Morgunblaðið - 20.12.2006, Síða 21

MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 20. DESEMBER 2006 21
Mjúkt núggat, rista›ar heslihnetur, dökkt gæ›asúkkula›i
Me› hverjum
Baci súkkula›ikossi fylgja
skemmtileg skilabo› um
ást og vináttu.
Heill pakki af kossum!
Baci súkkula›ikossarnir fást í mismunandi umbú›um
sem henta til gjafa vi› öll tækifæri.
E
N
N
E
M
M
/
S
ÍA
/
N
M
19
10
6
Tjá›u flig me›
kossum
BÓKAÚTGÁFAN Nýhil er dugleg
við að gefa út ljóðabækur ungra
skálda. Það er alkunna að erfitt er
fyrir ljóðskáld að koma verkum sín-
um á framfæri. Ljóð seljast síður en
skáldsögur og því er engin gróðavon
fólgin í útgáfu þeirra. Hvernig eiga
þá ungskáld að koma verkum sínum
á framfæri ef aðeins ljóð við-
urkenndra skálda eru gefin út? Eina
leið þeirra er oft að gefa út sjálf en
þá vantar allt aðhald og bækurnar
eru oft á tíðum óvandaðar því dýrt er
að hanna kápur, auglýsa bækurnar,
dreifa þeim og svo framvegis. Ungu
skáldin hafa leyst þennan vanda með
því að stofna sjálf útgáfufélag sem
kemur bókum þeirra á framfæri.
Kristín Eiríksdóttir hefur áður
sent frá sér ljóðabókina Kjötbæinn
árið 2004. Þar eins og í nýju bókinni
er prósaljóðið upp á teningnum. Það
form hentar Kristínu vel, hún byggir
ljóð sín gjarna upp af endurteknum
minnum eða stefjum sem koma fyrir
aftur og aftur. Húðlit auðnin gerist
einhvers staðar í eyðimörkinni, segir
frá „ég“ og „þú“
sem eru par og
búa ýmist í
glæsilegri höll
eða íbúð. Mað-
urinn virðist fara
í vinnuna með
þyrlu og konan fer í súpermarkað og
kaupir skinku. Inn í blandast síðan
alls konar óraunverulegar frásagnir
sem gera ljóðabókina ferska og
óvænta. Helsti styrkur bókarinnar
er hve skáldinu tekst að byggja upp
sterkt andrúmsloft óhugnaðar sem
er reyndar með gamansömu ívafi
þannig að útkoman verður einatt létt
hrollvekja. Ekki er allt sem sýnist,
persónur eiga til að taka ham-
skiptum þannig að textinn verður á
köflum býsna súrrealískur. Sem
dæmi má taka eftirfarandi texta:
„Þú segir mér að í öllum búi reptíll. Umhverfið
byrjar að flæða. Þú hnykklar hryggjar-
lengjuna undarlegur á svip. Býður mér
tequila, ég fæ orminn. Við nuddum got-
raufunum saman þartil slím myndast og
þyngdaraflið fer úr handleggjunum.“
Víða er minnst á skriðdýr svo sem
eðlur og sporðdreka. Talað er um
slímskrímsli, grænn litur er algeng-
ur, holdsveikur indíáni er endurtekið
stef og síðast en ekki síst kemur æv-
intýrið um konunginn sem vingast
við græna apann fyrir oftar en einu
sinni í verkinu. Undir lokin er æv-
intýrið birt í heild sinni og tengist
það sumum minnum bókarinnar.
Um röklegt samhengi er ekki að
ræða í þessari bók Kristínar Eiríks-
dóttur. Heimur hennar er óræður og
áherslan öll á framandgervingunni,
merkingin liggur sem sagt ekki ljós
fyrir en heildaráhrifin eru sterk
vegna þess að henni tekst að skapa
óröklegan og fjarstæðukenndan
heim með endurteknum draum-
kenndum stefjum, stöðugt er kafað í
undirvitundina, jafnvel reynt að
höndla hið yfirskilvitlega. Óhugnað-
urinn er á köflum fyrirferðarmikill
og endirinn er einmitt í þeim dúr.
Þetta er samt ekkert bölsýnisverk,
en býsna framandi og súrrealískt á
köflum. Á heildina litið er Húðlit
auðnin sterkt og hnitmiðað verk og
vitnar um ótvíræða hæfileika ungs
skálds.
Ævintýri í eyðimörkinni
BÆKUR
Ljóð
Eftir Kristínu Eiríksdóttur.
Norrænar bókmenntir VI. Nýhil 2006.
Húðlit auðnin
Kristín
Eiríksdóttir
Guðbjörn Sigurmundsson
FORNRIT Íslendinga eru merki-
legur arfur. Íslenkskir menn sömdu
einhver merkustu ritverk miðalda og
varðveittu þau.
Hver skrifari var
mikilvægur í túlk-
un og meðförum
ritanna að ég nú
tali ekki um hver
útgefandi.
Jóhannes Ei-
ríksson hefur nú
gefið út drottn-
ingu fornritanna,
Njálu sjálfa. Þetta er bók sem ætluð
er almenningi og kannski einna helst
ungu fólki. Textinn er nútímaleg
endursögn þó að hann sé byggður á
Fornritafélagsútgáfunni frá 1954.
Þar að auki er bætt við ljóðum sem
tengjast efninu eftir íslensk góð-
skáld og bókin er fagurlega skreytt
landslagsmyndum frá Njáluslóðum.
Bókin hefur þannig ýmsa þá kosti
sem dregið gætu ungt fólk að þess-
um merkilega arfi okkar.
Njála er ótæmandi uppspretta
fyrir þá sem áhuga hafa á fornum
tíma. Hún er umfram allt aldarspeg-
ill byggður á fornum arfsögnum og
táknsaga örvæntingarfullrar aldar
þar sem lögin, sem verið höfðu
grundvöllur þjóðveldisins, voru for-
smáð og hjaðningavíg höfðingja tóku
við, örvuð af valdaásælni kirkjuvalds
og konungsvalds. Hún er mögnuð
heild.
Í ljósi þessa er auðvelt að benda á
brotalamir í útgáfu Jóhannesar.
Njála hans yrði seint í uppáhaldi hjá
fræðimönnum. Það er einkum tvennt
sem veldur. Jóhannes er ágengur
skrifari og útgefandi. Hann sleppir
ýmsu, endursegir sumt annað en
heldur samtölum nokkuð óbreyttum
og því sem hann nefnir hnyttyrði.
Þar að auki er Jóhannes með stöðug
inngrip inn í textann, eigin túlkanir.
Hann hefur skoðanir á persónum,
ættum og höfundi. Fleira ræðir hann
sem hann hefur áhuga á og stundum
koma athugasemdirnar efninu lítið
við: ,,Oft hafa bændur átt í basli með
að þurrka hey, en er þó hátíð hjá arf-
anum, sem þornar seinna en flest
annað jurtakyns.“
Verið getur að slík útgáfa höfði til
almennings. En fullmikið er í mínum
huga skorið, endursagt og túlkað. Þó
að Jóhannes nálgist Njálu af áhuga
og virðingu finnst mér að slíkt verk
sem Njála þurfi að njóta ofurlítillar
friðhelgi.
Mynd-
skreytt
Njála
Bækur
Fornrit
Jóhannes Eiríksson endursegir.
Salka. 2006 – 192 bls.
NJÁLA
Skafti Þ. Halldórsson
Jóhannes Eiríksson
Fréttir á SMS