Morgunblaðið - 02.12.2006, Page 37

MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 2. DESEMBER 2006 37
ÞAU sem eiga nóg finnst sjálf-
sagt að þau búi við raunveruleg
lífsgæði og líklegt er að þau sem
minna eiga finnist þau ekki búa við
raunveruleg lífsgæði. En er þetta
svona einfalt? Er það
eingöngu fjárhagurinn
eða efnisleg velferð í
efnishyggju- og
neysluþjóðfélagi okk-
ar sem skiptir máli?
Nei, við búum ekki við
raunveruleg lífsgæði á
meðan heilbrigðis- og
menntakerfið er rekið
eins og það er gert í
dag.
Lífsgæði aldraðra
Það eru ekki raun-
veruleg lífsgæði að
aldraðir og öryrkjar þurfi að lepja
dauðann úr skel. Það er hneyksli
að ríkið skuli refsa þeim sem
treysta sér til að vinna örlítið.
Þetta er yfirleitt ekki hátekjuvinna
og að öllum líkindum oft frekar
vegna félagsskaparins og þarfar
hvers og eins til að leggja hönd á
plóginn í samfélaginu. Það er til
skammar fyrir íslenskt samfélag að
aldraðir, fólkið sem færði okkur
það samfélag sem við höfum í dag,
þurfi að berjast fyrir mannsæm-
andi aðbúnaði. Að aðstandendur
aldraðra þurfi að grípa til þess
ráðs að stofna þrýstihóp og halda
ráðstefnur til að berjast fyrir kjör-
um og vekja athygli á dapurlegum
aðbúnaði og skorti á úrræðum fyr-
ir aldraðra. Það er til háborinnar
skammar fyrir eina ríkustu þjóð í
heimi. Það eru ekki raunveruleg
lífsgæði! Þetta er ekki það sem ég
óska foreldrum mínum. Hver er
ástæðan fyrir þessu? Hver óskar
foreldrum sínum þessarar hörm-
ungar? Ég bara spyr? Íslenskt
samfélag á að hafa stolt til að búa
vel að öldruðum og tryggja algjört
jafnræði þessa hóps.
Tryggja þarf jafnan aðgang
að heilbrigðiskerfinu
Hvernig búum við að öryrkjum
og veiku fólki, hvernig búum við að
veikum börnum? Þeir sem annast
sjúka gera vissulega
sitt besta og meira til,
en hvað sköffum við
þeim til þess? Hörmu-
legar aðstæður og lág
laun. Það þarf að snúa
af braut stofnanavæð-
ingar, stuðla að ein-
staklingsmiðaðri þjón-
ustu og tryggja jafnan
aðgang allra að góðu
og skilvirku heilbrigð-
iskerfi. Það þarf líka
að taka tillit til kostn-
aðar vegna lyfja hjá
þeim sem þurfa á lyfj-
um að halda. Niðurgreiðslur rík-
isins á lyfjum eru hlægilegar.
Hvers vegna í ósköpunum þurfa
Íslendingar að borga svo tugum
þúsunda skiptir í tann- og augn-
læknaþjónustu fyrir börn? Þetta er
ekki jafn aðgangur að heilbrigð-
iskerfinu. Hætt er við að þeir sem
minna hafa láti reglulegar tann-
skoðanir og forvarnir mæta af-
gangi. Hvers eiga þau börn að
gjalda? Það segir sig sjálft að for-
varnarstarf er hagur allra því að
það skilar sér í heilbrigðara sam-
félagi og þar með raunverulegum
lífsgæðum.
Lífsgæði fyrir börn
Það sama á við um mennta-
kerfið. Meðan íþróttir, listir og
aðrar uppbyggjandi tómstundir
eru ekki innan menntakerfisins er
verið að mismuna börnum en sam-
kvæmt íslenskum lögum skal öllum
börnum tryggt sama aðgengi að
menntun því eins og með tann-
lækningarnar mætir slíkt starf af-
gangi hjá efnalitlu fólki. Hér á það
líka við að snúa þarf af braut stofn-
anavæðingar og stuðla að ein-
staklingsmiðaðri þjónustu. Ekki
setja öll börn undir sama hatt og
gera þær kröfur að þau komi öll
eins undan honum. Börn eru ein-
staklingar sem hafa mismunandi
þarfir og stuðla skal að því að
hvert og eitt fái að blómstra á sín-
um eigin forsendum, það eru raun-
veruleg lífsgæði!
Við þurfum nýja
ríkisstjórn í vor
Það hefur ekki verið markmið
núverandi ríkisstjórnar að tryggja
raunveruleg lífsgæði fyrir alla
þegna þessa þjóðfélags. Vinstri
græn bera hag okkar allra fyrir
brjósti og vilja raunveruleg lífs-
gæði fyrir alla. Ekki bara fyrir
suma! Vinstri græn eru fylgjandi
jöfnuði og eru ein um að hafa mót-
aða og skýra stefnu í velferð-
armálum. VG er líka eini flokk-
urinn sem er með skýra stefnu í
umhverfismálum, kvenfrels-
ismálum og innflytjendamálum.
Það er því mikilvægt að VG fái
góða kosningu í vor til að tryggja
jöfnuð og að þeir sem minna mega
sín í íslensku samfélagi eignist öfl-
ugan málsvara.
Ég hvet alla félaga í VG til að
taka þátt í forvali flokksins í
Reykjavík og Suðvesturkjördæmi á
laugardaginn og leggja þannig sitt
af mörkum til að skapa öfluga for-
ystusveit fyrir komandi kosningar.
Búa Íslendingar við
raunveruleg lífsgæði í dag?
Mireya Samper skrifar um
stefnumál sín » Vinstri græn bera hag okkar
allra fyrir brjósti og
vilja raunveruleg
lífsgæði fyrir alla.
Mireya Samper
Höfundur er formaður VG í Kópa-
vogi, hún er myndlistarkona og gefur
kost á sér í forvali VG í Reykjavík og í
Suðvesturkjördæmi.
Í LEIÐARA Morgunblaðsins í
gær, föstudag, er sagt orðið „tíma-
bært og nauðsynlegt að læknar skeri
á öll hagsmunatengsl
við lyfjafyrirtæki“.
Samskipti lækna og
lyfjafyrirtækja eru
vandmeðfarin en sú
leið sem Morgunblaðið
leggur til er með öllu
óraunsæ og sýnir í
engu skilning á hversu
mikilvægt er að eðli-
legt samband sé á milli
lyfjaframleiðenda og
lækna. Lengi vel hafa
verið í gildi samskipta-
reglur milli lækna og
lyfjafyrirtækja en enn
frekar var hnykkt á
þessum samskipta-
reglum með samningi
milli samtaka framleið-
enda frumlyfja og
Læknafélags Íslands
sem undirritaður var
29. september sl.
Samningurinn og samskiptaregl-
urnar eru aðgengilegar á vef Lækna-
félagsins og vef Frumtaka,
www.frumtok.is.
Nauðsyn þess að lyfjafyrirtæki
hafi tækifæri til samskipta við lækna
er augljós. Það er í því ljósi sem sam-
komulag um hvernig samskiptum
skuli háttað er gert. Ábyrg og sið-
ferðileg samskipti við heilbrigð-
isstarfsfólk ráða úrslitum varðandi
það markmið að hjálpa sjúklingum og
að þróa og bæta meðferð. Samskiptin
verða líka að virða væntingar sam-
félagsins og tryggja sjálfstæði beggja
aðila í störfum þeirra. Mikilvægur
þáttur í þessu starfi er að sjá til þess
að heilbrigðisstarfsfólk hafi sem nýj-
astar og réttastar upplýsingar um lyf.
Árangursrík markaðssetning lyfja
tryggir aðgengi sjúklinga að þeim
meðferðarúrræðum sem
þeir þarfnast og rétta
notkun lyfjanna. Árang-
ursrík samskipti lyfjafyr-
irtækja við heilbrigð-
isstarfsfólk gera því
kleift að:
 upplýsa heilbrigð-
isstarfsfólk um ávinn-
ing og áhættu við
notkun lyfja
 koma á framfæri nið-
urstöðum rannsókna
og öðrum upplýs-
ingum sem hafa vís-
inda- og fræðslugildi
styðja við bakið á
rannsóknum og
kennslu í læknavís-
indum, og
 fá endurgjöf og
ábendingar varðandi
lyfin frá sérfræð-
ingum í læknastétt.
Þetta er í hnotskurn það sem skiptir
máli í samskiptum lyfjafyrirtækja og
lækna. Mikilvægt er að Morg-
unblaðið, líkt og allur almenningur,
hafi skilning á mikilvægi þessara
samskipta. Ekki síður er mikilvægt
að aðilar samkomulags lækna og
lyfjafyrirtækja virði í einu og öllu það
samkomulag sem í gildi er og starfi
samkvæmt þeim anda sem sam-
komulagið byggist á.
Læknar og
lyfjafyrirtæki
Jakob Falur Garðarsson svarar
leiðara Morgunblaðsins
Jakob Falur
Garðarsson
»… sú leiðsem Morg-
unblaðið leggur
til er með öllu
óraunsæ …
Höfundur er framkvæmdastjóri
Frumtaka, samtaka framleiðenda
frumlyfja.
Í DAG kjósum við, Vinstri-græn,
þingmannsefni okkar á suðvest-
urhorninu fyrir alþingiskosning-
arnar í vor. Undirrituð
gefur þar kost á sér í 2.
sæti. Um margt er
þetta forval okkar
Vinstri-grænna ein-
stakt, ný tíðindi í ís-
lenskum stjórnmálum.
Í fyrsta skipti eru þrjú
kjördæmi undir og
með því er sleginn nýr
tónn. Fjöldinn allur af
afar hæfu fólki hefur
gefið kost á sér og ljóst
að hvernig sem fer
munum við, Vinstri-
græn, bjóða fram öfl-
uga og flotta lista í vor.
Vinstri-græn hafa allt frá stofnun
verið leiðandi afl í íslenskum stjórn-
málum. Við höfum talað röddu skyn-
seminnar meðal annars í umhverf-
ismálum, utanríkismálum og
hagstjórn. Stjórnarherrarnir hafa
hins vegar sjaldnast borið gæfu til
þess að hlusta og nú er svo komið að
flestar þær spár sem við settum
fram hafa því miður gengið eftir.
Vinstri-græn tala röddu skyn-
seminnar
Við vöruðum við stríðsbrölti
Bandaríkjamanna, bæði í Afganist-
an og í Írak. Nú er svo komið að
borgarastríð ríkir í báðum löndum,
tortryggni og bil milli menningar-
heima eykst dag frá degi og engin
lausn virðist í sjónmáli. Þessu vör-
uðum við Vinstri-græn við en stjórn-
arherrarnir skelltu skollaeyrum við
og settu Ísland á lista hinna viljugu
þjóða í trássi við lög og vilja almenn-
ings.
Við vöruðum við ofhitnun efna-
hagskerfisins sem stóriðjubrjálæðið
myndi hafa í för með
sér og nú er svo komið
að Seðlabankinn sér
sig knúinn til að hækka
stýrivexti á hverjum
vaxtaákvörðunardegi
til að koma í veg fyrir
óðaverðbólgu.
Við vöruðum við því
að um óafturkræf nátt-
úruspjöll væri að ræða
við byggingu Kára-
hnjúkavirkjunar og
þrátt fyrir að þau spjöll
verði ekki aftur tekin
er gleðilegt að sjá að
meirihluti þjóðarinnar
virðist kominn á okkar skoðun.
Vinstri-græn hafa mótað stjórn-
málaumræðu í þjóðfélaginu. Við höf-
um komið málum á dagskrá sem nú
þykja sjálfsögð og eðlileg en hefði
verið óhugsandi að fengju hljóm-
grunn fyrir átta árum eða svo. Um-
ræða um kvenfrelsi, kynbundið of-
beldi og kynbundinn launamun hafa
ratað inn í sali Alþingis fyrir tilstilli
þingmanna okkar. Málefni náttúru
og umhverfis eru nú í einhverri
mynd hluti af stefnu allra flokka á
landinu, þrátt fyrir að í skötulíki sé
hjá ýmsum.
Vinstri-græn standa við orð sín
Ég vil leggja mitt af mörkum til að
rödd okkar Vinstri-grænna hljómi
áfram háum rómi úti í samfélaginu.
Ég vil leggja mitt af mörkum til að
Vinstri-græn nái þeim styrk sem
þarf til að koma á róttækum breyt-
ingum, íslensku þjóðfélagi til fram-
dráttar.
Við munum standa vörð um vel-
ferðarkerfið og rétta hlut þeirra sem
hafa orðið undir í samfélagi sem ein-
kennist af einstaklingshyggju og of-
urtrú á vald peninganna. Við ætlum
að byggja upp öflugt atvinnulíf sem
hvílir á fjölbreyttum stoðum og
höfnum einhæfum skyndilausnum
sem komandi kynslóðir munu líða
fyrir. Við látum náttúruna njóta vaf-
ans í öllum okkar aðgerðum og um-
göngumst landið okkar af virðingu
en gleymum því ekki að við erum
hluti af stærra samhengi, heiminum
öllum. Vinstri-græn munu aldrei
leiða þjóðina út í stríðsrekstur á er-
lendri grund heldur munum við gera
okkar besta til að gera Ísland að
leiðandi afli í friðvænlegri heimi.
Ég stend fyrir öll þessi mál og
meira til. Mestu skiptir þó að við
Vinstri-græn munum ekki bregðast
kjósendum okkar. Við stöndum keik
og erum stolt af okkar málflutningi.
Við munum halda áfram að berjast
fyrir því að færa íslenskt þjóðfélag
fram á veginn. Ég er Vinstri-græn.
Vinstri græn, kjósum í dag
Auður Lilja Erlingsdóttir
kynnir stefnumál sín og
vinstri grænna
» Við höfum talaðröddu skynseminnar
meðal annars í umhverf-
ismálum, utanrík-
ismálum og hagstjórn.
Auður Lilja
Erlingsdóttir
Höfundur er formaður UVG og fram-
bjóðandi í forvali VG á höfuðborg-
arsvæðinu.
FYRIR þinginu liggur nú frum-
varp menntamálaráðherra um einka-
væðingu Ríkisútvarpsins. Ef frum-
varpið verður að lögum verður þar
með ákveðið að einkavæða starfsemi
Ríkisútvarpsins. Í þessu varðar
öngvu hver eignaraðild
hins nýja félags verður
heldur hitt að starfsem-
in verður eftir að Rík-
isútvarpið ohf. tekur við
henni ekki framar op-
inbersréttar eðlis held-
ur einkaréttar eðlis.
Þannig færist starfsem-
in af sviði opinbers
rekstrar yfir á svið
einkarekstrar. Í því
kerfi tvískipts vinnu-
markaðar sem í gildi er
á Íslandi hefur þessi
formbreyting úr-
slitaáhrif að því er
varðar alla réttarstöðu
starfseminnar. Þetta er
höfuðmálið en ekki það
hvernig eignarhaldi
hins nýja hlutafélags er
háttað. Í þessari einka-
væðingu felst m.a. að
lögin um réttindi og
skyldur opinberra
starfsmanna gilda ekki
framar um starfsemina og marka því
ekki lengur réttarstöðu starfsmann-
anna. Lögin um kjarasamninga op-
inberra starfsmanna taka ekki fram-
ar til starfseminnar og stjórnendur
hins nýja hlutafélags verða ekki
fremur en aðrir stjórnendur hluta-
félaga bundir af ákvæðum stjórn-
sýslulaga í sýslan sinni. Starfsemin
hefur þá verið einkavædd, flutt á svið
einkaréttar og réttarstaðan sú sama
og gildir um aðra starfsemi á almenn-
um markaði.
Af einhverjum ástæðum hafa flutn-
ingsmenn tillagna um einkavæðingu
Ríkisútvarpsins kosið að nefna til-
lögur sínar ekki réttum nöfnum.
Reynt er að færa einkavæðinguna í
búning sem er til þess fallinn að villa
um fyrir þjóðinni. Þannig er talað um
hlutafélagavæðingu (einsog það sé
ekki einkavæðing) og mikið úr því
gert að óheimilt verði að selja fyr-
irtækið. Það atriði skipt-
ir þó harla litlu máli
þegar grannt er skoðað.
Meginatriðið er það að
verði frumvarpið að lög-
um mun Ríkisútvarpið
færast yfir á svið einka-
réttar. Starfsmenn þess
munu ekki framar njóta
þeirrar ráðningarfestu
sem þeir hafa notið sem
opinberir starfsmenn og
stofnunin mun starfa
eftir sömu leikreglum
og aðrir einkaaðilar.
Vandséð er hvernig
Ríkisútvarpið getur til
langframa varið sig
gagnvart kröfum keppi-
nauta um takmörkun
eða afnám ríkisstyrkja
sem því er ætlað að
njóta í formi nefskatts.
Við blasir að ákaflega
erfitt verður að rök-
styðja ríkisframlag sem
ætlað er að standa undir
svo stórum hluta rekstarútgjalda fyr-
irtækisins sem hér virðist gert ráð
fyrir. Að slíku framlagi sé aðeins varið
til þess hluta starfseminnar sem fellur
undir almannaþjónustuhlutverk þess.
Þetta munu keppinautar Rík-
isútvarpsins fyrr eða síðar láta reyna
á fyrir samkeppnisyfirvöldum og
dómstólum. Ég óttast því að með
frumvarpi menntamálaráðherra sé
enn ekki fundinn réttur farvegur til
framtíðar fyrir Ríkisútvarpið.
Einkavæðing
Ríkisútvarpsins
Ástráður Haraldsson
skrifar um Ríkisútvarpið
»Reynt er aðfæra einka-
væðinguna í
búning sem er
til þess fallinn að
villa um fyrir
þjóðinni.
Ástráður Haraldsson
Höfundur er hæstaréttarlögmaður.