Morgunblaðið - 10.06.2006, Blaðsíða 32

Hugi Guðmundsson
Á HINU nýafstaðna alþjóðlega
tónskáldaþingi í París voru að
venju kynnt íslensk tónverk. Þingið
fór fram dagana 6.–9. júní og verk
tveggja íslenskra tónskálda fengu
að hljóma fyrir gesti þess. Verkin
voru Flecte Lapis II eftir Atla Ing-
ólfsson og Equilibrium IV: Wind-
bells eftir Huga Guðmundsson.
Verk Atla, Flecte Lapis II fyrir
klarínett og hljómborð, var samið
árið 1998. Atli samdi hljómborðs-
röddina í Mílanó og bætti klarín-
ettröddinni við fyrir tónleika Erki-
tíðar í Reykjavík 1998, en þar var
verkið frumflutt af Guðna Franz-
syni og Snorra Sigfúsi Birgissyni.
Equilibrium IV: Windbells, verk
Huga, var samið fyrir Caput-hóp-
inn fyrir heimssýninguna í Japan
árið 2005. Verkið var flutt í tvígang
í Japan en frumflutningur þess á
Íslandi var á Myrkum músíkdögum
síðastliðinn vetur.
Verk íslenskra tónskálda hafa
áður vakið verðskuldaða athygli á
tónskáldaþingum og hafa oft verið í
hópi þeirra tíu verka sem valin
hafa verið áhugaverðust á þinginu.
Tónskáldaþingið er einn öflugasti
vettvangur til kynningar á ís-
lenskri samtímatónlist en á þinginu
hittast fulltrúar útvarpsstöðva frá
öllum heimshornum, kynna tón-
verk frá sínu heimalandi og skipt-
ast á upptökum af nýjum tónverk-
um.
Íslensk tón-
verk leggj-
ast í víking
Atli Ingólfsson
32 LAUGARDAGUR 10. JÚNÍ 2006 MORGUNBLAÐIÐ
MENNING
SUMARSÝNING menningar-
miðstöðvarinnar Skaftfells á Seyð-
isfirði verður opnuð í dag en þá munu
bræðurnir Sigurður og Kristján Guð-
mundssynir sýna þar ný og gömul
verk. Báðir hafa þeir markað djúp
spor í íslenska listasögu en þeir voru
meðal forsprakka SÚM-hreyfing-
arinnar sem bylti listalífinu í landinu
við upphaf áttunda áratugarins og á
myndlist þeirra sterkar rætur í kons-
ept-listinni sem mótaðist á þessum
tíma. Þó er óhætt að segja að þeir séu
töluvert ólíkir í listsköpun. Þeir hafa
einu sinni áður sýnt saman tveir einir
en nýverið voru þeir með sýningu á
Næsta bar við Ingólfsstræti í Reykja-
vík.
Pólitísk verk
Hluti Sigurðar á sumarsýningu
Skaftfells er pólitísks eðlis og sótti
hann í smiðju sína sérstaklega eftir
þeim formerkjum. Þarna getur að líta
pastelteikningar á íslensk plaköt fyrir
Amnesty-samtökin sem Sigurður
gerði fyrir um fimmtán árum en að
hans sögn eru þessi verk „afskaplega
óvinsæl“.
„Það er svona ákveðið pólitískt og
heimspekilegt viðhorf á bak við þessi
verk,“ útskýrir Sigurður og kemst hjá
því að tjá sig nánar um það. Þá sýnir
hann emailleraðar plötur í þremur
einingum sem bera þrjár mismunandi
áletranir; „aumingja Ameríka“,
„aumingja Írak“, og „aumingja Ís-
land“. Einnig verður þarna sýnd kvik-
myndin Ég er Arabi sem Sigurður
gerði í samvinnu við kvikmyndagerð-
armanninn Ara Alexander. Um er að
ræða ádeilumynd sem gagnrýnir
Íraksstríðið og fyrst og fremst aðild
Íslands að stríðinu.
Sá hluti sýningarinnar sem heyrir
undir Kristján er af töluvert öðrum
toga en verk Sigurðar. Eitt verkið
heitir „Jarðtenging“ en þar er Krist-
ján búinn að jarðtengja stóra járn-
plötu í miðstöðvarkerfi hússins. Auk
þess hefur hann teiknað Land Rover
jeppa í fullri stærð úr rafmagnssnúru
sem endar í lampa. Nokkrar stórar
teikningar eftir Kristján eru á sýning-
unni, eins konar málverk, og einnig
má þarna sjá nokkra skúlptúra eftir
hann sem liggja á gólfi salarins.
Ólíkar áherslur
Á plakati sýningarinnar, sem graf-
íski hönnuðurinn og myndlistamað-
urinn Guðmundur Oddur Magnússon
hannaði, er búið að skeyta saman and-
litum bræðranna í eitt. Myndin ku
hafa verið gerð á þennan hátt í
tengslum við þá hugmynd að list-
sköpun bræðranna stjórnist sín af
hvoru heilahvelinu. Þá er það hægra
heilahvelið sem stýrir „rökfræðilegri“
list Kristjáns og það vinstra sem ber
ábyrgð á rómantíkinni í verkum Sig-
urðs. Að vissu leyti lýsir þessi hug-
mynd ólíkum áherslum bræðranna þó
að hún sé sjálfsagt mikil einföldun.
Sigurður kveðst þó geta skrifað undir
þessa útskýringu. „Ætli það ekki,“
segir hann og hlær.
Sigurður fer sérstaklega fögrum
orðum um menningarstarfsemina á
Seyðisfirði sem hefur verið í miklum
blóma í gegnum tíðina.
„Það er mjög mikill menningar-
legur bragur yfir bænum,“ segir Sig-
urður. Þeir bræður hafa nokkrum
sinnum sýnt í Seyðisfirði og auk þess
stendur útilistaverk eftir Kristján í
bænum sem að Vigdís Finn-
bogadóttir afjhúpaði við hátíðlega at-
höfn um árið. Verkið er staðsett fyrir
framan skóla staðarins og sýnir útlín-
ur Seyðisfjarðar, gerðar úr áli og
reistar upp á rönd.
Myndlist | Kristján og Sigurður Guðmundssynir sýna í Skaftfelli í sumar
Andstæður heilahvelanna
Eftir Þormóð Dagsson
thorri@mbl.is
Myndlistarmennirnir Sigurður Guðmundsson og Kristján Guðmundsson í sýningarsal Skaftfells.
Myndarleg hjörð mjólkurkúahefur gert innrás í Aþenu,höfuðborg Grikklands.
Þær hafa komið sér fyrir á torgum í
miðborginni, við stórhýsi, í almenn-
ingsgörðum, við breiðgötur og ann-
ars staðar þar sem búast má við
straumi vegfarenda. Þær vekja
furðu; hvað í ósköpunum eru þær að
gera þarna? Ferðamenn taka af
þeim myndir og sumir setjast á bekki
til að virða þær fyrir sér í allri sinni
fegurð. Það þarf enginn að óttast
mislyndi þessara kúa, því þær eru
gerðar úr harðplasti. Í allt sumar og
fram á haust munu þær gleðja borg-
arbúa og gesti Aþenu.
  
Hugmyndina að götukúnum fékksvissneski listamaðurinn Pas-
cal Knapp fyrir nokkrum árum, þeg-
ar hann langaði að hressa upp á
götulífið í heimaborg sinni Zürich.
Hann lét gera nokkrar harðplastkýr,
sem hver um sig var með sínu sér-
staka svipmóti. Listamönnum, bæði
vel þekktum og upprennandi, var
hverjum fyrir sig fengin ein kýr og
það verkefni að skapa henni karakt-
er. Hugmyndin lukkaðist vel og
flaug strax um höf og lönd. Kýr Pas-
cals Knapp hafa gert víðreist og á
þeim átta árum sem liðin eru frá því
að hugmynd hans varð að veruleika í
Zürich hafa 33 borgir um allan heim
boðið þessari elskulegu skepnu
heim, með þeim skilmálum sem höf-
undur þeirra setti. Hvarvetna verður
val listamannanna sem fá að spreyta
sig á kýrlistinni að vera breitt og
spanna bæði þekkt nöfn og óþekkt.
Eftir að hafa lifað á götum borganna
um nokkurra mánaða skeið eru þær
boðnar upp og ágóðinn rennur til
góðgerðarsamtaka á hverjum stað.
Þegar hefur kúm Knapps verið smal-
að til Tókýó, New York, London,
Monte Carlo og víðar. Nokkur þús-
und listamanna um allan heim hafa
tekið þátt í að skapa þessar listrænu
borgarkýr. Kýrin Wagamoomoo var
seld fyrir metfé á uppboði í Dublin á
Írlandi árið 2003, eða fyrir andvirði
tæpra tólf milljóna íslenskra króna.
Wagamoomoo var heldur hvorki
með flær né fleiður, heldur alsett
kristalssteinum. Hún er höfund-
arverk listamannsins og tískuhönn-
uðarins Johns Rocha. Kaupandinn
var eigandi Wagamama-veitinga-
húsakeðjunnar í Dublin, en hann
kostaði sköpun kýrinnar. Í Aþenu
ríkir nú mikil eftirvænting um það
hvaða kýr mjókar best þegar að upp-
boðinu kemur í haust. Ágóðinn renn-
ur til tíu góðgerðarsamtaka sem
sinna börnum.
  
Kýrnar í Aþenu eru fjarri því aðvera einlit hjörð. Eins og geta
má nærri þegar listamennirnir eru
margir, eru kýrnar ærið misjafnar,
bæði að ytri fegurð og innri – sumar
einfaldlega skreyttar eða málaðar,
meðan stærri konsept og jafnvel
merkingarfullir vísdómar prýða
aðrar. Allar eru þær þó skemmti-
legar, einkum þar sem maður rekst
á þær óvænt á götuhornum. Það er
líka hverri manneskju hollt að sjá
kýr á sprangi í borgarerlinum, inn-
an um steinsteypu, stresstöskufólk,
banka og búðir – það er togað í ein-
hvern streng til upprunans og nátt-
úrunnar. Sumir listamannanna hafa
einmitt nýtt sér þær andstæður sem
felast í kúnum sem náttúrufyr-
irbærum og svo staðsetningu þeirra
í viðskiptaumhverfi stórborganna.
Uppáhaldskýrin mín situr letileg á
bekk á Syntagma-torgi, les blaðið
sitt og hefur komið fyrir kaffibolla á
bekknum. Með yfirlætisfullum augn-
svip spyr hún vegfarendur hvers
vegna í ósköpunum þeim liggi svona
á? Hana varðar ekkert um erilinn og
hávaðann í kring. Hún hlýtur að
vera frá Stóu, svo friðsæl er hún.
Hún er mjólkurkýr makindanna og
gerir lítið úr okkur mannfólkinu
sem höfum gullúrið okkar að skurð-
goði. Samt er hennar líf merkingar-
fullt – hún lifir til þess að fæða okk-
ur og klæða. Hún er gjöf
náttúrunnar til okkar og lifir hvert
sitt augnablik í sátt. Vildum við ekki
vera eins og hún? Ég veit ekki með
það, – en ósköp væri það samt nota-
legt ef við gætum aðeins hægt á okk-
ur og nálgast hana betur.
Nú skal syngja um kýrnar
’Eins og nærri má getaþegar listamennirnir eru
margir eru kýrnar ærið
misjafnar, bæði að ytri
fegurð og innri – sumar
einfaldlega skreyttar eða
málaðar, meðan stærri
konsept og jafnvel merk-
ingarfullir vísdómar
prýða aðrar.‘
Morgunblaðið/Eggert
Brugðið á leik með einni kúnna í Aþenu.
begga@mbl.is
AF LISTUM
Bergþóra Jónsdóttir
Morgunblaðið/Eggert