Morgunblaðið - 06.03.2008, Blaðsíða 38

38 FIMMTUDAGUR 6. MARS 2008 MORGUNBLAÐIÐ
Nú veit ég ekki hvað þér finnst, kæri les-andi, en ég hef ævinlega goldið varhugvið ævisögum manna sem rifja upp eftir
minni orðrétt samtöl sem þeir áttu fyrir mörgum
árum eða áratugum. Ekki batnar það þegar menn
hafa orðrétt eftir án þess að hafa verið á staðnum.
  
Aftur á móti telst það íþrótt að kunna að færa ístílinn, að barna frásögn til að gera hana eft-
irminni- og skemmtilegri og allir góðir sögumenn
búa yfir slíku í ríkum mæli, hvort sem þeir eru að
skreyta sögur af öðrum eða þeim sjálfum. Það
kemur líka ekki að sök – allir sem á hlýða vita
væntanlega að inntak frásagnarinnar er satt þó
að umbúðirnar, smáatriðin, séu login.
  
Það er alsiða að stjórnmálamenn og aðrar sjón-varpsstjörnur lappi upp á mannorð sitt í
sjálfsævisögum og eins hefur það reynst ábata-
samt ef ævisagan er harmsaga. Það sannaðist
vissulega á James Frey sem skrifaði metsölubók-
ina Mölbrotinn (A Million Little Pieces) fyrir
nokkrum árum. Í bókinni segir Frey frá öm-
urlegri ævi, glímu upp á líf og dauða við fíkniefni
og erfiða fangavist. Síðar kom í ljós að megnið af
sögunni væri lygi, að Frey krítaði liðugt, þó að
hann og útgefandi hans hafi kynnt bókina sem
sannleik.
  
James Frey gerðist sekur um ýkjur og fékk aðvonum bágt fyrir, gekk of langt í skreytninni,
en Laura Albert gekk enn lengra þegar hún bjó
til sögupersónuna Jeremiah „Terminator“ LeRoy
/ JT LeRoy, og skrifaði „sjálfsævisögu“ LeRoys,
The Heart Is Deceitful Above All Things. Hlut-
skipti LeRoys var enn ömurlegra en Freys og svo
ömurlegt reyndar að ekki er eftir hafandi á
prenti í virðulegu dagblaði, en margir vildu lesa
um það og lásu. Blekkingin var svo umfangsmikil
að Albert fékk vinkonu sína til að þykjast vera
LeRoy búin hárkollu og sólgleraugum og eign-
aðist þannig fullt af „vinum“, en upp komust svik
um síðir og í dag vilja margir helst gleyma sam-
skiptum sínum við LeRoy.
  
Álíka bar og við í vikunni þegar spurðist að„ævisagan“ Love and Consequences eftir
Margaret B. Jones væri lygasaga. Bókin segir frá
ungri stúlku, að hálfu indíáni og að hálfu hvít,
sem elst upp hjá fósturforeldrum meðal blökku-
manna í glæpahverfi í Los Angeles og byrjar
snemma að selja eiturlyf með alvæpni. Sá er
hængurinn á sögunni, sem fengið hafði fína dóma
og þótti átakanleg, að höfundurinn er í raun hvít
stúlka sem alin var upp við allsnægtir í friðsælu
hverfi menntamanna og gekk í fyrirmyndarskóla
þar sem kennd var önnur og heilsusamlegri iðja
en selja krakk og skjóta fólk.
  
Fyrirtækið sem gaf bókina út, Riverhead Bo-oks, sem er í eigu Penguin-útgáfurisans,
kynnti bókina af krafti og mikið var fjallað um
höfundinn í helstu dagblöðum, þar á meðal í New
York Times, sem má alla jafna ekki vamm sitt
vita. Það var þó einmitt mikil grein í New York
Times sem varð til þess að allt komst upp því þeg-
ar systir Margaret Seltzer sá hana kynnta í
blaðinu sem rithöfundinn Margaret B. Jones og
las um ömurlega æsku hennar gat hún ekki orða
bundist og hafði samband við blaðið.
  
Í kjölfar þeirrar afhjúpunar hafa menn gagn-rýnt höfundinn, nema hvað, en mest gagnrýni
hefur þó beinst að útgefandanum og New York
Times fyrir að hafa ekki kynnt sér uppruna höf-
undarins og fyrir að hafa látið nægja þær skýr-
ingar að allir sem staðfest gætu söguna væru ým-
ist dauðir, týndir eða tröllum gefnir og því yrðu
þeir bara að trúa. Gleymum því ekki að New York
Times gekk í vatnið með James Frey (líkt og aðrir
fjölmiðlar reyndar) og eins með JT LeRoy og svo
má líka rifja upp að Riverhead gerði einmitt út-
gáfusamning við James Frey á sínum tíma.
Barnað, skreytt og logið
AF LISTUM
Árni Matthíasson
» Aftur á móti telst það íþróttað kunna að færa í stílinn, að
barna frásögn til að gera hana
eftirminni- og skemmtilegri.
Hjá Opruh Ævisaga Frey fékk umfjöllun í bókahorni Opruh Winfrey og seldist gríðarlega vel í kjöl-
farið. Þegar upp komst um svikin var Oprah hins vegar ekki lengi að slátra bókinni og höfundinum.
* Gildir á allar
sýningar merktar
með rauðu
450
KRÓNUR
Í BÍÓ*
Þú færð 5 %
endurgreitt
í Borgarbíó
Þú færð 5 %
endurgreitt
í SmárabíóSími 462 3500 Sími 564 0000
Sími 551 9000 Þú færð 5 %
e n d u r g r e i t t
í Regnboganum
TILNEFND TIL 2 ÓSKARSVERÐLAUNA
M.A. FYRIR BESTA AUKALEIKARA
SÝND Í SMÁRABÍÓI OG REGNBOGANUM
SÝND Í SMÁRABÍÓI, REGNBOGANUM OG BORGARBÍÓI
SÝND Í HÁSKÓLABÍÓI
SÝND Í SMÁRABÍÓI, REGNBOGANUM OG BORGARBÍÓI
FRUMSÝNING
SÝND Í REGNBOGANUM
KÖFUNARKÚPAN OG FIÐRILDIÐ
„Tilfinningalega sannfærandi
og konfekt fyrir augun“
Jan Stuart, Newsday
eeeee
1
- Kauptu bíómiðann á netinu -
Þú færð 5% endurgreitt í Borgarbíói, Smárabíói og Regnboganum og Háskólabíói ef þú borgar bíómiðann með Kreditkorti tengdu Aukakrónum!
eeeee
„Gullfalleg, ljúfsár og heillandi.“
-B.B., 24 Stundir
eeee
„Into the Wild telst til einna
sterkustu mynda það sem af er árinu.“
-L.I.B., TOPP5.IS
Frá framleiðendum
The Devil Wears Prada
Jumper kl. 6 - 8 - 10:10 B.i.12 ára
Ástríkur á Ól... m/ísl. tali kl. 3:40
Be kind rewind kl. 5:45 - 8 - 10:15
Be kind rewind kl. 5:45 - 8 - 10:15 LÚXUS
27 dresses kl. 5:30 - 8 - 10:30
Brúðguminn kl. 3:40 - 5:50 - 8 - 10:10 B.i. 7 ára
Be kind rewind kl. 8 - 10
The Kite runner kl. 8 - 10:10 B.i. 12 ára
27 dresses Síðasta sýning kl. 6 B.i. 12 ára
Brúðguminn kl. 6 B.i. 7 ára
Be kind rewind kl. 5:45 - 8 - 10:15
The Diving Bell And The Butterfly kl. 5:40 - 8 - 10:15 B.i. 7 ára
27 dresses kl. 5:30 - 8 - 10:20
Jumper kl. 6 - 8 - 10 B.i. 12 ára
SÝND Í SMÁRABÍÓI
eee
- S.V. MBL
eeee
„Into the Wild skilur við áhorfandann snortinn
af andstæðum, fegurðinni og vægðarleysinu
sem hún lýsir svo skýrt og fallega.“
-S.V., Mbl
eeeee
„Bráðsnjöll
gamanmynd,
þar sem aðalleikararnir
Mos Def og Jack Black
leika á alls oddi“
-H.J., Mbl
Frábær gamanmynd frá leikstjóra
Eternal Sunshine of the Spotless Mind
með Jack Black í fantaformi!
l i j
l i l i
l í i
JESSICA Alba er nú stödd í París
og er orðin háð því að borða grillaðar
samlokur, eða Croque Monsieur eins
og þær eru kallaðar þar. Hún ber
fyrsta barn sitt og kærastans Cash
Warrens undir belti og sagði á vef-
síðu sinni: „Ég er búin að borða
osta- og skinkusamlokur á hverjum
degi og fæ ekki nóg af þeim. Mikið
vildi ég að hægt væri að fá svona
heima í Bandaríkjunum, brauðið
hérna er stórkostlegt!“
Gert er ráð fyrir því að barnið
fæðist í byrjun júní og Alba fylgist
spennt með breytingum á líkama
sínum. „Maginn á mér verður stærri
með hverri sekúndunni sem líður og
krílinu hlýtur að líka allar samlok-
urnar því það spriklar og sparkar á
fullu.“
Reuters
Ólétt Jessica Alba og Cash Warren.
Háð grill-
uðum
samlokum