Morgunblaðið - 25.10.2006, Blaðsíða 30

30 MIÐVIKUDAGUR 25. OKTÓBER 2006 MORGUNBLAÐIÐ
UMRÆÐAN
NÁTTÚRUVERND og skyn-
samleg nýting náttúruauðlinda eru
meðal brýnna viðfangsefna sem bíða
úrlausnar okkar Íslendinga á næstu
árum. Umhverfismál almennt þarf
einnig að taka föstum tökum vegna
þess að þau snerta
samfélagið í stóru og
smáu, hvort sem fjallað
er um skipulags-, efna-
hags- eða samfélags-
mál. Við þurfum að líta
á þessi mál sem eina
heild. Gríðarlegur
ávinningur er fólginn í
skynsamlegri umhverf-
isstjórnun. Í þeim efn-
um er meðalhófið far-
sælast. Ég tel að
Sjálfstæðisflokkurinn
eigi að hafa forystu í
þessum málum til far-
sældar fyrir samfélagið
og vil leggja mitt af
mörkum til að svo megi
verða.
Ávinningur af
umhverfisstjórnun
Ávinningur fyr-
irtækja, stofnana og
sveitarfélaga af um-
hverfisstjórnun er margþættur. Að
ekki sé minnst á ávinning náttúrunn-
ar sjálfrar og umhverfisins. Lykillinn
að ávinningi er að hafa frumkvæði.
Fyrirtæki sem taka upp umhverf-
isstjórnunarkerfi gera það að eigin
frumkvæði og á eigin ábyrgð. Þau
bíða ekki eftir lagasetningu eða op-
inberum reglugerðum né láta al-
menningsálitið stýra ferðinni. Það
eru fyrirtækin sjálf og hinn frjálsi
markaður sem stýra för. Reynsla
jafnt íslenskra sem erlendra fyr-
irtækja hefur leitt í ljós að unnt er að
spara hráefnis- og orkukostnað,
lækka annan rekstrarkostnað en
bæta jafnframt umhverfið og ímynd
fyrirtæksins.
Með vaxandi umhverfisvitund hef-
ur umhverfisstjórnun fengið sífellt
meira vægi í rekstri nútíma fyr-
irtækja og markviss umhverf-
isstjórnun skilar fyrirtækjum ótví-
ræðum ávinningi. Eitt helsta
hjálpartæki við umhverfisstjórnun
eru svokallaðir umhverfisstaðlar.
Með notkun umhverfisstaðla er unnt
með kerfisbundnum hætti að ná tök-
um á stjórn umhverfismála. ISO
14001 staðlarnir sem eru alþjóðlegir
og EMAS reglugerðin sem Evrópu-
sambandið hefur gefið út, fjalla um
umhverfisstjórnun.
Þessi kerfi bjóða bæði
upp á vottun. Aðeins fá-
ein fyrirtæki á Íslandi
hafa vottuð umhverf-
isstjórnarkerfi. Þess ut-
an hafa a.m.k. tvö fyr-
irtæki hlotið Hvíta
svaninn, norrænt um-
hverfismerki, fyrir til-
tekna vöru eða þjón-
ustu.
Skattaívilnanir
vegna
umhverfisbóta
Könnun sem gerð var
meðal 5000 IS0 vott-
aðra fyrirtækja í Bret-
landi leiddi í ljós að 80%
aðspurðra sögðu að inn-
leiðing umhverf-
isstjórnunarkerfis hefði
sparað þeim umtalsvert
fé og 60% aðspurðra
staðhæfðu að kostnaður
við innleiðingu hefði skilað sér innan
árs. Þessar staðreyndir leiða hugann
að því að aðeins sjö íslensk fyrirtæki
eru IS0-14001 vottuð. Af hverju eru
þau ekki fleiri, í ljósi þess að efna-
hagslegur, umhverfis- og samfélags-
legur ávinningur virðist vera aug-
ljós?
Ég álít að samtök vinnumarkaðar-
ins, sveitarfélög og stjórnvöld ættu
að skoða þessi mál ofan í kjölinn. Vit-
urlegt væri að íhuga að veita vott-
uðum fyrirtækjum skattaívilnanir
tímabundið enda hafi fyrirtækin lagt
fram skerf til umhverfis- og sam-
félagsbóta. Slík ráðstöfun væri í anda
þess þegar kaupendum hlutabréfa
var veittur skattaafsláttur við upphaf
hlutabréfamarkaðar hér á landi.
Umhverfisstjórnun
allra hagur
Steinn Kárason skrifar um
umhverfisstjórnun
» Viturlegt aðveita um-
hverfisvottuð-
um fyrirtækjum
skattaívilnanir
tímabundið.
Steinn Kárason
Höfundur er umhverfishagfræðingur
og gefur kost á sér í 3.–5. sæti í
prófkjöri Sjálfstæðisflokksins í
Reykjavík. NÝIR tímar eru
hafnir í öryggis- og
varnarmálum þjóð-
arinnar. Bandaríkja-
menn hafa skilgreint
þarfir sínar og Íslend-
inga þannig, að ekki sé
lengur þörf sýnilegra
varna. Langt er síðan
hættur af formlegri
innrás annars ríkis
hurfu og aðrar hættur
urðu fyrirferðameiri.
Við breyttar aðstæður
þurfum við sem þjóð
að taka utanríkis- og öryggisstefnu
okkar til endurskoðunar.
Eigið öryggi
Utanríkisstefna Íslands hefur
lengi borið merki þess að hún mót-
aðist á tímum kalda stríðsins og það
þarf að hugsa hana upp á nýtt í
breyttum heimi. Ekki vegna þess að
heimurinn sé friðvænlegri heldur
vegna þess að hætturnar eru aðrar
og fyrst og fremst fólgnar í hætt-
unni af hryðjuverkum og alþjóðlegri
glæpastarfsemi. Þeim hættum þurf-
um við að mæta og
verðum í því efni að
reiða okkur á samstarf
við Bandaríkin og ná-
grannaþjóðir okkar í
Evrópu. Við eigum að
skipa okkur í bandalag
þeirra þjóða sem
byggja varnir sínar á
meginreglum al-
þjóðalaga m.a. hvað
varðar mannréttindi,
réttinn til að vernda
eigið fullveldi og skyld-
una til þess að virða
fullveldi annarra ríkja.
Við eigum að láta kröftuglega til
okkar heyra ef við teljum sam-
starfsaðila okkar stefna frá þeim
grundvallarreglum.
Þátttaka í alþjóðastarfi
Við eigum einnig að móta utan-
ríkisstefnu okkar á virkan hátt sem
gerendur á alþjóðavettvangi. Við
getum ekki setið hjá og látið eins og
heimurinn utan eigin landamæra
komi okkur ekki við svo lengi sem
eigin öryggi sé sæmilega borgið.
Sem mannkyn eigum við sameig-
inleg örlög óháð ríkjaskipan eða
stjórnfyrirkomulagi. Sem hluti
þeirrar heildar ber okkur að leggja
allt það af mörkum sem okkur er
fært til verndar og velferðar með-
bræðra okkar. Vegna smæðar okk-
ar er farsælast að vinna slík verk-
efni í samstarfi við aðrar þjóðir.
Okkur ber því að leggja áherslu á
að styrkja starf Sameinuðu þjóð-
anna, taka virkan þátt í tvíhliða
þróunarsamstarfi og leggja okkar
skerf til borgaralegrar friðargæslu
þar sem mögulegt er. Okkur ber
einnig að beita okkur fyrir auknum
og opnari viðskiptum á jafnrétt-
isgrundvelli við þróunarlöndin.
Þannig eigum við ekki að styðja
innflutning óunninna iðnaðarhrá-
efna eða ódýrrar vöru sem fram-
leidd er við óviðunandi skilyrði og
mannréttindabrot. Við eigum að
vera opin fyrir viðskiptum með full-
unnar iðnaðarvörur sem fram-
leiddar eru við mannsæmandi skil-
yrði og opna markaði okkar í
auknum mæli fyrir viðskipti með
landbúnaðarvörur sem oft eru
helstu útflutningsvörur þróun-
arríkjanna. Í því felst ábyrg utan-
ríkisstefna og virkt framlag til þró-
unar og varanlegs friðar í
heiminum.
Það er verk að vinna
Ég tel að Samfylkingunni sé best
treystandi til þess að vinna þau í
sátt við allt samfélagið. Ég hvet þig
eindregið til þess að taka þátt í
prófkjöri Samfylkingarinnar í Suð-
vesturkjördæmi þann 4. 11. næst-
komandi og leggja þitt af mörkum
til að móta sterkan og fram-
bærilegan framboðslista í kjördæm-
inu. Ég vil taka 2 – 3 sætið á þeim
lista og óska eftir stuðningi þínum.
Ábyrg utanríkisstefna
Magnús M. Norðdahl fjallar um
utanríkisstefnu Íslands »Utanríkisstefna Ís-lands hefur lengi
borið merki þess að hún
mótaðist á tímum kalda
stríðsins og það þarf að
hugsa hana upp á nýtt í
breyttum heimi.
Magnús M. Norðdahl
Höfundur er lögfræðingur ASÍ
og bíður sig fram í 2. – 3. sæti á
framboðslista Samfylkingarinnar
í SV-kjördæmi.
TENGLAR
..............................................
www.mn.is
Í KJARASAMNINGUM SFR og
fármálaráðherra 2005 var samið um
að grípa til raunhæfra aðgerða til að
jafna laun milli karla og kvenna hjá
ríkisstofnunum. Forsaga málsins er
sú að árið 2004 gerði HASLA (Hag-
rannsóknastofnun samtaka launa-
fólks í almannaþjón-
ustu) könnun á
launamun karla og
kvenna hjá ríkisstofn-
unum sem sýndi að
karlmenn voru að jafn-
aði með 7% hærri mán-
aðarlaun en konur þeg-
ar tekið hafði verið tillit
til starfsaldurs, aldurs,
menntunar og vinnu-
tíma. Ef heildarlaun
voru borin saman mið-
að við sömu forsendur,
voru karlar með 17%
hærri laun en konur.
Þessi launamunur er hins vegar ekki
eins hár og mælst hefur á hinum al-
menna markaði en þá ber að hafa í
huga að launamun kynja má mæla
með ýmsu móti og eru uppi mismun-
andi skoðanir á því hvaða aðferð eigi
að nota. Á til dæmis að bera saman
störf út frá sömu forsendum og gert
var í þessari könnun, eða á einungis
að bera saman laun karla og kvenna í
sambærilegum störfum, óháð vinnu-
tíma, menntun og starfsaldri. Rétt er
að hafa þetta í huga þegar þessar töl-
ur eru skoðaðar.
Skipaður var sérstakur starfs-
hópur til að stýra verkefninu en í
honum voru þær Hildigunnur Ólafs-
dóttir, hagfræðingur BSRB, Hrund
Sveinsdóttir sérfræðingur frá fjár-
málaráðuneytinu og Kristjana Stella
Blöndal, aðstoðarforstöðumaður Fé-
lagsvísindastofnunar Háskóla Ís-
lands, sem skipuð var af Jafnrétt-
isstofu. Allar hafa þessar konur látið
launajafnréttið til sín taka á und-
anförnum árum.
Boltinn er hjá
forstöðumönnum
Þessa dagana er forstöðumönnum
ríkisstofnana að berast bréf og ann-
að efni frá starfs-
hópnum þar sem kem-
ur fram hvernig eigi að
vinna að verkefninu.
Þeir eiga því næsta leik
sem felst í að taka sam-
an umbeðnar upplýs-
ingar um starfsmenn
viðkomandi stofnunar
sem eru félagsmenn í
SFR. Um er að ræða
upplýsingar um mán-
aðarlaun, heildarlaun,
aksturspeninga og ann-
að það sem myndar
heildarlaun þeirra.
Þessar upplýsingar á að leggja fyrir
samstarfsnefnd viðkomandi stofn-
unar til skoðunar og aðgerða ef
þurfa þykir. Ef samstarfsnefnd er
ekki sammála um mat á þessum
gögnum, þá kemur það í hlut starfs-
hópsins að taka málið til frekari með-
ferðar.
Samningsaðilar sýndu þá fram-
sýni að semja um sérstakan jafn-
launapott með fjármunum sem hægt
verður að grípa til ef athuganir leiða
í ljós launamun milli kynjanna sem
þarf að leiðrétta. Ef þessi tilraun til
að útrýma launamisrétti hjá stórum
hóp ríkisstarfsmanna á að takast er
nokkuð víst að boltinn liggur nú hjá
forstöðumönnum ríkisstofnana.
Forstöðumenn verða að bregðast
fljótt og vel við og leggja fram þau
gögn sem starfshópurinn hefur skil-
greint að sé nauðsynlegt að fá fram.
Brýnt er að þeir taki þátt í þessu
átaki af fullum heilindum. Eftir því
sem undirritaður þekkir best hefur
sú leið sem hér er farin ekki verið
reynd áður og því gefst okkur nú
sögulegt tækifæri til að jafna þann
óvéfengjanlega launamun sem kann-
anir sýna að er á milli kynjanna. Nú
má enginn draga lappirnar. Núver-
andi og fyrrverandi fjármálaráð-
herrar hafa sýnt einstaka framsýni
með því að semja við SFR um að fara
í þessa vinnu. Fullyrt hefur verið að
forstöðumenn ríkisstofnana muni
leggja fram allar nauðsynlegar upp-
lýsingar og að fjármunir eru tryggð-
ir til að leiðrétta muninn í þeim til-
fellum sem hann kemur í ljós.
Hvað svo
Gert er ráð fyrir að niðurstaða
þessarar vinnu liggi fyrir upp úr
næstu áramótum og að þær leiðrétt-
ingar sem þarf að grípa til komi til
framkvæmda í síðasta lagi 1. maí
2007. Nauðsynlegt er að fyrir kjara-
samningana 2008 fram fari úttekt á
því hvernig til tókst og að gerð verði
svipuð könnun og var gerð 2004 til að
mæla árangurinn.
Sögulegt tækifæri til að jafna
launamun karla og kvenna
Árni Stefán Jónsson fjallar um
jöfnun launamisréttis »Ef þessi tilraun til aðútrýma launamis-
rétti hjá stórum hóp rík-
isstarfsmanna á að tak-
ast er nokkuð víst að
boltinn liggur nú hjá
forstöðumönnum rík-
isstofnana.
Árni Stefán Jónsson
Höfundur er formaður SFR -
stéttarfélags í almannaþjónustu.
Þórarinn Kópsson, löggiltur Fasteignasali
Borgartún 20, 105 Reykjavík • thingholt@thingholt.is
Sími 590 9500
www.thinghol t . is
Forstofa með flísum á gólfi og góðum fataskáp, gestasalerni, gangur og sjónvarps-
herb. með flísum á gólfi og útgengi á góðan pall. Þvottaherb. með flísum og innrétt. Á
eftri hæð eru 3 góð herb., skápar í tveimur og parkert á gólfum. Baðherb. með ljósum
flísum, baðkari og sturtu ásamt góðri innréttingu. Eldhús með ljósri viðarinnr. og
parketi á gólfi. Stór og björt stofa og borðstofa með parketi á gólfi. Svalir út úr stofu.
Góður innbyggður bílskúr. Eigendurnir eru tilbúnir að skoða skipti á ódýrari eign.
Allar nánari upplýsingar veita sölufulltrúar Þingholts í síma 590 9500.
Raðhús við Vesturás í Árbæjarhverfi
Sagt var: Leiknum var framlengt.
RÉTT VÆRI: Leikurinn var framlengdur.
(Ath.: Vegurinn var lengdur; ekki Veginum var lengt.)
Gætum tungunnar
Vöggusæn
gur
vöggusett
PÓSTSENDUM
Skólavörðustíg 21 ● sími 551 4050 ● Reykjavík