Morgunblaðið - 09.08.2006, Qupperneq 26

26 MIÐVIKUDAGUR 9. ÁGÚST 2006 MORGUNBLAÐIÐ
MINNINGAR
✝ Hjörtur S.Hannesson
fæddist á Herjólfs-
stöðum í Álftaveri
hinn 14. mars 1921.
Hann lést á líknar-
deild Landspítalans
í Kópavogi 29. júlí
síðastliðinn. For-
eldrar hans voru
hjónin Hannes
Hjartarson bóndi á
Herjólfsstöðum, f.
12.1. 1882, d. 26.9.
1980, og Signý Þor-
kelsdóttir, f. 2.11.
1893, d. 29.3. 1976. Systir Hjartar
var Elínborg S. Hannesdóttir, f.
14.3. 1919, d. 29.11. 2005.
Hinn 4. okt. 1947 kvæntist
Hjörtur Vigdísi Mörtu Magnús-
dóttur, f. 16. jan. 1920 frá Steinum
undir Eyjafjöllum. Þeirra börn
eru: 1) Elín Hjartardóttir, maki
Jón Björnsson, þeirra börn eru: a)
Björn Óttarr, hans maki er Þyri
Hjörtur , c) Þórunn, unnusti henn-
ar er Sveinbjörn Bragason, og d)
Þórir.
Hjörtur ólst upp við almenn
störf í sveit og eftir árs búsetu í
Reykjavík 1946–1947, tóku hann
og kona hans við búskap á Herj-
ólfsstöðum þar til þau brugðu búi
1983 og fluttu að Kirkjubæjar-
klaustri þar sem þau bjuggu til
ársins 2002 er þau fluttu til
Reykjavíkur. Með búskapnum
stundaði Hjörtur vörubílaakstur
um margra ára skeið og síðari árin
vann hann samhliða bústörfum við
að keyra póst frá Kirkjubæjar-
klaustri um Skaftártungu og
Álftaver. Hjörtur tók þátt í ýmsum
félagsmálum alla tíð og var m.a.
sveitarstjórnarmaður í Álftaveri
og í stjórn Verslunarmannafélags
V- Skaftfellinga um margra ára
skeið. Þekktastur var Hjörtur lík-
lega af miklum tónlistaráhuga,
hann spilaði á harmoniku á dans-
leikjum frá tólf ára aldri og til átt-
ræðs og fór þá gjarna sýslna á
milli. Hann var í hinum ýmsu kór-
um í hart nær sjötíu ár.
Hjörtur verður jarðsunginn frá
Seljakirkju í dag og hefst athöfnin
klukkan 13.
Ásta Hafsteinsdóttir
og þau eiga dæturnar
Birtu og Snædísi, b)
Vigdís Edda, hennar
maki er Halldór Val-
geirsson, c) Birgir
Örn. 2) Hanna Sigríð-
ur Hjartardóttir,
maki Vigfús Ólafs-
son, þeirra börn eru:
a) Hjörtur Freyr,
hans sambýliskona
Jónína Birna Björns-
dóttir og synir þeirra
Sigurður Tómas og
Hjörtur Björn, b)
Ólafur Fannar, hans sambýliskona
er Kristrún Jónsdóttir og þeirra
sonur Vigfús Máni, c) Vignir Snær,
hans sambýliskona er Þorbjörg
Sæmundsdóttir og þeirra synir
Hrafnkell Daði og Arnaldur Logi.
3) Hannes Hjartarson, hans kona
er Ingibjörg Þórisdóttir, þeirra
börn eru: a) Hrafnhildur, unnusti
hennar er Hálfdán Ágústsson, b)
Kallið er komið,
komin er nú stundin,
vinaskilnaðar viðkvæm stund.
Vinirnir kveðja
vininn sinn látna,
er sefur hér hinn síðsta blund.
Margs er að minnast,
margt er hér að þakka.
Guði sé lof fyrir liðna tíð.
Margs er að minnast,
margs er að sakna.
Guð þerri tregatárin stríð.
Far þú í friði,
friður Guðs þig blessi,
hafðu þökk fyrir allt og allt.
Gekkst þú með Guði,
Guð þér nú fylgi,
hans dýrðarhnoss þú hljóta skalt.
(V. Briem)
Elsku, hjartans pabbi minn. Þessi
sálmur kemur svo oft upp í huga
minn núna þegar ég kveð þig í hinsta
sinn. Ég minnist þess hve við sung-
um hann oft saman í kirkjunni okkar
og ég naut þess að heyra þína djúpu
og fallegu bassarödd. Þetta er því
kveðja mín nú, ég veit að við hitt-
umst hinum megin.
Guð gefi okkur öllum sem unnum
þér kraft til að takast á við sorgina.
Yndisleg minning um ljúfan mann
lifir að eilífu.
Þín
Hanna.
Elsku afi minn. Glaður, kátur,
sæll, flottur, duglegur, traustur og
hamingjusamur. Orðalistinn um þig
er svo langur en þú varst einfaldlega
allt það sem mér finnst að allir ættu
að vera. Ótrúleg persóna og allt sem
mig langar að vera og stefni ennþá
að. Eftir öll þessi frábæru ár með
þér áttar maður sig á því að ávallt
varst það þú sem hlustaðir á, og
fylgdist með öllum „þínum“. Þú ein-
blíndir stöðugt á hvernig okkur, fjöl-
skyldu þinni, vegnaði. Þú ert og
verður fyrirmynd uppalenda og
börnin mín (og þín) verða alin upp á
þennan hátt. Þú samgladdist öllum
sigrum og framþróun allra ættingja
þinna og það var svo gott að koma og
monta sig af hverju afreki, litlu sem
stóru. Eftir situr nú að þú flaggaðir
aldrei þínu eða minntist á þitt og þau
ótrúlegu afrek sem þú framkvæmdir
á þinni löngu ævi. Stórbóndi, póstur,
tónlistarmaður, söngvari, fjölskyldu-
maður í stærstu meiningu þess orðs
en fyrst og fremst jákvæður og
skemmtilegur vinur allra sem kynnt-
ust þér. Þú gerðir alla glaða, meiri og
betri sem voru í kring um þig. Á
unga aldri kenndir þú mér meðal
annars að keyra og skipti það engu
hvort það var einhver af nýju bílun-
um þínum eða gamli græni traktor-
inn, alltaf gafstu þér tíma til að leið-
beina, leiðrétta og hrósa.
Þú átt svo stóran hlut í mér en
ávallt ýttir þú undir sjálfstæða hugs-
un og fylgdir því eftir með stuðningi
og endalausri jákvæðni. Á hverjum
degi á Herjólfsstöðum lærði maður
eitthvað nýtt og stefndi að því að
gera betur í dag en í gær. Aldrei
voru verkefnin mér ofviða heldur
jafnt og þétt gerðir þú mig að manni
og ég áttaði mig á því löngu síðar
hversu mikil forsjárhyggja og natni
voru til staðar. Snemma morguns sat
maður á dráttarvél og fann fyrir nyt-
semi og gagni þess að vera til, en
jafnframt var svo gott að vera strák-
urinn þinn og nafni og fá að sofa á
milli þín og ömmu þegar þannig stóð
á.
Þitt ótrúlega jafnaðargeð og bjart-
sýni hefur leitt mig áfram í gegn um
lífið og oft hef ég montað mig af því
að vera með þitt glaðværa gen. Þó
vita það allir sem mig þekkja að svo
er ekki alltaf, en hins vegar þá leitar
minn hugur til þín þegar erfiðleikar
steðja að og ég einbeiti mér að bjart-
sýni þinni og brosi. Ég mun gera það
meðan ég lifi. Þú hefur fylgt mér eft-
ir frá því að ég fæddist og ég veit að
svo verður áfram. Ekki eyða þó of
miklum tíma í okkur sem þú hefur
komið á legg heldur vertu stöðugt
með henni ömmu sem saknar þín svo
mikið. Þið eruð og verðið fallegasta
fólk sem ég hef kynnst. Bænir ykkar
og sálmar sem við fórum með saman
kvöld eftir kvöld í sveitinni létta mér
þungbært fráfall þitt og styrkja mig
trúnni á eftirlíf og hin góðu öfl sem
umlykja okkur öll.
Ég hlakka til þess að hitta þig síð-
ar, elsku afi minn. Við kyrjum bass-
ann saman eða hvaða rödd sem vant-
ar í kórinn, þú getur allt!
Þinn nafni og lærlingur að eilífu,
Hjörtur Freyr.
Það er gott að hugsa til þess að
núna er afi kominn til himna, og get-
ur loksins hvílt sig í friði í sveitinni
sinni. Ofarlega í hugann gægist fram
mynd af ungum og hraustum afa
með húsin á Herjólfsstöðum í bak-
grunni. Ef augunum er lokað kemur
hins vegar myndin af afa eins og við
öll þekktum hann, fullfrískum, ávallt
glaður og gamansamur. Nærgætinn,
hlýr, skemmtilegur, gestrisinn, gjaf-
mildur, klár og lífsgleðin allsráðandi
í einu og öllu.
Það var notalegur straumur sem
leið um mann þegar gengið var yfir
þröskuldinn á Skaftárvöllum 7 –
heimsóknir í sveitina til afa og ömmu
áttu sér enga hliðstæðu. Spilað
rommí í eldhúsinu með ömmu meðan
afi hlustaði gaumgæfilega á veður-
fréttirnar í bakgrunni, póstferðir,
austur í Öræfi, suður í Meðalland eða
vestur á Mýrdalssand. Afa þótti allt-
af gaman að sýna borgarbörnunum
náttúruna í sveitinni. Núpsstaða-
heimsóknir, Skaftafellsrúntur,
berjamó, Systrafoss og stapi, ferðir
sem allar enduðu í eldhúsinu með
pönnukökum, kleinum og mjólk.
Amma er ekki langt undan þegar
afi kemur upp í hugann, bestu vinir
alla ævina. Þau áttu alltaf tíma og
skynjuðu vel hvers virði hann er,
tóku á móti okkur öllum hvenær sem
var sólarhringsins. Sennilega passa
fáir eins vel saman og afi og amma,
samhent og ástfangin. Lifðu fyrir og
með hvort öðru í blíðu sem stríðu og
við getum talist lukkuleg ef við fáum
að upplifa sambærilega ást í okkar
lífi.
Með sinni góðu nærveru löðuðu
þau til sín alla sem á vegi þeirra
urðu, og við erum heppin að hafa
kynnst afa og fengið að vera til með
honum. Takk innilega fyrir allt, við
vitum að þú bíður ömmu og tekur
henni opnum örmum þegar þar að
kemur, en þangað til fáum við að
njóta nærveru hennar.
Hrafnhildur, Hjörtur,
Þórunn og Þórir.
Mig langar í nokkrum orðum að
minnast Hjartar Hannessonar sem
var „tengda-afi“ og vinur minn.
Hjörtur var mjög glæsilegur maður
með mikla útgeislun og alltaf svo
fínn. Hann var Skaftfellingur í húð
og hár, hæglátur og mjög hógvær. Í
þau 16 ár sem ég þekkti hann held ég
hafi aldrei heyrt hann neita á annan
hátt en „ætli það nokkuð“ eða „held
ekki“.
Ég var fyrsta tengdabarnabarnið,
kona Hjartar Freys elsta barna-
barnsins og var strax tekið sem einu
barnabarninu. Við Hjörtur eldri urð-
um strax miklir vinir þar sem við
höfðum það áhugamál sameiginlegt
að hafa áhuga á fólki og þess vegna
gátum við setið langtímum saman og
rætt um (oftast) Sunnlendinga og
tengsl þeirra á milli. Hjörtur var líka
vinur minn vegna þess að hann hafði
áhuga á því sem ég var að fást við
hverju sinni sem og að fá fréttir af
vinum og fjölskyldu. Það er erfitt að
skrifa um Hjört nema minnast á
hans góðu konu Vigdísi Magnúsdótt-
ur því þau hjónin hafa verið einstak-
lega samstiga, hamingjusöm og ást-
fangin allt fram á hinstu stund í 60
ár.
Hjörtur var fæddur og uppalinn á
bænum Herjólfsstöðum í Álftaveri
þar sem hann og Vigdís bjuggu svo
búi sínu og eignuðust þrjú börn.
Mikið var um gestakomur á Herj-
ólfsstöðum þar sem bærinn stóð
stutt frá Mýrdalssandi og ég held
ekki síður vegna þess að húsráðend-
ur höfðu svo gaman af gestakomum
alla tíð og tóku einstaklega vel á móti
gestum.
En búskapur var ekki það eina
sem Hjörtur sinnti á sinni lífsleið.
Hann var mjög músíkalskur og spil-
aði á harmoniku á böllum og sam-
komum í sveitunum í kring frá u.þ.b.
12 ára aldri. Hann spilaði þó ekki
bara á harmoniku því hann var líka
mikill söngmaður og söng bassa í
hinum ýmsu kórum. Tónlist var hon-
um alla tíð hugleikin, ekki bara að
flytja hana sjálfur heldur líka til að
njóta og ég sé hann fyrir mér sitja í
brúna hægindastólnum sínum hlusta
á einsöngvara eða kóra.
Auk búskapar og tónlistarinnar
var Hjörtur landpóstur í Vestur-
Skaftafellssýslu frá Álftaveri og að
Klaustri. Hann kunni mjög vel við
það starf enda góður bílstjóri sem
hafði gaman af því að vera á góðum
bílum. Það hefur sennilega verið
strembið að sinna póststarfinu á hol-
óttum malarvegum með búskapnum
en eftir að þau hjónin fluttust að
Klaustri varð þetta hans aðalstarf.
Ég var svo heppin að ná því að fara
tvær jólapóstferðir með Hirti um
sveitirnar. Þá var gott að hafa að-
stoðarmann því pakkarnir voru
margir og dagurinn langur. Þessar
ferðir voru hin mesta skemmtun.
Það var einstök upplifun að keyra
um sveitirnar með Hirti sem þekkti
hverja þúfu, hvern hól og var hafsjór
af fróðleik um menn og málefni.
Hjörtur og Vigdís bjuggu á Klaustri
í 20 ár, undu þau hag sínum vel og
voru elskuð og dáð á staðnum. Þau
tóku það svo í áföngum að flytja suð-
ur, fyrst bara yfir veturinn en komu
á Klaustur á sumrin eins og aðrir
farfuglar.
Hjörtur naut þess að taka þátt í
mannamótum og gleðjast með fólk-
inu sínu. Þegar þau bjuggu á
Klaustri fannst þeim ekki mikið mál
að keyra suður til að vera viðstödd
atburði í fjölskyldunni. Ég veit að
Hirti fannst sárt að geta ekki komið í
hina nýju Úthlíðarkirkju í vor og
verið viðstaddur skírn á nýjum nafna
sínum en það var samt svo gott að
geta upplifað hvað hann var ánægð-
ur með nafngiftina og samgladdist
heitt og innilega eins og svo oft áður.
Síðustu mánuðir hafa verið Hirti erf-
iðir þó hann væri það heppinn að
geta verið heima fram á síðasta mán-
uð því Vigdís vakti yfir honum með
umhyggjusemi.
Minningin um Hjört Hannesson
mun halda áfram að lifa og við sem
hann þekktum rík að hafa átt hann
að. Nú er hann sjálfsagt búinn að
taka upp harmonikuna hinum megin
og situr í hópi fólks og spilar og
syngur Ljósbrá, hans uppáhaldslag.
Þannig er fyrsta minning mín um
hann úr 70 ára afmælinu hans og
þannig vil ég muna hann.
Elsku Vigdís mín, Guð gefi þér
styrk við þennan missi, Guð blessi
minningu Hjartar Hannessonar.
Jónína B. Björnsdóttir (Ína).
Sumarið skartaði sínu fegursta
þegar heiðursmaðurinn Hjörtur
Hannesson frá Herjólfsstöðum í
Álftaveri kvaddi þennan heim. Slík-
an dag hefði bóndinn kunnað að
meta.
Það er sigið langt í þrjá áratugina
síðan ég varð þess heiðurs aðnjót-
andi að kynnast Hirti og eiginkonu
hans, Vigdísi Magnúsdóttur frá
Steinum. Ágústa eiginkona mín fór
þá með mig að Herjólfsstöðum í
heimsókn í fyrsta skipti. Ég áttaði
mig á því síðar að Ágústa vildi ganga
úr skugga um hvernig þeim hjónum
litist á gripinn áður en lengra væri
haldið í sambandi okkar. Ágústa var
sjö sumur á Herjólfsstöðum hjá
þeim hjónum og mótaðist því mikið
af því uppeldi sem hún naut þar. Fór
strax að loknum prófum til að ná
sauðburðinum og kom ekki aftur til
borgarinnar fyrr en að loknum rétt-
um á haustin. Væntumþykja og virð-
ing fyrir frænda sínum Hirti sem og
Vigdísi hefur fylgt henni alla tíð.
Þörf fyrir að sjá þau og heyra sem
oftast hefur verið hluti af okkar dag-
lega lífi, ekki síst síðustu vikur og
mánuði, þegar Hjörtur barðist
hetjulega við krabbameinið, barátta
sem nú hefur tekið enda.
Hvernig á að lýsa manni eins og
Hirti sem hafði ótrúlega margt til
brunns að bera. Hann var ljóngáf-
aður, skemmtilegur, hreinn og beinn
í öllum samskiptum. Hafði alltaf eitt-
hvað jákvætt til málanna að leggja.
Hann var músikalskur, spilaði t.d.
listavel á harmoniku, sem hann
þandi á böllum sem ungur maður við
góðan orðstír. Ég tel að Hjörtur hafi
verið einn af þessum fáu mönnum
sem hefði skarað fram úr í hverju því
sem hann hefði tekið sér fyrir hend-
ur. Hjörtur var hins vegar hógvær í
öllu sínu æði og tranaði sér hvergi
fram. Ég minnist samtala við Hjört
um ýmis þjóðfélagsmál á góðum
stundum og það sem situr eftir hjá
manni er það gildismat sem Hjörtur
lagði áherslu á. Það sem skiptir í
raun máli fyrir einstaklinginn og um
leið þjóðfélagið sem slíkt. Áherslan á
góða menntun sem lykil að góðri
framtíð. Margir svokallaðir ráða-
menn hefðu haft gott af að leggja við
hlustir þar sem oft sýnist að óljóst sé
hvert við Íslendingar stefnum í þeim
efnum eða hvaða markmið ef ein-
hver, ráða ferð.
Á laugardagskvöldum á Herjólfs-
stöðum var algengt að húsgögnin í
stofunni væru færð útí horn, Hjörtur
tæki fram nikkuna og þar kenndu
heimasæturnar Elín og Hanna
Ágústu og Hannesi yngri bróður sín-
um að dansa gömlu dansana. Ágústa
hefur oft minnst á þessi kvöld og
þarna lærði hún að dansa alla gömlu
dansana sem ég hef alltaf öfundað
hana af að kunna ásamt textum við
öll helstu dægurlög þess tíma.
Hjörtur og Vigdís eignuðust þrjú
börn, Elínu, Hönnu og Hannes sem
öll eru mætir þjóðfélagsþegnar.
Barnabörnin fjölmörg og barna-
barnabörn. Hjörtur og Vigdís voru
glæsileg hjón sem tekið var eftir
hvar sem þau fóru.
Að leiðarlokum vottum við Ágústa
Vigdísi og fjölskyldunni okkar
dýpstu samúð. Guð gefi ykkur styrk í
sorginni. Minningin um góðan dreng
mun lifa með okkur.
Hallgrímur Jónasson.
Heimilið í vesturbænum á Herj-
ólfsstöðum í Álftaveri er hjá mér
einn þeirra áfangastaða liðinna ævi-
daga sem enginn fölskvi fellur á. Þar
bar mig fyrst að garði sumarið 1952
og var svo vel fagnað að seint gleym-
ist af eldri hjónunum, Hannesi
Hjartarsyni og Signýju Þorkelsdótt-
ur, og yngri hjónunum, Hirti Hann-
essyni og Vigdísi Magnúsdóttur.
Vigdísi þekkti ég vel frá rausnar-
garði foreldra hennar, Magnúsar
Tómassonar og Elínar Bárðardótt-
ur, ljósmóður í Steinum undir Eyja-
fjöllum, heimili við alfaraleið, fjöl-
mennu og með ósvikna mannlega
velvild í garð allra er sóttu það heim.
Hjört heyrði ég fyrst spila létt og
leikandi fyrir dansi undir Eyjafjöll-
um og hann fangaði yngstu heima-
sætuna í Steinum. Mér er ekki grun-
laust um að sumir ungir menn í
sveitinni hafi horft eftir henni öfund-
araugum austur í Álftaver. Þar átti
hún eftir að hasla sér völl í fórnfúsu
starfi fyrir eiginmann og fjölskyldu
og allan þann fjölda manns sem bar
að garði á öllum árstímum.
Gamli bóndinn, Hannes á Herj-
ólfsstöðum, varð mér ógleymanlegur
vinur, mikill fróðleiksbrunnur og
frábær smiður á tré og málm.
Byggðasafninu í Skógum smíðaði
hann gripi sem hann mundi frá fyrri
tíð og ekki fengust með öðrum hætti.
Óspar var hann og á það að láta í té
gagnlegan fróðleik um horfna lífs-
hætti. Þjóðháttaritgerðir hans
margar og gagnmerkar í þjóðhátta-
deild Þjóðminjasafnsins bíða von-
andi útgáfu.
Heimili Hjartar og Vigdísar laðaði
hvern mann, gestrisið og gott heim
að sækja svo að af bar. Þau hjónin
voru samhuga í því að fagna gestum
með mikilli hlýju og rausnarlegum
veitingum. Vel man ég dagana 1972
er Þjóðminjasafnið hóf rannsókn á
miðalda bæjarrúst í Kúabót í Álfta-
veri. Rannsóknarmenn áttu sér at-
hvarf í gamla barnaskólanum á
Herjólfsstöðum og sátu að veislu-
borði hvern dag hjá Vigdísi og Hirti.
Hannes sonur þeirra ók liðinu á bíl
föður síns um lítt færan vatnsysju-
veg niður úr Kælurum í rústahólinn.
Rannsóknin sú var mjög lærdóms-
ríkur kafli í fornleifafræði landsins.
Vafi leikur á hvort þeirri rannsókn
hefði í byrjun orðið til vegar komið
án skilnings og velvilja Herjólfs-
staðahjóna.
Hjörtur var jafnan léttur í máli,
skemmtinn í samræðu, mikill unn-
andi tónlistar og bassarödd hans bar
af í söng. Snyrtimennska var áber-
andi í búskap beggja ættliða á Herj-
ólfsstöðum.
Margar ljúfar minningar á ég um
komur mínar til Hjartar og Vigdísar,
fyrst á Herjólfsstöðum og síðar á
fögru heimili þeirra á Skaftárvöllum
á Kirkjubæjarklaustri. Ætíð var
manni fagnað opnum örmum, glað-
værð og gestrisni sátu í fyrirrúmi og
þar var hver stundin fljót að líða. Ég
hef aldrei þekkt hjón sem tóku Hirti
og Vigdísi fram í því að vera eins og
HJÖRTUR
HANNESSON