Vísir - 29.08.1980, Blaðsíða 23

VtSIR
FÖstudagur 29. ágúst 1980

SPEELMAN TÖKST EKKI
Afi HNEKKJA FURBU-
STlLNUM HJA BASMAN
Skákþingi Bretlands 1980 er
nýlokiö. Þar tefldu 40 skákmenn
11 umferöir eftir svissneska
kerfinu, og varö röö þeirra efstu
þessi:
1.-2. Hartston, Nunn 8v.
3.-4. Rumens, Speelman 7 1/2 v.
skák
(Jmsjón:
Jóhann örn
Sigurjóns-
son
5.-8. Basman, Bellin, Chandler,
Taulbut 7v.
9.-12. Franklin, Fuller, Lee, Mc
Nab 6 1/2 v.
A skákþingi Bretlands 1979
uröu Bellin, Short og Nunn efst-
ir, einnig meö 8 vinninga eins og
efstu menn nii, en þá voru stig
látin skera úr um titilinn sem
féll i hendur Bellin. Aö þessu
sinni verður teflt til þrautar og
munu Hartston og Nunn tefla 6
skáka einvigi.
Keppniá mótinu var mjög tvi-
sýn allt til loka, og þegar þrjár
umferöir voru eftir, voru átta
skákmeistarar jafnir i farar-
broddi. Sá keppandi mótsins
sem vakti hvaö mesta athygli,
var Michael Basman, og þóttu
skákir hans bera merki framúr-
stefnu i skdklistinni. Þaö var
einmitt frá Basman sem Miles
fékk hugmyndina að 1. . . a6 i
skák sinni viö Karpov i Evrópu-
sveitakeppninni og þessi furöu-
leikur og þaö sem honum fylgdi,
sló heimsmeistarann út af lag-
inu. Basman veröur oft gripiö til
g-peösins i upphafi skáka sinna.
Hann leikur 1. g4 á hvitt, og
svarar 1. e4 meö g5. Speelman
missti trúlega af efsta sætinu, er
hann hugöist hnekkja furöustil
Basmans þegar i upphafi tafls,
og varö gangur mála á þennan
veg:
Hvítur: Speelman
Svartur: Basman
1. e4 g5 2. d4 h6 3. h4 gxh4 4.
Hxh4 d5 5. exd5 e6 6. Hh5 Rf6 7.
dxe6 Bxe6 8. Rc3? Rxh5 9. Dxh5
Bb4 og svartur nýtti liðsyfir-
buröi sina til sigurs.
tsiöustu umferðmótsins, fékk
Nunn þaö erfiða verkefni aö
glima viö Basman og hans
klæki. Nunn tók öllu skynsam-
legar á málum en Speelman, fór
sér aö engu óöslega og vann
öruggan sigur, fylgjendum
skynsemisstefnunnar i skák til
léttis.
Hvítué: J. Nunn
Svartur: M. Basman Bas-
man-bragöiö.
1. e4 g5
2. d4 h6
3. Bd3 d6
4. Re2 C5
5. c3 Rc6
(Þessi staða finnst hvergi i
byrjanabókum og með þvi er
helsta tilgangi Basmans náð.
En ekki má leggja allt i sölurnar
fyrir frumlegheitin, og hér
byggir hvltur stööu sina upp af
skynsemi, fer sér hægt og biöur
þess aö veikleikarnir i stööu
svarts veröi honum aö falli.)
6. 0-0 Rf6
7. Rd2 Dc7
8. b4! b6
(Ef 8. . . cxb4 9. cxb4 Rxb4? 10.
Da4+ Rc6 11. d5 og vinnur.)
9. bxc5 bxc5
10. Hbl Bd7
11. Rc4 Bg7
12. d5 Ra5?
(Riddarar úti á köntum hafa
oftast gefiö slæma raun Betra
var 12.. . Re5,ogeftir 13. Rxe5
dxe5, fær hvitur naumast tæki-
færi á aö sprengja upp meö f4,
eins og siöar veröur.)
13. Re3 Rg4
14. Rxg4 Bxg4
15. Bb5+ Kf8
(E.t.v. var 15. . . Bd7 16. Da4
Hd8 eitthvað skárra.)
16. f3 Bc8
17. Be3 Bf6
18. Dd2 Hb8
19. Bd3 Hb6
20. c4 Rb7
21. f4 gxf4
22. Bxf4 h5
23. Bg5 Be5
24. Rf4 Ke8
(Kóngnum var ekki vært á f8
vegna Rg6.)
25. Be2 Bd4 +
26. Khl Bg4
27. h3 Ha6
(Svartur fylkir liöi sinu til ör-
væntingarfullrar sóknar. Hvitur
lætur slikt þó ekki raska ró sinni
og heldur sinu striki óhindraö-
ur.)
28. Bh4! Ha3
29. Hb3 Hxb3
30. axb3 Bxe2
31. Dxe2 Da5
32. Rxh5 Dc3
::. Dg4 Rd8
34. Dg5!
(Sóknartilburöir svarts hafa
runniö út i sandinn, og nú háir
það honum illilega, hversu gjör-
samlega hrókurinn á h8 er úr
spilinu.)
34. Dg5 f6
35. Dg6+ Kd7
36. Rxf6+! Kc7
(Ef 36. . . Bxf6 37. Bxf6 exf6 38.
Dg7+ og vinnur.)
37. Dg7! Hxh4
38. Dxe7+ Kb6
39. Rd7+ Ka6
40. Rb8+ Gefiö
Svartur er mát eftir 40. . . Ka5
41. Dxa7+ Kb4 42. Da4. Eöa 40.
. . Kb6 41. Dxd8+ Kb742. Hf7 +
Ka8 43. Ra6.
Jóhann örn Sigurjónsson.
27
Öiympfumótlð
í skák:
Sveitlr
(slands
valdar
Malta verður vettvangur skák-
listarinnar i nóvembermánuöi
næstkomandi. Olympiumótið i
skák veröur þar haldiö og mun
standa yfir frá 20. nóvember til 8.
desember 1980, iborginni Valetta.
Um 80 þjóðir hafa þegar til-
kynnt þátttöku svo ljóst er aö
þröngt veröur á þingi.
Skáksamband Islands hefur
valiö karla og kvennasveit til
þátttöku.
Liö karla er þannig skipaö:
1. Friörik ölafsson 2. Guö-
mundur Sigurjónsson 3. Helgi
Ólafsson 4. Jón L. Arnason. 5.
Margeir Pétursson 6. Jóhann
Hjartarson. Teflt er á fjórum
boröum i karlaflokki.
Liö kvenna er þannig skipaö: 1.
Guölaug Þorsteinsdóttir 2. Ólöf
Þráinsdóttir 3. Aslaug Kristins-
dóttir 4. Birna Norödahl.
Gifurlegur kostnaöur er sam-
fara þessum utanferöum og hefur
Skáksambandið ákveöið aö efna
til veglegs happdrættis, þar sem
fjöldi góöra muna og ferða er i
vinning.
—AS
Akureyrar-
mút í sjó-
stanga-
veiði
Hiö árlega Akureyrarmót i sjó-
stangaveiði veröur haldiö laugar-
daginn 30. ágúst næstkomandi.
Róiö veröur frá Dalvik og veitt á
utarlegum Eyjafiröi.
Endurskoðun á ákvurðunum um fiskverð
Ótlmabært tal um gengisfell-
ingu á aö lfkindum eftir aö setja
af stað kaupæöi, sem i raun
heföi veriö hægt aö koma i veg
fyrir, heföu aögeröir komiö á
undan grunsemdum. Annars er
efnahagsleikurinn oröinn svo
ljós öllum almenningi, aö hann
veit nokkurnveginn hvenær
kollsteypu er aö vænta, og þarf
ekki frekari grunsemda viö.
Gengissig undanfariö er I raun
stórfelldasta gengisfelling, sem
yfir landiö hefur gengiö, enda
dæmi þess aö skráningarverö
gjaldmiöils, eins og sterlings-
punds, hefur hátt I tvöfaldast á
rúmu ári. Ekkert kaupæöi hefur
fylgt þeirri hækkun og er hún þó
sýnu meiri en nokkur gengis-
felling, sem nú er í tali manna.
Annars er alveg út I hött aö
halda þessu gengissigi svona á-
fram. Þaö stafar fyrst og fremst
af ákveönum lögbundnum
heljartökum, sem útgerö og sjó-
mannasamtök hafa á fiskfram-
leiöslunni. Fiskverö hækkar
sjálfkrafa einum tvisvar sinn-
um á ári hvemig sem markaö-
irnir eru, og mega allir sjá aö
slikar fiskveröshækkanir eru
ekkert annaö en lögbundiö
gengissig, sem stundum gengur
bara ekki nógu hratt fyrir sig,
svo jafnvei er fariö aö tala um
gengisfellingu eins og álegg á ó-
farnaöinn. Engu aö sföur standa
fiskveröshækkanir fyrir dyrum,
eins og ekert hafi Iskorist.
Sagt er aö af þvl stjórnar-
menn Ltú séu ekki stuönings-
menn núverandi rikisstjórnar,
muni þeir fyrir sitt leyti ekki
vera til viöræöu um aö hægja á
fiskveröshækkunum. Vel getur
veriö aö svo sé, en þá væri gam-
an aö ræöa frekar viö þá kalla
um hegöun einstakra útgeröar-
manna, sem em meö vissum
hætti aö veröa eins og bændur,
aö hafa afkomu sina tryggöa hjá
rikinu. Þaö þykir skrltiö I fisk-
iönaöinum, þegar keyptur er
samkvæmiskjóil á frystihúsa-
frúna, aö þá skuli skrifaöur
reikningur fyrir þetta mörgum
hvitum sloppum. Einn kjóll
kostar aö visu ekki nema hundr-
aö þúsund krónur, en reksturinn
batnar ekki viö þaö. Þá er sér-
kennilegt aö heyra, aö jafnvel
bátpungareru látnirbera fæöis-
kosnaö margra fjölskyldna,
sem eru i ,,ætt” viö bátinn. Ekki
batnar reksturinn viö þaö.
Endanleg krafa er auövitaö
hærra útflutningsverö fyrir fisk.
Nú eru efnahagskerfi annarra
þjóöa ekki I neinu sambandi viö
útveginn á tslandi. Þau geta þvl
ekki svaraö kröfunni um enda-
laust hærra fiskverö. En þá er
aö láta gegniö slga eöa jafnvel
fella þaö. Rannsókn þessara
mála er alveg sjálfsgöö vilji Ut-
vegurinn ekki taka þátt I aö-
geröum til aö hindra frekari ó-
farnaö I gengismálum.
Þá er krafa sjómanna um sl-
fellt hærri hlutaskipti I fisk-
verössamningum tvisvar á ári
ekki til aö bæta ástandiö. Hluta-
skiptareglan hefur auövitaö
riölast stórlega, frá þvi aö fariö
var á handfæri á rónum bátum
snertuspöl frá ströndinni. Ver-
mannakerfiö er ekki viö hæfi á
stórum ryksuguskipum, enda
mætti þá ætla fiskisjánum á-
kveöinn hlut o.s.frv. Aö vlsu
skiptir tryggingin töluveröu
máliog hennar þarf aö gæta. En
halda aö vermannakerfi frá nl-
tjándu öld eigi aö gilda aö ööru
leyti, er alveg út I hött. Sjómenn
eiga aö hafa gott kaup, og þaö á
aö tryggja þeim þaö meö skyn-
samlegum hætti. En happ-
drættisáhættan er aö mestu úr
sögunni vegna nýrrar veiöi-
tækni, og þess vegna er úrelt
þing aö láta hlutaskiptareglu
ráöa.
Þaö ætti raunar aö breyta
þessu kerfi núna og freista þess
aö auki aö fækka mönnum á
skipum, þar sem þvi veröur
meö nokkru móti viö komiö.
Meö heppilegum aögeröum á
sviöi útvegs og sjómannasam-
taka ætti aö vera hægt aö koma I
veg fyrir þann óskapnaö aö
miklu leyti, sem nú rikir I
gengismálum. Og fiskverös-
samningar geta ekki oröiö aö
kæk, þótt bundnir séu i lögm.
Þau lög eru aöeins eitt dæmiö
um hvernig löggjafarvaldiö
vinnur ábyrgöarlaust aö því aö
koma okkur á kaidan klaka.
Svarthöföi.