Ke2 f6 41. f4
Dg2+ 42. Kd1 Rf7 43. g5 fxg5 44.
fxg5 Dxa2 45. Dd5 Db1+ 46. Kd2 Df5
47. Da8+ Kh7 48. Dxa6 Rxg5 og hvít-
ur gafst upp.
SKÁK
Helgi Áss Grétarsson | dagbok@mbl.is
Svartur á leik.
Sálfræði.
Norður
♠9832
♥Á62
♦G732
♣ÁK
Suður
♠ÁDG1075
♥K10
♦1084
♣D4
Suður spilar fjóra spaða eftir opnun
vestur á 12–14 punkta grandi:
Vestur Norður Austur Suður
1 grand Pass Pass 2 spaðar
Pass 4 spaðar Allir pass
Hvernig myndi lesandinn spila með
hjartadrottningu út?
Allir kunna að svína, en í þessu til-
felli er svíningin í trompi dæmd til að
mistakast, því vestur hlýtur að eiga
spaðakónginn. Hann hefði spilað út
tígli með ÁKD, svo austur er með há-
spil í tígli, sennilega kónginn. Og
vestur á ekki fyrir grandopnun ef
austur er með spaðakóng og hámann í
tígli.
En kemur þá til greina að hreinsa
upp mjúku litina (hjarta og lauf) og
spila spaðaás og spaða í þeirri von að
tígullinn sé stíflaður?
Norður
♠9832
♥Á62
♦G732
♣ÁK
Vestur Austur
♠K6 ♠4
♥DG93 ♥8754
♦ÁD6 ♦K95
♣G873 ♣109652
Suður
♠ÁDG1075
♥K10
♦1084
♣D4
Til að innkastið virki þarf vestur að
vera með tvíspil bæði í spaða og tígli,
sem er ekki sennilegt. Því er betra að
treysta á sálfræðina – taka fyrsta
slaginn á hjartakóng og spila spaða-
drottningu að heiman.
Það er alla vega tilraun. Kannski
dúkkar vestur af ótta við að austur sé
með blankan trompás.
BRIDS
Guðmundur Páll Arnarson | dagbok@mbl.is
Beisli á orkufyrirtækin
HVAÐ er eiginlega í gangi með þessi
blessuðu orkufyrirtæki í landinu? Er
virkilega enginn sem getur mögulega
sett beisli á þessa menn sem vaða
uppi um fjöll og firnindi sjáandi ekk-
ert nema kílówött og gígawattstundir
í öllum lækjarsprænum í landinu?
Geta ekki séð einn einasta hver í
friði? Á fimmtudagsfréttunum í Rík-
issjónvarpinu kom fram að eitt orku-
fyrirtækjanna vill endilega fá að
rannsaka virkjunarmöguleika á
Landmannalaugasvæðinu. Er ekki
allt í lagi með þetta fólk? Hvernig
væri að setjast örlítið niður og átta
sig á því að það er ekki okkar til-
gangur, kynslóðanna sem nú eru við
stjórnvölinn, að eyðileggja gersam-
lega allt sem getur talist til raunveru-
legra verðmæta fyrir afkomendur
okkar.
Ég vísa til þess sem Damon Albarn
sagði í Kastljósi fyrir stuttu, að við
værum að stofna í voða því eina sem
er hér áhugavert fyrir ferðamenn.
Með öðrum orðum, saga okkar er
ekki áhugaverð miðað við aðra og
eldri menningarheima, listasagan er
engin, byggingarlistin er ung og
óáhugaverð, menningin er á barns-
aldri og að stærstum hluta tekin upp
frá nágrannalöndum okkar.
Náttúran, hreinleikinn og fegurðin
er það eina sem við höfum til að bjóða
gestum okkar. Nema kannski hress-
andi fyllerí með kvenfólkinu okkar.
Eigum við ekki að taka seinasta
skrefið út úr þessum myglaða mold-
arkofa, hrútspunganagandi hugs-
unarhætti um stóriðju og virkjanir í
öllum landshlutum og gerum það sem
við gerum best? Reddum okkur! Það
hefur alltaf verið eitt af kostum okkar
Íslendinga að við erum góðir í að
finna lausnir á vandamálum stórum
eða smáum. Hættum að líta á úreltar
mengunarverksmiðjur, uppistöðulón
og gufuaflsbákn sem lausn og horfum
til annarra og nútímalegra átta.
Hressum upp á raunverulega ný-
sköpun, setjum milljarðana í nútíma-
lega hugsun og nýjar lausnir. Ferða-
þjónustan er orðin ein af
burðastólpum samfélagsins, veðjum á
það. Sérhæfð hátæknifyrirtæki geta
einnig blómstrað hér, gefum þeim
byr og virkjum hugsuðina ekki fall-
vötnin.
Sverrir Árnason,
Víðimel 53, Rvík.
Velvakandi
Svarað í síma 5691100 frá 10–12
og 13–15 | velvakandi@mbl.is
Morgunblaðið/RAX
Hlutavelta | Þeir Einar Páll, Þórir, Jón Kristinn, Dagur Darri og Goði Ingvar
söfnuðu 10.359 kr. fyrir Rauða krossinn með flöskusöfnun.
Morgunblaðið/RAX
OLA Knutsson, vísindamaður við
Stofnun Vigdísar Finnbogadóttur,
heldur fyrirlestur fimmtudaginn 16.
febrúar kl. 12.05 í stofu 102 í Lög-
bergi.
Í fyrirlestrinum ætlar Ola Knuts-
son að kynna tungumálahugbún-
aðinn Grim sem er afrakstur tíu ára
þróunarvinnu við Konunglega
tækniháskólann í Stokkhólmi.
Hugbúnaðurinn, sem er ætlaður
skrifandi fólki með sænsku sem ann-
að mál, leitar m.a. uppi mál-
fræðilegar villur á borð við stafsetn-
ingar- og beygingarvillur og ranga
orðaröð. Búnaðurinn býður einnig
upp á möguleika á að finna líklegar
villur í textum og til setningafræði-
legrar greiningar. Innbyggð í hug-
búnaðinn er beygingaorðabókin
Lexin, þar sem átta tungumálapör
eru tengd.
Ola Knutsson mun kynna rann-
sóknavinnuna og þau tungu-
tækniverkfæri sem notuð hafa verið
við þróunina á fyrrnefndum hugbún-
aði auk gagnsemi hans fyrir notend-
urna.
Fyrirlesturinn er á sænsku og all-
ir eru velkomnir.
Sænski tungumála-
hugbúnaðurinn Grim
ÚT ER KOMIÐ níunda hefti af Jóni á
Bægisá. Einkunnarorð þessa tölu-
blaðs – „Til þess þarf skrokk!“ – eru
tekin úr einu æv-
intýra H.C. And-
ersens, „Stökk-
gellurnar“. Þetta
ævintýri er á með-
al fleiri þýðinga,
gamalla og nýrra,
á verkum ævin-
týraskáldsins í
heftinu, en Jón á
Bægisá er að mestu helgað H.C. And-
ersen að þessu sinni.
Hér eru birtar í fyrsta sinn þýðingar
skólapilta á 19. öld á þremur ævintýr-
um Andersens og einnig nýjar ljóða-
þýðingar Franz Gíslasonar ásamt
þremur nýjum ævintýraþýðingum Sig-
urðar A. Magnússonar. Fyrir utan sjálf-
ar þýðingarnar eru í heftinu greinar
eftir ýmsa höfunda.
Jón á Bægisá er tímarit þýðenda og
birtir þýðingar á erlendum bók-
menntum og efni um þýðingafræði,
þýðingastarfið og gildi þýðinga fyrir ís-
lenska menningu. Í ritnefnd sitja
Franz Gíslason, Gauti Kristmanns-
son, Guðrún Dís Jónatansdóttir og
Sigurður A. Magnússon.
Níunda hefti af Jóni á Bægisá er 84
blaðsíður og fleiri upplýsingar um ritið
er að finna á vefsetrinu www.orms-
tunga.is
Jón á Bægisá
SKÓLABRAUT MEÐ GLÆSILEGU ÚTSÝNI
Falleg efri sérhæð og ris
ásamt bílskúr. Hæðin skiptist
í forstofu, hol, stofu, 3 stór
herbergi, eldhús, þvottahús
og baðherbergi. Risið er eitt
mjög stórt rými m. geymslu-
plássi undir súðinni. Verð 37
millj. 5561
Sverrir Kristinsson lögg. fasteignasali