Morgunblaðið - 01.04.2006, Page 53

MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 1. APRÍL 2006 53
UMRÆÐAN
MIKIL þensla einkennir nú ís-
lenskt efnahagslíf. Ástæða þess er
öðru fremur mikil bjartsýni í þjóð-
félaginu sem birtist í
kaupgleði og gríð-
arlegum fram-
kvæmdum. Við nánast
hvern einasta blett á
höfuðborgarsvæðinu
má sjá heilan skóg af
byggingakrönum til
marks um þá gríð-
arlegu fjárfestingu
sem er í húsnæði. Svo
eru stóriðjufram-
kvæmdir og álvers-
byggingar í áður
óþekktum stærð-
arskala sem enn auka á
þensluna. Á síðasta ári
voru fluttar inn um 25 þúsund bif-
reiðar til að nefna annað dæmi meira
og minna fyrir erlent lánsfé.
Seðlabankinn hefur það hlutverk
með höndum að slá á þenslu og halda
verðbólgu í skefjum. Það tæki sem
hann hefur til þess eru helst stýri-
vextirnir sem hann hefur nú hækkað
oftar en nokkur man í viðleitni sinni
til þess að slá á þensluna. Árang-
urinn hefur því miður látið á sér
standa. Ástandið hefur hinsvegar
leitt til þess að erlendir aðilar hafa
hafið útgáfu skuldabréfa í íslenskum
krónum í þeim tilgangi að nýta sér
þá háu vexti sem eru á slíkum bréf-
um. Þessi bréf stuðla aftur að enn
frekari hækkun á genginu þegar
fram í sækir og aukinni eftirspurn
eftir erlendum lánum. Þetta hefur
skapað útflutnings- og samkeppn-
isatvinnuvegunum mikla erfiðleika.
Minna fæst í krónum fyrir afurð-
irnar og þeim er gert erfiðara fyrir í
samkeppni um starfsfólk og að mæta
hækkandi innlendu kostnaði. Fróð-
legt væri að vita hversu mikinn þátt
hátt gengi íslensku krónunnar á í því
að Bandaríkjamenn
hafa gefist upp við að
gera út herstöðina. Það
skyldi þó ekki vera að
krónan ætti stóran þátt
í því.
Á meðan Seðlabank-
inn hefur leitast við að
kæla efnahagslífið hef-
ur ríkisvaldið, þ.e.a.s.
sá aðili sem felur bank-
anum að stuðla að stöð-
ugleika í efnahagslíf-
inu, kynt svo um munar
undir. Ekkert lát er á
fréttum um hvert stór-
verkefnið á fætur öðru.
Nú síðast var tilkynnt að fyrirtæki á
vegum ríkisins og borgarinnar væri
búið að gera samning við annað fyr-
irtæki á Reykjavíkursvæðinu um
byggingu tónlistarhúss og ráð-
stefnumiðstöðvar en bygging-
arkostnaður er áætlaður 12,5 millj-
arðar króna. Tengt þessu verkefni
eru enn frekari framkvæmdir sem
þess vegna geta kostað annað eins.
Myndir af skælbrosandi fjár-
málaráðherra birtast forsvars-
mönnum útflutnings- og samkeppn-
isatvinnugreina í fjölmiðlum við
undirskrift á nefndu gæluverkefni
þeim til mikillar hrellingar. Þetta
gerist á sama tíma og Seðlabankinn,
Hagfræðistofnun og aðrir þeir er
láta sig varða stöðu efnahagslífsins
hvetja eindregið til aðhalds og sam-
dráttar í útgjöldum hins opinbera.
Hagfræðistofnun HÍ hefur reiknað
út að með tæplega níu milljarða
króna lækkun ríkisútgjalda megi
lækka stýrivexti um 0,8%. Engin
merki eru um að menn taki þessar
ábendingar stofnunarinnar alvar-
lega.
Mikilvægt er að gæluverkefni séu
sett í bið á meðan þenslan er jafn-
mikil og raun ber vitni og í ljósi yf-
irhlaðinnar verkefnastöðu í þjóð-
félaginu í heild. Því miður eru engin
merki um slíkan vilja. „Gleðin“ held-
ur áfram með vaxandi hraða og eng-
inn er maður með mönnum nema
hann taki þátt í henni. Fyrr en síðar
kemur að því að veislunni lýkur og ef
óvarlega er farið er hætt við timb-
urmönnum. Allar eru þessar fram-
kvæmdir meira og minna fjármagn-
aðar með erlendum lánum. Við
verðum að geta staðið undir þeim.
Verði haldið óhikað áfram miklu
lengur í þessum takti er næsta víst
að mörgum verði lífið erfitt þegar
fram líða stundir. Í ljósi þessa er af-
ar mikilvægt að ríkisvaldið taki sér
nú tak og fresti þeim framkvæmdum
sem mögulegt er og styðji þannig við
þá viðleitni Seðlabankans að slá á
þensluna og skapa hér viðunandi
starfsumhverfi fyrir undirstöðu-
atvinnuvegi okkar.
Óstöðvandi
framkvæmdagleði
Sveinn Hjörtur Hjartarson spyr
hvað ríkisvaldið geri til þess að
ná stöðugleika ’Mikilvægt er að gælu-verkefni séu sett í bið á
meðan þenslan er jafn-
mikil og raun ber
vitni …‘
Sveinn Hjörtur
Hjartarson
Höfundur er hagfræðingur LÍÚ.
Michael Meacher MP
fiingma›ur á breska flinginu og fyrrum umhverfisrá›herra Bretlands
flytur opinberan fyrirlestur um:
Hver er framtí› erf›abreyttrar
matvæla- og lyfjaframlei›slu?
Evrópa, Nor›ur-Ameríka og varú›arreglan
Svæ›i án erf›abreyttra lífvera – Er samræktun möguleg?
Norræna Húsi› í Reykjavík
Mánudaginn 3. apríl kl. 20.00
Ávarp: Björgólfur Thorsteinsson, forma›ur Landverndar
Fundarstjóri: Katrín Fjeldsted, læknir
UM MICHAEL MEACHER MP:
Michael Meacher er flingma›ur á breska flinginu og gegndi stö›u umhverfis-
rá›herra í bresku stjórninni á árunum 1997-2003. Í rá›herratí› sinni beitti
hann sér fyrir opinberri umræ›u um kosti og galla erf›abreyttra matvæla
og fyrstu rannsóknum á umhverfisáhrifum útiræktunar erf›abreyttra plantna.
Michael Meacher er eftirsóttur fyrirlesari á rá›stefnum og fundum um um-
hverfismál, matvælastefnu og heilbrig›ismál.
www.erfdabreytt.net
Erf›abreyttar lífverur
Kynningarátak um
Lifun er tímarit um
heimili, lífsstíl og
fallega hönnun
Meðal efnis í næsta blaði:
• litríkt og leikandi
• hugvitsamleg hönnun
• gult og glaðlegt
• að laga húsnæðið að fjölskyldunni
• páskafreistingar
Lifun er dreift í 60.000 eintökum
og 4. tölublað 2006 kemur út
laugardaginn 8. apríl næstkomandi.
Panta þarf auglýsingar
fyrir kl. 16 þriðjudaginn
4. apríl
Auglýsingar: Sif Þorsteinsdóttir,
sími 569 1254, sif@mbl.is
Fáðu úrslitin
send í símann þinn