Morgunblaðið - 03.04.2008, Blaðsíða 41

Skógarhlíð 18 • sími 595 1000 • www.heimsferdir.is
Munið Mastercard
ferðaávísunina
Birt með fyrirvara um prentvillur. Heimsferðir áskilja sér rétt til leiðréttinga á slíku.
Ath. að verð getur breyst án fyrirvara.
Búdapest
8. maí
frá kr. 49.990
Frábær 4 nátta ferð um Hvítasunnu!
Fegursta borg Evrópu og eftirlæti Íslendinga sem fara þangað í þúsundatali á
hverju ári með Heimsferðum. Vorið er frábær tími til að heimsækja borgina.
Tíminn í þessari ferð nýtist einkar vel þar sem flogið er út í beinu morgun-
flugi en heim seint að kvöldi annars í Hvítasunnu. Fararstjórar Heimsferða
gjörþekkja borgina og kynna þér sögu hennar og heillandi menningu.
Búdapest býður einstakt mannlíf, menningu og skemmtun að ógleymdri
gestrisni Ungverja auk frábærra veitinga- og skemmtistaða.
Verð kr. 49.990
- *** gisting
Netverð á mann, m.v. 2 í herbergi í 4
nætur á Hotel Tulip Inn *** með morgun-
mat. Aukalega kr. 4.000 ef gist er á Hotel
Mercure Duna ***.
Verð kr. 59.990
- **** gisting
Netverð á mann, m.v. 2 í herbergi í 4
nætur á Hotel Atrium ****
með morgunmat.
M
bl
9
89
89
5
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 3. APRÍL 2008 41
/ AKUREYRI / KEFLAVÍK / SELFOSSI
l
VIPSALURINNER BARA LÚXUS
ER STAÐSETTUR Í SAMBÍÓUNUM ÁLFABAKKASÝND Í ÁLFABAKKA, AKUREYRI OG SELFOSSI
STÓRA PLANIÐ kl. 8 - 10:10 B.i. 10 ára
SPIDERWICK CHRONICLES kl. 8 B.i. 7 ára
10,000 BC kl. 10:20 B.i. 7 ára
STÓRA PLANIÐ kl. 8 - 10 B.i. 10 ára
THE EYE kl. 8 - 10 B.i. 16 ára
Frábær gamansöm
þroskasaga
með Ryan
Gosling
í aðalhlutverki
eeee
OK!
eeee
NEWSDAY
eeee
EMPIRE
eeee
- G.H.J
POPPLAND
styrkir Geðhjálp
SÝND Í ÁLFABAKKASÝND Í KRINGLUNNI
J E S S I C A A L B A
SÝND Í KEFLAVÍKSÝND Í ÁLFABAKKA OG KRINGLUNNISÝND Í ÁLFABAKKA
SÝND MEÐ ÍSLENSKU TALI
SÝND Í ÁLFABAKKA
„Fín Fjölskyldumynd”
- 24 Stundir
eeeeeee
„Allt smellur saman
og allt gengur upp”
- A. S., 24 Stundir
- L.I.B.
TOPP5.is/FBL.
eee
SÝND Á SELFOSSISÝND Í ÁLFABAKKA
eeee
- S.U.S. X-ið 97.7
eeee
- V.J.V. Topp5.is/FBL
eeeee
Rás 2
eeee
- 24 Stundir
SÝND Í KRINGLUNNI SÝND Í ÁLFABAKKA
FRÁ LEIKSTJÓRA
INDEPENDENCE DAY OG
THE DAY AFTER TOMORROW
STÓRA PLANIÐ kl. 8 - 10 B.i. 10 ára
INTO THE WILD kl. 8 - 10:20 B.i. 7 ára
Ófrumleg efnistök eða viðhorf,endurtekin og útslitin orðeða orðasambönd eru jafnan
kallaðar klisjur. Klisjurnar eru víðs-
vegar enda ekki að furða, klisja er
ekki klisja án endurtekningar.
„Vonda löggan“ hvurs samstarfs-
maður er „góð lögga“ er ein af þess-
um klisjum. Að undirstrika mun á
mönnum með holdafarinu er önnur,
að láta fortíðardrauga herja á þann
þurra og stífa sú þriðja.
Klisjur verða hraðar til þeim mun
meira sem framleitt er af ákveðinni
list, t.d. sakamálaþáttum sem stund-
um eru nefndir lögguþættir. Það er
nefnilega svo merkilegt í sjónvarps-
þáttagerð að aðeins örfáar starfs-
stéttir eru þess virði að utan um þær
séu smíðaðir sjónvarpsþættir. Al-
gengustu stéttirnar eru lög-
reglumenn, læknar og lögfræð-
ingar. Klisjurnar eru óteljandi í
slíkum þáttum, frekar viðmið en
eitthvað sem ber að forðast.
  
Ég hef aldrei skrifað bækur eðasjónvarpsþætti og geri mér því
litla grein fyrir hversu erfið slík
skrif eru. Geri þó ráð fyrir því að
þau séu enginn barnaleikur og þá
sérstak-lega ef sneiða á hjá klisjum.
Kveikjan að þessum skrifum eru
sjónvarpsþættirnir Mannaveiðar
eins og glöggir lesendur hafa lík-
lega áttað sig á. Áður en lengra er
haldið skal tekið fram að þættirnir
eru fínir að mati undirritaðs, vel
unnir, leikarar standa sig ágætlega
og allt er samkvæmt glæpaþátta-
formúlunni. Framvinda málsins vek-
ur meira að segja forvitni og gott ef
maður fylgist ekki með til enda.
Og hvað? kann þá einhver að
spyrja. Jú, klisjan. Klisjan er eins og
vægt ofnæmi eða kláðabóla. Í hvert
sinn sem gripið er til óþarfa endur-
varps til fortíðar stífu löggunnar
finnur maður fyrir kláða, „ahh, var
þetta nú ekki óþarfi?“ hugsar maður
og klórar sér í klisjubólunni. Löggan
sem er ekki grannvaxinn snyrtipinni
heldur með huggulega bumbu, treð-
ur mat í andlitið á sér og hellir í sig
áfengi við öll tækifæri. Óhollustan
er ýkt svo svakalega að það á greini-
lega ekki að fara framhjá neinum
að, jú, svona bæta menn á sig. Kláði.
Sagan af gæsaskyttumorðunum
er fín eins og hún er og maður veit
ekki enn hver morðinginn eða morð-
ingjarnir eru, sem betur fer. Ein-
hverra hluta vegna virðist sú saga,
sakamálið sjálft, ekki duga alveg
heldur þarf að grípa til Hollywood-
klisjanna. Mjó og súr lögga, feit og
kát lögga, algjörar andstæður. Ann-
ar hefur of mikinn hemil á sér, hinn
heldur of lítinn. Sá mjói og súri get-
ur ekki bara verið mjór og súr held-
ur þarf að útskýra ítarlega af hverju
hann er svona súr, á undarlegustu
augnablikum. Skelfileg fortíðin
sækir á hinn súra þegar hann er ný-
kominn inn í hús úr hlaupaferð og
þá auðvitað allt í klisjukenndu
Kodachrome-endur- varpi, helst ögn
rispuðu eins og verið sé að horfa á
gamla fjölskyldu- mynd af filmu.
Enda útlit þáttanna í klisjukenndu
formi, allt dökkt og grátt, varla lit
að sjá. Áhorfandinn veit nefnilega
ekki hversu vondir menn eru á ferð
eða hversu alvarlegt málið er nema
allt sé grámyglulegt. Kláði, kláði.
  
Hvað hefðir þú gert, fíflið þitt?kann nú einhver aðdáandi
þáttanna að spyrja undirritaðan.
Veit ekki, ég er ekki leikstjóri. En til
að forðast klisjur hefði til að mynda
mátt hafa þættina í skærum og hlý-
legum tónum, löggurnar mega al-
veg vera súrar og mjóar, feitar og
kátar, en það er líka bara alveg nóg,
það þarf ekkert að útskýra það frek-
ar. Eða gengur maður upp að næsta
manni í vinnunni sem manni þykir
fýlupoki og spyr af hverju hann sé
fýlupoki? Nei, sumir eru bara fýlu-
pokar og ekkert meira um það að
segja.
Yfirmaður rannsóknarinnar er að
vísu ekki klisja, hann er kona. En
konan er alltaf í vondu skapi, alltaf
pirruð yfir gangi mála. Kláði, kláði,
kláði. Af hverju ekki einu sinni að
hafa eldhressan yfirmann rann-
sóknar? „Hvað segiði krakkar, finn-
iði ekki morðingjann? Ekkert mál,
fáið ykkur karamellur, elskurnar
mínar.“ Mann klæjar ekkert undan
því. Vandinn er líklega sá að við Ís-
lendingar viljum alltaf gera jafnflott
og þeir þarna í útlöndum. Við viljum
gera glæpaþætti eins og Danir gera
þá (eða finnst ekki mörgum Manna-
veiðar líkar þáttunum Forbryd-
elsen?). Klisjurnar fara þó alltaf
minna í taugarnar á manni þegar
efnið er á öðru máli en íslensku. Af
hverju skyldi það vera? Er það
vegna tilfinningar fyrir eigin þjóð
og tungumáli, hvað virki eðlilegt og
hvað óeðlilegt í íslensku samfélagi
og íslensku máli?
„Það er bannað að herma!“ – var
það ekki frasinn í myndmennt þegar
strákurinn á næsta borði ákvað að
teikna það sama og maður sjálfur.
Þegar maður kemst í fullorðinna
tölu áttar maður sig á því að stund-
um er nauðsynlegt að herma, jafnvel
lærdómsríkt. Maður má bara ekki
gera alveg nákvæmlega eins og
strákurinn á næsta borði.
Maður má alveg herma stundum
AF LISTUM
Helgi Snær Sigurðsson
» „Hvað segiði krakk-ar, finniði ekki morð-
ingjann? Ekkert mál,
fáið ykkur karamellur,
elskurnar mínar.“
Á veiðum Úr einum þátta Mannaveiða sem sýndir eru í Sjónvarpinu.
helgisnaer@mbl.is
Glæpurinn Úr einum dönsku sakamálaþáttanna Forbrydelsen.