Morgunblaðið - 06.03.2008, Blaðsíða 6

6 FIMMTUDAGUR 6. MARS 2008 MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR
L
augardaginn var birti loks
til í Reykjavík. Miðbær-
inn, sem hefur verið alveg
steindauður í vetur, vakn-
aði skyndilega til lífsins
og Reykvíkingar streymdu í bæinn. Ég
var farin að halda að enginn hefði er-
indi í bæinn lengur, en víst hefur veðr-
ið haft mikil áhrif á sálartetur landans.
Þá daga sem ég dvelst í Reykjavík hef
ég helst rekist á ábúðarmikla lögmenn
á leiðinni í Héraðsdóm Reykjavíkur,
krakka að berjast heim úr skólanum
og svo blessaða útigangsmennina sem
ekki hafa átt sjö dagana sæla í veð-
urofsanum í vetur.
En laugardaginn var hýrnaði yfir
bænum. Sól skein í heiði, dálítið kalt en
það var allt í lagi. Búðirnar á Lauga-
veginum voru opnar allan daginn.
Laugavegurinn fullur af fólki sem virt-
ist alveg tilbúið í verslunarferð og eng-
in leið að fá bílastæði neins staðar, það
var ekki þverfótað fyrir glænýjum
jeppum og lúxusbílum af öllum gerð-
um. Annars staðar í bænum var mikið
að gera í útivistarbúðunum þar sem
heilu fjölskyldurnar höfðu komið sér
fyrir í glæsilegum hjólhýsum, fullar
eftirvæntingar fyrir komandi sumar.
Hvernig rímar þessi upplifun mín
við fregnir af samdrætti í efnahagslíf-
inu, þrengingu á lánsfjármörkuðum,
erfiðleikum hjá atvinnurekendum víða
um land vegna hárra vaxta og svo því,
að bæði fyrir og eftir helgina voru
fjöldauppsagnir á vinnustöðum?
Hvernig stendur á því að á síðustu
örfáu vikum hafa 400 nýir Landcruiser
lúxusjeppar verið fluttir inn? Fyrir ut-
an alla Range Roverana? Og hvernig
stendur á því að innflutningur á bílum
er meiri í upphafi þessa árs en þess
síðasta? Bílaviðskipti landans eru farin
að vekja eftirtekt hjá erlendum fram-
leiðendum. Velta í greiðslukortum og
debetkortum hefur vaxið milli mánaða
og engin áreiðanleg merki virðast vera
um samdrátt einkaneyslu.
Á sama tíma og einkaneyslan er í
miklum hæðum er varað við samdrætti
og harkalegri lendingu í efnahagslífinu.
Slíkur samdráttur kemur vitaskuld
fyrst fram hjá atvinnurekendum en
ætti samt að vekja athygli heimilanna í
landinu. Staðreyndin er samt sú, að
undanfarin ár hafa heimilin skuldsett
sig gríðarlega, í krónum en einnig, sem
er breyting frá því sem áður var, í er-
lendri mynt. Aukin skuldastaða heim-
ilanna í erlendum gjaldmiðlum er var-
hugaverð, þegar á allt er litið. Það er
erfitt fyrir heimilin að verjast því þeg-
ar breytingar verða á gjaldeyrismörk-
uðum og hættan er sú að það geti
reynst mörgum heimilunum í landinu
erfitt þegar til lengri tíma er litið.
Það má velta fyrir sér hvers vegna
mörg heimili eru svo skuldsett og
hvers vegna það hefur verið svo al-
gengt að taka lán fyrir almennri neyslu
og íþyngja þar með rekstri heimilanna.
Án efa hefur aðgangur að fjármagni
vegið þar hvað þyngst. Breyting á fast-
eignalánamarkaði skipti miklu máli í
þessu. Og svo að bjartsýnin og kraft-
urinn hefur verið svo mikill í þjóðfélag-
inu. Ég vil líka leyfa mér að halda því
fram, að þær kynslóðir sem nú fjár-
festa hvað mest muni hreinlega ekki
eftir slöku efnahagsástandi eða hafi
ekki reynt það á eigin skinni. Ég held
að margir trúi einfaldlega ekki öðru en
þetta verði allt í lagi. Að við hljótum að
sigla aftur inn í lygnan sjó fljótt og vel.
Og kannski þess vegna látum við ekki
bilbug á okkur finna.
Það er stundum sagt að hlutabréfa-
markaðurinn sé tilfinninganæmur. Þar
má kannski segja að bjartsýnin en ekki
bókvitið verði í askana látin. Nú fækk-
ar einkaþotunum á Reykjavíkur-
flugvelli. Menn tala varlegar en áður
og gyllingin hefur minnkað á útrásar-
víkingum okkar. En það sem skiptir
mestu máli er að íslensk heimili átti sig
PISTILL »Menn tala varlegar en
áður og gyllingin hefur
minnkað á útrásarvík-
ingum okkar. En það sem
skiptir mestu máli er að
íslensk heimili átti sig á
því að þau verða líka að
laga til hjá sér.
Ólöf
Nordal
Bjartsýnir Íslendingar?
á því að þau verða líka að laga til hjá
sér.
Að þessu sögðu er ágætt að hugsa til
þess að bjartsýnir Íslendingar lögðu
grunninn að búsetu hér, lifðu af erf-
iðleika og þrautir og hafa uppskorið
ríkulega á liðnum árum. Þessi sterki
eiginleiki þjóðarinnar mun án efa blása
okkur í brjóst þoli og þrautseigju
þessa dagana. Við skulum samt hafa
það hugfast að byggja á traustum
grunni.
Hljóðpislar Morgunblaðsins
Ólöf Nordal les pistilinn
HLJÓÐVARP | mbl.is
LÖGREGLAN á
Vestfjörðum lagði
hald á um 400
grömm af hassi í
húsleit sem gerð
var í heimahúsi á
Ísafirði í á þriðju-
dag. Er þetta
mesta magn
fíkniefna sem lög-
reglan hefur tekið í umdæminu.
Húsráðandi, karlmaður á þrítugs-
aldri, var handtekinn í tengslum við
rannsókn málsins, en hann hafði
skömmu áður verið stöðvaður við al-
mennt umferðareftirlit, grunaður
um akstur undir áhrifum fíkniefna.
Maðurinn var í haldi lögreglunnar
þar til í gær en þá var honum sleppt.
Ekki var talin ástæða til að halda
manninum lengur í þágu rannsóknar
málsins. Hann hefur áður komið við
sögu lögreglu vegna fíkniefnamála.
Af magninu að ráða má ætla að
efnið hafi verið ætlað til sölu og
dreifingar á norðanverðum Vest-
fjörðum.
Fundu
hass við
húsleit
Stærsta fíkniefnamál
Vestfjarða upplýst
Eftir Andra Karl
andri@mbl.is
„VIÐ viljum færa fólk aðeins meira yfir í upp-
byggingarstarf þar sem það er hægt. Talið er að
það sé hægt í Maymana-héraði,“ segir Urður
Gunnarsdóttir, upplýsingafulltrúi utanríkisráðu-
neytisins, spurð hvers vegna verið sé að senda
fleiri íslenska friðargæsluliða til Afganistan. Þar
eru þegar þrettán íslenskir friðargæsluliðar við
ýmis störf – enginn þó í Maymana-héraði.
Til stendur að senda einn til tvo friðargæsluliða
til að byrja með, líklega í apríl nk. en ekki er búið
að tímasetja förina nákvæmlega. „Við sendum
einn til tvo þróunarfulltrúa í apríl og svo verða
þeir allt að fjórir þegar verkefnið verið komið á
fullt skrið,“ segir Urður.
Fyrstu mennirnir sem sendir verða út munu
m.a. meta aðstæður og þau verkefni sem liggja
fyrir. Urður segir erfitt að segja til um það enn
hvaða verkefni um ræðir en tekur sem dæmi
fræðslu í heilbrigðismálum og uppbyggingu í
stjórnsýslu. Um er að ræða borgaraleg verkefni
og verða friðargæsluliðarnir því hvorki í herbún-
ingum né munu þeir bera vopn. Hún bendir á að
íslenskir friðargæsluliðar séu að vinna við sam-
bærileg verkefni í Gor-héraði sem er ekki langt frá
Maymana.
Öryggisgæsla frá Norðmönnum
Öryggismál friðargæsluliða hafa verið lengi í
umræðunni og ekki síst að undanförnu þar sem
ófriður hefur ríkt í landinu. „Það er búið að skoða
öryggismálin mjög vandlega. Borgaralegir starfs-
menn eru ekki sendir á svæðið nema mat á örygg-
ismálum hafi farið fram,“ segir Urður og bendir
þar að auki á að íslensk stjórnvöld séu í góðu sam-
starfi við Norðmenn og Letta og munu Íslending-
arnir njóta öryggisgæslu þeirra, þegar þess gerist
þörf.
Leiða má að því líkum að Ingibjörg Sólrún
Gísladóttir utanríkisráðherra heimsæki héraðið
þegar hún fer utan.
Fleiri til starfa í Afganistan
 Vonast er til að verkefni í Maymana-héraði geti hafist í apríl næstkomandi
 Tveir friðargæsluliðar verða sendir út í fyrstu og verða borgaralega klæddir
Í HNOTSKURN
»Steingrímur J. Sigfússon, formaður VG,flutti nýverið þingsályktunartillögu um að
fela utanríkisráðherra að kalla friðargæslu-
liða Íslands heim frá Afganistan.
» Ingibjörg Sólrún sagði það ábyrgðarlaustog hvatti Steingrím til að kynna sér frá
fyrstu hendi aðstæður í landinu.
»Sendiherra Bandaríkjanna á Íslandi hefursagt framlag Íslendinga mikils metið.
ÍSLENSK stjórn-
völd hafa form-
lega viðurkennt
sjálfstæði Kosovo
og tilkynnti Ingi-
björg Sólrún
Gísladóttir utan-
ríkisráðherra
Hashim Thaci,
forsætisráðherra
Kosovo, það
bréflega í gær-
morgun. Hún hefur ennfremur til-
kynnt serbneskum yfirvöldum mál-
ið. Í bréfinu leggur hún áherslu á
að Kosovo sé lýðveldi margra þjóða
og mikilvægt sé að það hafi jafn-
ræði og réttarvernd allra að leið-
arljósi.
„Við væntum þess að Kosovo sýni
í verki fulla virðingu fyrir mann-
réttindum og réttindum minni-
hlutahópa, eins og það hefur skuld-
bundið sig til í
sjálfstæðisyfirlýsingunni,“ sagði
Ingibjörg Sólrún.
Sjálfstæðið
viðurkennt
Ingibjörg Sólrún
Gísladóttir
Sýni í verki virðingu
fyrir mannréttindum
♦♦♦
FRÉTTASKÝRING
Eftir Egil Ólafsson
egol@mbl.is
BÚAST má við að samkeppni í fóður-
innflutningi aukist í kjölfar ákvörðun
landbúnaðarráðherra að afnema
kjarnfóðurgjald. Meðal þeirra sem
eru að hefja innflutning á kjarnfóðri
er SS, en Hjalti Hjaltason, fjár-
málastjóri SS, segir að kjarnfóð-
urgjaldið hafi haft neikvæð áhrif á
þennan innflutning.
Fóðurtolli var komið á hér á landi í
kringum 1980 var hann upphaflega
hugsaður sem tæki til að draga úr of-
framleiðslu á landbúnaðarvörum.
Tollurinn var til að byrja með um
200%. Undanfarin ár hafa bændur og
raunar einnig samtök neytenda hvatt
til að tollurinn yrði afnuminn. Um
mitt ár 2006 tók Guðni Ágústsson
landbúnaðarráðherra ákvörðun um að
draga úr þessari gjaldtöku. Svokall-
aður fóðurtollur á efni til fóðugerðar
var afnuminn og tollur á tilbúnar fóð-
urblöndur var lækkaður úr 7,80 kr/kg
í 3,90 kr/kg. Undanfarin ár hefur nán-
ast allt skepnufóður sem notað hefur
verið hér á landi verið blandað hér og
því sáralítill innflutningur verið á til-
búnum fóðurblöndum. Tvö fyrirtæki,
Fóðurblandan og Lífland, hafa verið
ráðandi á markaðinum.
Engin áhrif á tekjur ríkissjóðs
Íslenskir bændur hafa kvartað und-
an því að mikill verðmunur sé á fóðri
sem selt er hér á landi og fóðri sem
selt er í nágrannalöndunum. Áhugi
hefur því vaknað hjá nýjum aðilum á
að flytja inn tilbúnar fóðurblöndur.
Kjarnfóðurgjaldið hefur hins vegar
haft neikvæð áhrif á þennan innflutn-
ing. Nú þegar Einar K. Guðfinnsson,
landbúnaðar- og sjávarútvegs-
ráðherra, hefur ákveðið að afnema
þetta gjald ætti leiðin að vera greiðari
fyrir nýja aðila inn á markaðinn. Af-
nám gjaldsins hefur hins vegar nánast
engin áhrif á tekjur ríkissjóðs.
Hjalti sagði að SS hefði undanfarna
mánuði flutt inn kjarnfóður í tilrauna-
skyni frá danska samvinnufyrirtæk-
inu DLG. Prófunum á fóðrinu væri
lokið og niðurstaðan væri mjög já-
kvæð. Steinefnainnihald tegundanna
hefði verið aðlagað aðstæðum hér á
landi. SS flytur inn fóðrið í gámum og
úr þeim er því dælt í fóðursíló bænda
með hefðbundnum hætti. Prófunum á
þessum búnaði væri að ljúka. Hjalti
sagði að SS hefði verið að bjóða ívið
lægra verð en samkeppnisaðilarnir
þrátt fyrir kjarnfóðurgjaldið.
Ný fyrirtæki í innflutningi
Morgunblaðið/Atli Vigfússon
Tollar Fóðurtollur var upphaflega hugsaður til að draga úr offramleiðslu.
Afnám kjarn-
fóðurgjalds ýtir
undir samkeppni
TVÆR konur, sem hugðust heim-
sækja fanga á Litla-Hrauni, voru í
gær handteknar með töluvert magn
fíknefna.
Fíkniefnahundurinn Moli hafði
gefið til kynna að konunar væru
með fíkniefni á sér. Lögreglan á Sel-
fossi var kölluð til og tók konurnar
til yfirheyrslu. Viðurkenndi önnur
að vera með efni, sem reyndust að-
allega vera lyf, og framvísaði þeim.
Hin neitaði og var því færð til rönt-
genmyndatöku á sjúkrahúsið á Sel-
fossi og kom þá í ljós að hún var með
töluvert magn fíkniefna innvortis.
Að sögn lögreglunnar á Selfossi
voru það bæði lyf og meint amfeta-
mín í duftformi sem verið er að
rannsaka nánar sem fannst við leit-
ina.
Morgunblaðið/RAX
Tvær teknar
með fíkniefni