Morgunblaðið - 21.02.2007, Blaðsíða 41

|miðvikudagur|21. 2. 2007| mbl.is
staðurstund
Leikarinn Gísli Örn Garðarsson
hefur þekkst boð enska þjóð-
leikhússins um að leika á fjölum
þess. » 43
leiklist
Ingveldur Geirsdóttir fjallar um
tónskáldið og söngkonuna Emi-
lie Simon sem er væntanleg
hingað til lands. » 42
af listum
Erlendir fjölmiðlar fjalla um
ferðalag leikarans Judes Laws
hingað til lands og vináttu hans
við Höllu Vilhjálmsdóttur. » 49
fólk
Gagnrýnandi er ánægður með
framtak Eyþórs Inga Jóns-
sonar sem lék óskalög á orgel í
Akureyrarkirkju. » 45
tónlist
Teiknimyndin Kirikou og villi-
dýrin er fyrir yngstu kynslóð-
ina. Hún fær þrjár stjörnur hjá
gagnrýnanda. » 49
kvikmyndir
Eftir Jóhann Bjarna Kolbeinsson
jbk@mbl.is
VETRARHÁTÍÐ í Reykjavík verð-
ur formlega sett annað kvöld en há-
tíðin stendur fram á sunnudag. Vil-
hjálmur Þ. Vilhjálmsson
borgarstjóri setur hátíðina á Aust-
urvelli kl. 19.45 en að því loknu hefj-
ast sérstæðir tónleikar franska tón-
listarmannsins Michel Moglia.
Moglia leikur á sérstakt eldorgel
sem breytir hita í hljóð. Í tilkynn-
ingu segir, að þeir sem hafi upplifað
þennan óvenjulega gjörning, segi að
dularfull hljóðin minni helst á
blöndu af hvalasöng, tíbetskum
trompethljómum, afrískum flautum
og flugvélahreyflum. Moglia fær
góðan liðsstyrk á tónleikunum en
þeir Sigtryggur Baldursson og
Steingrímur Guðmundsson leika á
parabólur auk þess sem Gísli „Gald-
ur“ Þorgeirsson þeytir skífum.
Aðspurður segist Moglia hafa
fengist við að leika á eldorgel í um
það bil tólf ár. „Þetta hefur þróast
töluvert á þeim tíma og ég hef spilað
á fimm mismunandi eldorgel á þess-
um árum. Ég spila til dæmis á mis-
munandi orgel í mismunandi lönd-
um og þá eru hljóðin alltaf ólík,“
segir Moglia, en orgelið sem hann
spilar á hér á landi er sjö metra
breitt og níu metra hátt.
Ekki beint tónlist
„Ég var klassískur flautuleikari
en missti áhugann á því og missti
raunar áhugann á klassískri tón-
list,“ segir Moglia um tilurð þess að
hann fór að fást við þessi sérstöku
hljóðfæri. „Ég fór til Afríku þar sem
ég kynntist manni sem spilaði á
bambusflautu. Hann hafði mikinn
áhuga á því hvernig öndunarkerfi
mannsins virkar og hann kveikti
áhuga minn á því. Ég áttaði mig þá
á því að andardráttur okkar tengist
því að innra með okkur býr ákveð-
inn eldur. Í kjölfarið fór ég að búa
til hljóð með því að kveikja eld inni í
þar til gerðum rörum,“ segir Moglia
sem síðar þróaði frumútgáfu hljóð-
færisins sem hann leikur á annað
kvöld.
Hann segir að ekki sé beint um
tónlist að ræða. „Þetta snýst um
orku og hljóð úr náttúrunni eins og
til dæmis hljóðin sem vindurinn
skapar. Við erum alltaf að spinna
því við gerum þetta utandyra og
vindurinn hefur áhrif á þau hljóð
sem myndast. Þetta er því ekki
beint tónlist en fyrirfram hef ég
samt einhverjar hugmyndir um
hvernig þetta muni hljóma.“
Moglia segir fremur einfalda eðl-
isfræði búa að baki þessari tækni.
„Hljóðin heyrast þegar mismunandi
hitastig mætast í sama rörinu, þá
myndast svo mikil orka. Ef hitastig-
ið er alls staðar það sama í heilu röri
myndast engin hljóð,“ útskýrir
hann.
Moglia hefur spilað víða um heim
á undanförnum árum, þar á meðal í
Svíþjóð, Rússlandi og Brasilíu.
„Það sem er sérstaklega
skemmtilegt við að spila á Íslandi er
að fá að spila með íslenskum tónlist-
armönnum og að vinna við íslenskt
veðurfar. Þá er líka magnað að vera
að spila svona tónlist á þessu mikla
eldfjallalandi.“
Aðspurður segir hann vissulega
geta verið erfitt að ferðast milli
landa með svo stórt hljóðfæri, en
hann hafi hins vegar gripið til þess
ráðs að smíða eldorgel á staðnum,
eins og hann gerði til dæmis í Sao
Paulo í Brasilíu.
Moglia notar sérstakt gas til að
framkalla eldinn í orgelinu. Hann
segir það þó frekar hættulaust.
„Eins og allir hlutir sem varðveita
mikla orku getur þetta verið hættu-
legt fyrir mig. En áhorfendum staf-
ar engin hætta af þessu. Það er
miklu hættulegra að keyra bíl en að
koma að sjá og heyra í eldorgelinu.“
Leikið á eldorgel á Austurvelli
Morgunblaðið/Golli
Tilsögn Michel Moglia segir þeim Sigtryggi Baldurssyni og Steingrími Guðmundssyni til á æfingu í gær.
Frakkinn Michel Moglia opnar
Vetrarhátíð á óvenjulegan hátt
Sjónarspil Það er nóg um að vera á
sviðinu á tónleikum hjá Moglia.
Tónleikarnir fara fram á Aust-
urvelli og hefjast kl. 20 annað
kvöld. Aðgangur er ókeypis.
NÝÚTKOMIÐ tölublað af Jóni á Bægisá –
tímariti þýðenda er helgað ensk-ameríska
skáldinu og Íslandsvininum W.H. Auden
(1907–1973). Auden er mörgum kunnur hér á
landi, ekki síst fyrir tvær Íslandsheimsóknir,
bókina Letters from Iceland og þýðingu
Magnúsar Ásgeirssonar á ljóðinu „Ferð til Ís-
lands“.
Í Jóni á Bægisá eru nokkur áður óþýdd
kvæði skáldsins auk ítarlegrar umfjöllunar um
æviferil hans og skáldskap. Auk þess er að
finna kafla úr Letters from Iceland sem ekki
hafa áður verið þýddir. Þýðandi og umsjón-
armaður alls þessa efnis í ritinu er Ögmundur
Bjarnason læknir og þýðandi, en auk hans eiga
þar efni; Sigurður A. Magnússon, Ragnar Jó-
hannesson og Matthías Johannessen sem allir
þrír hittu Auden í lifanda lífi.
„Auden er svolítið tengdur okkur Íslend-
ingum, hann kom hingað tvívegis, var umhuga
í orði kveðnu um íslenskar fornbókmenntir og
átti þátt í því að snúa úrvali úr eddukvæðum
yfir á ensku. Hann las fornsögurnar okkar og
fór fallegum orðum um Ísland og íslenska
menningu víða. Því er full ástæða til þess fyrir
okkur að halda nafni hans svolítið á lofti,“ segir
Ögmundur sem hefur lengi þótt Auden skáld
gott.
„Hann er ekkert uppáhaldsskáld hjá mér,
þannig lagað, en vissulega merkilegur og ég
hef hrifist af mörgu sem ég hef lesið eftir hann.
Auden var mjög fjölhæfur og orti í öllum
mögulegum stílum.“
Í tilefni af útgáfu Jóns á Bægisá og ald-
arafmælis Auden efnir Stofnun Vigdísar Finn-
bogadóttur ásamt breska sendiráðinu til dag-
skrár í stofu 101 í Odda, Háskóla Íslands, í dag
frá kl. 15.30 til 17.30. Þar munu Ögmundur,
Matthías og Sigurður allir halda erindi um
Auden auk þess sem Martin Regal dósent og
Ragnheiður Steindórsdóttir leikkona lesa úr
ljóðum Audens á ensku og íslensku.
Jón á Bægisá fjallar um
skáldið W.H. Auden
Ólafur K. Magnússon
Skáld W.H. Auden dvaldist hér á landi um skeið árið 1936 og aftur 1964. Auden með þeim
Gunnari Gunnarssyni, Sigurði Nordal og Tómasi Guðmundssyni á Hótel Borg árið 1964.