Morgunblaðið - 06.03.2008, Blaðsíða 2

Morgunblaðið - 06.03.2008, Blaðsíða 2
2 FIMMTUDAGUR 6. MARS 2008 MORGUNBLAÐIÐ FRÉTTIR Morgunblaðið Hádegismóum 2, 110 Reykjavík. Sími 5691100 Fréttir frett@mbl.is Fréttastjórar Ágúst Ingi Jónsson, aðstoðarfréttaritstjóri, aij@mbl.is Sigtryggur Sigtryggsson, aðstoðarfréttaritstjóri, sisi@mbl.is Viðskipti vidsk@mbl.is Björn Jóhann Björnsson, fréttastjóri, bjb@mbl.is Daglegt líf Anna Sigríður Einarsdóttir, annaei@mbl.is Menning menning@mbl.is Fríða Björk Ingvarsdóttir, ritstjórnarfulltrúi, fbi@mbl.is Umræðan | Bréf til blaðsins Guðlaug Sigurðardóttir, ritstjórnarfulltrúi, gudlaug@mbl.is Minningar minning@mbl.is, Stefán Ólafsson, Arnór Ragnarsson Íþróttir sport@mbl.is Sigmundur Ó. Steinarsson, fréttastjóri, sos@mbl.is Útvarp | Sjónvarp Sigurlaug Jakobsdóttir, dagskra@mbl.is mbl.is netfrett@mbl.is Guðmundur Sv. Hermannsson fréttastjóri gummi@mbl.is ÍS L E N S K A S IA .I S I C E 4 13 61 0 2 /0 8 VORTILBOÐ 3.–6. MARS + Nánari upplýsingar og bókanir á www.icelandair.is eða í síma 50 50 100 * Innifalið í verði: Flug, flugvallarskattar og gjöld. Ferðatímabil: 1.–30. apríl. HEL SINK I Verð frá 8 .800 kr.* Eftir Ómar Friðriksson omfr@mbl.is LÍTILS háttar röskun í umhverfinu getur leitt af sér margfalda sveiflu í vistkerfinu og haft þannig afdrifarík áhrif á lífsafkomu manna. Þetta kemur fram í niðurstöðum forsíðu- greinar tímaritsins Nature sem birt er í dag. Hafa þær þegar vakið at- hygli og er birt stór grein um rann- sóknina á vefsíðu breska dagblaðs- ins Telegraph í gærkvöldi. Fjallar greinin í Nature um rann- sóknir á stofnbreytingum í Mývatni en þar eru mýflugur afar mikilvæg- ar. Birtar eru niðurstöður rann- sókna sem beinast að því að útskýra þær miklu sveiflur sem orðið hafa í lífríki Mývatns undanfarna fjóra áratugi. Sveiflurnar hafa m.a. orðið til þess að bleikjuveiði í þessu fræga veiðivatni heyrir nú sögunni til. For- svarsmaður rannsóknarinnar er Anthony Ragnar Ives, prófessor í stofnvistfræði við Wisconsin-há- skóla í Bandaríkjunum, en meðhöf- undar eru Árni Einarsson, forstöðu- maður Náttúrurannsóknastöðvar við Mývatn, Vincent Jansen, pró- fessor við Royal Holloway College, og Arnþór Garðarsson, prófessor við HÍ. Í greininni er kynnt nýtt reikni- líkan fyrir mýflugustofna, en fræði- leg reiknilíkön sem fyrir voru hafa engan veginn dugað til þess að skýra sveiflurnar í Mývatni. „Þetta er ný vitneskja og hún breytir nokk- uð sýn okkar á vistkerfið yfirleitt. Það má segja að þarna sé um að ræða vogarstangaráhrif,“ segir Árni. „Lítil breyting í umhverfinu getur valdið stórum breytingum á hegðun lífríkisins.“ Nýja reiknilíkanið sýnir að mý- stofnar geta sveiflast eftir lögmálum sem áður voru óþekkt í vistfræðinni. Þeir geta haldist í jafnvægi um hríð en síðan tekið að sveiflast af litlu tilefni. Lítils háttar röskun í umhverfinu getur valdið því að stofnarnir missa jafnvægið og taka að sveiflast. Þeir geta náð jafnvægi á ný af álíka litlu tilefni. Tímabil jafnvægis og sveiflu skiptast hratt á og útkoman verður sveifla með óreglulegri tíðni sem líkist þeirri sem mælst hefur í Mývatni. Fram kemur í greininni að reikni- líkanið spáir einnig um hæð og lægð mýsveiflunnar en þar ræður úrslit- um hve mikið af fæðu berst mýlirf- unum af grynnri hlutum vatnsins. Rannsóknin sýnir að lítils háttar röskun á tilflutningi fæðu af grunn- svæðum vatnsins til dýpri hluta þess getur valdið allsherjar fæðuskorti og hruni í átustofnum. Svipuð lögmál í lífríki hafsins? Árni segir auðvelt að ímynda sér að niðurstöður rannsóknanna í Mý- vatni geti átt við um fleiri vistkerfi en Mývatn. „Í stærra samhengi hafa niðurstöður rannsóknarinnar tals- verða þýðingu. Þær sýna hvernig smáröskun á umhverfinu getur vald- ið margfaldri sveiflu í vistkerfinu og þannig haft afdrifarík áhrif á lífs- afkomu okkar. Það er vel hugsan- legt að svipuð lögmál komi við sögu í lífríki hafsins og nú hafa komið í ljós í Mývatni.“ Smávægileg röskun í vistkerf- inu getur haft afdrifarík áhrif Morgunblaðið/Ómar Sveiflur Árni Einarsson hjá Náttúrurannsóknastöðinni við Mývatn segir að mýsveiflurnar milli lágmarks og hámarks séu fimm til níu ár.  Niðurstöður rannsóknar í Mývatni eru forsíðugrein tímaritsins Nature  Mýstofnar sveiflast eftir lögmálum sem áður voru óþekkt AÐ SÖGN Árna Einarssonar varpa niðurstöðurnar sem birtar eru í tímaritinu Nature einnig ljósi á áhrif kísilgúrvinnslu á líf- ríki Mývatns. Í fréttatilkynningu frá Náttúrurannsóknastöðinni er bent á að stofnsveiflur í vatninu mögnuðust fljótlega eftir að námugröftur á vatnsbotninum hófst 1967, en starfseminni var hætt 2004. Orsakasamhengið milli röskunar á botni Mývatns og átubrests í vatninu liggi nú ljóst fyrir fræðilega séð. „Við teljum okkur núna skilja gangverkið í þeim sveiflum sem eiga sér stað í Mývatni. Það má orða þetta svo að ef menn vildu magna upp nátt- úrulegu sveiflurnar væri gott ráð að grafa holu í botninn sem tekur fæðuna frá mýlirfunum. Menn hafa grafið stóra og mikla holu í vatnsbotninn og upplifað miklu dýpri sveiflur en áður þekktust í þessum mæli og það hefur riðið bleikjustofninum að fullu. Þessi tengsl eru í okkar huga orðin eins örugg og hægt er að reikna með.“ Áhrif námu- vinnslu ljós TVEIR breskir kafarar voru hætt komnir í hríðarbyl eftir að þeir töp- uðu áttum á leiðinni heim að Steins- stöðum fyrir ofan hraun í Vest- mannaeyjum aðfaranótt sunnu- dags. Ljós í Gvendarhúsi varð þeim til bjargar. Vikublaðið Fréttir, sem kemur út í dag, segir að íbúar í Gvendarhúsi hafi vaknað skömmu fyrir klukkan sjö á sunnudagsmorgun við það að barið hafi verið á svalahurðina á efri hæðinni og síðan hafi rúða í hurðinni brotnað. Hjónin Sigurgeir Jónsson og Katrín Magnúsdóttir hafi athugað málið og séð grilla í tvo menn sem voru að reyna að komast inn. „„Í guðanna bænum hleypið okkur inn, við erum að deyja,“ kölluðu þeir og höfðu ekki krafta til að opna svaladyrnar,“ er haft eftir hjónunum. Ennfremur að annar maðurinn hafi getað staulast inn þegar þau opnuðu en hinn mað- urinn hafi hnigið örmagna niður í snjóskaflinn úti á pallinum. Fram kemur að annar maðurinn hafi verið rænulítill en þau hafi komið honum í bað og við það hafi honum fljótlega farið að líða betur. Mennirnir voru að skemmta sér í bænum og eftir langa bið fengu þeir leigubíl en hann komst ekki langt vegna ófærðar. Þá ákváðu þeir að ganga það sem eftir var, um hálfan annan kílómetra, en veðrið fór síversnandi og þeir töpuðu fljót- lega áttum. Kafararnir heita Philip Grant, sem er tvítugur, og Ross Lewis, sem er 29 ára. Þeir hafa verið að störfum í Eyjum síðan í janúar. „Við hefðum aldrei lagt í þetta hefði okkur grunað hvernig veðrið gat orðið og frekar reynt að fá gist- ingu í bænum,“ er haft eftir þeim. „Við misstum allt áttaskyn, lentum út af veginum í hríðinni og vissum ekkert hvar við vorum. Sáum svo grilla í ljós og gengum á það.“ Ljósmynd/Fréttir Hólpnir Bretarnir Ross Lewis og Philip Grant við Gvendarhús daginn eftir að þeir komust í hann krappan í hríðarbyl í Vestmannaeyjum. „Hleypið okkur inn, við erum að deyja“ AFL starfsgreinafélag og GT verk- takar hafa náð samkomulagi um hluta deilumála vegna launa- greiðslna til starfsmanna fyrirtæk- isins en málið kom upp í október síðastliðnum. Hefur fyrirtækið sam- þykkt að greiða 4,2 milljónir króna í laun til hóps starfsmanna fyr- irtækisins og hafa verið gefnir út launaseðlar í samræmi við það. Í frétt á vefsíðu AFLS kemur fram að starfsmennirnir hafi nú fengið að mestu greidd laun í sam- ræmi við vinnutíma og ákvæði kjarasamninga, auk þess sem meirihluti þeirra fékk greidd laun í uppsagnarfresti út ráðningartím- ann. Fram kemur einnig að enn er ágreiningur í málum tólf starfs- manna. Þar er um að ræða atriði er varða mismun á útborgun sam- kvæmt eldri launaseðlum og þeim raungreiðslum sem starfsmennirnir viðurkenni að hafa móttekið, alls um 1,8 milljónir króna. Þá er í þremur málum deilt um rétt starfs- manna til launa í uppsagnarfresti og í þremur málum til viðbótar er deilt um ráðningartíma starfs- manna og hversu lengi þeir áttu því rétt til launa í uppsagnarfresti. Samanlagt nema þessar kröfur 3,4 milljónum króna. Segir að sam- komulag hafi ekki tekist um nið- urstöðu þessara mála og verði að útkljá þau fyrir dómstólum og séu stefnur vegna þeirra í undirbúningi. Greiddu 4,2 milljónir kr. í vangreidd laun SELJASKÓLI lagði Hagaskóla í gærkvöldi í æsispennandi úrslita- viðureign í ræðukeppni íþrótta- og tómstundaráðs Reykjavíkur, Mál- inu. Aðeins munaði hársbreidd á liðunum eða 12 stigum en alls voru um 3.000 stig veitt í keppninni. Ræðuliðin tókust á um hvort Ís- land væri best í heimi. Hagskæl- ingar studdu þá fullyrðingu en ræðulið Seljaskóla andmælti. Ísland reynd- ist ekki best ÞRÍR skákmenn eru jafnir og efstir með þrjá vinninga að þremur um- ferðum loknum á Reykjavíkur- mótinu í skák. Ítalski stórmeistarinn Fabiano Caruana vann Svíann Emil Her- mansson og er efstur ásamt gríska stórmeistaranum Stelios Halkias, sem vann Norðmanninn Espen Lie, og alþjóðlega meistaranum Inna Gaponenko frá Úkraínu, sem vann Norðmanninn Kjetil A. Lie. Stefán Kristjánsson og Hannes Hlífar Stef- ánsson eru efstir Íslendinga með tvo og hálfan vinning. Illya Nyzhnyk frá Úkraínu, sem vann í 2. umferð en gerði ekki jafntefli eins og mis- hermt var, tapaði sinni fyrstu skák. Þrír skákmenn með fullt hús LÖGREGLAN á höfuðborgarsvæð- inu leitar manns sem ruddist inn í tölvuverslun í Borgartúni um miðj- an dag í gær og reyndi að hafa tvær tölvur á brott með sér. Starfsmaður sem reyndi að stöðva för þjófsins skrámaðist á andliti og var fluttur á slysadeild til athugunar. Hann mun ekki vera alvarlega slasaður en hann kom í veg fyrir að þjófinum tækist ætlunarverk sitt. Reyndi að ræna tölvum

x

Morgunblaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.