Morgunblaðið - 09.08.2006, Side 11

MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 9. ÁGÚST 2006 11
FRÉTTIR
FERÐAFÉLAGIÐ Augnablik
hefur undanfarin ár gefið fólki
kost á að kynna sér með eigin
augum öræfin norðan Vatnajök-
uls og svæðið
sem fer undir
vatn vegna
Kárahnjúka-
virkjunar. Þrjár
tveggja daga
ferðir verða
farnar nú í
mánuðinum, sú
síðasta 26.
ágúst, enda
stefnt að því að
byrja að hleypa
vatni á Hálslón í september.
Ósk Vilhjálmsdóttir myndlist-
armaður, sem hefur stýrt ferðum
Augnabliks ásamt Ástu Arn-
ardóttur leikkonu, hyggst nú
bjóða öllum ráðherrum ríkis-
stjórnarinnar í tveggja daga ferð
19. ágúst til að skoða svæðið sem
hið geysistóra Hálslón mun
leggja undir sig að verulegu
leyti.
„Ég ætla að bjóða íslensku rík-
isstjórninni í tveggja daga ferð
um fyrirhugaðan lónsbotn og
fossaröðina í Jökulsá á Fljóts-
dal,“ segir Ósk. „Þau kynnast þá
landinu sem á að hverfa. Þau
munu sjá jökulsárnar tvær sem
eru hvor sínum megin við Snæ-
fellið, þær eru eins ólíkar og
hugsast getur. Sú vestari er
aurugasta og kaldasta jökuláin á
landinu og með mestan rofmátt,
engir fossar og hún er ekkert
nema orkan. Hin er þessi fínlega
sem hefur skilið eftir sig leirinn á
Eyjabökkum og myndar þessa
miklu fossaröð. Annað fljótið á að
fylla upp en hitt á að hverfa.
Rúta, fullt fæði
og gist í skála
Ráðherrarnir þurfa bara að
koma sér til Egilsstaða, nóg að
taka með sér lítinn dagspoka og
hitabrúsa en séð er um allan mat
og gist í skála við Snæfell eina
nótt. Fólk getur staðfest þátttöku
á vefsíðunni minni, halend-
isferdir.is, og gott ef það yrði
gert fyrir 15. ágúst. Ekið verður
að Sauðafellsöldu og gengið
stuttan spöl að Töfrafossi. Nú
eru berin að þroskast en þarna
er mikið af aðalbláberjum og
krækiberjum og hægt að fara í
berjamó í leiðinni.
Gengið er niður með gljúfrum
Kringilsár að ármótum hennar
og Jöklu, þar næst niður með
Jöklu í áttina að Kárahnjúkum
að Sauðárfossaröðinni. Þá er ekið
inn á Vesturöræfin þar sem
Kringilsárrani blasir við og hugs-
anlegt að sjáist til hreindýra en
ekki farið inn á ranann sjálfan,
tíminn leyfir það ekki. Nátt-
staður verður í skála við Snæfell
þar sem boðið verður upp á dýr-
indis kvöldmáltíð og um morg-
uninn gengið með fossaröðinni í
Norðurdal. Fólkið verður komið
heim til Reykjavíkur á sunnu-
dagskvöld.“
– En nú veistu að ráðherrarnir
eru hlynntir virkjuninni …
„Já, en þessar ferðir eru ekki
fyrir andstæðinga eða stuðnings-
menn hennar, þær eru einfald-
lega fyrir fólk sem vill kynna sér
þessa staði og öræfin. Þetta eru
ekki einhverjar halelújaferðir.
Allir eru velkomnir, hvaða skoð-
anir sem þeir hafa. Við höfum
hins vegar í þessum ferðum boðið
ferðalöngum að stíga út úr rút-
unni og sýna öræfunum samstöðu
með stuttri þagnarstöðu í fegurð
og friði í 10 mínútur við Kára-
hnjúka. Þátttakan er algerlega
frjáls, sumir fara út en aðrir sitja
áfram.“
Ætlar að kynna jarðhita-
svæðið við Torfajökul
Ósk hyggst nú hafa frumkvæði
að því að kynna almenningi önn-
ur fáfarin svæði sem rætt hefur
verið um að virkja og nátt-
úruverndarsinnar hafa áhyggjur
af að verði spillt.
„Ég er búin að stofna fyr-
irtækið halendisferdir.is og ætla
að gefa fólki kost á að sjá þessi
svæði með góðum fyrirvara, áður
en áætlanir um framkvæmdir eru
komnar lengra. Þetta eru svæði
eins og við hverasvæðin við
Torfajökul. Margir gera sér ekki
alveg grein fyrir því að svæðið sé
í hættu en hún er samt til staðar.
Fólk þekkir ekki almennt
Vesturdali, Reykjadali og Háu-
hveri, staði sem eru í kringum
Laugaveginn. Það bara gengur
Laugaveginn í einum grænum en
gefur sér ekki tíma til að skoða
það sem er í grennd við hann.
Það er nauðsynlegt að halda sig
stundum utan við stikaðar leiðir
og ég er búin að þvælast víða um
þetta svæði með erlenda ferða-
menn. Þar eru eiginlega
skemmtilegustu staðirnir og ætl-
unin er að fara núna í haust og
skoða stærstu og flottustu
hverina vestast í Hrafntinnu-
skeri. Aðrir staðir sem rætt hef-
ur verið um að virkja eru m.a.
Þeistareykir og Skjálfandafljót
og ég ætla að kanna aðstæður
þar með tilliti til gönguleiða.
Vesturdalir, þar sem menn
íhuga að virkja jarðhita, eru ger-
ólíkir Kringilsárrana vegna þess
að þarna er ekkert dýralíf. Þarna
er aska og vikur, gróður hefur
myndast í þessu öllu saman en
þetta er svo laust í sér. Ef maður
stígur fast til jarðar rifnar jarð-
vegurinn undan manni. Þarna er
hægt að leggjast í leirhveri, við
biðjum fólk hins vegar að fara úr
skónum til að skemma sem
minnst umhverfið. Ef hópurinn
er ekki nema sjö manns er þetta
í lagi en ef um 40 manna hóp
væri að ræða myndu ummerkin
sjást lengi. Þetta er ekki staður
til að fara á með grillið og allan
útbúnaðinn sem margir eiga.
Maður getur auðvitað verið
ánægður með að viðkvæmir stað-
ir verði ekki fyrir miklum ágangi
ferðamanna og ég er ekki tals-
maður þess að það sé gott að-
gengi að öllu. En það getur hins
vegar unnið mjög gegn svona
perlum að nánast enginn hafi séð
þær, þá er svo auðvelt að fórna
þeim.
Ég gekk í gær [mánudag] og
skoðaði fossaröðina í Jökulsá á
Fljótsdal í dásamlegu veðri. En
það hefur unnið gegn þessum
fossum hvað aðgengi hefur verið
lélegt, ef allir þekktu Kirkjufoss,
Faxa og Gjögurfossaröðina væru
þeir ekki í neinni hættu. Þetta er
því og verður alltaf þversagna-
kennt.“
Kringilsárrani viðkvæmur
– Er Kringilsárrani gott dæmi
um svæði þar sem takmarka þarf
aðgengið?
„Hann er mjög gott dæmi um
þennan vanda, þarna er hann í
hnotskurn. Fossaröðin við Jök-
ulsá þolir ágætlega ágang og
gljúfrin líka. En maður er satt að
segja með í maganum þegar
maður fer með fólk þarna um
Kringilsárranann. Ég hef séð
fólk fara í kláfinn inn á ranann
með hund, inn á friðland heiða-
gæsa! Þetta var reyndar ágætis
fólk og var með hundinn í bandi
en það á að harðbanna svona
framferði á friðlandi.
Eyjabakkarnir eru vel varðir
vegna þess að það er svo erfitt
að ganga þar, svæðið er svo
blautt. Maður þarf eiginlega að
vaða berfættur um bakkana, það
fer enginn í lautartúra þarna.
Þetta er svæði sem maðurinn
getur aðeins notið í þeim skiln-
ingi að við höfum vitneskju um
lífríkið þarna og þá er það spurn-
ingin hvort okkur finnst það
ómerkilegt og einskis virði.
Við verðum að velta því fyrir
okkur hvort við viljum ekki eiga
svona svæði sem eru frátekin
fyrir aðrar lífverur en okkur,“
segir Ósk Vilhjálmsdóttir.
Ráðherrum býðst að skoða
botn væntanlegs Hálslóns
Ósk Vilhjálms-
dóttir vill stuðla að
því að ráðamenn
kynnist náttúrunni
við Kárahnjúka af
eigin raun
Morgunblaðið/RAX
Breiður af eyrarrós við Sauðá. Horft út Sauðárdal en hluti hans fer undir Hálslón þegar það verður að veru-
leika. Í fjarska til vinstri eru Hvannstóðsfjöll, Kárahnjúkarnir tveir til hægri og Lambafell á milli.
Ósk
Vilhjálmsdóttir
Eftir Kristján Jónsson
kjon@mbl.is
SVEITARFÉLAGIÐ Árborg var í gær
dæmt til að greiða fyrrum heimilisfræði-
kennara tæplega 790.000 krónur sem Hér-
aðsdómur Suðurlands taldi að væru vangold-
in laun fyrir tækjavörslu og fleira á árunum
2001 til 2004. Fimm aðrir einstaklingar hafa
höfðað mál gegn sveitarfélaginu vegna sams-
konar mála og bíða þau afgreiðslu hjá dóms-
kerfinu.
Upphaf málsins er að árið 1991 ákvað bæj-
arráð Selfoss að greiða kennurum í verkleg-
um greinum sérstaklega fyrir tækjavörslu,
innkaup og umsjón með verkmenntastofum í
grunnskólum bæjarins. Greiðslurnar voru
síðan felldar niður 1. ágúst 2001, um leið og
nýr kjarasamningur á milli Kennarasam-
bands Íslands og launanefndar sveitarfélag-
anna tók gildi.
Í málinu byggði heimilisfræðikennarinn
m.a. á því að gildur samningur hefði tekist
um greiðslur fyrir innkaup og fleira og þeim
samningi hefði aldrei verið sagt upp. Sveitar-
félagið hefði á hinn bóginn fellt greiðslurnar
niður samkvæmt einhliða ákvörðun launa-
nefndarinnar en Hæstiréttur hefði í tveimur
öðrum málum komist að þeirri niðurstöðu
um að væri að ræða einstaklingsbundnar
greiðslur og því hefði þurft að segja þeim upp
gagnvart hverjum og einum kennara. Krafð-
ist hún því greiðslu fyrir árin 2001–2004 þeg-
ar hún lét af störfum.
Sér til varnar benti sveitarfélagið m.a. á að
umræddar greiðslur hefðu verið felldar inn í
vinnuskyldu kennara samkvæmt samningn-
um sem tók gildi 1. ágúst 2001 og að kenn-
arinn hefði ekki gert athugasemd vegna
breytinga á greiðslutilhöguninni fyrr en með
aðkomu lögmanns hennar árið 2004.
Héraðsdómur Suðurlands dæmdi að sveit-
arfélaginu hefði borið að segja upp samn-
ingnum við kennarann með lögformlegum
hætti kysi það að losna undan skuldbinding-
um sem í honum fælust en það hefði ekki ver-
ið gert. Þá hafnaði dómurinn því að kenn-
arinn hefði fyrirgert kröfu sinni með tómlæti.
Upphæðin sem kennaranum var dæmd,
790.000 krónur, er laun auk dráttarvaxta.
Hjörtur O. Aðalsteinsson kvað upp dóm-
inn. Lögmaður kennarans var Guðni Á. Har-
aldsson hrl. og lögmaður Árborgar var Sig-
urður Sigurjónsson hrl.
Árborg
dæmd til að
greiða kenn-
ara 790.000
krónur
Grímsey | Ný flugvél Flugfélags Íslands, Dash 8, lenti á
Grímseyjarflugvelli eftir aðeins 15 mínútna flug á leiðinni
Akureyri – Grímsey.
Hann var að vonum glaður flugstjórinn, Kolbeinn Ingi
Árnason, þegar hann flaug þessum glæsta farkosti á heim-
skautsbaug ásamt fríðu föruneyti, farþegum og áhöfn.
Kolbeinn Ingi sagði að FÍ hefði á dögunum fengið tvær
flugvélar af þessari gerð. „Dashinn“ tekur 37 farþega og
er sérhannaður fyrir stuttar og erfiðar brautir. Hann mun
verða inn á milli í flugi til Grímseyjar í framtíðinni.
Frá Akureyri
til Grímseyjar á
fimmtán mínútum
F.v. Guðfinna Sævarsdóttir flugmaður, Kolbeinn Ingi Árnason flugstjóri og Sara
Dögg Ásgeirsdóttir flugfreyja fyrir framan Dash 8 í Grímsey.
HEILDARFJÖLDI frjókorna í júlí reynd-
ist undir meðallagi í Reykjavík og á Ak-
ureyri. Í Reykjavík var fjöldi grasfrjóa að-
eins hálfdrættingur meðaltals áranna
1988–2005 og heildarfjöldi súrufrjóa sum-
arsins stefnir í að vera undir meðaltali sömu
ára eftir því sem segir í tilkynningu frá
Náttúrufræðistofnun Íslands. Á Akureyri
voru grasfrjó rétt helmingur þess sem
mælist í meðalári og mældust aðrar teg-
undir stopult og í litlu magni.
„Mér virðist að þegar frjókornin fara yfir
tíu hjá grösum finna flestir sem eru greind-
ir með grasofnæmi fyrir því. Það voru í
sjálfu sér ekki margir þannig dagar í júlí, og
því var þetta með hagstæðari árum fyrir þá
sem eru með grasofnæmi,“ segir Margrét
Hallsdóttir, sérfræðingur hjá Náttúru-
fræðistofnun.
Tölur hærri inn til landsins
„Þetta á við um Reykjavík og Akureyri
en svo getur verið að frjótölur séu mun
hærri þegar komið er inn í landið þar sem
hafáhrif koma ekki fram,“ segir Margrét og
segir að með mikilli einföldun megi segja að
eftir því sem sólskin sé minna og rigning
meiri því hagstæðari séu sumrin fyrir þá
sem hafa frjókornaofnæmi.
Nokkrar grastegundir eru enn í blóma,
eru það einkum erlendir slæðingar og rækt-
uð túngrös. Uppspretta grasfrjóa er því enn
til staðar og verði veður þurrt og vindasamt
í ágúst gætu þeir dagar komið að frjótölur
verði háar.
Fjöldi frjó-
korna með
lægsta móti
♦♦♦