Morgunblaðið - 08.07.2006, Blaðsíða 39

MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 8. JÚLÍ 2006 39
UMRÆÐAN
HELGA Sigrún Harðardóttir fer
geyst í grein sinni í Morgunblaðinu
mánudaginn 26. júní. Þar ber mikið á
upphrópunum og skrúðmælgi en lítið
er um rök. Í grein sinni reynir hún að
andmæla nokkrum einföldum stað-
reyndum sem ég vék að í grein minni
sem birtist í Morgunblaðinu 22. júní
undir fyrirsögninni Kvennaruglið, og
átti ég þar við hina
endalausu síbylju um
ójafna stöðu kvenna á
Íslandi, sem hver lepur
upp eftir öðrum og
minnir vissulega nokk-
uð á sögu Cervantes
um baráttu Don Kíkóti
við vindmyllur.
Í grein minni segir:
„Karlar og konur á Ís-
landi hafa nákvæmlega
sömu laun fyrir sömu
vinnu.“ Þetta á við alla
opinbera starfsmenn.
Launakjör sveitarfé-
laga geta verið önnur
þótt um hliðstæð störf
sé að ræða, en þá á það
jafnt við um karla og
konur. Um þetta þarf
ekkert að deila og gamlar sögusagnir
um einhverja „miðaldra kalla“ sem
lækkuðu laun kvenna „um 52%, ein-
hliða,“ eiga ekki lengur stoð í veru-
leikanum. Ef Helga Sigrún eða ein-
hver önnur manneskja getur bent á,
þó að ekki væri nema lítið brot af
slíku misrétti, þá endilega upplýsið
það. En auðvitað tekst það ekki því
þetta er allt tómur hugarburður, end-
urómur frá fortíðinni og á ekki stoð í
veruleikanum.
Konur á Íslandi hafa fullan rétt á
við karla, bæði að því er varðar sam-
keppni um áhrifastöður í þjóðfélag-
inu, um framboð í prófkjöri, um fram-
boð til alþingis og um framboð til
sveitarstjórna. Krafa kvenna um sér-
staka tilhliðrunarsemi í samkeppni
við karlmenn er hallærisleg og kon-
um síst til vegsauka og sennilega
hafa flestar konur mestu skömm á
þessum barlómi sem kyrjaður er
endalaust í þeirra nafni. Og í fjöl-
miðlum bukta menn sig og beygja og
tala um konur eins og þær séu
þrautpíndur minnihlutahópur sem
þurfi á mórölskum stuðningi að halda
í baráttunni við karlaveldið. Hefur
engum dottið það í hug
að í röðum karla eru
líka einstaklingar sem
þurfa að berjast harðri
baráttu til að koma sér
á framfæri og ná ár-
angri, engu síður en
konur. Hvers eiga þeir
að gjalda? Eru ekki til
einhver lög í landinu
sem eiga að tryggja öll-
um mönnum jafnan rétt
án tillits til kynferðis?
Ég man ekki betur.
Krafan um jöfnun-
arkvóta fyrir konur er
tilefnislaus. Konur og
karlar eru ekki fylking-
ar sem att er hvorri
gegn annarri heldur eru
konur og karlar sjálf-
stæðir einstaklingar og það er mikill
misskilningur að konur þurfi á bón-
björgum að halda. Og eins og ég
sagði áður: Þær hafa alla burði til að
standa á eigin fótum.
Í grein minni benti ég á ástæðu
þess að fleiri karlar en konur veljast í
betur launuð störf. Meginástæðan er
framboð og eftirspurn á vinnumark-
aði. Í fyrsta lagi sækjast fleiri karlar
eftir hálaunastörfum. Þetta er stað-
reynd og skiptir ástæðan ekki máli í
þessu samhengi. Í öðru lagi má benda
á að vinnumarkaðurinn sækist eftir
hæfasta fólkinu (þ.e. fólki sem hentar
best í þau störf sem leitað er eftir).
Stundum henta konur betur að mati
þeirra sem annast ráðningu starfs-
fólks og stundum henta karlar betur.
Oftast, skiptir kynferði ekki máli, en
það gerir það undir vissum kring-
umstæðum, og ætti ekki að koma
neinum á óvart. Karlar og konur eru
á ýmsan hátt ólík, sem betur fer, og
það er engin ástæða til að líta
framhjá því. Að halda því fram að at-
vinnurekendur sniðgangi hæfari kon-
ur á kostnað karla er fásinna. En eins
og máltækið segir: Engin regla er án
undantekningar. Og það getum við
áreiðanlega verið sammála um að
slíkur atvinnurekandi, sem velur
verri kostinn, ber ekki hag fyrirtækis
síns fyrir brjósti. En svo er náttúr-
lega alltaf hægt að kaupa köttinn í
sekknum, og sá köttur getur verið
ýmist karl eða kona.
Helga Sigrún fjallar um jákvæða
mismunun sem „tæki til að jafna
mannréttindi.“
Hún vill takmarka frjálsa sam-
keppni með því að setja á sérstakt
kvótakerfi svo konur, „beri ekki
skarðan hlut frá borði,“ eins og Stein-
unn Valdís orðaði það fyrir nokkru
vegna skipunar í nefndir og ráð borg-
arinnar.
Og ef menn fallast ekki á þessa
heimspeki, að nauðsynlegt sé að
skerða rétt karla svo konur geti kom-
ist áfram, hvað telur Helga Sigrún þá
að beri að gera? Jú, svarið er einfalt:
„Það verður að beita þá valdi!“
Hverja? Jú, auðvitað þessa kalla,
„sem enn vaða í villu og svíma.“ Það
er ekki verið að skafa utan af því.
Mér þykir skrifstofustjórinn óneit-
anlega orðinn gunnreifur.
Það er spurning hvort hið fyrir-
hugaða þjóðarvarðlið Björns Bjarna-
sonar dómsmálaráðherra ætti ekki
að koma til skjalanna fyrst talsmaður
kvenna boðar valdbeitingu og stríð á
hendur íslenskum körlum.
Enn um kvennaruglið
Bragi Jósepsson svarar grein
Helgu Sigrúnar Harðardóttur
’Konur á Íslandihafa fullan rétt á
við karla‘
Bragi Jósepsson
Höfundur er rithöfundur og fv.
prófessor.
Sagt var: Hann var ásakaður fyrir afbrot.
RÉTT VÆRI: Hann var sakaður um afbrot.
Gætum tungunnar
„Enginn má stjórna bifreið eða
bifhjóli, nema hann hafi til þess gilt
ökuskírteini, sem lögreglustjóri gef-
ur út.“ (48. gr. Umfl.)
„Enginn má stjórna
léttu bifhjóli, nema
hann hafi gilt öku-
skírteini til þess eða
mega stjórna bifhjóli.
Ökuskírteini til að
mega stjórna léttu bif-
hjóli má eigi veita
þeim, sem er yngri en
15 ára, enda hafi hann
áður fengið tilskilda
ökukennslu. Enginn
má stjórna torfæru-
tæki nema hann hafi
gilt ökuskírteini til
þess eða ökuskírteini
til að mega stjórna
öðru vélknúnu öku-
tæki.“ (55. gr. Umfl.).
„Áður en bifreið, bif-
hjól, torfærutæki eða
dráttarvél er tekin í
notkun, skal ökutækið
skráð og skráning-
armerki sett á það.“
(63. gr. Umfl.)
Í þeim lagagreinum
sem vitnað er í hér að
ofan, er skýrt kveðið á
um að öll bifhjól, vél-
hjól og torfærutæki,
séu skráningarskyld
(og þar með trygg-
ingaskyld) auk þess
sem krafist er ökurétt-
inda til þess að mega
aka þeim. Lögreglustjórar hafa
heimild til að víkja frá þessum
reglum þegar um æfingar eða
keppni í akstursíþróttum er að ræða.
Þá er einungis heimilt að nota
óskráð tæki, án ökuréttinda, á sér-
stökum svæðum undir eftirliti og
leyfi frá lögreglustjórum. Í slíkum
tilfellum mega börn eldri en 12 ára
taka þátt með leyfi foreldra.
Aldrei er heimilt að aka vélknúnu
ökutæki án skráningarmerkja eða
ökuréttinda, nema í þessum und-
antekningartilfellum.
Svo virðist sem margir fari á svig
við þessar reglur, ýmist vísvitandi
eða vegna misskilnings. Margir
halda að börn og unglingar megi aka
þessum tækjum, án ökuréttinda og á
hjólum sem ekki hafa verið skráð
eða tryggð. Þess eru mörg dæmi að
fullorðið fólk kaupi torfæruhjól og
gefi börnum sínum. Hér á landi er
hægt að kaupa vélknúin ökutæki
fyrir börn allt niður í 4 ára; tæki sem
eru 50 cc og geta komist á allt að 40
km hraða á klukkustund.
Samkvæmt upplýsingum frá Um-
ferðarstofu eru öll vélknúin ökutæki,
sem fara hraðar en 15 km á klukku-
stund, skráningarskyld. Þó virðist
það vera staðreynd að hægt sé að
kaupa þessi litlu hjól án þess að til
komi skráning og trygging. Sam-
kvæmt reglugerð um skráningu
ökutækja skal eigandi ökutækis og
innflytjandi/söluaðili bera ábyrgð á
því að ökutækið sé skráð. Á því virð-
ist mikill misbrestur. Fólk kemst
upp með að fara í kringum lögin með
því að fullyrða að ekkert banni þeim
að kaupa tækið. Önnur saga sé hvort
það verði nokkurn tímann notað. All-
ir vita að þetta er hártogun enda
ljóst að tækin fara í
notkun um leið og heim
er komið. Það er hugs-
anlega löglegt að fá af-
hent óskráð hjól og
nota það án ökuréttinda
og skráninganúmera í
æfingum og keppnum
undir merkjum aðild-
arfélags LÍA og með
eftirliti og leyfi lögregl-
unnar. Það er þó fjarri
lagi að svo sé í öllum til-
fellum. Reyndar er það
frekar undantekning en
regla. Reyndin er sú að
börn og unglingar aka á
þessum tækjum að
heiman frá sér og út
fyrir þéttbýli, eftir
göngu- og reiðstígum
og nota þau nánast eftir
eigin geðþótta. Það er
með öllu ólöglegt og
ættu foreldrar og for-
ráðamenn barna og
unglinga að átta sig á
því áður en fest er kaup
á slíku tæki fyrir barn-
ið. Undir engum kring-
umstæðum má aka
óskráðum og ótryggð-
um vélknúnum öku-
tækjum til og frá æf-
inga/keppnisstað. Það
þarf alltaf að flytja tæk-
in á kerru til og frá lög-
legum notkunarstað.
Varla hefur farið fram hjá mörg-
um öll sú umferð óskráðra og
ótryggðra torfæruhjóla sem raun
ber vitni. Í mörgum tilfellum eru
ökumenn þeirra réttindalausir að
auki. Svo virðist sem erfitt sé að
uppræta þennan ólöglega og hættu-
lega akstur – enda fara þessi tæki
oftast um svæði þar sem erfitt er að
veita þeim eftirför. Því fylgja svo oft
miklar gróðurskemmdir og önnur
umhverfisspjöll.
Foreldrar og aðrir forráðamenn
barna og unglinga eru eindregið
hvattir til að kynna sér reglur um
notkun þessara tækja – bæði hvað
varðar ökuréttindi, skráningu og
tryggingamál. Seljendur tækjanna
þurfa einnig að sýna meiri ábyrgð og
veita réttar upplýsingar svo enginn
þurfi að velkjast í vafa. Lögreglu-
yfirvöld mættu einnig taka sig veru-
lega á í þessum efnum og mættu t.d.
stöðva öll hjól sem ekið er frá Sand-
skeiði í átt að Reykjavík, eftir reið-
stígunum og/eða utan vega. Það
kæmi ýmislegt misjafnt í ljós við
nánari skoðun á skráningu hjólanna
og aldri þeirra sem aka þeim. Við
skulum ekki bíða eftir stórslysum á
réttindalausum og ótryggðum börn-
um og unglingum á stórhættulegum
farartækjum. Ástandið núna er eins
og tifandi tímasprengja.
Börn undir stýri á vél-
knúnum ökutækjum
Ragnheiður Davíðsdóttir fjallar
akstur barna á vélknúnum
ökutækjum
Ragnheiður
Davíðsdóttir
’Við skulumekki bíða eftir
stórslysum á
réttindalausum
og ótryggðum
börnum og ung-
lingum á stór-
hættulegum far-
artækjum.
Ástandið núna er
eins og tifandi
tímasprengja. ‘
Höfundur er forvarnafulltrúi VÍS.
ÞAÐ hefur orðið stefnubreyting
innan Framsóknarflokksins í afstöðu
til umhverfisverndunar á síðustu
mánuðum. Nú er klárlega meirihluti
fyrir því að stækka friðlandið í Þjórs-
árverum og hætta við
öll áform um frekara
rask þar, svo sem með
Norðlingaölduveitu.
Tveir ráðherrar
flokksins, umhverf-
isráðherra og landbún-
aðarráðherra, lýstu fyr-
ir fáum dögum
stuðningi sínum við
friðun Þjórársvera.
Eftir niðurstöðu hér-
aðsdóms Reykjavíkur,
sem ógilti þann hluta af
úrskurði setts umhverf-
isráðherra sem laut að
því að heimila Kvísl-
arveitu 6 án umhverf-
ismats, eru áformin um
Norðlingaölduveitu í
uppnámi og vandséð að
nokkur pólitískur vilji sé
til þess að halda þeim til
streitu.
Nú þegar Framsókn-
arflokkurinn hefur tekið
við umhverfisráðuneyt-
inu á nýjan leik á að
stíga skrefið til fulls og
slá Norðlingaöldu af
fyrir fullt og fast og
stækka friðlandið í Þjórsárverum.
Þannig getur flokkurinn áunnið sér
traust og stuðning kjósenda, og sýnt í
verki að honum sé alvara.
Ég fagna þessum vaxandi stuðningi
innan flokksins við umhverfisverndun
og tel að stefnubreytingin verði
flokknum til framdráttar, sérstaklega
á höfuðborgarsvæðinu. Afar slök út-
koma flokksins í síðustu sveitarstjórn-
arkosningum á sér ýmsar skýringar,
en umhverfismálin voru þung í skauti.
Í byrjun ársins fór fram opinber
umræða um Þjórsárverin og Norð-
lingaölduveituna eftir að ég hafði lýst
þeirri skoðun minni í blaðaviðtali að
slá ætti af Norðlingaölduveitu og í
framhaldinu var end-
urflutt þingsályktun-
artillaga á Alþingi um
stækkun friðlandsins í
Þjórsárverum. Ég ákvað
að þiggja boð um að vera
einn af flutnings-
mönnum málsins. Þá
varð vendipunktur í
málinu og eftir það var
ég viss um að sigur væri
innan seilingar. Fyrir
Framsóknarflokkinn
var þá einboðið að draga
upp umhverfisvernd-
arflaggið og ég er ekki í
nokkrum vafa um að ef
það hefði verið gert með
myndarlegum hætti
hefði flokknum farnast
mun betur í sveit-
arstjórnarkosningunum
en raunin varð.
Því miður var tæki-
færið ekki notað, Norð-
lingaölduveitan var sett
til hliðar aðeins í bili
sem vissulega var spor í
rétta átt en ekki nógu
ákveðið og það gróf
undan tiltrú á því að um
raunverulega viðhorfsbreytingu væri
að ræða að í framhaldinu var talað
fullum hálsi fyrir þremur nýjum ál-
verum og virkjunarframkvæmdum á
næstu árum rétt eins og það væri ekk-
ert mál, hvorki af efnahagslegum né
umhverfislegum ástæðum. Ég held að
þær áherslur hafi verið mistök.
Innan Framsóknarflokksins hafa
löngum verið talsmenn umhverfis- og
náttúruverndar. Minna má á tvo fyrr-
verandi formenn flokksins, þá Eystein
Jónsson og Steingrím Hermannsson.
Formaður samvinnunefndar um
miðhálendið, Óskar Bergsson, hefur
verið einarður talsmaður þessara
sjónarmiða og Ólafur Örn Haraldsson
og Jón Helgason fyrrv. alþingismenn
og Ólöf Guðný Valdimarsdóttir fyrrv.
varaþingmaður, svo einhverjir séu
nefndir til viðbótar.
Á síðasta flokksþingi, sem haldið
var í febrúar 2005, flutti ég ásamt
Steingrími Hermannssyni tillögu um
stækkun friðlandsins í Þjórsárverum
og að hætt yrði við öll áform um virkj-
anir á því svæði. Þessi tillöguflutn-
ingur var í eðlilegu samræmi við fyrri
áherslur flokksins, en nýmæli hvað
Þjórsárver varðar og gegn stefnu rík-
isstjórnarinnar. Tillagan var ekki
samþykkt þá heldur vísað til nefndar.
Engu að síður hafði það áhrif að
hreyfa málinu þá eins og síðar átti eft-
ir að koma í ljós. Nú er tilvalið að taka
málið upp að nýju á flokksþinginu í
næsta mánuði og staðfesta þar hin
breyttu viðhorf með samþykkt um
friðun Þjórsárvera.
Það er aðeins liðið rúmt ár frá því
friðun Þjórsárvera var tekin upp á
flokksþinginu. Fyrir þeim sjón-
armiðun hefur síðan verið talað innan
flokksins og í opinberri umræðu. Á
þessum skamma tíma er alger stefnu-
breyting orðin staðreynd eins og stað-
fest er í yfirlýsingum ráðherranna
tveggja. Það er mikill árangur og sýn-
ir áhrifamátt skoðana og málflutn-
ings.
Ég held reyndar að almennt sé það
frekar stjórnmálaflokki til styrktar að
málsvarar ýmissa sjónarmiða finni sér
vettvang í honum, láta í sér heyra
leynt og ljóst og hafi áhrif á stefnuna
með marktækum hætti. Lýðræð-
islegir starfshættir styrkja og efla
stjórnmálastarf og eru besta trygg-
ingin fyrir því að menn uni niðurstöð-
unni hverju sinni og vinni að fram-
gangi hennar. Ekki má gleyma því að
stjórnmálaflokkur er hreyfing fólks
en ekki fótgönguliðar herforingja.
Stefnubreyting í
umhverfismálum
Kristinn H. Gunnarsson skrifar
um umhverfismál
’Ég fagna þess-um vaxandi
stuðningi innan
flokksins við um-
hverfisverndun
og tel að stefnu-
breytingin verði
flokknum til
framdráttar …‘
Kristinn H. Gunnarsson
Höfundur er alþingismaður.